S. Iußini Martyris Vialogus
i S
cum exMagis didiciflet ea qu$ eum attingebant,eirmjcqna-
tuseftexihlidiis & d olo interficere: quod ne fieret, Iofe-
pftbs phecepto Dei parens, eum cum Mariä accepit, & in
^gyptum profedus eft.Pater.n .ei quern genuifiet,morien-
dum eile conftituerat, poftea quam corroborata aerate fer-
monem (uum prxdicaflet. Q u o d fi quis dicat, an non He-
rodem bötius, interfitere Deus potcrät, hoc occupando
quaero, num poterat Deus initio Scrpentcm tollere de medio,
ne hocdiceretjlnimidtiarumcaulasinterte & mulie-
re, lemenqj tuu & illius feram?nonne poterit ftatim homi-
num multitudinem fingere? Verum y t cognolcebat pra:-
clarumachoneftum fieri,fecit efiepotcftatisluae ad bonas
mftafque adiones Sc angelos & homines * conftituitque
teihpus ad quod bonum eile illos fui cfie arbitri) & pote-
ftatisintelligebat. Quodque honeftum ac r e tu rn eiie.co-
gnofcebat, 8c generalia Sc priuata iudicia faciebat, ita tarnen,
vt liberum arbitrium retinerctur.Itaque Sc in tu rret-
dificanda, 6c variis linguarum ionis,& linguar um eoramu-
tatione, h * c verbum propheticum tradic, Et dixit Deus , Ec-
ce genus vnum, & labrum vnum omnium, at que hoc facer e cape-
runt, necmncpratertmttenteaomniaqii£faciendacenfutrunt. Il-
iudetiam,Exarucruntv tteftaviresmeajinguaque me*faucibus
meisadhafit, pari modo ea quae ab eo gerehda erant Patris
confilio, ante nunciabat. Vis enim vehementiS eius orati-
onis, qüa feihper PKarifieos & Sctibas qui lecum difputa-
bant, Sc vno nomine dodores vcftros refeliebar, cohibira
eftinftarfontis rapidi, & qüi aq ua abutidar»cuius aqua de-
tortaeft,cumtacerec,neciamPilatopra:tore quicquam vl-
li refpondere vellct, quemadmodum in eius apoftolorum
commentariis expreflum e ll: yt edam quod ab Elaiä di-
du;n eft,frudum efficacem habeat, apud quern Icriptum
eftho cmod o , Dominus datmilnlwguam, vtfc'tam quando loqui
debeam. Q u od autem ipfe ait, Deus mmestu,nolia me dtfce-
dere, qüi doceo fimulomnes Sc in Deo qui omnia d ie cent,
fpes luas collocate oportere,& ab eo vnolälutem Sc auxili-
um quaaere: non autem more cscerorum hominum, gene-
re,vel diuitiis, vel potentia, vel lapientia exiftimare lälu-
tem polle adipilci: cuiulmodi vos lemper prarftitiftis, quos
interdum vitulum conflauifle, lemper autem ihgratos Fuif
fe,inrerfedorelque bonorum, & genus iadalfe conftat. Si
enim P e ifiliu s,ex eo quod films eft , non quia fo rd s , nec
quodlapiensjdicerefeleruaripolle videtür; led quiapec-
catum in eum cadere non potuit,quemadmodum Eiaias
eum he verb© quidem peecafleait (Peccatum enim non fe cit,
necdolum & fraudem ore) fine D e o non polle adipilci lalu-
tem: quonam p ad o vos, auc etiam alij qui fine hac IpC lalu-
tem fe confecuturos efle Iperant, non vos decipi cogitatis?
