Macriaa
di (ci pul a
Grcgorii,
Miraculü
Grcgorii,
de Stagne
exficcato ;
&fratribus
difeordi-
bus réconcilia
tis.
Virgà ad j
ri pana de- !
fixa impe-
tura atjua:,
mitaculo -
fteoercet. ]
darütEcclefianv.Gregoriunidicoprifcum ilium, 8c quot-
quotpoftipfitra,Ëpifcopalemapudvos{edemfufcepetut:
qui ordine luccedanep inftar aftrorum exorti, ijfdem in-
greflifunt vcftigijsjicavc haud facile fit volentibus côuer-
làtionis ipforum indicia delèrere,&c.
EtnonnuÜis interieftisjbidém pojlea de codent f ia ' f l
Fidei vero noftræ qux poterie cflè euiden tior probatio,
quam quod à nutrice beatafo?mina,quæex veftrogremio
pr ogrelfa eft (Macrinam.diro,illuftrem illa’m /educati lu-
mus;à qua & BeatiflîmiGregorii verba,qux memoriae bc-
neficio adillius vfque æcarem feruata iplà rentrait, edodi
fumus, quibus ilia nos adhuc infantes, tanquam pietatis
dogmatibus finxitacfbrmauit, &c. ] Èuijfevero Macrinam
hancS.Gregorijtdeocdfarieqftsdifcipulam, velhincpattt-.eandem-
que Sanctorum Bàf.& Greg. tfyjfeni extitiffeauiam, ipfe Nyjfen.m
vita S.Macr.attefiatur. De qua & Bafil. Epifi. 79. ad Euftathium
Epifcopum Sebaftia.DiclafortebacMacrïnaeftfenidt, rejpectu eius
neptisftororisS .Bafilij Magmiquoniam ipfa auiafuit eiufdem Bafilij,
water nïmïrum Battis tins.Hacetenïm eft ilia,qua temporibus Decij
Imper at or is & fuccejforum, vixitîJeocafareain P on to , aMagno
GregorioThaumaturgo érudit a , vt idem Baftlius in iam allegata e-
narrat tpiftola: quaqtie ipfum Bafilium nepotem adhuc infantulum
façris imbuït dtfciplinisiquamobrem & ipfe earn fuam in fidenutri-
cem haudfine eau fa appellat:gloriaturque ideo eandem fe retinerefi-
dem,quam v élutlacpurum èpcctorefantta Macrina ohm ebibijfet.
p e qua Bafilius in Epifi.ô^.y^.&j^.necnon S .Gregorius Nyjfenus
Bafilij frater in Epiftola ad Leontittm Monachum,de vita S . hlacri-
natunioris.
- De hoc codent Gregorio EufebiusPamphili Cafarienfis, libro
7 .hftoriarum Ecclefiafticarum, c. 17.JÎC recenfet:
Per idem tempuscum Romano adhuc facerdotio X y-
ftus præeflèt,& apud Antiochiam Demetrianus, Firmilia-
nufque adhuc Cælàrex Gappadocix fupereflèr, P onti Ec-
çlefias Gregorius ('qui prius.Theodorus eft d id u s ) e xO -
rigeniseifcipuhs , cum Fratre Athenodoro gubernandas
Fulcepitj&c.] vbiquo pa£to GregoriusThauniaturgus qui antea
T beodorus,& huiusfrater Athenodorus, diftipuli Origenis ,Eccle(iis
in P onto prafeftifint,aperte habetur.
