A
Hifrt.il.
ioHTl.l- '
fa lia fta
iß dcdores&luäum-, & Uttttam eorum in triftitiam. Noltrum
porro lu6tü Dominus noftehper fruôkus pcenire tiç in gau-
dium le conuerfurü affirmauit. Habuit quidem & primum te-
ftamtntuiniuftificatorioscultus,vt in pritfiopatre Abraam t v c -
rum in doioribus carnei cruciatus per çtrcumcift,onem>vf-.
que ad ccpora expletionis.Lex iÜisperMoyfin data eil ad cor-
reptioné .• nobis aûtgratia&veritasperîefum Chriftuih t con-
cejfaeil.C unôkorü nobis bonoriim principium, adnuncia-
tio M anægrafia plcnx extitit, laudatifiîmx Saluatoris dif-
penfatio, diuinaque eiu's, arq; altiffima cceleftis do 6trin a.
Hinc nobis fpiricalis tuçis exoriuncurradij.hinc nobis fa-
pienrix,Scimmortalitatis Icaturiunt fontes : qui limpidos
ac purôsriuospietatis effundüt.Hinc nobis diuinç cogni-
cionis relplcdent thèlau ri. Haic.n. vita eft at erna, v t cognofca-
mmverÜDeum,&quf’mifttîefum Cbriftit.Écrurfus:Scrutamini,
1 faripturas-.quoniain lisf iuuenietisvitamaterna.Vtoptetea enim Maria enim
fcrUtatorib. diüinorumeloquiorum,thefaurusdiuinx ré- Q u id enim Iplendore virginicatis illuftrius? Quapcopter ^ ri* a|
üelaturcognitionjs.Thefaurum nobis hodie a Ö eo in lpi- Sc Vircdtès,virginés deüominant, qui r e â e eflentias eatu P at'°’
ratælcnptürç,Paracletusexplidauic. Thefaurusporrofa- c ô ijc iu n t.Q u o d fi tan tumeftbon um,haberecorvirgin i-
pienciæ, nobis fit lingua prophetica, & d,o6krina A poftoli- tateprxditum;quanrum tandem erit,caro j q u x cö animo
ca^Non enim abfquelege & prophetis, aut Euangeliftis, yirginitatemcoluerit ? S ic& S .M a r ia in carne dum efièt
atq; Apoftolls,perfç(ftâfalutisXpl habere poflumus.Nam 1 vitam incorruptam atq; immaculatam poflidebat} ac ver-
perfan éio rûprophetarû&Apoftolqr’ulinguam , Domi“ ; ba ab Archangelo.di«fta,in fide lufcipiebat. T un cq ; cum
hüsrioftér loquitur : & in fa n âo rü v o cib . Deus fibi placet j feftinationead Elizabeth cqgnatäfuamcotendebat.Efi»-
loan. 17.
loan. I.
'f at. puta-
ris vitam
atemam
i habctc.
B
■ ftl.Euan*
gdiis.
t al.dc
quo diui-
na prxdi-
cancur.
-fal.dam.
natronis
abiis ratio
exigi-
tur.
Rom. 5.
Htb.l.
D
bucret.EtWu abundauitpeccdtum,fuperabundauitgratidfCoïy E
iiejiienterigitup,gratia ad/àn&iiïimam eft virginem mifla, y É &
§icenim & Éuangelicçliiftoriæcontinetoraculüdicens: ' cli^'
Menfa autim faxte tmijfm eft A ngelm Gabriel ad Virginem dejponfa- Lue.t.
tarn viroguinomen eratlofaph,ex domo érfatnilia Dauidi&nome
virgin is,Maria, & reliqua. Primus v eto hie eft menfis, quo
ad iànôh'flimam Virginem miftuseft Arehangelus. Sicut
.& in legalili\»toa.itScnptura,MenJisiftevobisprincipiummen- Exo t.
fium,primus eftvohisin menfibmanrfi. Pafcha fanttum celebrate al‘celcbn
Doniinojncunitisgcnerationibm veftris. Sexrus yero menfis as
pudZachariam. Meritoigicur fandli(limavirgoexgèneré|
Dau id fu it,& B ethlecmpatriampofledit.aclolèphlècun-
dum confanguinitaris leges iure açfponfata.Et cuftos eius
erat fponlus, atq; incorrupcionisipfiusintemeratæeoha-
bitacpc.Ec lanchfiîmæ Virgihi valde fuü quadrabit nomc.
