S .Z tn o n is V t r o n t n fis E p ijc o p i,
qa'iahabentaliquid infidel'itac'is infertum. .Infidejes non
&rat,quia habcftt imagincm fid ci, profcflîonç D e o , Fadis
feculo fermentes, V o la n t nolle legem:nolunt eiusptæce*
p u feraare. Signum falutare venerantur,& tamen à mini*.
fteriisAæmonuranonrecednnt*. Multos namque Deirne-
cas in Ecclefia continet: fed tarnen eos mundana voluptas
ijfdle trahit. Impijnon manent; quialiis D e i nomen in h o nore
e ft.Çijnon funt.quiapatremvenerapdum prauis mo-
rtbus lædunt. Orant,quia timent; peccant ^ quia volunr-.
Vnde noneftabfolutusreatus, v b id e afmorls comparatio-
n e duarum contrariarum fibimet paftitfm iudiciumflagi-
tattir. Ambiguitas enimnifi Fuerit difcuiTa, iure nonpoteft
mereri lèntentiam .*E t q u i funt i ill, qu o s ambiguitas iudh
eioreferuauit ? Vtiqueilïi,ficiut Apoftdhis qupque ait,qui
cognitumDeum non quafi D ominunj hônoraüerunt: ne-
que eigratias egerunt, led vanis pcrfuafionibuscQgira'tio-
nes eôfum ab du âæ limt ; tenebtisppertum cor eorum^
vtdiligerçnc jftagistenebras, quàm lucem,creaturam po-
tiüs,quàmcrèàtorem.Itaque triacontteniteflèiudicia. V -
num iuftorum,qui non tantum, vtdiâtume ft,n on iudica-
buntnr, Apo'ftoio d icente,^» nefcitis.quia faenttidelmmundo
iudicabunt'i A l terum impiptum,qui non funt i udi candi.qui
iam iudicati funt,fedperituri,fcrjpturadicente , Itermpio-
rumperibit. Tertium peccatorjirn,quorum obliquæ,anci-
pitilque vitae funtncceHàriodifcutienda|ècreta, A poftolo
verum^ttè prolèquentc; nam quifine fege.inquir ,peccauerint,
finelegegenbunt. At quiin lege peccauerunt, per legem iudi-
cabuntur. Videtisne fiatres multum intëreflè inter dam-
natura,& iudicandum ? Quam iudiçij formant etiamipfa
humamtas,quamuis‘iniulta lit,fetuât-: nemo namque paterfamilias
honefta fidelitatis fuæ In era offerentem libi (u ü
feruiïm iu d ic a t, lèd h o n o râ t, vt filium. Alterum veto,
auem venena conterentem,in adulterio, in homicidio, in
:alfo malefipio deprehendeiit,carnifici deftinat ftatim non
audiendum, lèdcompetentib. poenis excruciandum .T ertium
qu o q u e , quemaduerteritfraudulentum, coloratis
ratiocinijs liia fima exculàntem, relèruat examini, vt pond
é ra is damnis,rebufque feruatis, lèntcntia in eum, pro vt
debitor ex titeritfiure polfit expromi.ita erit,vt iuftis coro-r
na,pdcca toribus,aur excufatis,aut emen dat is ind u Ige n tia;
impijsautemæterna poena tr ibua tur, Per D om in um Ie-
fum Chriftum, qui ëft benedidus cam Spiritu fan d o in æ
cerna fie cüla fæculorum.
S er mode P fa lm oC X X Vil.
Stfi Bonfinus adificauerit domum, in vanum labor aucr unt qui
adißcant earn. Nifi Dominus eußodierit ciuitatem, in vanum
vigilant , quieuflodiunteam. I« vanum efi vobis diluculofurgere.