Dceodem Gregorio idem Eufebius eodem libro 7. hftoriarum
Ecclefiafiicarum,cap. 2 5. pleniusfie:
Verum quoniam Bead Gregorii hifto rix textus attulit
mendonem,digni!umum puto tand viri gefta (qu x lub o-
rientali & leptemtriônis axe cü do rum lèrmone celebran-
turjomiflanelçio quocafu,huicnarradoni ad memorîam
po|leritatisinlerere. Stagnum qu odd ameratinPon d re-
gionibusficum , pifeibus copio fum, ex quorum captura
prxdiuites rediras dpminisprxftabantur. Ifta polfeffio
quobus fratribus forte hæreditaris obuenerat: fedpecunïç
cupiditas(qux omniü penemortalium cordafuperac ) etiâ
fraternâneceflicudiné violauir. Coibaturàfratrib . tépore
capturx,non tam ad capiendos piîcesq ad decipiédos h o mines;
cædes & bellamouebantur,humanu$ languis pro
pifeibus fundebatur:fed Dci prouidentia,adfuit aliquado
auxiliü,aduentufq; G regorij. Vid itp rxlia Scmortesviro-
rum,furentefquegermanos*quid caulæ fu b e flet, pro qua
iû exidum fui fuorumque.fratres accendetentur,inquirit:
tiullam, nifîcapturampilcium çomperit. ' T u i tc ille , cum
pro honore aduentuslui,Vtraequ*partespaullülum liluif-
fent.-Nolite (inquit) a f ilio li, rationales animas pro muds
animantibus violare^fraternam ^acem quaeftus cHpidira-
te diflbluerejPefjfôgeSj&natüripariter iurâ tcmerârej &
vnà ràecuip pd p|;altagni exitialis âccedite* Ego iam vos
per v irtutemÛomiriîj omüi certamine criiÇntéconten-
^nisa jjfo lu am» E tcum hæ cd iïifle ti in.cortlpe&u Omnium
yirgam quam tcttebâc in manüj àd primas littoris
vndas defigit , & ipfe pOlîtis genibûs palmaé ad coélüm
tendit* atque his verbis éxcélfo fupplicat D e o : T u D d -
1 mine Deüs pa^Um rioftrutn, qui * cum tibi primus homo
Adam peccaflèt > ac man datum tuumpræteriilTet,pbsnam
culpas ilhus modcratùs * ad terrain m aledi&iénis lententiahi
detbrliftr* dicens : MaledidFa terrain operibustuis.
Etnund ergo miferacus horum iuuenum fraternumfan-
guiriem qüi periciitatur, praecipe v t malcdiiftas lint aqu®
j f t s in operib.useotüm , pro quibus furore filccenfi fräter-
jna:pietatis oblitifunt; ita vtnunqu am in h o c lo c o v elpir
Icisappareat, vel aqua refideat, led fit campus aratri pa-
denSiac frugum-ferax, Sc cuftos in «ternum fraternas con-
fCordixperfeueret.Simul v tille finem orandi fc c ic , ftatini
le v nda fubducens,& curfu velo ei o re r efugie ns, a co n Ipe-
I d u luperno iulla dilcedere, abyiÜs fuisredditur* 8c aren-
temcampumgermanisiamconcordibus dereliquic. Sed
! & inhodiernum3', firugum ferax elfe dicitur fo lum , quod
ahte fueratnauiumferax. Memoraturedam aliudillu-
ftriüsabeo & diuinius geftum: In quodam locorurisan-
gu fti, cum res depolcerec Eccleliam conftrui, rupes qux-
aäm vicini montis ex parce O riends o b ie d a , ex alia vero
prxterfluensüluuius,fpadumquantumEcclenaslufKcerer.
denegabat. Et cum alius omnino non eilet locüs,omnel-
que d o le r e n t, quod folum ad conftruendam Eccleliam
non haberent, ille fideplen us , pernodafle in oradone
dicitur & Dominum Iefum promillionis fuasadmonuifle
fideliter,qua dixir.-li habueritis fidem licut granum hnapis,
dice tis m onti huic: tolle te , & mitte te in mare, & f ie t vd-
que.Cumque h x c plena fide atque d euotione depplceret,
ad lu cem coeundbuspopulis, inuentaeftrupesimportu-
naleceiliilerantum,quantumlpatiiad condendam q u * -
rebatur Eccleliam, & c . ] Refer tu t ibidem & aliud de Apollinis
oraculo obmutefeente,Gregorij miraeulttm, & defacer dote Apollinis
per ipfum conuerfin fed cum idem & a Gregorio Nyffeho in illitts vita
hic in fine operis adiecta,narretur,folum aUegajfe hoc loco fujjecerit.
Idem Eufebius eodem lib.y.hiftor.Ecclefcap.'eodem 25. de monuments
ingenij Gregorij ftc feribit:
Sed & in g e n iilu i nobis in paruo maxima monumenta
reliquit : In Ecclefiallen namque Metaphrafin idem
Gregorius magnificentilfime fcripfir,& C a th o lic s fidei
expofitionem breuiter editam reliquit, quam pro sdifica -
done Ecclcfiarum fociarc his commodum duxi ; Vnus
Deus pater verbi viuenris,lapientias lubfiltenris,&poten-
t ix a c charaderis lempiterni, perfedus pe rfedi geniror,
Pater filii vnigenid. Vnus D ominus,lolus e x lo lo ,D eu s e x
D e o ,& c .] quafidei Gregorijprofeßk ibi tota recitaturftcut & i n
ipfius Vita per Nj/jfenum defeript* ,contiuetur,ac dtiobis latinehic
poftea feorfmponitur.