Mayiaenimnuncupataerat , q>illuminatiointerpretatur. M
fnlpnnnrpviroiniMricilliiariiici A . » » . . . . . '
f al.gaudiura.,
Sc acquicfcitmon q> locutiorte e ge a t, led quod bona afie-
iftione ac diipofitiohegaudeat.non q> ab ho mine frudlura
v jlu capiatjled quod in animab.iuftoru gratis,coquiefcar.
N o n enim quia nos loquirnur,Chriftusmagnificaturj led
quiabenefieijs ab eo amciauir}beneficenria ipfius graco a-
nimo prxdicamus.-no v tid prodignitate faciamus, led vt
debitu pro virib/.perlbluarhus. Q uado porro Euangclium
legitur,vel Apoftolicumino libro attenaas,aut ledtorirled
Deo^ ccfilisloquenti.Liber fiquiden>»eft id5q> cernitur; at
Chriftus,eft id,de quo f dilieritur. Euagelizat igitur nobis
celeberrima Saluatoris Oeconomiafiue dilpenfationem:
quonia cu Deusefiet, nimiabenignitate fuaxadtus eft homo;
no quidc digniratc q ab reterno habui t , d epones: led
falutare oeconomiaindues Euigelizat nobis laudatillima
raluacorisdilpenfacione.quonialaborancib.atq-j^grotan-
tibus medicus adueni t,n 6 pharmacis curans,led nutu be-
nignitatis fa x lanans. Euangelizat nobis celebratiftimam
Saluatoris difpefarione:quiaerrancib.faclus eft via lalutis,
delperantib.gratia lal uraris.multifariam i n cundtos bene-
ficia coferens,errantcs requirens,tenebris circufufos iilu-
minas,roortilos viuificas, ferUos Iibertate donas, cap tipos
cedimes}& omnib.nobis omnia fa&u s, in via lalutis: non
jppternoftraanimigratitudinejfed ob bonitatc ipfi Salua-
coiri coueniente.Omhia.n.fecitSaIuator,no ytfib iip fi v ir f
tutcc6pararet,(edvt nobis vita cociliaretaeterna. Ad imagine
quippe Dei homineformans ,in paradifo deliriarum
iuflit eu degereicjereru diaboli inuidia is deceptuS,& diui-
ni praecepti tralgrelTor fa&us,rtlotti le obnoxi u m reddidit»
quajppeer&qui e i ipfo geniti funt.per fuccelfionem h^re-
ditario debitb obftridli, damnationis lententiaf muldfati
funt.Regnauic.n.mors ab A d a vfq; ad Moylen.Benighilfi-
mus aut Dominus cemens plafmajppriu a matte detineri,
non in fine vfq-, auerlatus eft homine, quern ad imagmem
fuam fecerat j fcdper lingulas eu generationes vifitans,n6
reliquit.& an tea quidem Patribus oftenfus, 8c in lege prje-
dicatus,ac ia prophetis alfimilatus,falutarem difpenlatio-
nem fuam prasnuntiauit.jQ«<oiilo porro vetfitpletiitudo tempo-
rum gloriou aduen tus fui, Archangelum prasmifit Gabrie-
lem ad Maria virginem, qui 1 actum ipfi nuntium deferret.
Hie aut ab ineffabilibus fupernispoteftatibus ad fantftilfi-
mam virginem deueniens, primum lib's verbis ( Auegratia
plena) iplam compellailit ac lalutauit: qua quidem verbo-
rum; voce ad earn fadta.in ip fa mox auditidne} Ipiritus Ian-
6kus in immaculatum virginis templum ingreUus eft j &
fandkificata eft mens eius fimulCum membrisi ftetitq-? na-
tura ex aducf lb,&^oncubitus pro cul, efiftupore Ipedtan-
tes natUra^Pominum pneter'nattiram,atqjadeb fuprana-
turam, rem admirabilem in corpore perpetrantem. S c per
quae diabolusarmadccertauerat, per contraria nos Chrf-
ftiisB b e^ k 'i'a l& tB p t6 ;co||^cequo4 pad'p6 ^ tf^ tlQ q>
ftrum;vt deficienti humanogeneri maiorem f gratiam cri-,
alicolligt
grejfa domum ZacbarU, falutauit Elizabeth, angelum imitaca.