Vù lun t plures fandum Salomonem ædificatfonici-
uitatis, & rempli ftudentem in eoip fo molitionis fuàetem-
pore éuerfionemciuitatis,ac templi, quod codiderit, prophetalte
: q u ia& titulus antelatus audiorem eum huius
p là lm id ïè demonftratrthagnis enim viribus, & to u s regni
lui opibus magnificuraaliquid de D e o dignum efficerc té-
tabätmam centunvqumquagintamillia vft orum,fiçjut feri-
ptum-eftjin diuerlôs ædificationis vfus, ac minifteria occu-
pabantur. 7 Et quanquam ftatutaà le confuetudine perfe-
dlis Omnibus,maxima euftodia ciuitatis, & templis iolici-
tudoelTet adhibenda, tamen cum nonignoçaret inanem
tantilaboris operatiónem futuram , & ciuitatem à Baby-
lonijs ob peccata populi diruendara , dixilTe , Niß Dominus
adificàtterïtfibi domum , in vanum Uborauerunt adificantes earn.
P utantautem prophetiara hanc co n fummatam eo tempo-
refuilïè, quo poft captiuitatem populi Dario rege reditum
impârtience,ædificata rurfum per Z o ró b a b e l, . & Iofue fi-
lium Ioledec ciuicas fuit : quqrum inopem fenlum illaipfa
pollet cqnfummatio aîdificationis arguere : nam per Ag?
gæumptophetam ita hos eofdérellaur^turosèllèHierular
lern Dominus eft iocutus, Adhucfemd ego commoueo c(rfutni &
terram,& mare,& arid m:&fubuertamjedes regum. Plälmi ergo
virtus non in tempore tantum Sa lomonis, fed etiam in
A g g x i intelligenda eft côuenire:ædificationis enim ytriul-
que lab or vanùsi élhædificata namque à Z o robabe l ciuitas
folu iah p d iè exf iè cônflâ|fationjs cinéremï & deforrnhim
ruinarum pra bet fceditatem. Et has'fèdesregum ^ qïïàsft
ædifiëaeorcs i egni àterni gloria ieftadrare arbitrantur> Va-
ftatiqiteraialhbuertit y léde adhucetiam cæterorumfub
uertenda regnprü. Beneautém inaniahumanioperispro-
phetatellè operaprophetauit.ScitinutileselTe humanarum
euftodiarum vigilias,fcitib calfiim eflè conlurgentiumma-
tütinas Iblicitudines. Ciuitas & à fe inftituta, & ab alijs üe-
ftitura iam nulla eft,non proficitædificatio v el prima , Vel
cónlêquèns.Et re£tè ipïè illéëüërtendæ ciiiiratispropheca
eft,qui audlor fuerat extruendæ. A D e o ergo domus eft æ-
dificandaqua: maneat:quia n iiï, quæd Domin ö æâificata
fît,non manebit. A D e o ciuitas eft ctiftodtenda, uè pereât;
quianifi à D e o cuftoditÇfît ciuitas, diruetur. Ecprimum,
Iqua» domus Dei fit,intelligamus: vt per id éognofei poffit,
qua ten us ab é o ædificanda manfura fit. Dömu s eft habi-
tantïshabitatio ; termo enim diuinus lecundum intelli-
gentiæ noftræ confuetudlnem , naturamque,fe temperat
cómmunibus terum v o cab u lisad figniiicadohemdoélri-
Inê lUæjÔtînftitutionis aptadsrnobisehimribn fibi e loqui-
tuKatquerdeo no fèrrsvmutinlpquendo .Conuentüs qui-
deiqEcclefiaram,(iuçcempli,qiios ad lèfcretam làcrâmen-
Itorùm rdigioAcm ædificioium lèpta cÖncludunt, confuetudo
rïoftta Vel dómum De i Iblitaeftnuhcupare, v el tem-
plum. Scriptura qubqueVejlprophëtica v e lap oftolicaad
demonfttationem locorüm his eft vla norriinious , verum
