fjNéfaseft
'etiamqu*
boßafunt,
non cx diqui
facer-
I dotal) bus.
dotibus
lufié îufts:
traftari
debent.
adeflèt,eqrum,qui ei parèrent, icerum i‘emexquifërc no
dùbitarét : (iïiïiil durîi enim d ic o conuicijs amcéfe )
mul quóque iplum ex imperio deturbare videretuV. ?Tu
autemîtaaudax&tcmerarius,esitlqsquæelementisbcL
nigniqùehomihis iù n t , & pontifidüm eiùs inftftutuni
•attingunt.Àtq; hæcguide dieedaefleht,fî quis maiora-&£
ruperioia,quam prô dignitatè attèntânsjtàméçqua àffer-
re videretür.Étenjm ne hoc quidc cu iq u â lice tèQ u id e-.
nim ablùrdü Ôziasfècir ,cùm odores Deo incedit? duid
Saul,cùm fecrum Fecit? quid vero tyrànni dæmories ye-
rè de léïu Vt D e o , d illèrentesïSeda diuinis.icriptis pub-
licè çpndèrnnatur.omnis, qui alieni munerispart.es fu-
I b it; ^ vnusquisqüeérit in muneris fui qrdine, fplusquej
Pontifex in fanéta fànétôrum intrafii t, &;lemel'in annp > :
atque id in omni expiatipne,quam Pontifex ex îege procu
râ t. Pacerdotes q u o qu e iàn â ao rn an t& tu en tu r : &
Xeuttæ nontaiigeptianâajnemoriantur. 'Etfurorè ex-
arfit DoimnùsimOzjatn. ob eiùs temerîtatem : elephant
tiàqueinfe&a eft.Marja, quae legem latori legis ferre minime
dub£auit.InSceuæetiam filiosdæmoriiainuasêre.
N o n m i'ttcbam,inquit,eos,&ipfi çurrebant : & ,n o n lo-
quebaràd e ô s , Ôç ip hp rp ph etaban t.Etimp iu s qui immolât
mihi vitulum,vtis qui pccidit canem. :Atque vn'o
no rpi ne, n o n fer t e o sq ui diuinà peruenunt,perfeótaDei
iùftitia. Cum autém dicunt, In no mine tuo multas vir-
: tûtes fecimus, etiam, N o n noüi vôs,réfpondet. Difcedi- i
te a me'ômnespperari] in iquftatis;
QuSpropcernefas e ft, y t feriptura iàndta,loquitùr,ë-
biâm quæbonafùitt,nÔh ex,dignitàtc tra&are, fed vnüs-
quisque fini debetattendere : necmaioraaltioraque fe
intélligere,fed dé ijs fotis quæ ipupr1o çaptu fuo permiflà
fenticógitare.Quid ergo ? inquis : N ónnë débentSacer-
dotes çum impie,fceleràteqtfe viuiiht, ÔC çonuïncühmr
flagitij, réprehendi Sc c o r r ig il fed iicebitfolis.ijs qui in
legé glpriantur, perpræuaricatiôhemïegisDeuminho-
n'ôrarel? Qu'omodo autein S.acerdotes ffint Dei interprètes,
îvQ u ô e n im p a â o D e i virtu tesenun cian t p opu-
Ip,çùiu eaÿ(um vint non noüerint. ? aut q u o modo illu-
ftrabunrij, qüibusoffufæ funt tè'nebræf .qübmpdp vero
Spiri tu m fanétum im partien t ,q u i fitneSpîrifus finp-étus.
riec habituyhecfe feuaôlü'crédiderunçl. Adhæçtibire-
Tpondebo. Nequeenimimmicus qft Demophilus : née
patiâr t^éS'àtana circilm Ueniri. Etenim vnusquisque or-
do qui eft cireüm Deum.diuin ioreo e ft , qui ab eo lon-
giùsdiftat: clatioraquèuünt pariter &illuftrandi maip-
rem vim habent ë a , qùæ v e ræ luci propinquiora funt.