Q u * autem in plalmo fequunrur deinceps,ha:c, Tnbulatto
enim prope adeft, quod non eft qüi mihi auxiliumferai, Circunde-
derunt me Vituli multi, tauft opimi m e öbfederunt: osfuum in me a-
peruerunt, tan quam leo qui rapt t & rugit: Aqua inftar effufa dißi-
pataqueftint offamea omnia: eorum qua: fimiliter ei euene-
ninc erant pneauhcia. Ea enim n o d e , qua veftri in moh-
tem Oliuarum, a Pharifieis ScScribis d o d i miffi lunt,& im-
petum in eü fecerunt, eum circundederunt, qüos vitulos
cornupetas & exitiolös leriptura appellate Et quod ait,
ta u ri pinguesme obfederunt: eos edam idem fecille quod yi-^
tuli(blent,cum äd dodores velltos d udus e ft, prxdixh:
quos quidem leriptura taurosvocauit, quod taiirOs, cür vi-
tuli lint, caulaih elre fcimuS. V t igitur parentes Hint vitu-
lorum tauri, lie dodores veftri caula fuerun t, cur eorum li-
beri ad mohtem Oliuarum eius comprehendendi & rapi-
qndi ad e.qs gratia exieririt. Q u o d edam a it, jQuod non eft
qui aUxiliumferat: id rem fadam fignificat. Nemo eriirri o-
fnninoei vta culpaabhorrenti Sc innocenti prifid io fuit.
Et illud, Oxya«»j mmeaperueruntriturugmiti lionit : fignificat
regem Iudasorum qui mm « a t, Herodem nomine, He-
todiseius luccellbrem/qui cum Chriftusnatuscft, omnes
puerosqui turn Bethleem nati erant, interfecit: quod Iblpi-
caretur in eis pland eile cum, de quo Magi qui ex Abrabia
veneranc, cum ipfolocuti fuiftent: cüm minime omnium
fordffimi cbnfilium cognolcetet, qui Iolepho Sc Märix y t
in iEgyptutti cum puero proficilcetentur , ibique eflcht
quoad rurfuseis patefacerefc retiertendum eile inpatriäm,
imperauerar. Ibi fuerun tad Herodis mortem, qui Bethle-
emitanos interfedtj&quoad Archelaus m eiuslocü luCceP;
fit.Hicetiam exçéllxc è vita antè qua Chriftus in crucc age-
retur, quod quidem luppliciumi voluntace patris Sc proui-
denua pettulit. , Herodcs àbtem cum in Archelai locum
luccelîilîèr, poteftate accepta qua: ci tributa & concclia.eft,
adeumPilatusgratiæabilloineundxcaulàjvindumlefum
mifit. quod cum Deus futurum prouidetet, dixit hoc mo-
do, Mm que in Affyrij domum ad regem deporiiirunt. Âut.certè
ieonemrugiencèmineum ,Diabblum dixit, querti Moles
lerpéntem yoca t:apud lob urn autem Sc Zàchariam D iabolus
nuncupativ e!!, Sc à leih Satanas appellatus e ft, quod
nornen eum ihiienifle à re quàm fe c it, indicat. Sara enim
IudæorUm Syrorümque lingua delêrtor eft: Nas autem
nomen, ex.quo urpendsd u da eft interpretatie, idem eft
quod Sata Hebræorum voce expofita: ex quotum vtroque
nomen vnum Satanas exiftit. Ifte enim Diabolus fimul
atque Chriftus ex Iordane emerfit, milfa voce ei dicends,
Filins meus es tu: ego te hodie generaui, quemadmodum in A-
poftolorum commentariis leriptum eft, accellit ad eiim
temandigratia adhunclocüm, in quo idem ei dixit.Mead-
dra: eique Chriftus relpondit, A b i poft m e , Satana: Dominum
D;eum tuum adorabis, eiquevniferuies. V t enim Adamum
decepit,ficetiaminhunc le aliquid polle facere diccbat.
Ho c etiam, Aquxinftar effufa & diffipatalunt ofia mea o-
mnia:fà<âumeft cormeutaih medio ventremeo ceræ li-
quelcentis fimile: id quod c i aççidit ilia noóle, cum ad eum
comprehendehdum in montem Oliuarum exierant, àntê
denunciar. In commentariisenim, quæabeius Apoftolisj
Sc abiis quicoslècud ïu n t, fcripta elle d ic o , fudor inftar
concreti fimguinis, ei precanti ac dicenti, Prater eat^fifieripó-
tesiy hoepoculumy defluebat,quod (cilicet cor eius cpntremi-
fceret, ciulqucofla pari modo , & cor eius fimile eflèt ceræ
quæinventrem liquore diffluat: vt in telligamus patrem film
m luum caula n oftra verê eflè volu i flè in his per turbatio-
nibus, hec dicamus eum qui Dei filius e ra t, ab iis cait-
bus & miieriis quibus opprimebatur , noh e(Tc Jibcratum.