V t autem audimtfalutatione Maria Elizabeth,exultauit infantpra
iubiloinv(er0eius,&rep letaeftftiritufanäoElizabeth. V o x ig i-
tur Mariæ eificax fu it ,& fpiritu fa n d o repleuit Elizabeth:
a c y e lu te x perenni quodam fo n te , inftrumento lingüæ,
Humen charifm atum perprophetiâ cégna tç luç emifit tS c
pedib.infancis in vtero eolligatis , faltum&exultationem
luppeditauit. quod quidémiraculofi.cripudij fymbolum
fignrtmq» erat.Nam vbi gratia.pienâ aduenit, gaudio cun-
dfcareplctafunt.Exclamauit autem magna voceÈlizàbeth,
ac dixit.Benediäatu in mulieribusi& benedtäusfruäus vëiris tuu
Et vnde hoc mihi, v t veniat mater Domini mei ad me\ Benedicla tu.
inmulieribus.Ta quippeipfisprindpiumreparationis,elfe’-
d a e s - T u fiduciaminparadilum introitus nobis dedifti,
& antiquum dolorem lu dum q uc fugafti. N o n enim am-
p liu spoft t e ,m u lie rum genusvituperatur. nonampîius
hæredes Euae,antiquam m aledidionem ciment, neqj partus
ul.rcfurre
Ctioaisi
dolorem reformidant: quoniam Chriftus humani generis
redemptor , Saluator vniuerlâenaturae, IpiritallsA-
dam, tCrreni hominis vulnus curans, ex lân d o tuo vtero
procedit.Bc«e<lj(Î4 tu in mulieribus, & benediftusfruäus ventris
Wi.Omniumenim bonorum plantator, tuusfrudus effe-
d u s elLPrçclara quidem v idemusatiam fterilis Elizabeth
verbâjac illuftriora vicillîm làndi/fima prolocutaJeft Virr
g o ,& canticum Deogratiarum a6lionis,boniq} odoris, ac
th e o lq gi* plenum retribuit, cum ^ntiquis nouaadnun-,
ciaSjCum ijs quæa.leculo & a b initio-, ea quæ in icculorum
confummationc accidetunt,praedicans,,breuique lermp-
ne,Chrifti na y fteria fu ra m atim p erftr i ngens. A it au tcM a-
vii:MagnificatanimamedDominum.Etexultauitjpiritusmetis, in 'Lue-
DeofalutarinteOySç quae feqaantur.Sufiepitlfraelpueru fuum, '
recordatm mifericordtafua,acteftamenti quod dijpofu it cum Abra-
h am ,& famineeimin fecula. Vides qu o pad o fan d ilfim a virg
o etiam patriarchicam fuperaueritperfedionem, confir-
maucritqueteftamentumDeiadAbraham,dicentisi tio clGm-17‘
eti teftamentum,quodftatuam inter me & te. Ideoque veniens, & R°m 4
fuumad Abraham t confirmâtteftamentum, myfticefi- l , j im.
gnumcircumcifionisaccipicns, & p len itu d o le g isa ç pro- S J ‘m
phetarum clfedus.Huius igicurprophethfc canticum, lan-îal. Hoc i
d a Deigenitrix D e o ƒ K tn itfcbu t^ciicen s’.Magnificatanima gitut aa
meaDomimm.EtexultauitfairitmmeusinDeof4 utarimeo.Qmax k m ‘ .
facit mihi magna quipotens eït,& fa n ftum nomen iistf,Deiparam Kt
quippe me facies, yiçiffim me V irginê conferuauit • vt per lm .i.
mçum Vêhtré,cundarum_generatiohum, in làndificatiô- \
nem, lummatim colligaçur plenitudo. Omni« n.aetàti be- J
nedixitjvirorü pariter ac mulierurn, adolelcen tulor ü ac iss f
uenûyfcnüqi.Eecirpotentia inbraebiofuo,pto nobis, aduerlùs .. ,
rtoftem & diaboiü;noftrorüq; pcccatorum f dilrumpens
cKiïogtzpham.Difaerfitfuperb'otmente cordis ipfarum.àifçexfn ^Li^-
îpsûdiabolü,&CUn6tos ci militantes d çmones.llli quippe
proprie corde fuperbuserat,quoniâdicercAudebafySupra
- ■ - " nubes ' __^
[bî/etomet
«*
Msttb.is
[ pl.deda-
Jââ.7.