[‘No lim auteni c k rpeo accipiaÿ propiriquicàtem , fed ex
çaptu di.uiôafiim illuftrationumf Q uodfifàcerdotum
qrdaillu|trandi v iA nabet : prpfeôtô penitüs abliorret à
facèrdôtù^i ordfne a^quefacultate is , qui ilïuftrandï vi
rton eupræditust.njdnne prpfe&o pptiùs ônihipriiiatus
fideilnmir^,&temerarius mihi yidçtur talis, quifibifu^-
jmitquæ funtpippiià fàcerdotum 3neque ïïiëtu & pudo-
ire à diuinôrum.cradtatioric præc'ér captum ac meritum
dèterreturmutatque Delim ignorare,quæipfefibi eft cô-
.Jbiu^&fperatfedècepturumeum,quiàfefalfô.n(jmine
appellàturpater , audetque fcelefkaS.fuàs , Vtita dicam
mâlediôBiorlés, (tiequè enirïj preces dixerim.) indiuinis
mÿfterijs Chrifti imitatiohe proferrevî^©n eftifte facer-
dpS jiiônëft: fed iqîfiiicus, fallax, irrifor fui : lupusque
ingregem I^pmini ouin.a pelle armàtüsi Nbptarnen
fisêftl^rn'ophilo hæc corrfgerë. enim/cripturadis
uinaiuftèiufta vuli tràflrari : eit aueem iufba tra6ïare,cùm
viilt aliquis iuftè vnicuique tribuère pro dignitate : Iiqc
; oin nés traâarè deb è n t, quod non præter fuim dignitatem
&:6rainemi Angclis enim qtiam æ^uum eft tribui
omnia, quæ luiusque mêïritó ëôngriuxrit ’ & definiri :
gnpn taméii à nobiS j Demophile ,;led pèreos nobis ex '
Deo,& ipfiyabangelispræftantipribus^ Atque vfc füm-'
matim dicam,|n qmnibusrebuS|ierprimasf^undis tri-
buiintqr,qu3E fónt tiiiusque meriti â reâiaæquiffimaque
^mmum^o^ent^^t^uc^'qiüd^nn, q ^ a lijsâp è o !
præpqfîûfun't ^çdjjiçKm ^'cdaiiô'|nferioj|bus , quæ
runtdignitatfsjtribuurit. Déiiiophilus aùtem&ratip-
ni, & iræ,&,concupifçeritia: prômerjto fua præffcribat
nec yioléç ordinëm finnn | fed præfît lëx fuperiof infe-
rioribus. S i enim in foro'fàmuium in Dominum, açin
feniorëm adolefcëntiprem -, airt etiani l a patrem filium
'dicëre Vidcremus , atquefaótóimpetu plagäs ei inflige-
re, fla^tiösèf^cerevidercmur y- nîjfî currentes fùperiori-?
bu s opem ferremus , etiamfi forfitan illi priores, iniu-
rtäm äccepermc : quid eft , quamobrem n o s nón pudè-
b i t , fî negligamus ratipnem ab irà , oc cupiditate yioläri,
atque ex epimperio quod à Bemo ei datum eft ,e ijc i, excitantes
in npbis nefariam &c iAiquam ordinispertuiba-
tionem , feditiofiem , diftin^lionisque cönfufionem i
Ihre quidem ac meritö legislatory qui nobis^D e o datas
eftynon Vult Ecclefiæ Dei præeftè eum, qui non dom
u i aefamiliæ fuaè.iam ahteâpræelarèprtèfuerit. Etenim
qui fè ipfè rexeriti, alteru m etiam rëget : & qui al te-
rumjeriam domumt q a id o h ium , & ciü ita tem : qui ci-
uitatem, etiam natioliem. Atqu e vn o nomine, Q u i in
modiçojfîdelis eft , y t eftin libris diuinis ^criptum, & in
magno fidelis eft : & qui in m odico infideliseft,& in magno
eftin.fideliç, Ipfbergo cupiditati, iracundiæ., &ra-
tionimodum dignitatis.ftatuè^ tibi autem D d miniftri
& his fàcer.dbtes, pontifices v.ero facerdotibus , atque
po n ci n ci b us A p o fio ji,, fu cccfïoresqu e A p o ftolor um.