UJud quoque, Exarueruntvtttfla vires mea,&lihgSM meafau-
cilus mets adhqfit, quod antè diïci, filentium quo nulla ' in
re vllicefpondebat, cum omnes doétores veftros amentes
eflè oftenderetjindicabat.Item que illud, Inpuluerem mortis
meredegtfti, quod me canes venatorefque multi circundederunt y &
ccetUsimprouorumme obfediti Confoderunt in anus meat & pedes
meosy omniaque off* mea humerauerunt, Ip ft veto me confyderaue-
Punt & injpexerurit: veftimenta mea diuiferunt inter fe t & in vefte
mea fortemtecerunt, fignificabat, quo eum mornsgenere ccc-
tusimproborumcohdemnatutus eflet: quos canes ac ve-
narores voca t.quod duin facit, indicat eos qui venati eflènt
etiam conuehifle, ac dedifle operam vt eum condemna-
rent: id quod accidiflè in eius Apoftolorum commentariis
leriptum eft. H o c etiam dùcetj cufcn in crucem adus eflèt,
to s qui ilium ctutiiluflSxilîcnt, éius veftimtnta diuififle inter
fe. Q uæ autem deinceps fequuntur in plalmoj Tu autem
Domine,ne differ auxilium m o n ,at tent us tfto ad me adiuuan-
dum. tripe ègladio animam meam, & ex manu canis vnicàm
ineant. iSerua me ex ore Ifbnisy humilitatemque meam ex monoce-
rotum cornibus : pari modo rurfiis ea quæ in euhi calura étant
docebant &indicabant. Vnigenitum enim return omnium
parend hunc eile, proprieque ab eo verbum Sç Vim ge-
heratum eile, ac poftea hominem ex virgine natum quemadmodum
ex comfflentariisdifeimus, ante expofui : item-
que Cum morte crucis occubuifle demonftraui. H o c enim* |
Eripeégladio animam meam, Sc ex manu canis vnieam
meam, libera ine ab ore leonis, & humilitatem meam à
mohocerotum cornibus, indicantis eft cbdehn modo quo ;
mortisgenere moritùrus eflèt, id eft* ctucisi Soliüsehihi
crucis ebrnua rtioriocerOtum figuram exprimera î Vobis lu-
pra expofui. Q u o d autem pétebat, vt anima lua è gladio*
cx ore leonis, & ex manu canis eriperetur, ac feruaretur,
hoc petebat, v t nemo animam liiam dominatuteneret, vt
cuin mors appropmquar,idem à D e o peeämus qui inhonè-
ftaomnia aüercerè poreft, ne malus genius animum no-
ftrum rapiar. Manerfe autem animos vobis denaonftratii ex
ebetiam^uodSamudis animus ab ea quæPythone afflata
erat, Saulis rogatu reuocatus eft. Videntur autem omnés
I etiam animi eorum qui itaiufti lunt Sc prophetæ,' in pote-
1 _________ M B * '• ftatetn
Matth.ii'.
loan. i.
C um T ryp honCi i j i d t i e r f a s J tid x o s.
