B
Mat tb. 4.
v nine rlitacis huius efFcdtorem&parencemDeum agnoue-
luntîicdomhiaycrbera&fiipçhciàmorçcctiàra crùdelil-
fima propofita perferunt,në fimulachra eolant,eifq> cibis,
qui e isimmolati(h nr,v elè âtur.TumTryphon,A tqui audio,
inquir, multos eorum qui fe lefum*profiLteri dicüt, ap-
. pellan t urq; Chriftiani,ea quæ fimùlâcfinsliUmolata iiinc,
edere,çftm.inrereàhæc fibi opéflèacnoeerenegct.Ad hæc
e g o fE x e o etiam^mquani;, quod ciufmodi funt homines
qui fe Chriftianos elfe profitentur, ac Iefüm eu qui în cru-
cem a&üseft, & Dominum & Chrjftum cbnficencur, nec
eius præcepta d pcén t, fed ça quæ fpiritus'erroris-tradide-
runt:nos qüi ver® Iefii Çhrifti puræq;do6trihæ fumus di£,
c ip u lijh Ipe q u a m ip fe o fte n d i t & n unçiauit, majores cre-
dcdo radices agi m us. Quæ enim jjræoccüpârionë eius n o-
mine cuentura commempraui,ea oculis 8c re perfifci cerni-
mus.AicenimjM«/« nomine meo ventent.qui extrinfecuspellibus
ouium amttti erunt, tnt us autem in animolupifunt rapaces, &
rut fchifntata & . harefes, 8c , Cauete vobis afalfis Prophet is, qui ventent
ad vosextrinfecus amittipelhbtts ouium,mrtnfectis autem funt
lupirapaces.8c,Exiftent multifalfi Chnfti3falJiqjApoftoli, % «Mti-
to sfidelesdecipient.SantiQtatyfaeturit^ipctmuhiy qui cùçi
Ielu nomine vehiflènt,tamé indigna maieftate diuina, cô-
tumeliarumq;plena 8c dicerè&faceredocuerunt. Acq^ex
nobis prodëunt.àvirorü appelïatiône, ex quibus vnâquæ
que difciplina & lententia originem habiiic.AUjenim alio
m o do faciut do<ftrinafua,vt 8c huius vniuerfitatis ëffedtor]
cpntumelijs afficiatur,&Chr|ftus,quem.vénEÙru eflè prç-
dixic,& A brahami,Iiàaci ac Iacobi Deus,quorum cum ne-
minelbcietate cbrhmunioneqj vit® cpiuiigimur: quicùm
fe& n èg a reDeum,& im piose^ o ften d an c ,v itijrq i& :fc e-
leribus inquinatos,ac pro Iefu reIigione,eumnomine can-
tùm pro fice ri:tamenCh riftiano seriamfe eflèproB^
nonjèçus atq; iy q u i m nationibusDei nomeii ijs quæma-
nuuppere & artefa&a funt^ribuunc,néf^rîj fq; & D e i nia-
ieftâte indignisiacris le contaminant & polluunt^Ac ëorû
quidemnonnulli M a r cia niv o ca ntm , àlij Valentiniani, alij
Baftlidiani,quidzmSaturneliani3a lija lio n om ïn c z ( e n z c x iiïx
difciplinæq;principe vnufquifqjnominâtur.Quemâdmo-
dum etiamynufquifq;eorumqUifibi philofophandü cen-
lèntjinitiovÉ dixi,- à parenté ration is no men philolophiæ,
cui ftudet,fibi imponendü iudicac.Itaq;& ex his nos, qué-
admodum d ix i, îefum caetiam quæeo mortuo euentura
erant,prænouiflèintelligimusj&ex alijs multis.quç ijs qùi:
ipfum Chriftti crederencatq;profitercntur,cafura efleprç-
dixir. Quæenim perferimusdumàfamiliarib. & pro pin -
quis in terficimur,omnianobis euentura multo ante dixir,
vt nulla ratione eius oratio aut aétio reprehenlione digna
elle videatur, Itaq; pro yobisfiCpro cæteris omnib.hominifrufiraanimam
fttarn accepit,nec proximo [up doloiurauit. Hic be-
nedUtionem laudem^ à Domino confcquetur, & à Deo conferuato-
refrfSmifèrtcordiam> Hoc genus eft eorum qui Dominum qumit,qui