Q u è d iî quis, etiam in illis défit officio , 'àlan6bis eiùs-
dem prdinis corrigetur : atque itaord ö in ordinem non
çom mu tab itu r, fè d in fuo quisquecrit ordine. Atque
jbæc quidem tib iàn ob isd i& a fin r , v t fcias-& géras quæ
fùnt muneris tui. Qupdiauteni atrinét;adinhumanita-
tem & crudeliratem, quavfus es in hominem impium,
v r a is , &peftiferüm ,haud.fcio,qubmodo d çplorarede-
beam c iu s , quimihicharus eft ^ v t ira dicam j eontritib-
nem. Cûiusenim teputas à nobis m onaçhum bonftitu-
tum î nifi eçim D e i qui benignns eft yp ro fe |lô plane ab
ipfo & à nobis & a to to noftro cultu abalienatuss fis ne-
ceflè eft: tibique. iam D.eusiilius quàerendus e ft, aliique
facerdotes,&apudillosferarummoresinduendi,potiùs
quàm perficiendusfis., atque euadasgratætibi crudeli-
tatis implacabilis miniftef. Vtrum enim nos ipfi omni
ex parte & pérfe<3ti fumusj necdiuinæ clementiæ
& hùmanitatis4ndigè,mus : an dupiici péceato' i.vt feri-
ptadiiiina loqnuntur, i mpiorum inftar pecc4mus:,quàd
non intelligam'us in .quti peccenius j fèdj& nosraçti-
pfosiuftosac bonos efficiamus,& nos cernere putemus,
cùm reuera mi ni rp è eern am usi Coe l ufti’ ex- h oWqbftu-
puit, & ego in hprru i, mihique ipfi non credo : acnifi
literas tuas legiflem, qiias vtinam non legiftèm jfeito me
nunquam. perfuafurôsfuifîè, fi aliquialij me rogafïènt,
v t hdc mihide te perfuaderem » Demophilum in ea efïë
fententia'î ytp u tetD eum j qu iir i bipnès benignus eft,
non effe etiam humànum nee fè eius & miftricordiæ
& falütis in digerèjfedetiamfacerdo tesâbdiea re impe:
r io ,q u i d ignihabitifînt ,q ù i element,ia füapôpuliigno;
rationes ferrqnt, & quiintellîgant fe etiam çircumdatoS
& indutos efl'e. in firmitate; Acdiuinus Pontifex aliayia
■ pro.fedus eft ^ atque id 4 v t eft in"diuinis libris fcriptum;
à peccatoribusfegregatusi; Atqueprotioftræ irife cha-
riratisdpcurpèntoacctpit behignifiinjam Oüium re<ftio-
nem : & malum quidem fènium appellat eum, qui çori-
feruo ftjo debitum nonremififlet , neque euth ih pa r-
tem behignitatis j & clcmenrice y.quam maxirriâmacce-
per^t, venire voluiflet : iure autem decernitliVcMua
.çrudelitate quain eönferuum vffis eft,fruatur. ldq u od '
ne c cflà r iometu en d um cft&mih i.&D em oplu lolN a iiî
& iisquiraultainmfumimpienefâ titf^uefaciebant4ini-
pfa.paffioiie rcmiffioneih apatre impetrat î}'& diîcipulos
obiupgat » q p p d vt S am a r ita r ib sq u i ipfum exagitaf