ftatem yenifle talium virtutum, qualem fuiftc in illa Py-
thonißaféslplà déclarât. Itaque hic docet nosetiathper
filium fuum * omni ratione contendere n t id fiat * & in
morcepetere, ne in tale dæmonium animi noftri irtcidahti:
Etenim cum in cruce Ipiritum edérèt, dixity f dter tibi in ma-
nuscommendojpiritummeum, quemadmodum edam hoc ex
commeorariis didici. Natn cum difeipulos fuos cohorta-
rçtur , vtiPharilæorum vitæ radónem fuperarent, fin rni-
nus, fcirentfe falutemnon eflè confecuturós : hæc eum d i-
xiflè iri commentariisfcriptum eft , Ntftiuftitia veftramaior
fuerit quant Scribarum & Pbarifeorum, in regnum calorum non
intrabitis. Eum aurem cbghbflè patrem fuum fibi omnia
quæ petera t, concédera , fcque ab illq ex.citatum iri à mor-
tuis, hortaturumque omnesqui D eum timent, v t Deum
laudarent, quod per crucis in quam äd u s elfer, myftcrium,
omnium qui crederent, mifercus eflèt: eundemquein medio
fratrum fuorum apoftolorum conftitifle, quos pollea
quam ab infcris excitatus effet Sc ab eo addudli eflent vt
crederent, ipfuro prædixiflè ante mortem , hase fe perped
opoicere,eademq;prçdiâ;a eflè dprophetis,poenituit qupd
ab eo defedflènt,eumqidefcruiflènt tü cücruciliiffixus eft,
Deumq*ab eo laudatum eflè,quo tempora cüm eis viueret:
reliqua plalmi declare t oratio. Eft auté hçcjN ometuüharrabo
fratrib.meiSyin mediacatu te laudabo.Qm Deum metuitis,eum lau-
date, ei omnes htcobi pofttrtglariam tribune. Omnes ifradis pofte-
rieumvereantur. Q u o d edam dixit Simoni, qui apoftolorum
vnus erat ,fe ilium voealfe Petrum, Sc fcriptum eft fa-
(ftumineius commentariis,vnaque appellalfe duos Zebe-
dæi liberos Boaqerges, id eft, tonitmfilios, fe ilium elfe de-
clarabat. Itaque cognomen Ifraelis ei qui Iacobus appel-
labatur, impolitum eft, & Aufeslelus nuncupatus eft.cuius
vinominis in regionem quæ Patriarchis promiïïa fuerat,
deduiftuseftpopulus, qui reliquus erat ex iis qui ex Ægy-
pto exierant. Eum etiam ftellæ inftar oriturùm ex A braha-
migenere, Mofesprædixit his verbis, Orieturftella e x laco-
b o& d u x ex ifraele. Et alia feriptura ait, Ecce virt Orient nomen
ei eft. Ç um ergo orta eilet in coelo ftella , fimul atque na-
tus eft, quemadmodum apoftoli cius memoriæ prodide-
runt, Magi Arabes cum cx ea natum ilium elfe çognouife
lent, eum adotatum vènerunt. Eundem tertio quam mor-
tuuselfetdieexcitatumiriamortuis,in commentariis fcriptum
eft. Nam.cüm veftri cum eo dilputantes, dixiflent,
Oftende nobis Cignunty eis relpondit, Genus iftud hominum pra-
u um & adult er mum, figntm^etit ,&ftgnttm eis, nifi Ionaftgnunty
nondabitur. .Quæ cum dixiflèt facile erat aUditoribus intel-
ligcre, fora v f tertio quam in crucem aótus eflèt die ab infè-
ris excitaretur. Idemque his verbis genus veftrum dtccri-
us elfe,&adulcerinum m agis qua mNmiuitar urn ciüitatem, Î
docebac* qui cum Ionàm prædicentem audiuiflènt, poftea
qu ap è ventre grandis pileis tertio (lie eiedus eflèt, fora,vt
tertiodcquadragelimodiepoft fundicus delerentur, iciu-
nlum omnibusprorfiisanimantibus, hominibus, rationife
que expertibus, cum laccisjngenti fletu, veraque ex animo
poenitenda, abiedis repudiadlque vitiis prædicaucrunt,
quod crederent* milèncordiæ plenum elfe D eum , arque
humanum in eos omnes* qui fe à vitiis abftrahunt: vt edam
rex eius duitàdâ omnelqUe magiftratus Sc optimates in lac-
cis ieiunium cohcinuarent, atque preces, tandemque im-
petrarint, nè fua vrbi euertetetun Quihetiam cum îohas
acerbèferfet,nóheflèdeletam tertio & qüadragcfimo die '
ciüitatem, quemadmodum prædixiftèt,prop ter prOüiden-
tiam qua cx terra éiijara elfec çüçurbitâ, fübter qüaiii fedês*"
çontraæftû tegebaturferat aute cucurbita coloqiiinthà ie - .
pcdna^cüttt nec ea Ionäs feüiflètj hecirrigalfet, fed rçpeo-
tenata ei vmbrató præbetet, quam Vèrme cptrödèntè fta-
tim exaruiflè moleftè cuiit Ionas: eumque Deus * quod iti-
iüriadpleret,hoh euerlam eflè Ninimtarum vrbem * ob-
iU^àuit his verbis. Tu ob cucurbit am doluifti,vi quä non labour,
rafti,riebeamnUtriifti , qua &vn*notienataeft,&fubnoftem
iWfrqt':& ego Hon par cam érignoftam Niniuamagnavrbi * quam]
irtcolunt amptius centum vigmtt milia V&prum* qUi quid inter dex- '
tram &fihiftrahi fiiahi intttßiignorant, & pecora ntithdl At-
qùe hæc veftri è Iona fada eflè omnes feiunt: .Qtimque
Chriftus apud vos clamet , vebis datllrum fe eJ fe loni fi-
g ypfii * horteturque vos, vt vel poftquam ab inferis exci >
Biblioth.Vet.Patr.Tom.i.