conjpefttim Dei Iacobi quoerunt.Tollite portas vejlrasprincipesy apef-
Ufaeftoteporta aterna3 &rexgloriaintroibit. ,Quis bicefirexglo-
riai Dominns foriis &potens inpralio. ToUiteportas veflrasprinci-
pes,apert£fyfuhtofeporta at erna, &rexglpria introibit. QUis hic eft
rex'gloriaiDominusvirtùtumy tdemtferex eftgUria. D emo nftra-
^tum èftigiturnonSalpmqnem virtutum-eflè Dominum,
v{èd Çhriftum nôftrum,cùm à mortuis excitàtus eft, & cæ-
los confcendit.Iubentur principesà Deo deleéti portas cç-
Iqrum aperirp,yt htc qui eft rèx gloriæ plenûs, intret, & ad
dextram patns fedeat, dum eius hoftes illiuspedibus fup-
pônat,quemadmodum alio pfalmo declaratum ëft. Q u o -
niam enim ij qui iôcælis erant principes, deformèm e um ,
fine honore & gloria videbant, cùmeum n onagnofteret,
quærebant, QUis hicefirexgloriaplenmieifc^Spiïkas fan <ftus
refpóndetvelex perïdna patris,^Vél fuà,-Dominas virtutuipfe
ejl rex gloria* Opines enim concefluros arbitror, h o c nemi-
mem aufiirum fuiflè d lcere,eorum qui portis & forib.tem-
pli Hierofolymitani præfuerut,ç««r hic ejl rex gloria} N e c de
Salomone,qui adeo clarus rex fuerir,nec de teftimonij ta-
bernaculo. Atq ; ctiamin pfalmi (exti & quadragefimi di-
uifioneJtajinquamjde C h r if to d i6iumeft,>4/ce»^ifDmi»
iubilatUiDominusinfinotuba. Çahite Deo nojlrOyCanïte, canite régi
noftfojçanite Deunt vniuerfa terra ejfe regent, canite intelligenter.
Regnauit Deus ingentib. Deus infoliofanftofuofedet. Trinctpes po-
-pulörum turn Deo Abraham comtenerut} quoddei for tes terrent,ve-
hementereldtïfunf.: ïn óctauo etiam & nonagefi m o piàlmo,
vobis Spiritus fanétüs v itio Vertitj & hune quem rëgc non
vültis çü.eyregè Dominutnqs& Samuelis&Àaronij & Mojùjaté-
roruntq3 omnium plané elle indicat, his verbis, Domihus régna-
titt, irafeunturpopuli: qui in CberUbinUfedetyierra moueatur. Dominas
in Sione magnus efi3&omnibus populis altior.LaUsnomini e-
ittstnagno tribuatur,propterea qübd terribile tjrfanftum ejl3®is
bonoriudiciumdÜipttfîu reftdsviasparajli, indicium&iUfiitia in
Iacobifamilia coluififEfferte Dominum Deum nofirum laudtb.&
fcabellum pedum eius veneramini,propterea quodfan fins eft. Mofes
l& Aaronius in eius facerdotïbushabentur, & Samuel in ijs qui eius
' nomén appellant. Appellabaht3mquitfcriptura3Domïnum, tfqfeos
audtebat, in columna nabiseosaüoquebatUr, qubdipfmteftimonia
feruarent, & ptacepto,quod eis dedtjfet, parèrent* Domine Deus no-
fteiytu eos dudtibas.&eusdH'efttrefrmfiiftiieorUqJfcftU vltus es.
lEjferte Dominum Deum noftrulaudibus3&in monte fantiofuoai-
qrateÎDominus enim Deus nofterfanftuseft.Hoc lo co ,T ryph on ,
Præclarumerat$éhoneftum,inquit;nobisquido<ftoribus
iatoribuslegiscredidimus, curtyveftrûmncmine ièrmohe
habere,nec tecümdejuisverbisac iermonibuscómunicabus
quihribisinfeftiiunt, precamur,[ vt cum yos anteaft® re. Multaenim profers couicid & maledi<fta, qui nobis ve-
vit® vnariobikum pcehituerir,fpftGhriftum Iefuin male- Jlis perfuadere iftum quicrucifuffixusfueriti veriatum elle.