pnoh harre,quæ à nobjs icâ nuncupata ëft*, domum D e i elle
exipfiüs'didlis docemur: a iten im , coeïummïbiJedes eß ,terra
autemfcabellumpedum meorutn. Quam domum m ib’udißcabitis,
aut quis locus requietionis mea i Ndnne bac omnia fecit manus meat
N o n cpnclüditurergoædificîorü domibustrifinitusDeus:
non locis in aliquo coritinetu| virtus im ihe tifa, quæ omnia
eft operatà, Ap oftolo ipfo ita tellante\Deus,qui fecit mun-
d um ,& omnia,qua ineo ; Et cumfît coeli, & tetræDominus,
non in manufaclis templis inhabitat. N u lla ergo D e i re-
quies e ft,& nü lla habitation Et forte nequaquam credérë-
turefiè,quinulqùàm e ft. audjamuse rg o ipfixmderequie
| fua,& habitatio ne tcftatum:ait en im , vfque infatttlumfoecuh
hïchabttabo,quoHtamclegteam. ElegitautemSion. Sednun-
I quid è àm , de qua prælens prpphetæ huius querela eftf? ni-
f i Dominus adificaueritdomumjnranumlqborauerunt, quiadiß-
ca n team .Siçn,in quà templum fuerat euerla eft. Et v b i lè-
des D omini æterna?vbirequicslèmpiterna? quodhabita-
bile ci templum ? Nempe illu d,dë q u b ditftum e ft , Voseßis
templum Dei : & Spiritus Dei habitat in vobis. Hæc d om u s , de
hoc D e i templum eft d o&rin is, & virtutibusD,ei plenum,
& fandlitäte cordis diuini capax in co la tu s ; de q u o idem
hicprophctà ita teftatus e f t , Sanófcum templum tuummi-
rabile in æquitate. Samftitas, æquitas,continentia hüma-
na Dei templum eft. Domus ergo ædificanda p e t Dominum
eft : humanis enim operibus ftrmfta non pèfmanet:
nond o&rinis leculiinftitutaêonfiftit: nec inani labore 1b-
licitudinisnôftræ cûftodietuï. Extruen^ajditerefttcufto*
dienda aliter eft. N o h fupcrfluxam& dilabentemarenam
initianda, lèd fundâmehtum luper Prophctas 8c Apofto-
los locandumeft:lapidibusViuis augendaeft tan gu lari lapide
continendaeft, & mutiiæ connexionisaugmentisin
virum confilmmatum,&in mçnfiiramChrifti corporis ex-
ftruendaeft:lpecie quoque , acdccore gratiarum Ipiritua-
lium adornanda eft. Hæc ita à D e o ,id eft d o fltin is eiüsæ-
dificanda,nöncóncMet. Huius domus ædifiçaaoné nunc
Iliac! captiuus poft p lçnitudinèm gentium confequetur,
Hæcdomusftn domosplurëS diiierfisfideliumædihcatio-
hibusin vhipquoquenoftrurnadornatum, & am plitu d i-
nem beatæ illiusëiuitatis excrëfcct : cuius ciuitatis iantdiu
Dominus vigil cq ftoseft, cùm Abraham peregrînum tue-
tüç,cum immblandumllàac relèruat,cum laçob lèruiente
ditat, cum Æ g yp to lo lèp h venditum p ræficit, cùm Moy-
fen aduerfusPharaonem confirmât, cum ducem bellis Io-
luetdeligit,cùm Dauidde omnibus periculis lib érâ t, cpm
Salomonem donofapientiæmuneratj, cum Prophecis'àd-
e ft, cum Ëliam rapit.cum Elilæùm e ligic'y'cum Daniélem
pafeiç,cumin camino piierosirrqrac, cum tribus quartuis
a fliftit, cum gigpendo fe ex virgine Iofeph per Angelum
inftruit,Mariamëonfirmat,Ioannempræmittit,Apôftolos
^hgit,pattern p recatpr,dicens, Pater làmftelèrua eos;cum
____ ; ’ . 1 f i ' 1 •* I .elïèro
Serm.o d é E j ilm o y C X X V L
