rielciunt.Siüeèrgoftpicnri^ftudient, fi,u&non ftudcnt/a-
pieh£esnöfunt.quianunqüä~reperiripqteft,qiiodaut nonr'
W d e quçritur,aut omnjnô non quæritur.yideamits j:amë~
id ip fuin; polfitnc hoc llud io reperiri aiiquid,an nihil.
S G H ÖT-L1 ~ >
a » N p c quàlfîpô fapienti* r èd è ëft]] Jegitwr inltbris typisèx-
câj».tamerinecquæfitio ipfa red a eftjègendum efi ex viroque
çodicefanaySaluatoris,& tribus çodicihùs Vatkanis\ nam,vtora-
tiofibi cornet,de quafimiem vniuerfuminteUigcndunieft.
De Philofiphia & Academia.
C a p v._ T ‘ I II«
DVabus rébus vider ur philofopfeia çonftafe iiciëntia, $
ÔC'ppûiacippe ; nec v lk aliarfe. Scientia, ab ingenio .,
venire non pôccft, nee cogitatiohe comiprehendi. quiain
feîpfo ,h%beye ptopriam fciemia-m,;non hominis; IçdDei
eft. Mör tails £»nyu natura non çapxjfcientiâm, nifi.-quæ
veniacèxçà^eeiisdceirco ejfim oeulôsf8caurcs,8c eççefos
fenfus pateft.citjn corpore dinina jplçjrtia ,\.,vt pçreos adieus
fcientiaperucriiretad mentem. Nam caiifasriaturaliü;
rerüm difqüiicrc.aut fcirexvelie:Sol vtrurn ne tanças,q,uâ-
rüs vidëcur,an multis partibus maibr fit, quàm ^mbis hæc
terra:irem}Lunaglq bofa fit,an concaua;; & ftelfæ vtrum-
ne * cohæreànccælo, an per aèrem'libero curlu ferantur:
cçelum ipfpm qiia m3gmtudine,-qua:piareria conftet ; a vr
èrum quietü fit,* an-mobile ; anincr,edibili celêriratevo-1
inatunquanca fit tcrtç éraflithdQ-,aut quibus fundamentis
librata,8c Ihlpenfà fit.H*cinquam d iïp u tan d o j& co n ie-
d,uris velle eornprehenderejtale eft p fo fë d b ; qüaleii difi
ferere velimus, qualemeflè arbitramut euiulpiam temo-
tilfiiïiægeritis yrbem j quam nunquam.vjdimüs,eniurque
nihil aliud,qpàm n on.ipn,äiidiui mus. S i nobis in ea re it i -
entiain vçndicemus; quà; non poteft feiri : lionne infanire
Videampr,quiid affirinareaudéamuS, in quo reuinei pof-
jfimuS î Qu an to magis,qui naturalia,quaefçiriab hoinine-
honpouunt,fcirefepütandfüriofi,dementç|que finit iu- ‘
dicahdi?Ré(3 èergoSocrateSiêceiimlecuti AcaderriiCi,fc£
entiamfuftulerunt,qu*jiondilputâtji$,{èddiuinantiseft.
Supereft, v t opina tioin ph ilafoph ia fplafit. Namvnde.
abcft fcientiapd totum poflîdet opinatio. Id enim opina;
tur quifque quod nefcic. Illi aütem$qûi de rébus naturali-
büs difpütant jopinanturita elle,y t dliputant. N e fciunti-
giturventatern:qupniâlcientiaicertieftjopinatioiince,rri*
Redeamusadilludfuperiusexemplium. A g e , opinëmur
de ftatu , 8c qualitate vrbis iüms,quç nobrsrebus omnibus
prætçr nomén ignotaèlhVerifimile eft > in piano fitarn,Ia-
pideis moenibi^,ædificijsiubrimibus,vijs pluribus& ma-*
gnificis, ptnatifqi dèlubfis;De(eri bam ùs^li pl acet, m ores,
h&bitümquçjçiuiurri'.Sed eum hæedixérimus | aliuscôtra-
ria difputabit.i&curn hic quoque peroraüerit,fiirget&fèr-
tiu s ,& alij deincepsjôi opinabuncur nauhodifpaba;quàm?
