Figmentà
poetarû.
B
Antlirppd
phagi a
fummum
& tctcrri-
Qoôd ho
minibus
impolïî-
bilc, Dco
poflîbile,
; eft. ;
Rcfurref-
ô iô oec
contufne-*
lum , ncc
. damn uni
ardfert ho
*4 * X jfp h e n a g p r *
funt ciusdem Ipeciei, fiue in edendo fallantur alicuius
fraude> vc finfum cius rci non percipianc: fiuciponte, vel
ex fame,vel ex inlania, deuorandis luigeneris corporibus
fefe containment,nifi fprtafle nos lateat elfe feras humana
forma pr£ditas > aut miftis naturis compofitas, vrpartim
ex hominibus, parrim ex beluis conftent, quales confin-
gere fblettt audaciffimi poet&rum. Ac quid dicam de
cbrporibils nulli animalium in cibum deputatis, &qu®
fola dignitate naturae honorem fepulchri obtinuerunt 2
quum opifex rertim nulli animalium corpus cognat® form
s in cibum affignauerit,licet fecundum naturam diuer-
lae fpeciei corporibus pafcantur. Q u o d f i oltcndere po l-
funt , humanas carnes hominibus in cibum ex inftituto
n at ura; actributas e lle , quid impedimenti eric, quominus
mu tu ino ftricsd es fian t,v ein rebus a natura concclfis fieri
Colec i arque adeo quiiftud audenc dicere, dileblilfimo-
rum corporibus in vium epularum helluencur, v r magis
familiaribus cibis, chariflimosque fibi Commanducenc ?
Q u p d n iftuddi^uimpium fummumque & cecerrimum
piaeulumeft * Sc fupraomnes nefarios cibos. Sc facinora
deceftandum, hominem humanos artus dcuorare : dein-
d e li verumeftjnon recipiamembris fameiicis,quod contra
naturam e f t , acrurfus quod non rccipitur pro cibo,cu
illis corporibus coalefcere non pofte,quibus ex natura ci-
bus p o fie ft: fieri no(n poteft, vcvnquam humana corpora
fui generis corporibus con fundantur, quibuspr®ter naturam
ip cibum obtruduntur , eriamii in horum ventres
ingerantur, cX aliqua perquam acerba calamitate. R e li-
lienriaenirn a v i nutritiua, eoque disiebta, vndeprimum
Qrcum traxerunt, fuis'quidem primordijs vniuncurad te-
pu sa liqu od , inde tamen rurfus difcrcta fapientia & p o -
centiaillius, qui omnia temperat, lingula lingulisdecen-
tilfime coaptabuntur # flueea igni.concremata lint, flue a-
quis contabuerint, fiue abelluis deuo rata, fiue ex viuentis
adhuc corpore e x c ila , ante alios artus computruerint:
Coeuntiaautem rurfus inter fe, eudem locum obfidebun^
Vt.eandem proportiqnem conftitutionemque corporis
reddantj mortuiquevcl omnino dilfipatirelurreblioncm
&vitaminllaurent.
H s c in lopgum exteiidere n on eft opportunum: con->
feflam enim Sc minime controuerfam indicaiionem ha-
bent, falcem ap u dillo s, quiferiiios St belluarumritus.o-*
diqprqfequuntur. $ed quum multa Vtilia fuppetant ad
prslentis negoti) examinationcm, primum e xclud ieoso -
pto, qui ad humana opera defugiunt, eorumqUeoperum
artifices homines , quorum opera, contrita aut tempore
cadofa, aur aliaratione perditajren^uari n eq u eu n t: de-
inde ex Ijmilitudineinde capta oftepdere fatagunt, Deum :
au r nolle * aut fi velic, non p.ode cadaupr extindlum vel e-1
uanidum in integrum relbtpere: neque lecmn repUtant, t
quod per h s c pelfime in, Deum contumcliofi funt, dum
intccfe comparanr vir?s vndiquaque diftantes>vel botius
iftarum vrium ppfieflbres, Sc artificialia cum nacuraiibus
incontentionem mittunt. Cnmiftiusmodihorainibusfe-
rio agere, culpa non vacac: ftultnm enim reueta e ft, leui- .