feütem cfliciélltiam veritas propheefe* adnionirionisaf-
glGaspollicetur dwin s.-Jleceqe U e rK t> & in lBqfeis fidneiam (]nei.ibncùha»nterinferet(;h
vfqueadcor^mmatwnemjMuli. Hæc cumatis illms beatæ, j T em p u saurem huius, quod præfenseft, mandati diftulit
arque ian6l^®ternaeuftodiaeft : quae ;e^ tmdus in.ynmnm
n u e n i e i i t i b u s . ß Z 'v n f i o i i o a i i e n n A r i conuerqien tibuS', & vnoqubque npftruimm D e o ciuitas eft. ____y ■ . . J o *
/Eft enitn bæc fan(fti corpoias,.&.fidelis^anim^eiplacita
poftèflio. Q u qd au tem per Dominpm ædificanda.litÿipfe
in E ü è jn g c \iistcil^m ô iç en ^ Âm en d ico y obiSinonconfumpiabità
ciuitatesl^ra4 ,do^ec^eniatJiltusbominüÆtlïuiasqmâeiri
temporis, &Cædifieâtionis beacus Apqftolÿs meminit di~
cens : Cum autentintrauerit plenitudo g entium, tümquodfeli-
quuntefi-yïfrMfàluabitur:, Bà? igitür ciuitates, i^ e ftlau fli
çuiufque Qp'rporis, arque aniniàe D e o placicusincolatus,
& cæcus huncvnum habenc pçrféôlæ huius ætjificatipnis
arq ficem.^diicandacrgôperDqminumhaecçiuitaS.eftl;
yt in augmen tum.çonfupmàtionis fuæ çre fça,tA no netji m,
iam ædificàtio cceptape.rfçtftaeft, lèd pèr.ædîifica|ionem
perfetftionis cohfuthmatibxomparatur. .Çæterftm in
difîeandis his dpThibiiscqrporum,f&animarum ciuicati-
bu'shiimanæ artes v a c a n t in a n e s eùim funt philolppho-
rum yigiliæj & ^ciollfe lo lic itu d in e s i& ^früftratum in in -
ueftigaçdis nîtturæ lècret.is 0 c perler u tan dis m undilab o-
ribus ftudiuai : Içd lapfurany cito domum operatio talis
ædificat. Inàiusqupqueerit m atutinàeofum'fèfürreftiô:
qüæquanqiiapi pmni b usiouæjn lu ce m y.enerin r, lîtpôn -
Iti tu ta corpo.rib us j ramen ëa,quæ nô fuerint çdificata,per
Dp m i n um ,qequaquara. e^m, quæ ili D om ino e xrii o rc uis
rnfurgcnçg.iam coepca e ft, raatut.inæ r^lucreélionis glo-
riam conlèqüentür. A c pè àliqpamplalmuSjgpinionem
in'telligèntiæ ip lè tërrenæ & corp oraü s admi.tterçc ^pcr-l
fecftionfeiftiustetppuSj&^difiçandorumfîgniâçationem*
i^ .d i^ o r p m ^ p ip ^ 9/a in éd o c e t:^ am ^ u% Q i$æ d i6t^
cajtionibush}^: terré nis euftp^iis, & matufinis èorum fur-l
rçâionibu s improbatis , a i t , *Surgite. pojlquam fedentis ,-qui
manducatispanerndoloris. Cum dedent dileüufias fdUtnutn, tcçe\
bareditas Dominifilii, merçefjruétus ventris.H ullusëftfclicîusj
in his diptis ambigendhlo eus : nam,propn etiæ ventatÆmi
geftadeipceps confummancxicpgpitipn^m yerp^efto-
runi d od r in a euangelica , arqite4>ôlbol^ca|àbm|fii|^a
Ciuitas ergo à D ep eft ædificanda, quæ ma.néac|quiàhu-
manaæditicatioinfirmaiit,&caduca. A cne lapidcs ,cæ -
men tap ïgha ciuitatem hanp èlïè exiftimaremu^ qùæ hæc
elïèt, ôéqp^ndo eirerpèrfe ôla.çiu i tâs,do cet c||cens, Surgi-
te,pojlquam federitis. Selîîo quiclce ntiûm rçqutesèft :à qua
furgere iuplfttur j q u i àd p e rfe â am hanc ciuitatem lunt
çbmparpndi.Et qui tandem lunt ifti, qui furgere, ppftqüâ
:lèderint,itibentur ? Nëmpe qui manduc^ntpàtièm d olo ris.