?hlm. 75.
t akin Ifc
Pr«nis au
catiir.
al. qui
gioria &
potenti'a 1
'° feculà
'cculorü,
^men.
i l
nubes <uxüponafoltumeu,érerofimilisaltiftimo. qu omod o ve ro
nuncipfumdilfiparitjCOnlèquenter Propheta declarauity
dicens ; Uuncautemin infanum f . defcendes,&cunâi exercitus
tui. Vbiq; .n;aras, a tq ;delubtaeius,inaniumq; D eorum
cultus dilperfitj & exgentïb. pöpulum fibi peculiare atq;
acceptum conftituic. Depofuitpotentesdefade, érexaltauit hu-
miles. quib . lanè verbis lu dxorüm eiedioncm; Si gentium
in trodudionembreuiterinnuit. Iudasorum enimfenio-
res ac 1er ibæ in le g e ,& qui-in rcliquis prærogatiuis ac priui-
legiis diuites eranc, quod màlèfuis d iu itiis& potenrijs vfi
ellènc, hinc eos ab omni lede depoltiit ; p rophetix nimirü
ac facerdotijjlegislâturx âtq; d bd r in x ,op u len tix hxredi-
tarixjlàcrificiôrum acfeftiuitatum c o p ix , dignitatisq; re-
gix . His omnib. illi lpoliati,"profugi âc nudi in captiuitatc
e ied i funt,&illorum loco ,humiles,quiex gentib. populi
iuftitiam eluriebant,exaltatiftint : quoniam humilitatem
fuam,& diuirtæ cognitionis famem, qua detinebankàr, {o-
ftendentes,diuinum. verbu,ficut Chananæa micas, depre-
cabantur > & propterea diüinorum myfteriorunV repleti
lune diuitijs. nam vniuerlam diuinorum bonorum forte,
qui ex Virgine nacuseft Chtiftus Deus n o fte r , ingentes
tranftubt. Sulcepit Ilrael puerum fuum,-.Ôcnon quemuis
Ifraelem, lèd puerum fu um, quire iplà nobilitatem illu-
ftrat,àtq,ideoipfumfilium&hæreden),Dei g en itr ix f ap-
pellauic.Cum .n; in lirte ra& lege ilium laborantem inuc-
nillèt,pergratiam voçauit. T alem igitur Ifraelem voeans,
fufcepit,recordatus milèricordiæfuæ. Sicu tlocutmeft ad patres
noftros, jb ra h a& fam in i eim infecula. In paucis igitur his-
ce didiotiibus vniuerfum d ilpéfationis com pled itu r my-
fterium. Sàlüare quippe genus humanum, & teftamentû
cum patrib. conftitutuin adimplçre Chriftus volens ,coe -
los tandem incliuauiç.&defcendit.Sic aurem fecundü ca-
pacitatem noftrâ Ce nobis oftendit, v t ipfu m videre ac tangere,&
loquentem.audire po Him us.Ec propterea D e ’ verbum,
camera & p c r fe d am humanam naturam ex muliere
lànd ilïïma Virgineaflùmere d i^ ia tuse ft, & h om o natus.