bus vanisque contradicere; longeautem probabilius eft,
ac omnium verilfimum, illud (cilicet allegare i quod ho minibus
injpoilibile fit,, Deo poftibile elle. S i verb per
haec ipla vtprobabiliayaucper,om’nialuperius excufta, ra-
tio dem onitrat, id poftlbile D e o cftc, lacis J i quet, pro ipi-
joffibilihabcndumnpn e lle : immbneque idadiuitu,v.bk
untare abhorrere- Q,upd enim iilenpnviiit^ideo non
yu lr^ elqu od iniuftpmlir* vel quodindignumfit* P ortp 1
iftainiuftitia yel deprehenditur c^ca ilium qui refurgif *
velcircf.,alium e x traipfun v , Caeteram quod nemin fo-
mnium, q ^ s f o ^ ^ x ^ a i p l o s refu.rgentes.funt, & in re-
tum i^curainueniuntUr^i^iticia fiat, manifcfta res eft.no n
eniramtelle(5tu4 es c rea fUrs.ex iomin um refurrciftione
iniuriam acce^perint, n ihifeniminde ilioturn’eSemia im-
peditur, bomi^u^cfuEreiSio.iil^ aut contume-
liam aut damnuin ad fe r t, vc quoque ne irrationalibus?
qurdem au^inannnatisjr^pgare videturmpn enintilDpoft
rciu rre& ip nemlup ere rtint.iam verb: eifea illu d , quod-
.non e f t , iniuria elle nulla poteft, Q y o d ft cum ca e x i-
ftete fin gas »fie ft 0 guide m yllam inmoang fenlerinc ex
hominum refurre&ione. ’ S ic enim tune quum egdahe
h om inum natu rs , & ad eo rum ad h u c miferis obhoxio-
rum vfumjlubiugum a tquein omnem feruitutem adigan-
cur,nullamtamenjniuriampaciuntur i mulcb minus hor
minibusincorfuptibilibns eftejiftis extra omnem inopiani
Sc miferiam conftitutis , quum ipfa liberata fuerinc ab o-
mnileruicure,iniuriam pacientur. Neque^cnimliloquen-
difa cultateinftruifta elfent, incularent rerum opificemj
quafi prster squ um ,in fra hominum lorcem colloCati ef-
le n t ,e o quod in eiusdemrefurreblionisparcicipatum ad-
mirccrcnrur. Q uorum enim: natura squ alis non eft , illis
neque eundem finem & faonorem,qui,iuftus eft, admeti-
tur, maxime quum prster francrationem brucis illis & in-
animatisnullus fir iu ftir is len fu s ,a c id eo nulla, iniuftitis
indignatio. C s terüm n e illu d quidem dici po te ft, quod
circa iplum hominem exrelurreélionê aliqua iniuria de-
prehendatur. H ie enim v t ex anima & corpore compo-
nitur, itain neutram partem vel in corpus v el in animam
iniuriamaccipit,nequefapiensanimam iniuriampati die
e t, id e oqu b d hoc m o do h o n cam racionem v it s retine-
at, in qua iam in prslentia agic. S i enim nunc in corrupti-
bili & inparibili corpore habitans,nullainiuriaafficitur,
multo min9inincorruptibiIi Sc impatibili habicans iniuria
amcietur. Immb neque corpus iniuriam lentic. S i enim
nuncipfum corruptibileincorruptibilis animee contuber-
nio coniun(Slum,nullaih iiide iniUriahlacCipirimultb mi-
nus cumaccipiet, quUmvcrinqjathbo incorruptibilia e-
runr. Porro neque illud dici poteft * corpora refoluta in
integrum reftitui, reniindigriam e ffeDeo . Si enim quod
deccriuseft, mortale Icilicet & patibile Corpus cöndere,
non indignum Deo vilum eft j multo minus indignüm é-
rit, quod priftantius eft & immortalitate & impatibilita-
te donatum,in return naturam producere. Q u o d fip e r
e a ,om ep rimaex natura fu n c , eaque qu® his conlequio
adherent, fingula qu® in qu®ftione ëranr, explicata & o-
ftenla funt laris, manifeftum eft refticutionemcorporum;
extin^orura talem e lle , qu«E digna lie D e o , Sc quam velit
&polfitelficere* . 0
Per h®c ertim demonftrata eft fall!tas con trariorum, &
ablurditas credentium. Q u id enim opus eft dicere de
fingulorum & ad lingula reciprocal fimilitudine , imuua-
que inter ipla cohanen tia & congruitate ? quafi ea aliqu^
diuerfitate dilcrcta ellen t, ac no n liceat d ic e re ,id quod
poftibile fir, idem elle voluntarium; Sc qu o d D e o volun-
rarium videm omnino elle poftibile* C*terum qu o d alia
eftdilputatio de verirate, aliapro veritate,in fuperioribus
ytcunmie diólum eft , necnonquibus dilcriminibusaltera
difte rat ,. & quando Sc apud quos vtilitatem habeat.