Panern doloris m a n ^ é a f,qà ilqu is fè 'fioM â em in vi-
tiis jiatum,àc yiuere niëmftiit. C um emm Volufttas n.oftrà
per D ei mé&im,& Ipem æte'rnorum ad p ç r fe à a ïnnbcen-
tiæ opera çon^ep^iat, öc è contra naturalis quædam con-
fuettidô vitiofuhjiin ipfisilhss qu itu s emergerc nitfturî
demorerur,vitæHplorem per infirmitâtem deftitütæ vo-
lun tatis aepipi mus, fe Cundu mdixft u m P r op hc tæ; Q u i ap-'
pbhiif'fctenMam, âpponic doloiem. C um enim veritatiir
cognitio voluncatem noftram ad profeétum conlèquén-
dæ vtilitatis inftiget, & naturæ^cônfù^tpap voluncatem
fciehtemfeproficcreoporteiëdecineâtÿpK)fe(ftus feientiç-
prpfe(ftusj^oris.eft.\cum.tantumi(èpernacuram';!doleat
decineri, qùàntu th fibi nâ turapixer eognicione fiv iiicefli-
gatreli^üendam.Hincefgodoiprvicæéftchiappani^do--
lotis eft : cuius v itæ, & doloris hic îdemProp neta m emi-^
nit dicenS;.* C ibabis no s pane lacbirjmarum, t&potum dabisnobis
inlacbnmis'in menfuram. ' Tendendum eft au te m femper,
non pciam delinendutn, neque idcirco ad perfedlum non
dis ergo raandätisi prtefehtis tempbciseft vcritjtó; inëon
lequendisaucem,expe6landt temppris difpeidatio refcr-
uatür. V t autem nouerint qu and o fl b f furgendom eïïèt ,
ctim (èderint, vnatemporis iplius dc-monftrara cftpleni-
ci^do. Cumdèderit, inq üitydileäjs fm jontnum. M pb tem lan-
61'oruni Deus frequ entffli m^ fora gum h uncü pa t: v t ad
ptopl\eta.mt9amfa:Cumóbdormieriï,'éhrequieuerfffumpatri-
bustuis, tune excitabo de famine tuo, quimthi erit infilium ;• &ego
eroeiinpatrem. Et Dominus de La zarp: Lazarus darmit. Et
Apbftplüs de refurre<5lum a it: Qupniam n os,q uvitimm ,m n
prauenïemw eos qiti dormiurit. Plemradin^a.qu^genrïuin
p o tó f im u m morfisrecepta: & Ifräel refiqup faluo,tune
:Ppft h^e/elïïonélnStq^lptnnum refijrréJliöhisëfttëm-
'pus. Et quiadumjemporumplenitüdo concluditur,gentium
qupque.erëfiituratum fecundurri Apoftolum cph-
fummabiturpleh^itudpjidcirco aic : Cum M e r it dileäis fuis
fomriumjcioc furgendifedentium^quod & dandi d ilcdis
f«isfo mn i te m pus effè deq)o n ft rans, |d eft om n* p 1 e nitu-
Idinéiam recepra. -Qniaütem fiiudo rmienresfilie^i, dc
feftiiri refiirgentes,' éoiitinuöcum quadamifi^mficationë
jreiprajfentis, ofténdiE dicens, Eccébaredttas Domink landti
fciliqet dbrmientës, d t rëfu rredluri lèdétesj lwéréditas Do.-
I mini eft. Nqri illa carnaJis Iaco'b,heque tenenuslfideffaa
dltisex diuifione geneiqm pprcio, dc funiculus hsreclita- j
fis fecund urn Mpyfen d icentem j G«>« dïxiffetexcelfusgentes i
ifacundum numerum Angelórum Dei, & fa tla e ß portio Domini
lacobfuniculusbfireditatiseiuslfruel. Et quia iam Ifrael ob-im-
pietatém luanveftè npn mereturh^redicaSjqua: h^erëditas
elTet.oftënditur; Ecce bareditasfilij, mercesfruäus ventris. Ea
ergo in filiis haeredit'as D omini e ft,,quam exmerce^lefru-
élus ventris acceperinnoneniminanis hic frudus ei^quo
Iciim cx virgtnaliyenttefnjanens anrea Deushalciturinam
m er,ces éiiK.hier§ditas e ft; hiereditas filij Iam . Ouq 'tquot,
i n quir, turn recegerunt,ded.it illispotefiatemfilïös Dei fieri -Ecru i
fu m yjjilioliadbuc pußllum fum vof/tfauni(. Hic ergo hajreditas
eft; & h£ec, hsreditas mer ces ftu d use ft ven tris. Eft ergo
DominuWrüduS Ventris; quemex te v itanbftr*iru,dura
pariens virgb progehuic. Et haxeius mercesëft,qui eï.yir^-
;iqe nafcendo ftu d um ventris elfè lè*vpluit: v t ei,g ene
s, quas in filios per fidem generaree^bjeredicas lint.