di(ftis no vexetis,qui & fabtis, & mit aculis qu® eius homi- cum M ofe & Aaronio,a c cum eis in columna ex nube efle
ne his etiam temporib.edunturi& difeiplin® fermohibus, I collocUtum: deinde cum homo fa&us e fle t, in crucem a-
& prophetijs qu® de illo a vatibds feript® fu n t, ab otrini umefie, & afeendifte in c®lum,rurfumq; in terra affutuculpa&
crimineomni-expartevremomsfui%:.ledfcurh e i ' -----h --------------------------------------------------------
credideritis, in co illiüs al ter o ad ue nt u ^ qui clarus futurus
eft feruemini,neq-,ab eo poenaignis co n de ne mi ni. A d hæc
illëi Sint lane ifta, inquiç, yt ais, P rophetæquéicripris fqis
Chriflumpatibilemnaturamhabiturüprçdixerint,appel-
latus fit lapis & clarus poft priprem eius aduentum, in quo
patibilis ex Prophetarufcriptisfuturusintelligitur :fa c et-
iam dëincepsiudiièempüm,ærernüq; regém fore, & lacer-
dotem. Hun eau tem illunfeflè d&quo hæc vaticinati fint
Prophetæ,doce»Tum ego, Vtlibet,ihquam;óTryphon,ad
hasquas vis rariönés?èpnclUfidhe%iaoneo lo co yeniam,
nunc autem paterehieprimumrepetère memoria eas va-
tum fcriptürtó quas.vehm,vt & Deum & Dominum virtutum,
thriftunféjft dqcèPm3c}im<placobum ex fimilitudme àSpiri*
tu fan<3:pvocari,yeftrolqjinterpretes jquemadmodü Deus
clamatjftultos eflè,qui plalmu tli quendam non d eC hriftq
fcriptumeflè dicanr;feade Salomone', cümteftimonij ta-
beEnaculumintemplumquod'ædificauerac,intulit.Daui-
dis autem pfalmui' n'icéft: Domini èft'terra3 ér quiequid ea con-
tinetufyprbis & omnesquiin eo habitantt Isin maneamfundauit,
& tnftumimbiupurauit:Qluis in montent Domini afcendeiUutquis
in fancto einslocoftabtt? Innocent manibus &mundo corde, qui non
rum,dignumq;eflè veneratiöneiTurn adh®c egOjScio,in-
quarn, i j quod De i verbum declarauit, abftrulam occul-
tarqq; vpb isefle magnam han c paren tisvniuerficatisac rc-
rum omnium pr®potenris De i iapientiam.Ttaq;mifericor-
d iainvos petmotus,efficere conor,yt:h®cqu®contraopi-
niönemyeftram funrj inrelligatis: fin minus, v t etiam ip fc
in iudici j die a ciilpa abfim.Iam enim alia verba his etia ad-
mirabiliora aüdietis; Sedrië conturbemfni, attentiorcfq;
vos auditptes & ®ftimatörespra:bece:ijs,qu® vobis rradüt.
magiftri veftrirëpudiatis.Nonënimeaqii® per Deu a lpi-
ritu PropheticP pr®dic\alurit,iritelligerè ppflè conuincu-
tur,fedfua potius docere veile. H®c quidem in quarto &
quadr^gefimo plalmofimiliter de Ghriftp diéta fu n t : Eru-
Etauit cor riteqm verbüm bonumjico ego opera mea regt.Lingua mea
fcrtba3qmcekriterfcrtbft3eftcalamus.Hoheftafac^^
ejfufa.eftin labra tuagratia3 ob eam^caufam tibi Deus inperpetuu
benedixitj Accingere gladio tUo in f«more3i$Jortis3 forma tuapul-
chrituditieq3,& intende3&fecundu curfumin via tent3& regale ob-
tinepflteftatepropter veritatem,clementiam& iuftitia,& te mirabt-
liter'dextratua ducet.Sagitta tua wutdfu n t & fortis+populi tibifub-
ijcientuf3in cordeinimïeoru regis.Soliumtuutn Óeusjn fe c u lu & in
perpetuum duraf.vïrga aquitatu,virga reghi tüi.Dilexifti virtuteéa
a i
hfdór.