De hoc eodem Gregorio Neoufarienft, Gregorius quoefe Nyjfe-
nus in eius Vitaftc habet:
Sicut de M o yle ait feriptura, quod eruditus eilet omni
lapientia ALgypdorum:ita quoque m agnus ifte vir (de Gregorio
Thaumaturge loquitur ) cum omnem gentilium erudi-
tionem acque dodrinam perferuratus eflet fa d o q u e peri-
culo didicillet,quam infirmz eorum opinioncs fint atque
le ntcndq.quamque parum fibi con fte n t,difcipulus fit Eu-
angelij ,ac prius quam per myllicam & incorpoream nati-
uitatem inllitutus eilec , adeo r ed e atque prasclare fefe in
vita gerebat,y t nullas peccati fordes ad lauacrum alferret,
& c .] hat ipfe de eo ibi, compdfans eum 'Moyfi.
Idem deeodent ibidem, aliquibus interie£lis,pofteaftc:
E cqu od maius aliquis ad laudandum argumen tu m ex-
eogitare poffit?qui pofiit liunc ipfum aliquis digne.ac pro
meritoadmirari? qui cumrationenaturam detiiciilet, ac
veludmanfiietumaliquodanimal * iuuentutem iugo ra-
tionisfub iecilletjcundifquc afFcdibusnaturalibusinlur-
gentibus fuperior eiiaiillet * atque inuidiam quae res quaf-
cun que ihlignesihiiadetb loletj contra le excicallec, e t iam |
hanc fuperauit, quippe neq^ ad vlcifcendum iniurias a tq f
infidiasfodaliumcommotus * 8c mulierculärn infamem,
q u x illis in fubornatldd probro operam nauauerac, per o-
rätionem ab afilidione dxmonis liberata beneficid pro**
fecutuseft,&c*
Et noumllisinteriettis,de eodem ibidem poftea ftc:
C iln d iid v n u agebat,vt Magnus ille( Gregoriuintelligit)
apud ipfos manerec , tanquam conditOr virtutis ac virx 1
1 ’ J legum- I
Aliud m
ÿaculmn
!.dc tupe
{nota pu
(accllotj çiu cnd o.
& Luc.y
Monumc.
ingenii
ProfeiGo
fidei S.
Gregorii
Neocxla*
ricnGs.
(Gregorius
fitdiicipu*.
lus Euau*
Patieóti» J
Grcgorii''
Siiperow I;
:yt fugctit'jj
legumlator fyturus.Scd ille modis omnibus.materiam fu- Cuius quo^idemllieronymushonorificememinit alibi,inÊpift.Sq
perbiae fugiens,quod haud ignoraret,vitium fuperbi?,im-
I p robx ac Iceleratx vit*e plerumque oaufam atque oecafio-
| nein prxbere folere, veiutiportum a liquem, quietamin
I pa triavitamingreditur,^c. . ;
I Idem paulapofi de eodetn ibidem fici
ölicudinc
Gumqüe aturbis feie förenfibus, & avita_vrbanapeni-
tus ieiunxifiec-vin Iblitudinequadam lecumfo lus, ac per
fefe cu ni D eoverlabatür ivniue rfi m undi, reriimq; mun-
drinarum paruam curatngerens , non de Regibus curiofc
inquirens,hon fnagiftracus excutiens,non ex ä liquocöm-
mefiiorantc audien^» v t res qu xqu e publica adminiftrare-
tursfed'vt animus virtute perfedus euaderet,follicitus,ad
ho comniftudio per to tam vitam contendebat Sc enite-
batur.J 1
Sequitur de eodem S.Gregorio poftea ibi ftc:
Seculoq; om n i, Ac rebus lecularibus.yaledicehs, alter
hic nbftris'^emporibus plane MoyFes fu f t , q’ui Cumillius
miraculis certaFetf. Exiuehint vterque ex turbulento ftre-
pitibusc^ acclambribas circufrilbna’nti hoc le cu lo , M q y-
fes & G regorius, fuo vterque tempore per le ptiuatam v itam
degentes,quoad reuelatiöne & apparitiöne diuina v-
{riFqiie purx v iti'lu c fum manifeltatetiir. Sed Moyfen
quidem vnacuiu philolophiaetia vxorTequebacur: Gre-
gonuS autbm colu^em fibi folärii v irtii tern adihnxit, & c .]
Ecce quam conuenienter Moyfi comparetiir nofterhic Gregorius.