fçnt:,. inipietatis crudeliter con demna ret, rogalient.-
Ho c quidem rhiHiçs d iâum e f t , in temerariaaudaciq;
epiftola tuâ.Perturbatèenim ac cofusè iaftas muftis lu- I
ç|s5të_non tcipfum v ltü e ffe fc d DefnDic mihi fodesmer
jfi^litjam eum quifiimmè bonus cft^abfit4ncq;.çumna* |
bçmus PoUtificem, qui non pofïït coinpàti iîifirniitati-
b9 noftrisjftdinnoeens,etileft,&.raifericors:nócohfcn- i
det,nëc clamabit: & ipfe eft. manfuëtus,idem q^propitia- ,
rib pro peccatis noftris. Quapropter conatus tubs> qt» os I
: ,Ê p f i o U . ' ............... . " , . 7. j f f j
> us mal^ precatus feflè|,antc (c ad ós hwtusf^rb tremën-
rcs & mffèros,& quiferè præ ped ura fübrifm in ftabilitatê
S ^ è ^ ^ Ô r i ab inferibre aütëm loco ëx'hiacu langues
ftirfurh ferpëre, atqjadebrum pedésicùmîenfîm m bue-
rëhtur , lntëtdum quidem trahere cbmplicatos fîlnul &
depnmehtes;atquedetrahëhtes:im:erdumautemdénti-
busaurcaudisiri’cèhdehtes,vëldemulcenteS,bmhibl;ratîonefàgèntes,
vtèosih illârri ihimenfam voraginempræ-
cipitcs datent : fuiflè etiam viros qubfdam in tttfcdiofqiii
vhàçuffi fërpentîbuS in homihés illosinuaderënt,
tal3qne,piilfu, & petçùfïibnë : viffis aüréhi eîTe virbs illbs
.deeiderei partira itiiîitôS, -pèüitt/1fpWtèV^ùôd à malb
fenfim ebgerenïui:; Narrabat ^brrô Carpus fe y dîupta-
teni cà^ere; folitüm ,;çufn inferiora afpicerét, fuperipra
vëtô negligèfë : grauiter âüttm ferré & négliger», q u o i
nondum deciaifïent : atqueftl hanc fetti fcùm fepè încuS
b ü ^ n ê b l f t o f e c i f l f e t i Çç à terbètuliftè, & male pre-
càtiim efl’e ÿcùm vix tândem coelum afpexiflèt ; vidiflè
quidem illud rurfum^qoemadmodum ëtiàmmiceà viderat
: Iefurn au terri, quem ad róifèricbrdiafn id quodgere-
batur commouiffet,furréxifle ex coele ftifolio , & cùm ad
eos defcendiflèt, maiiurh benignam porrexifïè, &ang£-
lós qui vnàaüxilium ferrent ^ Viros alium alia èx parterei
tinuifîèjdixifîèq; Carpb Iëfutn porredtââdhuç manu:Fe-
ri me iam,para tus fum enitn rurfum falùtis hominücaufâ
mortemperpeti : mihiq; h o c pergratum eft,;dum aîiiho-
mines nqnpeccent. Sed v idé , num tibi vtife fit ^anoin
hiatu &cunî-fcrpentibus manfioriemimanfioni çumDeo
& benigrtïs hominumq; amantibus angfelis ânteponère.
Hæcfurit, qutèégo audita vera eflè. credo*
E P I S T O L A e I 5f-
Dionyfm Pontifex Tito pontifia interroganùper tyifiolam,
quanamfàpientu domus,quù crater, qui ipfiut
J S cibt&quïpotus.