nos ruhiusopinatijQUid ergo èritex omnibus certiùsîfpr-
taffe n ih il. A tom n ia funtdufta^, quæin reruninatura ca-
ditntiVt nécefTèfitaliquideoriun efle verumj A tn ek ietu r ,
quis^exum dixerit« Foteft fieri,'-vt omnes ex parte àliqüa
errauerintiex parte atrigerint veritaré.Stulti^rgofiimus-,fi
hô'c dirputatipfie quærarhus poteft eqim ftiperuenke ali-
quis,qui opiniones noftras deridcat'% nolque pro infimis
habeat, qui yelimus idyqupdnefcimus, quâfe l i t ppinari.
Yeriimnori o:pus.cftk>ngè pofita conquirere .-vnde nemo
fôrtailè yeniat.,^ui n o s^d ä rgu a t.. A^ej opinëmur, quid
n ü n c i^ fp p geratuiyquid meiy:iai löngum eft id quoque»
dicamus inte|pofiçôyno^paricte quid fiat s nemo pife
ta eft : licet ^ co nniaeçe vidèatur : eam que homînum
lapientiam pro rumraaftultitia eoinpucat.
Vtrum’ quietum .fit ii vmobile^ lego ex ant'ufuo ïddice•
Namfiiegamns m o b ile , (vteß in omnibus alqseodicibus tant ma-
: mfiriptis quaimpreßis) ftac qttoeflia haberet trèspartes iv n a $ ß u ie -
tum\altcra f i mobile-,& iertia,an vaide mobile,ita,vt ineredibili ce-
leritate voluatur : & tum,ed fecunda,fifit mobile, effet qüaflio qua-
ddm inepta.cum hoccertumfitfidicamus, coelufnquiefcere, neiejfe
ejfe, vt dicamtts terram incredibtli celeritate volui. quodquideWj
. q u u m f f i t ^ ^ ^ C â l i n s Calcagnj,nusaufuseftin
cowmeniatïone qitadam fuaajfeuerare: & contrafix dicimusterram
quiefcere v »ecejjario iàeht eu t de incïedibilitnotu coeli dicenÛum.
Nam vidimus maxima ßiatiahreuifimo temporepertranfiri, ita vt
ad ïditoaxïma ceteritas requ iratur: vndeomnmo ilia qu&fiio, an fit
mobile, effetinepta,&prater y ein,à" vr maxime banc lefijonem pro-
;bemfacit,quiain antique codieefie er atferiptum, v t éfith alijsf fed
pofl inrnomm h ter is, aque tarnen antiquis,fie erat,Vt adfmpfinms,
com’ctuw.tiwien quia opines Codices vidi in eavulgayileäione contienne,
eam n t in tir,bac aha in niarginèqnriotata..
ib Lrç'ët-eoiiïiceiv y id ç a tù r j habetfinus ex codicibusVatica-
nis,quoi tniln valdeprobatur. ndmfupràakebat impudentiam eô-
ritrn non effeproptfua minorent, quiafermone ahcuiusnonredar-
guuntur -, & additpèuni eam redarguère J ice t contictre vidèatur.
conninereâutefn,velcofnbere,quod aliqui codices habent,nibilfigni-
ficat,quod adremfacerepofiit.
R Éâ:èigiturZeno,acStoidippinâfionerh repudiarutit«
Opinarienim ce IcirejquodmefcïaSjnQn eft/apientis,
fed temeratqpôtius,ac ftultiÆrgôjfi nequefeiri quicquam
pote ft ( VtS o eratesdocui t) nee oipinari oportet (vtiLeao)
totaphilofpphia îublataeft.C^d,qupid no tantumabhis
duobuseUertitur,quiphilorophiæpripcipésfüerunt,red
ab Omnibus î vtiam vidèatur, iampridem'fuis armisefle
confe&a. In m plf as îeiftas philo(Ophia difiifa eft : & omh
e i varia lentiuur. In qua ponimus veritatemfin omnibus
e ërtêhön potéft. Defignemus quamlibet. nempe in caete-
ris omnibus fapientia non erit. Tranleamus ad fingulas.
eodémmodoiqurcquidvni d abimqs; cætëris.auferé^jus.'