Longius ibidem poftea, de eodem hoc noftro Magno Gregorioftc
narratur:
Qubniam autetriprotinns vt attigit philblophiam,o-
mnibusrebus fc yeluti önere,qüodäleuaueratrnecqui<f-
quam eirerum ad hanc viram hecefl'ariaru fupererat, non
ager ,n o n locus,non domusrfed omnia ipfe fibi erar(imo
vero Wirfus & fides ei patriaerac, & ledes, 8c d iu itix ; ) v t
igitui in vrUem ingrelTo'idomus ad requiefeendum ei nuf-
quam,vel Ecclefix ,v el ipfius pröpxia e ra t, comitibus eius
trcpidancibus at‘que lolricitis'qiio p a d o diuerlarerur,&a
quibus te d o reciperctur,a'nxijsfQuidhxc, inquit Grego-
Hicro
[Thàuma
:rgo te-
irnoniu,
■ adMagrium Oratorem Romanumtvbieum, virum Apoftoltetfrum D e G ti' . |
fignorumattfevirtutumvocat. Et S. GregoriusBapaiib.Uialogo- f n i ' fcrl“ !
rum,cap.j.vbidemonteperGregoriumThaumaturgum7notoagir. pftrinn
Item Socrateslib.^.cap.ii.^r Euagrius lib.$.c.$i.Hecnon Theodorus
Letter Ub.z.coUectan.vhi deihfigni miracuload eiusfepulchrum edr- ?
to etfarrat,& Cedrenus in anno 1 z.Anaftafii Imperatorü. De quo et-
ïam Gregorio fit mentio in ConCilio Ephefino, &inCon cilto jexto
QCcumenico.&apudHaymbnenihb.J.cap.S.&Nicephofum (ib.ç,. !
aliosfy altbi.agit quoc^deillo Venerabilis Beda,& Vfuardus in Mar-
tyrplpgio,ac caterï Latinorum,necnon & Gradin Menologio,eodem
diefcilicet quintodecimoKalend.Decemb.fiue i f . tioUemhris. Ruffi-
n u s& Vfuardus martyrem UlUmappeUatH, GUcorumfcilicet more^
quùdpro fideitonfefiione mult a admodumfitperpejfus.
De eodem & Suidafit; • ttj
Gregorius, q u ig cT h e o d p ru sd iàu s e ft, cogrtomento
©^^Txpyi^hoef ft,rdum admirabiliura eftedor,Neocx-
farex,quxjn PontoeftjEpifcopus.admodum adolefcens,
Græcârum,Romanarurnquelitterarumftudioin'cenfiis*è
Cappad o ciaBery tum pro fed u seft, atq; inde Cæfaream,
q u x in Palçftinaeft ,'eum fratre Athenodoro fe cbntulit.
Ho sin ChriftireligionefigillatimiOtigenesinfticuens, fui
ftudiolbsamantelquereddidit. Quinquennium igiturin
eius dilciplinaverfati,in patriamrede'urtr. Vbi Gregorius
gratiarum adionem ad Origenem feripfir, eamque populo
con ub cato , & ipfoOrigenepræfeinté legit. Quæ quirl
cm O ratioexta tvfque ad præfcncem diem. Scripfit &
MetaphrafiminEcclefiäften, breuilfiraamillam quidem,
fed fane quam admirabilem. Multas prætereâ & varias E-
' piftolas compofuit. Den iqiiefadusEpifcopus, ifignis 8c
miraculis humanas virés fuperâribus dams* Iuliaiiö f im- . f fort. An-*
perante deceffit.Huius viram Gregorius E pifçopusKylîç, «liàno
litterarummonumenriscpmmendauit.dlfrf^w Suidas. ■ imPcran'
! Not.Supcruixijfehunc noftrum S.Gregortum Thaumqturgum,
ctrtum efl,{alters vfque adtemf ora Aureliani Imperatoris, quando
Aniiocbeno interfuit Concilia aduerfus Paulum Satnofàtenfem h<t-
tefiarchamficut de eorefért EufebïùfCafar.hïftorjïb.y.caizi.qua-
\re nullo modoplacet,quod hoc loco Suidas fcrïbit,peruenïffetum vsfy
ad tempora luliahi Apoftata.Quomodo enim fieri poteft, v t qui Ale-
rius ad eos,quafi extra protedionem Dei conftituti, anxij xandro imperahte dar ere cotpit mfchola Origenis, annonimirum.1
a tq u e Iblliçitiinquiritis,vbicorporareficereatque curai^ i c hrifto,213. idemvfqueadlulianilmperatoris tempora fuperftes
oportéàtîan parua nobis domus,Deus e ftèv id e tu r îfiq u i-' fuer iticuius Imperium demumfumpfit exordium anno Domini 30I
dem per eum viuihms,'& m ouemur, & limuis. an a rd üm j f ortaffeergo h ic ( Iuliànb imper^tëj!prÔ!'fÂurèliânq impe-
8c anguftum ccelelte yobist.edu m viderur? & prxtcr h o c , rante dccellir)p«r err ow n po fit urn lemur: auomodo omnino h i
aliud diuerforium qvixcitisîyna vobis do.mus ftudio cu ix -
que fit ea,Videlicet,quæ cüiufque propria eft, q u x per vir-
tutesxdificatur,& in altum toll'.tur. Ho c folum vobis curxfit,
a tque follicitudini,neeiulmodi vopis liabitaculam
nonparatüm,necinftru6Iumfit,&c.]