bant,minintèplaçuerunt. Namq; iftiftèr etiam diuiniffi-
mus præceptori in manfu^tudine doéet eos 4 qui D e F
. dodrinæaduerfantur. Doceri enim ii qui ignbralitvnQ.m
,i fupplici'o affici debent : queniadmodum etiam cæèbs
non punimusjfed manu du.cinrns.At tü virüm,qui adm«
ecm etiamafpïrare ^ con ten d ere i^cipiebat^blapho ca1
pid infradlo repellis : & cum màgho pudore àçceden-
tem,impuïentér calce pulfas : quod quidem m àgnohor-
rore dignum eft. Ghriftus, qui benignus fit,in montibus
errabundum quæritj&fugientemacCerfitjvixqueinuen-
tumin humerpsimponit. N e,quæfo,ne tara male de np^
bis confulamus Inequ e in nofmetipfos gladium pella-
mus. Nam ii .quidem qùiviolarealiquos »autcpntràbo-^
nisafficere conabantùr; non illis plane, quæ volüeranr,'
feçerunt;fïbiautem m alum autbonum cùm parauerint,
aat diuinaïupi virtutum pleni erunt, aut tormentorum
poenarumque crudelium. Atque illiquidem angelorum
bonorum fèdtatores & comités, & hîc & illic cum omni
pacé & tranqüiliirate malorumque omniü liberatibne in
perpetuum beatiffimam fortem hærèditatepoffidebunt,
quodep maximum eft omnium, femper e runt cum Deo.
Hi autem diuinam pariter, & fùam pacetn arairtenr, &
hîc & poft m ortem femper erunt cum feeleftis dæmoni-
bus. Iraq; nobis magna cura &>diligentia adhibenda eft,
vt cum D e o , qui benignus eft,verfàri, & cum D omino
femper eflè pofîîmùs^ non cum màlisdiuftiflimo noftrà
culpa pro merirïsfècernifùftineamus. Id qu bdvnume x
omnibus maximèperdmefep, optoque à maliS omnibus
libérer. Q ijô d fi pla ce t, diuinam etiam cüiufdam fan-
éli viri vifibuem commemorabp : nec velim ridèas,
vera enim dicâm. Gürnialiquando in Cretam venif-
fèm , me Carpus hofpitio excepif^ v i r , fî quis alius,
propter; magnam mentis puritatem ad'cernehdum D e-
y m aptiflimus. N eq j enim fàcros myfteriorum ritus ag-
g rÿliebàtur, nîfî p r iû^ p fiip ii^ fe çibu s ', quæanteapcr^
ficiloleritifacraSç lætaappâruifler vifîo. Is quidem narra-:
ba t, cùm à qu o dam, quid fide religibneq; noftraabhor-
rcret,forte offenfùs effet (triftitiæ autem caufa état,quod
r \ ' I m o t a s v s.q u id em,optimeTite,cutndifeeffiçi,
A num aliquid èbrü , quæ de fîgnis Theologicis con-,
ftitui, nbn didicifletîignoro : fèiiin Theblogia,in qua de
fignis difputatur 4 omnia feriptorum diuinorum ,q uæ de
D e o plcrifq; monftra verborum videntur eflè, ei accura-
tiffime cxplanauimus. .Etenim animis minùsmerfebtii
fcrupulum moleftum inijciunt, cùm occultæ fapientiæ
patres per abftrufa quædam & aùdadter excogitata æni-
gmatadiüinam & myfteriiplenam profenisq} n on paten-
tém veritatemenunciant. Itaque verbis, qùæ dediuinis
myfteriisfiunt,pleriqinonpredimus. Intucmurenimea
folùm per figna,quæ lubfenfum cadünt, ô ce is coniunda
& cbgriata fùnt , cùm etiam eisdetra&isipfkperfènùda
Ôcpuraafpicere debeamus. Sienimitaafpiciamùs,fb'n-
tem vitæ in fe influentém, & in fè ftantein vètierabimur,
cernentesetiam vnam quandam v im , fimplicem ,p er fè 1
mobilem, per fe agentem 4 fè non defèrefitem, fèdfcien-
tiam ,quæ eft fcientiartim o m niu m feientia, & fëmpërfè
per femetipfàm intuetur: Quare & ei & aliis förtóasva^
riasfècrof^nxftæ feientiæ fingendi Dè i fîgnifîcandi caufâ,
n obis pro virili parte cxplanandaipùtauimus. Èàenim,
quæ extra eam funt,quantis4 quæfbJti.Crédibilibus com-
mentitiisq; portentisreferta funt ? Velut tùm fn De i qui?