Q u p d autem,quitiftudus ventris è lfedus fitjharic iiierc§-
deip haei e ditatis acoéperic, P/almus alius teftatur dicëhs *
Poßula a me, & dabo tibi gent cs bareditdtem tuam, &poJ[eßionem
tuain terminos terra. Teftatur & Apoftolus^j^M» oum in for-
maDeieffat, non rapinam arb'itrdtuseßijfafeaqualemDeo,fadfa
exinaniuitfprpnamfarui accipiens, in finülitudirfem bominum fa ct
u s ,& bubitu repertusyVthomo, bumiltaüitfa, factus obediens
qtteud mortem^rnortem aUtem crucis. Propterquod exaltauittllum
peUs,dcdonauitiUinomenAquodfßßiperomneriqmen?vt in nomine
lefai omnegenufleólatur cceteßium -, ierreßrium? & infarno-
Yum f&omn isli^ugcotifiteatur, quoniam Dominus lefus tu,glo-
riaeßDeipairis. Htec ergo metces Frudus ventris e fti quaé
d o i& ture x nominej.q.uae deFertjur itf.hpnpreS qu’sfeprafe-
ftacufingloria.Et haqc hafief retrlbutibnem immoftalcm
e i qSna f u la m,hu m a n x infi r m i rat is FuFcepta nariuitas, Vt
quia frudus ventris^adus e ft, merce? quoque ciusgen-
tipipifiat hjeredit^s: 3c hxr^itasipläfinefilii;. D ehincte-
^i^ii\r:ßfautjagitta in manupotentis,itafilij excujforum. Sagit-
tarum h fc yluse ft, yyemifile celerivoJatuForanrur, & ad
deftinata qü^queindefiexa linea dirigantur*. Eflè äutem
fagktas,qaibusDominusycatur,itaiegitnus}cumait,Mtcoq
tçn d e ndu m j qui a dpleanjus, qüo tend fifir, ,n o n pofte. {fitfag jtta sju as^& dißipauitgfas. In Ifa^a quoque ita feriptu m
cqntingerè^Tedihipfa !':è'(tî|fi.pd etiam de ipip d iäum e flè jo lïït intelligi. Et M fuit
eft^nps cöntmgere non polTe,quo tendimus. Doloris hu- L mjianquafußagjntaß%eilam,in fharetrafua abfeondit me,& ait
ius Dpminus mefriinit diëphs: lieati Tugentes, quöniatn ipß^ 'j ntibi-i M fg nm e ß j^M Ö fn cm ß u ^Um ^«w.-^rgQi&a liäot,
conßlabuntür, beacitiiainem conlqlation|s ob lfijdum, de | diDeij|agittfe,yôjatu-citæ,idufîdefes.- qu^qu an tum (gi-
dplöfem non adepcæconfurnmationis irftpertîpns. Pro- j ritalis ratlp d ém ^ a f t r a f^ g i jif ic y e f to & ö ïs p rö p ^M ^
phetica.m äutem yirtutem jpl^.ille difpoficus in tempora ' à t^ u é 'Â ^ o fe fi^ in .q u ii)u ‘i6 e iy e ç b um e f t> ppotcecin-
verbprum ordo feruauicd'icéqs : Surgße;,pißquatnfaderitiLi relligr,jybiquqminas, C9mpungentes, arguentes ,.vplan-
Quoriim alperu.m irij>r$^qseft,idelt;iùiglrè:;tmmde t^n»^ tes; ; ^ j^ n q u a ^ in '^ f i r n f t lo ç is meminerimus-eire &
. Bibljoïh. Vef. Patr.Tom .x.