locum, illis inquam noxijs, quorum nomcn mcerelt oblo-
lefieri Chriftianu,fuperfundendi caligines,atc(; obfcuran-r
di res tantas,eripienaæ vobis fidci,lubij ciëdiq; contcp tus;
v t,qu iafib i præfentiüt fmem pro mentis imminere, vobis
quoq;immitteréteaulârà,perquaperiéuluadiré poflètis,
viduari benignitate diuina.Interea tarnen ô ifti,qu i ad-
miramini,quiftupetis doëtorü 8ephilo(bphiæ Icita : ita no
iniuftilliraum ducitis inequitare , illiidere tanquam ftulta
nobis & bruta dicentibus:cum vel ea,vel talia reperiamini
& vos dicëre,quæ nobis dici prpnunciariquë ridetis ? N e c
mi hi cumhislèrmo eft,qui per varia fe&arum diuerticula
diffipati,hasatq;illas partes opinionüdiuerfitatéfëeerunr.
Vos vosappello^qpi Mercuriü,qai Platone, Pythagoraq;
fetftaminiivofq; cæteros,qui èftis vnius mends, deeper ea(-
dem vias placitorum inceditis: vnitate. Audetis ridere
nos,qui patré rerû,ac deum veneramur de colimus;quod-
que illi dedamus dcpermittamus fpes noftras ? Q u ia P lato
vefter in Theætetofvt eumpotiflïmu nominerh^nonne
a n i mo fugere fuade t è ter ris : & cir ca ill ü lemper^ qua ntum
fieri pbteft)cogirationeac mente verlari i Audetis ridere
nos,quod mortuorum dicamus refurretftionem futuram >
quam quideiri nos diccre contitemur ; led à vobis aliter,
quam feritiamus,audiri.Quidih P oliticoidem Plato? none
cum mundus occoepencab occiduis.partibusexoriri.Sc
in çardinenj vergert qui orientis eftfolis, rurfiis erepturos t
homines telluris ègremio &ribit,ftries,canos,decrepitos,
de cum anni caeperintaccederelorigiores , per e oO ë gra-
dus,quib.hbdie crefcitur, ad'incunabula infamiaedeiitu-
rosîaudetis ridere n o s ,' quod anirnarü'noftrarü proiiidea-?
mus lUuti,id éftipfi nobis? Qm d cnim Turnus homines,ni-
fianimæ çorporib.claulæ? Vo s cniro pbn omnes pro illarü
geritisincolumitatib.curas?nôq> vitijs omnibus,decupidi-
tatib.abftineatisiraetusille vos habet, ne, velut tfäbalibus
clauis aftixi,corporib.hçreatis. Q u id illi fibi v olüt leçreta-
rum ardu m u s , quibus aftamini neicio quas poteftateSjVt
fint vob isplacidæ,neqj adledes remeantib. patrias obfta-
cula impeduionis opponat ? Audetis ridere nos,eft gehen-
nas.dicidius ,& inexdnguibiies qüofdä.ignes,in quos animas
deijei ab earumhoftibus,inimicifquecognouimus?