eft,vt debitum noftrum perfoiueret,& vfq; ad le ipfum te-
ftamentfi cum Abraham dilpofit.Um,çirèumcifionis,ac cç-
terorü legalium præceptorum adimpleret. Poft hos porro
fermones concemtin Nazareth lanôtilfimaVirgo:inde ve-
roru rfu sinBe thleemp eredidum Cxlaris afeendere coa-
<fta eft:.- ip ^ autem tanquam e x regia familia procedens, in
regiamDauid patriam cü lo lèp hlpo n fo mittebatur,&my-
fterium,quod omne miraculü luperat,confecutüeft. Vir-
go parit, ik manib. geftac cum,qui verbo res omnes creatas
geltar. Ne^loçm erat eis in diuerfario. Locum no habebat,qui
toram terrain verbö fundaüit. L a d e Virgo materpafeebat
eum,qniomnem nurrir,viuumq; producitlpiritum. Fa-
fcijs in uo lueba teum, qui verbo omnem hgat creacurä. In
prælêpioreclinabaceum,quiin cathedra lupra Cherubim
i- vehitur. Lux è coelis circumfulgebat e um , qui omnem il-
luminat creaturam. Çoeleftes exercitus glorificantes aîli-
ftqbantei,qui ante fecula glorihcatur in coelis. Stella prx-
lucens,ducatumpræftabateis, qui ex longinquis vénérant
rcgionib.ad eum,qui verèOricns erat. Ex oriente veniunt,
munera defereiftes e i , qui pauper propter nos fa d u s eft*
Sandilfima porro Deifgcnitrixconlcruabat omnia verba
hæc,conferensin corde fuo,velue quæ omnium myfteno-
ruuj vas acreceptaculum elïec. T u a fanè,o làndilïïma vir-
gOjlausomnemprorluslaudem , proprer Deumex tein-
carnatum,achominem natum,exccdit. T ib iom nis crea-
tura in coelis ac terris, & ap u d inferos reuerendam ac cul-
tum conue,nicncem öftere. T u enim'verè thronuseuafifti
CKerübicüs.T u in ffummis lpjrirualib. regnis, lucis Iple-
dore corufcas,vbiglorificaturpaceromnisprincipijcxpers
cuiuslobumbrantem habuiûi potentiam £ adoraturfilius,
quemfécundum carnem peperifti, celebratur fpiritus làn-
d u s ,q u iin tuo vtero natiiiitâtem magniiRegisperegit.Per
tc;c> gratia plena, Trinitas lhnda & côfubftantialisin mu- -
do cognofcitur. Tecum & nos dignare participes efticeré
perfectx tux gratia;,in C h ri fto’ Iclu D o mi tîonô ftro ; f C ü
quo Patri gloria, fimülqiic Spiritui lân d o > n u n c ,&
femper , & in îè cü lâ, fcculorum,
Amen.
E I V S p EM S A N C T I
G R EG O R I I . E P I S C O P I N E O C Æ S A R É Æ ,
Thaumaturgijin Adnunciationem fàndils. D e iG e -
nitriciSjVirginis M a rix, Sermo I I I .
Eodem interprété G. Voftio.
RVifush o ra fauftaq; gaudi) nuncia. Rurfus libertafis
indicia.Rurlus reuocatio.Rurfus feüerfio.Ruffus lx -
titiæpromilfio. Rurfusàferuitute liberatio. Angélus cum
Virgine loquirmyvt nôamplius eu miiliere ftrpens loquaT
tur,Menfafaxtodaqu^mijfm efl Angelm Gabriel a Dcoad Virgi-
nemdefaonfatam viro. MifluâeftGabriel, v ttotiusmun di là-
lutcm adnûciaret. Mifius eft Gabrièl, v t reuocationïs fub-
lcriptionem Adamo deferret. Mifius eftadVirginëm Gabriel,
vt iriulierisignominiaih in honore cômutaret. Mif-
fus eftGabriel,vt dignüpuriffimo Iponfo thàlamü pararer»
Mifius eft Ga brie l, v t inter creatutam &crea toré fpôfalia
conrraheret. Miflùs eft Gabrifel ad animatû Regis Angelorum
palatium.MilTus eft Gabriel ad Virginem,defpori'latâ
quidem Io feph, fed Iefu filio D e i feruatam» Milftw eft fer-
u us incorporeus ad Virginem inuiola ta atq; immaculata.