oStjH vifta: obeam/focaufam te Deus tutu oleo latitia pltniùsquant
focïostuos vnxit at^perfudit. Myrrham & Statten & cajiamveftes
tua redolent, domttftfe eburnea ex quibus-te latitidafficiuntregum fi -
liain dignitate tua. praftb eft ad dextram tua regina, aureis varwtfó
amittaveftibus. 'A^dtftifu é ' vide3auremque tuant demitteypopulicfe
tu t ac domus paterna tui tecapiat obliuió:tuniq3rex puïchritUdiném
tuant concupifcet, qUià ipfeeftbominus Deus tuus, eumque venera-
buntur',&ftiaXyriinmUneribiüdOstuunidiuttesplebisprecdhun-
m . Omnisftliàregis^oria tn^ ïnfecusinfimbriisaureis amicta,va-
riegata. Offerentur regt3 qudr earnJequuntur virgiries, eiufdemque
proxima tibi: -oftermturl^geftult^d/uj^li^niis, in templumfegis
adducentur. Eropatribustuisnatifuntlibe/ttuiieosinterrapnnci-
pesconftttues, nomen tuummemoria cblftmfemptterna. Ob eamque
caujampopulitibiperpetuamlaudem tribuetit. N é e mirumvir
deridebet,inquam,finos quihçcintelligimnsVperpetUâq;5
ariimi veftri përtinaciam reprehendimus, oHiftisb Etenim
Elias de vobis cum D e o loquèns, htévërbisy titur* Domine
TrophetastuosoccideriintÛMrafq3tuasdiruerunt-.ego vnusrelittus
fum3& v ttam meahtappetunt. Eiq; ré|pondet, Sunt etiam m ihi
feptem milita virorumjuigentiBaal no hfiexerunt. Qu em ad mo-
dumigiturprppterfeptemmilliailla vïrorüm non fumpfit
tumfuppliciüm D eus^ficeriamhis terriporibusmondum
iudiciumprofertautp^oÈülit, quod fëiàcqüotidie fié?nul-1
los in fiio nomine informari,viamq; erroBjS,delefëré, qui
etiam dona & münera pe'rcipiunr,pro fua,qüifq»digriitàte,
durh Chrifti hüius illuftrantür nomine. A liust'enim lâpiç-
tiæ (piritum accipitjàliüs cpnfilij,quidam robdris,alius cu-
ratiohis,aliuf prænprionis, aliquis difcipliriæ & dôéteinæ,
alius D eimetus. A d Hæc T typhon jh b è rib i, ihqüitV vëlim
përfuadeas, te hæé dicetém defipere ac deliraremihivfde-
r i. A udi,inqu â,n on infànire,aut deliraré me:led poft Chri-
ftiincælumreditumhocPrpphetiæfpiritu prædiétumef-
fe,fore v tn ö s a b errorehberater,nobisô;largiretur mune-
rà.Sunt autem'hæcyerba, Afcendittncalum, captiuitatem ca~
p tiuamduxi^hom in ib .m un eralargittueft.N o setgoqmàCkn -
fto qui in cælum àfcendit ddhaaccepimus,vps qui iüdicio
veftro^làpientes eftis &.àpud vosd od ti, ftultos & mentis
no eflè veftræ Verbis Próphetarum docemus,labrifq> mo-
d óDeum & C hr iftumeiùscPlere. N o s yèró & fa d ;is ,&
cognitione,&anim ó vlqsad extrémum Ijjiritum quiomnéJ
yeritatem didicimus,cpli mus. V o s fortaflfë ideo êtiam du-
bitatis hunc Chriftumeflè prófiteri, quémadmoauni fcri-
pturæ docent,& quæ videntur, quæqjeius nômine Hunt,à]
roagiftraribus Sc principibus exagitemini, qui ab impfobi I
&[veteratoriis fpïritiis, id éftjièrpentis ópère non definent
interfifcçréj& exagitàrè eos, qui Chrifti nömen profitétur,
diim redëàt,;& omfies defeat, Sc Cuiq; tribuat pro dignita-
te.TumTryp hon,T u tarid caliquandÖ,inqu it,d ocehunc