Vnaquasque enim (ëtkaomnes alias euertif * y t le , fuaqué
confirmer: nec vlîi alteri fapere cônçedic j ne le defiperë
fateatur.fed fient alias collie:-fie ipfij quoquedb alijs.tollP
tttr omnibus. N ih ilo minusènim ph ilofpphiluht , qui
eam ftulritiæaceufirnh Qnàmcunquelaudaueris,verâm-
! q u e djxerisjàphilofophis vituperatur,y t f^ ia .G r e d em u f
neigitur vni (efe liiamque docftrinamlaudâti, an m ultis V-
nios alteri usignôrantiam eulpaotibüs^Re&iusfit hecelîe
ejftiquödplurimiftnt;iunt,quatjjquödy.nus.,NemDenim
pöteft de lè r e â è iu d ic a r e .q u o a nobiiis poëta tëû^tur ilta
enim compàrataro elle homînum naruram omriiiimivta-
liçna mêlius v id eant,& dijüdicentfquàài lùa. Ç um igituÈ
omniaincerta fint;âut omnibus eredendum eft,eutne.mi-
ni : fapièntès ergo non fiint ; quia finguli diuerlàaftirmah-
té s , {àpiemes efle fe pu tant, fi omnibus æquèn,o n fiint là-
pientes : qu ia fiuguliab omnibus : elle negantur fapîèn-
tés. Pereuntigitifivniue rfih ocmod o j& tanquainSpêr-
tiatac illi|)oëtarum.fic le inuicem iu gu lant; Vt n emoex o-
mnibus reftet. quod eofit^ quia gladfiim habçnt fcutiim;
non habent: Si ergofingulas feftaemulcarum Icélarumiu-
diëio llultitiæ conuincuhtur: omnes igitur vahæ, atquè
inanesrepëriftntur.ita (êipjj^m philofpphia conlumit | &
cpnficit.Quod cùm i n tel lige rec Arcefilas A eàdeitiiæconp
^a^'c^rstîeeit. LbluUds^rflçt______ B
SCH O U À'. Xa
pepfillofophoruhtvarietaii. .
/ / -C A- P V T I V«
audet'i d di^er e| qui a ftati ninon s f c d r e i pia prælè ni ditorjt‘epreh'enfionesomhiuminterIecô|legit>.Cofifeîîip"
tirèfutabirin.Acqui^jocjjderâ philofophiiqtii-dfi^ | nemqaeigBQrantias clarorumphilotbpborurnl; armauicno
tâtant,in ccelp qutdAgaturî (ed^O leidtijjrpunè faeerearb
i t r a r i t u r ; q u i a n i d iù s e x 4 f t i^ q u i b Î T p r . e s ^ r u m c o a r g u a t .
Q^odliè X il ti margit d^lcen itîrumelle aliquem y qui eos
dcinave,ac meniin ducerct; nunquam quicquam de ijs re-
bus,quas {cire non pofiiiiît, dilputarent. Néetàme-nideo
fe 1 i ci or p ut a n da e ft e om m i m p u d e n ti a, & audaeia, quia
non redargiiuiTtur.redarguit en:m Deus ; cui loli veritas
qU£ fe aduerlus omnes. ira cönftituit nouamhoriphilolpr
phandiphilofohianiii^pigitufaudlore duo philolophiæ !