Mifius eft à peccato liber ad eam, q u x omnis corruptionis
expers erat.Miflus eft lychnus,qui folem iuftitiç indicaret»
Miifiis eft diluculi nitor„qu i diei lumen præcurreret.Mif-
fus eft Ga brie l, v teü qui in finu eft patris, etiä in matris vl-
nis prxdicaret.MilP eft Gabriel, v t eu qui in folio fedebar,
etiâin fpéluncaiacere oftenderet.Mifluseftmiles.quimâ-
gniRcgismyfteriüproclamarct,myûeriü,inqua,quodfide
cognofcitur,& curiofitate nô indagatur: myfterium,quod
adqratur,&humaho ingenio no pQdératur:mifteriu,quod
dmjnis,&n_6 humanis xztioaib.cxpcn ditur.Menfafaxto m i f
fm eil Gabriel ad virgine,S c d quem hi c d. mélemdicit ? Q u e -
nam îlllü nimirû,ex quo lætü illud Elizabeth accepitnun-
ciu,ex quo Ioanem co cepit.E tvn deho cplan ü fitîId ip lè -
mec finterpretatur Archagelus,ad Virgine dicens: Êcce,in-
quit,Elizabethcognatatua& ipfaconcepitfilium infaneâutefua»
Et hic menfiseSlfaxtmilli, quavocaturfterilis. Menlè lèxto fcili-
ceccoceptionisloannis. ConueniebàtJ.n. v t miles prxce-
derët.OportebatjVt làtelles anteuerteret,decebat,vt nun-
cius præcurrerer,qui Dominiaduéntüindicaret:Mf»^A:-
tom'tftm eil Angelm Gabriel adVirginem dejponfatam vifoidelpô*-
fätam,inquam,non coiundâ : delponlàtam quidc, lèdlêr-
uatam. C u r delponfatatn î ne citius latro myfterium co>-
gno fceret.Quod etenim per Virginem R e x venturus effet,
improbûno latcbat. nam & Efaix ilia verbaipië audierat :
Eccevirgoin yterohabebit, &parietfilium. quare & quotidie
Virginis vocem obferuabat, v t vbi myfteriü hocadimple-
retur,ihfamiâprxpararer.Atq; ideo Dominusper delpon-1
fatam venit,vt improbu laterct: q u x .n.dclponlâta fuerat,
deinceps fponforradenda erat. Menfefaxtomijfme ilGabriel
ad Virginem dejponfatam,cuinomen Iofeph. A u d iq uid de hoc
viro & V irgine Ptop h eta ;D a bitu r, mepait,liber hic obfignatm
vira faientiliteras .Et quisifte obfîgnatus eft liber,nifi 6m ni-
nçimmacufata Virgo?Aquib.dabiturî Alâcerdotib.fcili-
cet.Cuina viro?Fabro Iofeph. C ü igitut lacerdotes virginç
Mariam cafto delpondifiènt Io/eph,eam ipli cômendarüt
tempus nuptiarum expedantes.Qua quidemiplê aecipies
integramerat conlèruatums i q u o d& lo n g è antea' prxdi-
xcracPropheta: Dabtturdnquiensjiberobfignatm virofûenti
litteras, &d(cet;l!JdpoJfumlegere.CarnÖpotes legere, ôlofeph?
N ô poflum,inquit,legere:nam liber obfignatusefi. Cuinâ
feruatur) Reru omniü creàtori pro domicilio cuftodicur.
Çxterum ad propofitum redeamus ; Menfa faxtomiffus eil
Gabrielad Virginem, . Q u i plane eiusmodi mandatai Deo
accéperas : Adesdum,ô A rchangele, mimftertremendi&
àrcaniefto tpyfterq, mifaculodelerui,Adrequirendü Ada
qui errauerat,mcis conimotus.milèratiojçibus,defcendere
Çropero. Peccatüinuererauit eum , qu#ad jmaginem meâ
iormatus eft,&opùs manuum m earüdebilitauit,pulchri-
tudinemq-, à mèc6nfe6|ampbfcurau4t. Lupus,meum alu-
ranum deuorat. Paradili do m icilium delbiatur. E/gny m
vitæàgladio flammeo cuftô'ditùr.Çampusdelidarüçlau-
fuseft. Q ppu gn a tim ile r éo r ,& hoftgcQpVreheriderevolo.
. . D 4 ________Mylte- J
f al.intcr-
pretetur.
Lue. i.
M i.* ,.