quem crucifiiffixum,&in cælum redijlï^confirmas,Chri-
ftum D ei eflè. N am Chriftum patibilem naniram habitu-
rum fcrfptufæ prædicûhtf&müeilurum çum gloria, æter-
liumq; in omneis nationes,& æquum imperium côfequu-
turumj fiibie<ftispi regnifimperifq^mriib . latis Icripfüræ
quæ à tëprplàtæfi.intdfemonllrânt.fHuncautem illü cfle, 3
facdpceàs.ÊgP ad hæc,Iam,inquam,dempnftrâtum eftijs-^
qui aure$ hâbehr,ex ijie riam q u çâ vo bis concefla funt.-fed :
he mihi Prâtionem deeflèputetis, aut nphpoflè me ea etiam
qu® vultis probare & doceréiid qitemadmodam pol-
[licitusfiim,idoiieo locô facîâm. N u a cad e aquæ co n iu n -
<ftasfiint,&’ cohærèht eu tn ijs vçrbis quæfèci, reuertor. My-
fterium quidem ouis, qua iujfu Dei in dtefefto Pafcha immol ah at m ,
excmplumquoddam Sc figüraChriftièrat, cuius fànguine
fideiqpæillihabecur rariöne&npminê domos fuas,id eft,«
fèipfos vngünt 8ç perfundunt ij qui eicrèduric. Nam Ada-
mum quem Deus firfxit ;s dom um fuiflè diüi ni Ipiritus.p- :
rnnes etiam intèlligérépoteftiâ:ttq;hocpræceptum’ad te-
pus datum eflè bine doceoVqü od nulquam im molari oue:
uue agnum Pafèhæ D eu spatitur.nifi co in lo co ,in q u o n p -
nien eius ipuocarü eft, qu àd lèiret veturos dies poft C hri-
m paflïonem, cum etialoGUS, & vrbs Hierofoly ma inma-
nusinimiôorüm hofliurhq;veftrorum venirec:omniaq;là-,
crificiaomnino definerent. Atq; etiâ agfiUs ille,quc afliitn
J®-®“ Dei eflè oportebâtjpa'fliohis, fuppiicijquc crücis,qüô
crucispr®föyunt.Vnum enimfeiftu veriiab infimïs partib.
ad caput peruenit, yniimq; rurfiisquodper dorfiim perti-
net,cuiagni'pedesconiunguntur.Hir«etiam duo q u ijn ie-
itmio fimiles eflèiüfli fiint,quorum vnus pro peccato erat,
alterimmplaba tur, dupheis Ghrifti aduentus^ranr pr®-
nuntij: ynips quidé, in quo eiirnqiiafi piaeulüm amanda-
iruntmaiores natu gentisveftr® atq; facerdotes, cum & in
eum niahus inieciflenr,& eü morte mulélaflèht. Ppftenp-
ris autem, quod in eodé lo co Hieéofolymis cum i v bb is i-
gnomiriia 8c dedeepre aftëiftu agnofcetis, in quo immpla-
tus eft pro omnib.peccatoribus quosmalè ad®vit®fppn-
cppmnicuerit, idq;ieiunium quGd E fiifasexppnjt, feruanribusjdiflbluendisvinculisviolentarumcommutaripnü,
c®terifgf;omnibus perficiëhdis, qu® & ille enumcraüit, &
e go antè dixi, qü®quidem ij qui Ielu credunt, efficiuntp-
mnia. Quinetiam hireprum diidtum quiinieiünipbiFerri
iuflï funr,facrificium,nufquam concelium eflè v t Heiet.ni-
fi Hierorplymls/citis. Atqjeriam vacca qu®prd ijs qui eiephanuaexpiarëtur,
immolariiuflaeft,figuraerat & qupd-
damquafifimulachrü/)/ï»KÉ«t/j4ri/?/<e,quemmortis fiipre-
colend® caufa,quam pro ijs quorum animi ab ómni iceleciendum
tradidit, v t D e o gratias agamusj öc quód mundu
c'um omnibus qu®in eo continentué, hominis, aula con-
didir,& qüod ^ós'dVitijs in q u ib ü sö h u ^ ib ëm u i^ p d teT
ftatefqj plane dëletlit, per eum qui eius confilio & iènte tia
patibilem qüas rum