genera eflè ccéperunt : Vnum illud vêtus j quod leien- ;
tiarn libi vendicat. Alterner. , non um répugna ns ; quod I eamdiftrahir. In h is dtiobus generibus video düfidiiim, I
8c quafi ciuile jbelium. Sapiéntiam, quædiftralii non po-1
teftiin qua parte ponemns | Si n^tura rerpm feiri poteftr
h'*c i
hascrironuttt catérüa inte^ibit: finon poteft,yeterani con-
ficieatur.fi pares Fuerint jh ihilo minus petibit ditó: orfiniu
philofijphia; quih diftra<fta eft. hihil enim poteft fifie ihté*?
ritu fibiicfle eóntrarium. S i auterri (vt docui) nulla poteft
ellè in homine interna, & propria leiencia ob Fragihtatetn ■
códitionis humante: Arceulaeihanus vicit.Sedtie iplaqui-
demftabtt,quianon poteft omnino n ihil fdri.
ïtovfu, & Academicus
C A P i V. T V*
S V n t enim m a lta , quae naturaipldhos Iciré & vfiis fre-
qu en s ,& v it * neceflicas coglt: Itaque pereundum eft,
nifi lciasj q u * adyitam fiintvtilia, Vt appetas > q u * periCtir
lo la ,v t fu g ia s,& vites. P r * teröa mülta mn t, q u f vfus inue-
nit. N am rolis,aclunai varij cur^is, 8cmeatusfiderum, 8c
ratio tertiporurn deprehenfaèlb8c natura corportimfrae-
dtciSjhcrDarliimqüé vires»8c ab agricolis natura terrarum,
nec non,imbrium futurorum,actempëftatum fignaco|le-
üftaluftti Nu llad en iq u e ars e ft, qüae notïfcientia conftet*
D eb u it ergo Arcefilas,liquid faperec,diftinguere.qu* fci-
rip öllent,qu *v enelciri.Sedfi ia fecilïer r iplelcinpopu^
lumredegiflet.Nam vulgus interduln phis lapit: quia tantum,
quantum ópus eft,lapit. A qno'ftdjüiras, vtrum fciat
aliquid,an n ihihdicet le lc irë,qu * fciat jfateb itu rlè nefci-
r e ,q u * nèfciat. Rhétèergo aliörüm’fuftulitdifqiplihasjled
n on redtefundauitfuam. Ignoratio'ëhimrenim omnium
no n poteft eflè lapientia: cuius elï'fcire proprium. Ita'cüm
philolbphq s expugbaueritsac dqcuerit,eos nifiil fcireJ ipfe
quoque nomen philofqphi p e rd id it: quia dodtrinaejus
cft,nihil fcire.Nam quia liös reprphetidit, quod ne.fciantj
'ipfe debet fciens eflè.cum'autem, nihil leiat, q u * peruerfi-
tasmu*ve infolentia eft^ob idipfiim lephilolophüm cön-
ftitiiëre,propter quod.casteros to llat ? P ofliint enim fic re-
Iporidére: Sinihibnosfeire conuicerisy&idèb non eflèla-
pientes,quia nihil fdamus r ergo ne tu quidem es lapiens:
quia te quoque cónfiteris nihil fcire.Q^iid.ergq promouit
ATcelilas5nlfi qu ód cófedfcisomnibuSphilofQphis,feipfiim
quóique eod em ïhucrone transfixit?
f t
D e Sap'tentia, Acadmicis &Phy(tcis«
C ' a p v t V I .
’ Vfquafii ne igitur lapientia eft ? Immo veto inter4'
p h ilolb php s .fu it: fed nemo vidit, Alij putaueruntj
Ccirippfle o thnia.bi fapientei vtiqufc non filer unit; Alij ni-*
hil.rie hi quid^m iapientes fuerunti illi,q u ia plus lfPmini
ddderiiftt: h i, quia! minus, vtrifquein vtraqiie partem mo-1
dps defiiit. Ybdergo (ipi^ntia eft ? V t ne^que te omnia fd -
re putes -quod D ei e ft : neque omnianefcire> quod pecu-
dts. Eft enim aliquid
entiacum ighoratione cOniunfta, & temperata* Sdefitia
in n ob iS a b a n im a e ltjq u *o ritu rh eb e lo : ignorattqacor-
pore. quod eft c tdrra.vnde nobis & cum Deo^8C (jum ani--
mafibiis eft ahqua coramunita^.- Ita'qiioniam ex his duo-
bus c5nftamu?c 1 ementis j quotum alterfim luce pr*di-
turii e ft, alterurhtenebris pars npbisdata eft’fcifentia^,
pars ignrbrantias. per hunc qtiali ponteni tranlire fine caderidipericulolicet.