demgeneratione, quæ cflèntiam omriem fùperat, ventrem
D ei corpöris inftar, D eum generafttèm effingit, &
némoirnitaridebet,non approbabimus,nc ft tbilliésqui-
dèm Phinees 6c Heliam répétas; Hæc enitn a p d i l h t f e
L fu, difeipuli, qq i tùm d ém en ti benignoqüëfpirïtü care-
! Verfiumin aërafüfumexyiricörde, qùôd illùdèrüxftat:
;Spintuipq;ex;prÇ|>rbâeânfeffifèiibft;é£fltfàs^Dëàra;
générant, cbrpor|b mbré confle6tentès VlnfsDeum Ie-
fum,nôbis laudâtiauccùm eadem eorum quæ oriunturc
terra riti|fffingit,‘&arb ores quafdàm ,gerrainaflores^
radices.pfofert^aqîfontesaquàrûmmanantes^autfplen- :
dorum quæ vim gignendi hàberirpföcreatiöries, aiit âli
quas a|ias interprètes & indfcescoelèftium, aiit dittina-
rürerum deferiptionesdn fpîritalibVautèDei adminiftra^,
tionib.au t douis4aureXprèffionibqs.aut Virtufib.aut p fô -’
prfe^atib.aut fedib.aùt manfîpnibùs,aut effianationibus,^
aut diftindlionibusjaûrvnitatibùsjfiue èoniunèHôhibus,
curnhominis figuram,beftiamm^aliorumq-, animalium,,
impium cultum tradüxèrar)
mm çum étiam,ab ipfo ^Ghriftianb proptër bäptifmum) •
Hilàf ia agerefitur, cùmbenignampro v troqueadDeum
precadonëm fundere neeèfleeflèt, Deoq ; feruaçbre ad-
iutore adiunèto illum quidem conucrtere, hune autem
vincefe benighifate,necdefiftere admonere peromnevi-
tæ tempus vfque ad hune ipfu m d iem , atque ita demum
eos ad D e i notitiamdeducere, quafi iamea j cfè quibus
antea dubitareiit* dijudfcataefîèôc, & ab iis quæinconfi-
derate aufî-eflènE, legitime poenas dajndo refipifeere cb-
gerentur : tum tämen id quod nunqurnn fibi vfuuemflèt,
haud fçib qüomodo magno quodam & acerbo' animi
dolore confeaum,quietidediffe : ac fè quidem dormiflè
itamalè affectum feratenimvèfperusj.mediaaütem Cir-
citer no(ftè ( folitus enfin erat Hoc tempore per fè ad diui-
aos qpm ùec fomnumipfum
qui alfùs fuiflè tj^femperinterrùptus,fine
tonturb^tione cepiflèt, ftantem tarnen àd diüma cöllo-
quia,irreligiöse doluiflè, &; acerbe tuliflè, dicentem,non
efleæquumyirosimpios v iu e tp ,,& qu iv iasD om in ire-
pemerterent : hæc d icentem, precàtum eflèà D e o , j
y t amborum^yitam ^fine mifèricordia turbine aliquo
Jgneoabrumpêreti Q iiæ cùm dixiflèt,commemorabatfè.
yiium eflè videre repenrèdomUm, in qu a û aret, 'agitari.
pnmum, deinde dvertice in duaspartes dimidias diuidi,
antefe rojgum quéndam magni luminis,eumque (fùb
D f ° c v îa e b a tu f J è ccelo vfque ad fèiy
U : céèlum veroapertum, & mconuex acoeli'
uperftciè Iefum y aflîftentibus innumerabilibusangelisi:
otninuni figura & fpecie. A tque hæc q u ilem à ccelpyi-
w umma cum lira admira’tione. Gùm autém' ipè deor-
um oeuios conuertiffèt, cernere fè dipebat ed ïm terrain
mat*1 naffifeefuflè,' vr ohfcurus quidam &-tenebricofus
— I fl^ fte te yideretur:atq;iiomines,quidem illos qui