Q u id Plato idemivefteririco yo lum ine , q> de animæim-
mortalitaté côpofuitJnon A cherôté,non Scygem, no C o -
cytumflupios, & Pyriphlegetonté nominat: inquib.ani-
mäs aflèuerat vOluijroergi,exuri?Et homo prudentiæ non
prau$i& examinis iudicijque perpe nfi rem inenodabilem
iufèipit : vt cum animas dicat im mortalcs, perpétuas, de
côrporàli îo liditate priuatas, punirieas dicat tame, & do-
lonbus afficiaE fenlimm.Quisauteni hominum n o n v id e t t
quod fit ihimortale,quod (implex,niillumpqflèdolorem
admittére?quodauteralendàt-dolprem,immortalitaEem
habere np up o fleY ^ e c tameßeius àu&oritas pludmum d
vcritace déclinât, Quamuisenim virlenis , & beneuoJæ
voluntatis inhumanü elle crediderit,"capital» animas fen-
^enria condemnare : nonéft tarnen abfone lülpicatüs.iac»
eas infiuminatorrétiafiammarü g lo b is , & coenofis vora-
ginib tetra.Iaciuntur enim^de àd nihilu reda&æ mtëritio-
nisperpetuæ fruftradone vanefeunt. Sunt enis» medke
qualitatisfficut Chrifto au â o re cÔpertumeft) & interire
quæpoffiric,Deumûignorauerint,vitæ&abexitiolibera-
ri,fi ädeius fie rainas,atque indulgentias appliearint. & vc;
quod ignptumeftpaceatyhæc eft hominis mors.vera, hæc
nihil rëfiduumfaciens.namilla, quæfub oculis cernitur,
animarûlti eftacprporib. d ijugatio, non finis abolitionis
extremus.hçcjinquam,cft hominis mors vera,cum animæ
nefeientes Deum- perlongiflimi temporis cruciatuconfu-
muntùr ignifero, in quem illas iaciunt quidam crudèliter
fæui^&âtde-Qliriftumincognit^&ab fold feiehçe d e te â i.
-Quare nihil eft'quod nos fallat,nihil quod nobis pollicea-
'tur IpeSiCaflas \ qù odà nouis c^iibufdam dicitur v iïis , &
itnmpderata l'uiopinione fublatis, animas immortales ef-
fè,deo rerum;àc principi gradupro3fimas dignitatis, geni-
torp;illpac pâtre pA)latas,diuinas, (àpientesydoâas, neq;
vlla^çorporis attreâ:atione contiguaS:quod quia verum &
cërrümeft, & à perfeëloTurnusinemendabili perfeëdone
p ro îiti, inculpabiles, & ideb irreprehepfibiles, viuimus,
boni, ju f t i, & reë li, vitiofitatis nullius rei: nulla cupiditas
nosVincit.nuilalibidodehoneftatjVirtutum omniu fènia-*
rnus.atq; integramustenprë. E tq u ia vn o e x Fonte omniû
noftrü dçfluurît animædccirco vpü çonueni|lq>'(èntimus.‘
nonmpribus,nôopinionib.difcrepamus:Deüomnesnp-
uimus,n‘e cq u o tin orbe funt homines, (une fententiæ t o - 1
tidem,neq-,infinitavarietatedircretæ:At'dumad-corpOra}
labimur & properamus humana, ex mundanis circulis le - ;
qüuntur n o sca äfe ,quibu smalifinnis, & peffimi, cupidi-
tadbus atqj iracuôdiàfèrueamus j exerceamusin flagitijs
v(cam,& iri libidine m pu bliCam venaliüm corporuprofti-
futio ne damn 'em ur .E t quemadmodum (è polîuhrincor-
. pdralijb.çorpora coniungeréraut à Deorprincipe res fadlat,
ab infi'rmionD;caùfis ad vitiorudàhoneftamëntatraduci?
Vultis hpmines-mftkutum,rupçrciliumqj dfeppnére î'qui
fi>eum vobis aflcilcitis patr.em, & cutn-eo eonténdirisim*
mo ftàlitatc haberevos vnam j.vultisquærere ,paruëftiga-
re,dmari,quid fidsvofipfi,cÜius fids , cehfeamini qu o pa-
trejquidin tnûdo faciatis,quanam ratione nafcamini,quo
pa£to profiliatis ad vita * vultis faupre depofito cogitàtio-
^nilÿ.tâcids pexuidëré animantia nos e lle , aut cofîhïilià cæ-
teris,aut non plurinfldilFeritate diftantia ? Q u id eft enim,
‘.quod n o sab epru indicet fimilitudine di(crepare?vel qua»
in npbisemirienriatantaeft, y t animantju numéro dedi-
gnemur àdlcribi?Éx offib. illis fudata funt corpora,&ner-
uörü cplligationed ëu iné la;& nobis comparili ratione ex
offibusfundata funt corpora, & neruorfi colligadone de-
uin 61a.A u rasa cci pi u n t narib us,& per anhelitum recipro*
catas reddunti&nos (piritu confimili ter d u dm u s ,& relpi-
ramus comeatibus crebris.Femininis generibus, mafculi-
nifqidiftiiuftaTunt : in tp t id em & nos fexusnoftrofumus
ab auftore;formati,Ediintpery^rös foetus, & corporâlib.