hfthiltamen impedierit communis lecuriratis caula leriei-
que gratia, quo dibta cum dicendis coh®rean t,ab illis iplis
ijsque affimbus denuoexprdium facere : decet enim hoc
leeundum natpram principatum habere, illud autem, fa-*
telli tis vice,principi iiio viam facere,&pra?uio cftrfrx omnia
impedimenta & pr®rupta tollere. Nam dilputacio de vc-»
rirate quum nccellaria lit om nib us h o mini b u s ,& a d tute-'
lam,& ad lalutem princcps conliftic,& natura & ©rdine Sc
verirate ••.natura;quidem,y:tq u i r é fu it i cognjtiötteifiadiü-
! ®r“ lne,vt qu® in illis & ftmpl cum illis exiftat,qtibru
ludtcium&ripticiam promit.» v tilifa tev e rb iq u ia co gn o -
Icefltibus & addifeentibus ipfam# tiitelamlimp} & falutS
conCilier.Difputatioautempro veritate,natüfa & porefi-
tiamreriof eft: minus enim eft fallitatfim rcddrgüerCj qu5
; yeruatem ftabihrefordine quoque;pofteript ,elb Nam
coptrafa lfaofpinantes vim fuam-eXeEcét s felfa aütém opi-;
niOjipifectinda qiïafi feménte S i dorruptione agnofeitur.
V cröm qu am quam ambo le ita habeant f pr®poni tur iub-
md eilla & ytilior exiftit, vcqu® Sc pnepürgec ob-
tUrDantem incredulitatem * velredêncem dubitationefti,
vel failam opiniofiém. A d vriüni ramen amb® referun-
tutfinem ;: tenduht enim adpretatem j cpmifta qu®fal-
lum reinncic, turn iliaqn® Ventatém c'orrófrorat s non ra-‘
[ mèri omhino idem funt^ nam ilia neCeftariaeft,vt dixi, o-“
mnibus credentibus,i)scjuequi veritacis propri®que falu-^
us curam gerant ; ilianonhunquam quibusdam in rebus
»bcapud quosdam frubluoiiorelL
I_______________________ ~ ~ "H iT L
Ï Î
F
Corpori)
efficienturincor
xuptibilii
Ac impati-
bilia. C«
poru rfr
llicutio
nÔcftte
indigna
Deo.
c
Quod vo
lymarii.
Deo, id
omne ipl
poflîbile
eft.
H !
Difpuu*
tio^eve-
ritaceo-
inoiuni,
princep5
[eft :pw'!
vericatc
lautem. j
Ipaulo i»‘
[FeriorjftribuÿdiçcDr
pium*
ïgeûSsü'
*a finis o-
‘eratur.
. omo
l‘earns ,
■ odiuina
)Qoiutc.
î)e Reßtrrctiione mortùortim.
H®c qujdèöëTümmatim d iöla func,ad memóriam füperi-
orum verborum leruandam, nunc autem ad propolitum
redeündum oftendendumque veraeflè., q u s derelurre-
diorie dicuncur p idque ex ea caula , fecundum quam &
per quam primus homo eiusque pofteri naci funt, etfi non
eodem modo creati funt. Deinde ex communi hominum,
quafenus homineslunt, natura. Deinde ex condi-
toris-fupér ill os i u d icio,quod de illis faciet,proüc Vixèrint:
quod indicium nemo dubitauerit, quin iuftiftimum futurum
fit. Caul® autem ratio in ho e confiftic, v t explore-
mus.vtrum temerè Sc fru ftrah om o, an ob aliquam ratio-
nem faiftus fit. Si ob aliquam' rationem, vtfóm vt viueret
perfeueraretcpie i a :fua,ad quam ex riatura gehitüs erat,vita,
an vcaliqu emv luma licu f d ele pr®ftarer. Q u ó d f io b
vliim aliquem creacus l i t , rurfus an ob con ditoös vtilita-
tem, an alterius rei ,qu® ad conditorem per tin et, eiq-, ma-
iori cur® e ft, quam homo. H ic quidem etiam vulgari Sc
fimblici indagarione in rebus concemplandis vcëntes,in-
uenimus quod quicunque mentis compos e ft,& rationali
iudicio ad agendum mouetur,nihil eorum qu® ex propo-
: fito deftinat, temerè fa cie : aut enim id infti tuit lui iphus
gratia, auc alterius cui ftudet , aut ipfius r é i, quam fecit a-
moreS cpropenficacenarurali indutflus. Veluci (adhibe-
bimusenimfimilitudinem, vtpropofitum rioftrumeui-
densfiaty)®dificat homo domum, idque ob fuurn ipfius v-
fum : conllruicitem camelisaliisque animalibusiquorum
opeindigetjCongruensteólum: non ad fuum v fiimv tvi-
'detur>quanquam extremus finis ad iplum referatur: led
lecundumcbntinuam & proximam caulam,ad vfum illo-
rum, quorum curam gerit. Liberos autem creac non ob
proprium luum v fum , non ob vfum alicuius luorum: fed
vc lint Sc liiperftites maneant j qui ab c a creati ïüerinc:
quatenusliceacS cpolfibile fic/fu®mortinepotum fucef-
iione remedium adhibens, Sc hadlenusfelè credens mor-
calicatemexuere. C®terüm ifta quidem ad iftum inódum-
ab illis fiunt. Deus veró nee hominem temerè condide-
rit, quum licfapiens ( lapientis emmopus nullum terne-
rarium) neque ob fuum vfum & neceflitatem : nullius e-
nim in d ig e t: qu od autem omnino nullius indigec,nul- [
lum vfum captat ex rebusa lê creatis,neque ad gratiam v l-
lius fuorum operum hominem fé cerit:nihil enim eorum,
q u o d r a t io n e d iudicio vcicür, liue idmagnumfiuepar-
uum fit , creatumeftautcreabitur ad alterius vlum , illa
enim tanrummodó crcanrur ad luam iplorum vitasn inco-
lumitatemque. Neque ratio ifruenit aliquem alium vlum
cuthominés gignantur: quandoquidem im mor tales^ex-
tra omnem indigentiam conftituti lint, nuilam^ue opem
ex hominibus ad tutelam fu® natur® re quiran t , brutao-
m n ialu bieóla fint, lingulaque fui vlum hominibus , ad
quem nata funt, de lé pr®beant ;non autem cx natura ho-
minibus v tan tu r : fas enim neque eft neque fuic,impera-
tricem&dominacricem creaturam deijcere ad vfum infe-
riorum, aut quodrationabile eft, irrarionalibus adimpe-
rium inidoneis fubiugare. Quamobrem fi neque fine caula
yneque temerè aut ft uftra creatus eft homo ( nihil enim
quantum ad De i incencionem , inter opera ciustemera-
rium) neque item obcondicoris aurrerum conditorisvti-
litatenvriatis liq u e t, quód inlpeólu primari® & vniuerla*-
lj^rationis hominem Deus creaueric,ob feipfumluani-
que Sc bonitacem 8c lapientiam, quam facile in omnibus
creatis per Ipicias. Q u o d fi propinquiorem cohsrentem-
quciphs creatis hominibus caufara explores , deprehen-
des id e ö hominem natum.ellè vr viuereCi non aucem vita
e iu sm o d iq u® pauliiper calefcerct, mox deinde in
perpetuum exungueretur. Keptilibusenim ,e xiftim o,
volucribus item Scnatacilibus iftiusmodi vitam attribuit
Deus : illis aucem , quiilliusimaginem in feipfis circum-
ferunt, vnaque cum ea mencem rerum creatricem pof-
hdenr, iudiciisque rationisinftruéli-funt ,perpetuam diu-
turnicacem allignauit conditor , vcfuo crearore cognitö,
eiusque potentiam & lapientiam legibus iuftitiaquc i-
mitantes , vna cum illis virtutibus fcelieiter in ®cernitate
pcrennent, quibus lupenoium vitam , < quum adhud in
corruptibilibus. deterrents corporibus agerene, corrobo-
tauerunr. Qu® enim alrerius gratia condica lu n t , defiçienribus
illis.qubrum |raria condita funt ; merito & ipfa]
deficiunt : ’nequc^fruftraperinahlerint ; quoniam non eft
in rebus à D e o creatis fruftrane® ocioficati locus. Qu®
verb ideb creata funt, v t lint & vidant, îpfà frac càufa eu m
natura èorum coh®rcnte &im^licira , quüm ea fbluhi-
mfrd è id éiîg at S i requîrat Vr lin t , fieri n o u p ö te ß , Vç Vn-
quàm in fe vllam viin àdmittant, qua prorlus eitin^uan-
tut. Porro quinn ifta caufa ëx perpétua elTendi ratfone
inrelligatur, in eoque confiftar, ne'èelfiim eft ineolumé
manère illud anirnal, quod ita nàtum fuerit, ageréqûe ac
pa ti,q u ie ipfius natuiæ fu h r , ambabus illis rébus vride
con ftat, qu od luttm eft in ittediurn è'ohferehtibus : ita %
animaéîdftat&permaneatæquabilitèrinfua , in quà ge-
nitaeft hatura left enim illa g e n ita , v t mbderc'tùr àffe^iis
corporis, ac qliicquid .incident, ftécedtibus iudiciis æfti-
m e t , & meniuris Congruis demetiatur: corpus verb fe
moueat ad c a , quæ fibi naturalia lünr; easqùé recibiat
mutationes, quæ illi à narüra actrïbütæ fiint : 8c interreli»
quas lui euariationes, qu® illi in æcate, forma,magnitüdi*-
nc obueniunt, ctiam refiirreâionem admittar. Refurre-
éito enim Ipecies quædam euariàtibnis, eaque extrema,
necijon & ilIaimmuta tio in m elius, quætüftifuturaeliiri
luperffitum corporibus. .