HacpraclarafuntvirtutumMagmGregorijnoftriThaumatur- j
giinfignia.Hacipfiusadmirandafunt monitafdtäa, acfacta:prater ,
qua ,fimiraculorum eius magnitudinem , aevarietatem quisnoffe
etiamv elit, confequenter hic in iUiiis Vita ad calcem operis adiccia,
luculenterper Gregorium Nyjfenum magni Bafilij fratrem defer 1- j
pta,mueniet.
De eodem etiam S.Hieronymus in Catalogo feriptorum Eccle-
fiaft.inTbeodoro,perbonorificeficfcribtt:
T h e od o ra s,qui poftea Gregorius appejlatuseft, Ne o -
cælarexPônti Epifcopus,admodum adolelc«ns,ob ftudia
'grxearam SC latinarum licterarü, de Cappadocia Berycii,
& in d e Cxlareaip P alxftinx tranfiit, iu n d o fib i fratre À -
thenodoro ; quorum cumegrcgiamindolemaudiflet O -
rigenes,eösad philofophiam1cohortatuçeft i in qua paul-
latim C hriftifîdemfub introdùccns, fui quoque Sedaro-
reis reddidit. Qmuquennio itaque eruditi âb eo,remtttun-
turad macremje quibùs T hèodorus pr'ofi.cilcens, w n y v -
feripfit Origeni ,■ & conuocaca grandi fre-
: qucntia*ipfo quoque-Origene prxfeAte rççicauit, qui vlq*
hodicexeat. Scripfic-8c f*ïd/r$2*m> inEccleliafteü,brcucm
quidem,fedvaldevtilem. E caliiehuiusvulgofçrùnturÉ-
ç iftolxjfed prxeipue figha atque niir^cula, q u x iam E j | |
tëopus cum m^ltacum Edqlefiatum^^gloria perpètramc.]
jp er errormpofitum legttur : quomodo omnino hie
Siiidalocus videturcorngendus acreftituetidUs.
Exvetuftifiimo Graco Menologio, deeodemfic:
Decvmo quinto'Calend. Decenfb.. Commemoratio S.Patrls
noftri GregorijEpifcopiNeocafareaThaumaturgi.
Gregorius,qui Aurcliano Imperatorefloruit,patentib* I
natusinfidelibus, fidei m yfterium à Sandiflima D eigeni- L w or;ul
tricgjloanneqj T h e o lo g o per^vifionem edo do s ,TW u« 1a“‘ v^t S 1
turgi cognomen ob mirfi.biliafada ,q u or umm agn u s fu i Cm a cu rgi ?
numertis , merirotulit. Profedus aliquandoin Alexan- cognome
driam, i.i fco.rcum quod ipfiobloqucbarur, a c d e i r e d a - tul,r•
ba t,Dxmo rjtm immilic,fed 8c paulo pqft fugauit. A P h x -
dimo Amalenfium A n tiftite , Epilcopus ablens creatur. i
Tanta erat fanditatisillius opinip ,vvr laxum inges oratio-
ne alio tranftulerir. Paludem , caufaniinterdupsfratres H
dilcordiarunvexficcauit.Fluuiumjdefixoin terram baeu-
lo, q u i 8c in magnamexcreuitarb,prem,coercuit.Migratu-
rusad Domihum,graciasilhagebat, qupd rptrelinqueret
in fua Vrbe in fid ele sacqu egentile s,qu ot iauenerarfide-j
lesa cC h riftiano s, cum Epifcopatum adiillèc. Q iiibu s in [
verbis expirauic.
Ex Romano Breuiario,dit 17. Nouembris, de eodem S. Gregorio
ftc: . :
, ‘ Gregor. Neo cx fa rex Ponti EpifCqpus j fandi'tate d o- £ tC20rjUS
<5trinaq;illuftris, fignis y(erobcruifacuhs m ulroilluftripr, cur diflus
quprum multitudiné atque prçftautiaThaumaturgus ap. fic
pellatusefts & Sf Bafilij teûimoiuo,çum Moyfe,prophc_
tis 8c Apoftqhs comparatp$, mqnfcem qui Ë cciefixxd ifi -
catio