çôcilijs procréant;&:nos corpora cöiugationib. nalcimur*
& ex aluis fundrmtir,atqi èrnittimur,matrutti cibo lüften-
tamur.&potu. fitfuperfluasfoeditatesinfériorib.egerunt
abijciuntque pofticis : & n o s cibo luftentarnur & potu, Ô£
qu od natura iamreipuit,per eoldem efFundimus tramites*
Çù ra illis eft omnib.famé prohibere m o rtife ram^ n e ceA
fario inuigilarëp ro viélu : quid aliud nos tands agimus in
pccupadonib .v it* , nifi v t ea quaframus, quib Garnis pèd*
culü deuicemr, Sèinfelix ’Ipliçitudo ponatur? Mp rbp s ilia
& inedias fcnd unt,& ad v ltimufeneftute foluuntùnquid
enim n p simmune smalisabh is lum us ,& n on eadératio-
ne mbrborôtncômôditaribusfrangimur,&lènecVuds de-
ftruimur ta b e ?C ^ o d li& illu dy eru eft , qu od in myfterijs
recretipribdicitur,m peçudes atq; alias beluas ire animas
improborum ,ppftqua fun t hu m an is corporib ;exutæj ma-
nifeftius c6probatur,vicinos nosefte<neq; ipteruallis Ion-
giorib.dilparatos.Siquidé res eadem nobis & illis eft vna,
perquaefie animantia dicimur, &m p tü a g ita r e viralem.
Sed rationâlesnos fiimu s , & intelfigctia vincirhus genus
omne mucprfiiCrederéiftud vërilfime dictjfî cü râripné&
confilio cundli hominesviuerent,-leruaret officiorû teno-
rem,abftinereptab illicidsi & fi negotia turpia nô adirent:
neqi quifquam prauitate confilij ,a tq ü e ignorantiacæci-
t-atecontraria fibi m et atque ini mica depedeèret; V ellëm ;
tarnen fcirequænamfît hæc ra tio , per quafamuspodorçs
animalium generibus cu n â is .* quia nobîs domicilia fcci-
mus,quib.pol5 mus hyemalia frigo r*,& æftatis flagràntias
euitare?quid,animaqtia «çtera huius rei prouidentiam n 6
habentînonne alia cemimus opporniniffimis fedibus ni-
dulorum fibiconftraere manfiones ? alia iaxis & rtipibus
te ge re& communire fufpenfisîexcauarealia telluris fola,
& in foffilibus foueis tiitamina fibitnet &- cubilia præ-
parare. . ;■ V .
Q u od fi miniftras manusillis etia donare pafèris natura
y o lu i fle t , dubitabile non fo r e t , quin & ipfa cQnftcue-
ren tmeeniuin altà^faftigia, & artifiéiofa excudërenthô-
uitatë.Tamén in his ipfis, quæroftris atque vngiiibnsfa-
ciunt,multa ineflè confpieimus rationis & fapientiç fimii-
lacra : <|uæ homines im ita rifu lla meditadone pofliimus:
quamuis fint nobis opificés manus, atqj omnigenereper*
fe&ionisàrdfices.Veftem ilia non norüc,fellas,naues atqj
aratracompingere: nec dehique fnpelleâilewi cætéram,
qnam famiiiaris yfuçexpolcit. N o n lune ifta feientiæ mu-
Jiera^f^dpauperrimæneceftitatisimienta.Neq; eu m animis
____________________ ___________________L ib e r
misartes coeli éx penetralibus ccpiderunt î lèd exquïlitæ,
&C natæfuht in terris h ic omnès,& cum procelTu temporû
paulatim meditationeconflatee. Q u o d fihaberentlcicn-
tias animæ , quas genus & habere diuinum atque immor-
rale condignum elt ; ab inido^homines çunëti omniafci^
renc,rieë lèculuip ellèt v llum , quodartis elïètignaruma-
licu iu s , aut rerun» experientia non paratum. N u ncye rô
inops y i t à j& multaru.ifiindigensrerum, Fortuity, conlpi-
ciensquædam comihodulè proueriire, dum imitâtur,ex-
peiitur & tentât, dum labitur, reformat,immutat, ex affi-
duareprehenltone paruas fibi concihnaiiit Icientiolas arr
tm m ,& a d vnumdxitum temporibus plurimiscomtneri-,
datas perduxit. Qja od fi homines penitus aut jplbslèndl-.