D e illis rebus,tam cer ti, quàm de il lis fu mus, qd® iam
concigerunt, perpenfaque noftràiplbrum nacura,&vitam
iftam indigam corruptibilemque nonîægrè fèrimus, vt'
pr®lenci fseculo congruam, & perpetuita tem ®ui lynce-
rarn à corrüptione firmilfimè Iperam us : quam non ex ho-
minum corn mentis effingimus, mendaci Ipenosmetiplos
la d a n te s , lédminimè vànælocupletiquérefti,nimirum
conditoris ipfius rationi & ihftituto crëdimus, lècundum
quod hominem ex anima immorraH & corpore fecit :,
quemque & mente 8c æquirareingenira ad côtileruatib-
nem & tutelam luorum dono rum, neenon eorum ; qu®
prudenti vit® & rationali anim® con gru unt, inftruxit.
Vndé lâtis exploratum habëmus, qubd iftiusmodi animal
non ita in ilitu iilè r, neque omnibus ad perpetuam
durabiliratem idonçis inftruxiflèt, lî n o n id q u o a ita c rc -
atum elïèt,perduraré voluilîèt. S i igitiir vniuerlîtatis o-
pifex hominem fe c it , vt prüden tia in agehdo vteretur,&
v t fabius Ipedator magnificehtiæ f a x , eiusque , quami
vbique e xhibait fapienti® vnà cum horum concempla-
tibne permaneret, idque lecundùm propofi turn 8c volun-^
rarem ipfius,naturamque quam illiingenerauic; ëertècre-
ationis caufa confirmat,credibilemquefadc®ternamper-
durabilitateiq, perdurabilitas verbrefurreblionem , fine
qua homo perdurare nequiuerit. Ex prædi&is verb ma-
nifeftariumeft, nimirum ex caula nàfeendi creatorisque
voluntate relurreblionem declarari. Quuum igitur talis
fit cau fe , cur in hune mundum homo introdublusfit,cô-
fentaneumiam fuerit, vceadifi>iciamus,qu®naturalior-
dine fuperiores rationes conlequuntur. Sequitur enim
penfitato &excu(Toncgocio , creandi caulam creatorum
nominuin natura î créarorumquc hominum naturam ,
creacoris luper ipfis iuftum iudicium : & po il fila omnia,
viuendi finis. Explicatis autem fiiperioribus, explicanda
iam deinceps hominum natura i idque vel perverasopi-
nione s , v el qualescunque tandem ihquifitiones. Dc^-
monftrario illa minitnè erroneam diélis fidem adftruit,
quænonforinlècusalieunde exordium ha be t, aur ex ali-
quorum opinionibus aut placiris cooritur: lcd quæex cô-
muni in ce lle âu lu rg it, aur ex polleriorum ad priera con-
fequioclicitur. Eft enim illa vel deprimis placiris , vel de
iis ^uæfola ad m on i tio ne naturalem inteileblum commo-
uenc 8c expergefaéiunc, vel quæ naruralicer primis in co-
mitatu adhærentj naturalisque confequentiæfiint: opor-
tetquc huius ordinis demon (tratorem declarare,quid prima
aut (uperiora reuera confequatar: Vr neque vbritatem,
neque ex veritatenatamaflertionem negligenter trabtet,
neque ea quæ natura difere ta funt,confundat, aut naturalem
ieriem diflîpct. *
Quamobrem conüenirc arbitror, illos quipropofico
argument© ftu d en t, & prudenter dijudicare v olun t, an
humanorumeorporum refurrebliofiat, primùm dilpice.
rereblc vim eorum, quæhanc demonftrationem collatis
quafi
Anima ad l
quid crc-
Creatio-
ratio
rëfurrc-
bHooem
& vitam
xteraaiti
confirmât.
Quaede*.
monft ratio
maxime
vera
eft.