namilliqmnes,qui/ein,alteram'partem
indinauerunrjautdextro^ autfinjftrotierfus ceddfe-
rpnt.vtraqile autembafs q ilomodo errauerit,dicaln:Aca-
demici contra phylicos ex rebus pfclciiris argiimentati
flint,rtilllam efle feiehtiams 8C eXemplis paucarum ret# n
8c in^mprehenfib iimm coiitcnti, ampleXi fufit ig n o r ii^ .
tiam j tanqilam fcierltiam cotam fuftuliflent, quia In p a r te '
luftuieraht. f h y fid coiitra ex ijs-, qua* apferra fu iir , argii^
mefitum trahebant,Qhi hid fciri poflejconten tiejue per ipj,-
cuiSiretirtebantfcientiam; tanquam totam delendiflehr* •
quia ex parte defenderant.itaque n£que hi clara,neqiieil'
ph iloloph brüm, qui putaflènt inge’nijs fuis erutam efle,
atque in'uentam veriracem;videlicet,quia mortalis fuerat
ilia fapientiajpaucifque annp tempdribus inftituta,ad fum-
mumiamincrementum peruenerat,-vtiam neceflàrio co-
renefeeret ,a c periret : repente extitit Academia tanquam
HTene&us philofophïæ, quæ ilLam confiteretiam defloref-
Centerri. R e d e q u e vidit Arcefilas, arrogantes, vel porius
ftnltos.efle,qui putent,fdentiatn v eritatistonjgduihpdf-
lecomprehendi. Sed tarnen falfa dicentem redarguere
npn p ötelhmfi qufifeierit an te, quid fi t verum. q,u od A rce-
fila^yeritafe-hon cognita facere cohatus,introduxit genus
p h ilo fop h iç^ sK ^jqu od Làtinè inftabile, fiue incohftans
'poflumus^icere. V tenim,nih il feire poflè, feiehdum fity
aliquid ïciri^necèfle e ft.Na fi omnirio nihil fcias,ld ipfum,
nihil feiri p o flè ,tolletur. Itaq'uequi velut fetttêhti* lö co ;
prohuntiat,nihil Icifijtanqliam pta*ceptum profitetur , 8t
cogniturn j ergo aliquid fd r i poteft. Hiiic fimile éftiftiid,
quod in fcholis proponi idler in afyftari generis exelhplu j
lomniafle quedam,ne lomnijs crederetk S i ehim etedide-
rit,tum lèquitür,vtcredehdum nonfit.Si au temnon cré-
dideritjtunc fequitur,vt ctedendum fit.Ita fi nihil feiri p o teft,
neceflè eft,id ipfum feiri,quod nihil feiariir. Si autem
fcitur,poflè nihil feiri .‘ falfum eft ergo,quod dicithr, n ihil
poflefeiri. Sicinducicurdo gmafibijpfirçpugnans,lèquë
dilfoluens. Sed homo verfutus,c*teris philoldphisvoluit
'feientiametipere, v te am d om iabfcondèrët* nain fibiil-
lam p ro fed d iid h ad itn it, qui aliquid affirmât, vt cætéris
âdimat.* led hihü;agit;apparetettim,äC filttu funm prodit.