fent, aut intelle&umDeifiilpiçionis alicuius acciperent
aura,nunquam fibi a,dlcilccrent diuinam imm ortalemquc
naturam, nec exiftiiparent quiddam magnificum jfe nolle-,f
quia iibi craticulaSjtrullas, cæteraqj fecérunt,quia fubu-
culas,fuppara,lenas,lacernulas,trabeas>cultrbs,loricas,&
gladios,quiaraftra,lècudculas,yomerem. Nunquam,inquam,
credereut typho & arrogantia fubleuad, prim’aefle
J L ____________j ô j * ,
bra diducat>fed cü mammas dedèrit,&confequentia lup-
plerit officia,datu quieti linquat,de ante fores claulas dies
noëlesqjCotinuet.Pofcirenirhplerumq-, res,nutricias ad-
elie curas, de oblèruare téporârios motus. A t verb cü coe-
perit folidiorib. -cibis infans debere fulciri,nutriccinfera-
turab eade, vefte, v t diximus, po fita, Ôe tenoréfeticentiæ
feruato. Iplè a u ^ q u i infertur cibu s Lût vnus atq; idc fem-
per,nihirmateriàdifferens;jnecper varios redintegrat9 fa-
pores,fed aut firille de milio, aut fit panis ex farre, aut (vt
leculaimitemur antiqua ) ex cinere caldo glandes, aut ex
tamisagreftibus baccuiæ. Potio autévînilitprorfus inco-
8nl^»hcc lêdandça|iiid.admoueaturfiti,quàm liquor pü-
rus è fontib.caldoreignisinta£t9,6e(fi fieri potis eftjmani-
buslubmmiftratuscauis. Ffetenim familiaris èmore-cô-
fiuetudo in naturam verlà, necappetitio corrigetur, vlteti9
eflè amplius nefeiens quodpetatur. Qu orlum igiturhæc
fpeiftant ? v tqiîofiiam c reditue ft, animas diuinas atq; ad-
.eb immortales elle ; de acihominüqorporadifciplinis cum
qmnib.aduolarë,experiamür ex ifto,qucimhocgencre vo-
lnitnus ed u c a r i, capiatneres fidem,an:litleùiter crédita,
de fruftrabili expedtatipne prælumpta.Proccdat igitur no-
bis folitudihe in operca nutritus, qu o t vultis annos agens,
vultis vicenarius ? vultis tri ce n ari9 ?i m mb cum annos fue-
tit40.permenlus,mortaliumcohcilijsinferatur: défi ve-
fum eft ^illiim principalis cflèlubftantiæportionem, deex
-fontib.vitæ deriuatum h ica g ere , anrequam|notitiam rei
fumât alicuius,aut fermoneimbuatur humario, det relpô-
lum rogatus, quifnam fitiplè, aut quo pâtre,quib.ficin rc*
gionibus editus, quo pablo,aut quanam ratione nutritus^
quid operis aut negocij celebra'ns an te a â i temporis de-
îéürrerit æuitatem. Ita ille nô omni pecorê,ligno,làxo ob-
tufioratq; hebetior ftabit ? nô milïus inres nouas,ôehun-
quatn fibi antè cognitas, ïpfum fefe eflè ante omnianefei-
turus| Poteritnè (li quæras ) lo i, qui,d fir,oftendere, terra,
maria,fydèra,nubes,nebula,pluuiæ,tonitrua,nix,grande ?