gimm prabaris, Deus pèr Ma:lachiam, yiium ex duodecim,
y t ante dixi,l6quitur hoc rpodg jNo« ^ m voluntas mea,
a it Domihus, nec facrificia veftra ex manibus veftris dccipiam: quod
nemen meum ab ortu folisadeccafüm inglorittfuitingentib, ïno-
mni/fcloco odoresincenftnomini meo offerunturymundum^facrifi-
cium,qubdmagnum eft in nationib.'nomeri meum,.aitbommus. Vos
autem iUufonquinatu & p o ilu itistö ë hoftiis qu®ipfi an öb isg ctibusybiq;
offe^unttir,ideft,depaneÈuchërifti2,&p6culo
fimiliter Eacharifti® rum pr®drcit, cum ait, a nobis n o men
fiunn g löriaaffici,av6bis'ainëmpólIui.’Prrffccr«
tem & lex de circunciftohei q u® iiïbèbat citcucidi pétaÏÏb die
ex omnibus ea qu®ha{cérentuf ,ë ra t fijnülachru vër® cir-
cumèifioniy,quaomnemërrorem^feëlfif dëj)onimus,Ië-
fuGhriftfDbmini-hoftri, q u iyn ó fab b a 'tq ru ip y ie am ó
tu fsë xcKa tusk^
cum’prikus, mah'ëat diérum omhjü'öipni urn rü'rfiis diéru
quiip óib'em re u olu u ntu r,enurrfèrSti ömottduus vocatur^ i
idemq; primusmanet. Quineriam iljud quod»tradiruëfl:,
y tauodecimtinn tinabula evefte talari pontificispederént, fïixid la-
<chrumerarduodecimapoftolorum,qiii.vi®ttrnipontifi-
cis Chrifti incenfi fiint 3 quorüm yoce 8c o ratione cerra*o-
mhisDei,ciufq;Chriftiglbri®&graria-plenaefl:.Iraq; Da-
uid ait.I» othnem tetramèxmtfoiius eorum, &i/ifin ei orbis terra
eoritverba. Elaias efiamquafi ex perfpna Apoftóioru Chri^
fto dieentium- no n auditui fuö Crederè hpöiines, fèd vi il-
1 iu saq iio mi üïeflèn ti Iraqi ^it h o em od o, Dominequisaudi-
tuinoftrocredidit^ér braclftumbonuniscuipatefattum eft-nunaa-
uimus cor am ipfowpuer, v t radix inter rafitUnti38c c p iè ièquu-
turprophéti®, & an t è proiatafiint. Illud au téqu ód verba
f i u n t j V t & i n f e r t u m p « m w » ,
deel ar atim prob py'éü m ei paruifteptf eiuspr®cepto öbte-
pet^flè, o m n e fq-,. v n i u s pueri inftar fa^ös.efle: id qü o d eriS
in cptpo rev idereijccr, cum m ultamembra numefentur,
yhu vöcancur,& furjt corpus omnia. Na écpopuïus Sc Ecclé-
jirfcummultifint höminesnumèrojVt fires vna:eiTènr,vho
nomihèyocStiir&appeHahtür. C®tera etiiomn ia omni-
no, qu®a Mofèpr®fcripta fiinr, enumerandopoflum do-
cere figurasdignificariones,&fimulachra eorü fuifle, qu®
C h r iftp euerit uraèrar, & eorum qups fibi crediturbspr®-
nouerat, itemq;börü qu® Chriftus ipfefaéturus fuit. Sed
quoniam qu® modo enumeraui, mihi fatis m uita eflè vi-
dentur: addifputatipnis pr®rérmiflum ordinem reuérror.
V tig itur ab Ab rah im o coèpit origo circüneifionis,- & a
Mofefabbatum,facrificia,hofti®,&:fefti dieSfdemopftra-
tpmque eftpröptergbntis yeftr® duritiem&. përtinaciam
Cap.U
hæcpfæcepta eüè omnia ; ficeadem deflherè oportuit pa-
r f , j *****n“ ‘ 1 tris 'cohfilip 8c prouidëntia in ,Chrifto D e if ilio , qüi ex
g j^ y e dditur, carnes d um „v titadicàifi; afTantur, Ipeciem sl Vifgine generis Abrahami,Iudæque tribus,& Dàüidis riaÉüséftJ