Q u an to faceret lapientius;, ac verius:, fi exceptione fa d a ,
diceretjCähfiiSjrationefqüe duntaXat rerum cçleftiurti ,lèü
naturalium,quiâfuntabdirç,nefciripofle3quianullus dp-
ceatjnecquæri oporrere,quia inuehiri quærehdo non po fi
funr. Qua:'exceptioneinterpofita, 8c PhyficOs admpnuif-
lèt,nhqu*tèrent e a ,qu * m odum excedetent cogitationis
human* ; 8clèipfum calumniaé inuidià li beraflet»& nobis
certèdediflèt aliqirid,quod lèquêremüï. Nue autem cum
ab ^hiis lèqùendisndxretraxerit, ne velimuspîus feirë,
quàm poflîmu$thônminus àïè quoque ipfo tetraxit.Qûis
enim velirlaborare,neqUïcquam iciat ? aur eiufmodi CaC-
d pere d ôd rmam ,v t eriam comraunem Icipntiam perdat?
O iw : fidod ririae ftj fcieritia'con'ftet, necefle eft:fi non ëft
quis tam ftultüs eft, vt difcendpm id putet,in quö äutriir
feil difcitur,àut omaino dèdifciturî Q ü ate fiiieque omriia
leiri poflunt,quod phyfiçi putaueruntj neque nihiijquod
academici.-philofophia ô iiinise xtin da eft.
De Phitofophià ethicd,&filmmo bondi
C A P V T Vila
Ranlèamus: nunc ad alterani ph llo lop h i* -pârtemi
quam ipfi moràlévocant j in qua to tiusphilofoph i*
fatiÔ'bdntinetur. liquidem irt illa phyfica fo la o b led a tio
éft,inhacetiàm vtilftas. Et qüoiiiam in dilponefldq_Vit*
ftatu j formaBdilquemoribus, pcriculo m^aioripecc'atür;
màiorerii diligeriam neccfle éft^dhibéri,vtîciapius,‘ qup-'
modo öporteatviuerel Ilhcenim pdteftveftiâçoncè-
dr.quia'fiue aliquid dicuntjnihil pröfiin t:fiuë délirant ihi-
hilnocènt.HicVerànullusdiflîdio,hùllüserrôriei(llôcuS.
omnesvnumfentireoportet, iplàmquephilofophiam v-
Ho quafi o repricipëre.quia liquid fuerlt erratum jività'd-
thhisedertitùr.In illapribriparrevtpericuiiininüsitâplus
difficultatis effiquod obfcuraherurnratiocogitdiueriâ,&
yaria fentire. Hic v t periculi p lu s |ità minus difficultatis I
quodiplè vfus rerum j & .quotidiaiia experiènriapoflpnc
dOCere,quid fit verius,8c melius.'Videamus ergb, vrrumne
cotxfentianc,autquid nobis afferàht, qu o réd iu s v itade-
gàturJ N o n necefle eft om nia circuire : vnum eligamus,ac
potiflimüm î’quôd eft funihuim. a cp rincip alép u quo to
Hûbiçuca videtîint, ftd «trique, dum fçlam feictiain e o n - | nus f a p i e n t i æ M M H K tpieurusauitirouinbontini
fertismanibas Vel fecinent, vel-eripiunt, rtönv idéntru, in j in volnptate anitni eflè ceqfçt : Afiftip p ù |ïâ voluptatc
mediôponftitut^tnfôre,quqillèSâdfapicnïiamtrahfnrit- ' corp oris.Ca lliphons&DinbhSachusöytenaicvheneftä l
teret. Verum Arcefilas ignotanfia: magifter,cum Zenoni tem cum vbluptate mnxerqnts Djodoru* in priuitione
o b trèâ àretprincipiS tôicorumi v ttö fam phiiofophiam dolprisfummumbonump blu feH ie tcinytau sinnond o-
euerteret (auftöre Socrate; füfcepit haue lcntcntiâm‘# fen d ó : Peripatetici autem. i^ b om ç a n im i,& ç o r^ oB s ,&
afBrmaret^‘nihil fciri po ffl. Itaque edatguitteftiroationeui fortilnas.HcrilH fdmmum bonuineftfclentia:Zenonis,c5
Biblimb-Vet.Tatr .J in i.) . ................................ X 1 batura