Poteritàrbôres feire quid fiht,herbæ autgramina,taurus,
equus^autânes*camelus,elephantes,autmiluus ? Efuriéti j
fi dèdërisvüam,muftacium,cæpe,carduum, cucumcrem,
ficum, fcietpoflè fedari omnibus ex hisfamem ? aut quo
genere fingula elle debeant? Et fibi igné fi plurimü feceris,
aut venenatas cirçùmpofueris beftias, nonneibitperme-
dias flammas,viperas,folifugas,eflè noxias nefeiens, de ti-
mere ipfum, qqid fit ignorans? lam verb fi vefté,fi fupelle-
«ftilé ponas in medio ta vrbànam,quàm rufticam, eritne i-
jàenrvjc polfit d ilcriminarè, cui negocio res quæq; conue-•
niât? cfiius muneris accômodata fint vfiii,indicet?ih quos
habitdsyeftis, ftragula fa ôlafit,mitra, ftrophium;falcia,
puluinus,muccinium,lena,tunica,mantcle,maftruca,foc-
cus, folea,calceus ? Q u id fi adijcias, rota quid f i t , aut tri-
bula,vannus,dolium,cupa,trapetum,vomis,aut cribrum,
mola, buris, aut larculum ? Q u id àrquacafit lèllula, acus,
ftrigil, polubrum,filiquaftrum, trulla, lancicula,qandëla-
bruin,lcopæ,fcyph9, làccus ? Q u id fit c i rhara, tibia,argentum,
len um in a,& æqualia principis (ummitati, qui grammati-
càm,mufiçam, oratoriam pepererant, & geomecricas for-
tnulassin quipus ar tificijs quidnam in lit: admirabilé, non,
videmüs , v t ex eonim inuenxione cfedatur elïè animas
poriorës & foie & lyderibuiçühétis', h u n ç to tu ra , Cuius
membrâ lunt hæc,mûdum,4 cdignitate & rlub%ntiapræ-
terire. Q u id en im a liu d le^ n d en tv eH n iîn u a re pqflè,
vel traderc,quàm v t régulasnominum> differentiasq; no -
feamus i vtintéruallainVocum lphis,^tloquamiirluade-
ter in litibiis,vt tetrarum continentias metiamur ? Quæfi
fecum'animædiuinisexrëgionibus attulilfent, & efletne-1
cellàriumfcire,onines eaiamdùdtimin orhni orbe tradta-
rent> neque vllu»p hqminumxepcriretur genus,quod no
cflethis omnibüs'æqualiteratque vniformiter cruditum.
N une ver b. in mundo quotus quiique eft mulicus , diale-
dticus&geometres,qUocusorator,poeta,grammaticus ? l
ex quo apparet (y t iàepius didfcumeft ) inüenta hæc e lîè lo - L
eorum necelîitate ac temporum : néqde^iuiriitùs eruditas
ad âô laü ilïe hue ahimas, qu àd ndque omnes doôtæ fin t, i
neque dilcerc omnes po llint , & i in t in hisplürimæ acu-
minis obtufioris & tarai,de ad difeendi ftudium plagaru m i
coercitionscpgantur. quod fi ea, quæ dilcimüs,remini-;J
Icentias e flèconftaret,ytandquis opinionibus fcitum eft,
•conueniëbat nos omnes ab vna vë'ritate veiiientes ynum
nofièjynumquereminifcijnonliabere diuerlas,non pluri-
mâsdifiîdentesque lëritendas. nunç verb cùmfingulia-,1
liud atque aliùdalïèràmus, manifeftum d5.promptum eft', j
nihil 90s attulilîè de cçelq,lëd hic nat a addifeere, & fiilpi-
cionibuscoalitavindicare.Etvtvobisclariusmanilèftiul-'*|
que monftremus,cuiusfitprecijhqmo,quem fimillimum j
creditis po ten t iæ lu pelions exi Itéré, côeipite an i mis hanc ]
imaginem'veftris,&,qüodfieri:jfi.aggreciiamur,ppteft,tan-
quain fifimus ag g refli, fimilitudinïsialluniptioiie ténea-
mus. Sitigitur nobis téUurèin eftoflalocus habitabilis
formam cubilis efficiens,te«fto de panetibus claulus, non ;
algidusfrigore, hon.feruensnimio caiore : fed ita tem p e -!
ratüsde médius,yt necftigô,risdënlum,necardôremvali-> I
dum perpetiaturæftatisdn hune lonus omnino imllius in- I
cidat vo u s ,n o n auis,non bëftiæ,non tëmpeftati s ,nbn ho - !
min is, n on den ique f ragoris alicuiu s , aut côcrepantis ter-
ribiliter coeli. Excogitemus deinde quemadmodum lu men
accipiat, non ex îllato ign i, neque ex lple conlpe<3:o,
led notum ali quid hat , quod imaginem luminis caliginc j
interpbfitâmentiatür ianua nonv iia fit > nec fit introitus
ré^us. adeatur infiexiqnibusfiexuoüs,nec recludätur ali-
quandoihili eu neceftària ratio poftularit. bjune quonia
î magini præparauimus ledë,accipiamus dein ceps mbx àli-
quem natuin, de in lo c i illius holpitium,quod habeat rem
nüllam,ôefic inane a c vacuuum; P latonica liCet aut P y tha7'.
goreaprogeï»ie,aut horum alicuius,qui acum inis perhib ë-
tur fuillè d iuini, aut ex d eu m relponiislapientUfiminun-
cupati.-Quod cü aëtum tuerit,nutriri yt debeat ,lëquitur,
dealimonijsconuenkntib.educari. Adhibeamus.igiturde:
nutricem, quæ lemper ad eu nuda, fempër filèns accédai,
yërbûnullû faciens, nec in ietmonèm aliquem ora .dè la--
æscodex,radius,Hber?Quidinftrumentafintcætera,
quibusvitaluccingitur & côtineturhumana ? ita ( v tdixi-
.musjillsmon vob is ritu, aut afin», porci, aut fi vilü eft animal
tardius j côfpiciet, de quidem for maturas var i as relpe-
^ans,dtTquæfint fingula nefeiens, de quara incaulâm pof-
lidcantur ignorans : nonqe vocëm,fi fuerit neceflitate ali-
qua coaétus emictere,vt folenne eft mûris, inarticulatum
nefeio quid ore hiahte clamabit ? Q u id in Menone,b Plato
,quædam ratiqnibûs numeri admota ex puerculolcifci-
tariside ex élus niteris rélppnfipnib.eomprôbare,quædi-
featnus non dilcere, ledit» eorûmemoriam, 'quæaridqui-1
tùs noueramus,redire ? Q u i fi tibi verc relppndet ( non e-
nimnos conuenic fidem reb. abiudicare qu asdicisjnôrc-
rum lcientiajled in celligentia ducitur : de ex e ô , quoda li-
quos numéros quotidian^ habet ex vfibus no tôs , fit v t lè-
quanir rogatus, de ipuiillû femper muitiplicationis ad ducat
accciîïo. Q u o d li verè cÔfidis immortales hucanimas,
deplenaslciétiæ peruolare, adolelcen Ailü iftü rogare defin
ite,quem eflè conlpicis ignar um rerü, de humanitatis ef-
lè in fin ib . cppftitùctitnt -Qigtdràgehariumiftûàd ré voCa,
deexeopercontare, nonab ftruluma liqiud, non inuolu-
cum, n on detriangulis.nbn de quadratis, quid fit Dtiblis,
O 4É» auc