tatus tlfe t, eorum triajo^uth a t fcelerurri quæ Cofhmifilhs
Vqs pceniteat* todfemque modo quo Niniuitæ ad Déum
clametis, n t genSVrbfqUC veftra càpiatUr * âcltaturque Vt
•deletatft : h o öm od o hohVos pcèn t.tir.cum turn à mot-
tuis excita turn eflè didicétids * fed quemadmodum ahtè
d ixi,v iro sd e jed o s in totüm orbeth rhififtis * q ù i^ 4 > c a -
rent Sc nunciarent * fedam quandam ithpiam If gibus
contrariam eXcitatath e flè.i ï'cfü quodam; Galilæ^imbo-
ftore, quern cum in crüCém egiflèdi,difeipuli foieuiti ft tk -
'tielfen tin fepulchro,in.quoaCruCls àblatuseonditus fuif-
fe t,in errorem homihes impéilereht ac decfperent i 'quod
cum excitatum elfev& in c&îum radiïfle1 djcànt * Vöfqué 1
conttadicehdo eos docüiflè .* hæc ip îâ ;ih e o s qui eùhi
Çhtiftum d o d o r e in , Deique filium eïfèbtofitthtüi:apud
qmne genus hominum * im p la ,'fiagitiöiTa, & nefaria di-
cids. Præterea capta vrbe veftra, dtfedaqiiere gioiit, hqh
'folùm vospoenitec horum feelerufh * fed ctiaiti tUm » ë ö ü
qu ç qui in' eum creduntj déteflari mihimè dübltatxs.Nof-
que vos Sc eos qui veftra opera hæc dè hdbis èxiftimâruht
. nullo odio profequimur, fed'precâmüf,ytyeihuhc omhes
vos pcèuiteat, milèricOrdiam que d Deo return bmiiium parente,
qui màgna mifencordia prædïtus e ft , conlequamini;
Sed vt intelligatisgentes pmuncçè fcelefum in qUibiis èr-
rore verlàrentur, cum de Verboaudiuiflèntab éiùs Apo-
ftolis, quod perpeffum elfe mortem ab Vrbe Hjérololy-
ma prædicalfent* pàu ca èj:iam verba proferrè mê c xM i-
chxæ vnius duodecim propheda patimihi, Sunt atiteni
hæc* Eritqueinfine dtitrum manifeftus morn Domini . paratus in
verticemontium, elatufque ipfefupra colles: ad eum populi proper à-
bunt y multaque gentes proficifcentur & dteent, Venite afeenda-
musad montem Domini & domum Dei lacobi, & nobis viàmfuani
monftrabity incedemufque in eiusfem'ttis. NamexSione leXèXi-
bti, & verbum Domini 'ex vrbe Hierofolymq , atque inter m lt o i
populos iudicabitygmtefque poternes longö locorum fpatio & in ter-\
uaüocorripiet, Conftabum lancèOs fuas in aràtrày & haftas fiats
in faites , necgens mgentem gladiumdifiririgeti neciamexerce-
buntur adprodium. Vtrfubter vmeamfudm & 0 ièr ficiïm fede-
b it, neceritqUi deterreat, propierea quod os Dommi exercituUni
locutum eft. Omnes enim populi Deorum fuórum nomiht àmbùld-
b u n i nos autem Domini Ùei hofiri nómïhe in pérpetuimt prpfici-
fcemur. lüo die earn qua oppreffa erat, & earn qua exp u lfà&
quam ajftixerant , colligdm & congregdboi coMdboqué earn q ü i
oppreffa erat, in ijsquireliquifuerunt, & iam quadejperata er at,
in gente robufta: regnumque & imperium jneps Dominüs in monté
Stone ex hoc tempore in perpetuum obtinebit. Cüm finein fe-
cilfem, D o d o re s véftrösvihqüath * jfeiö fetçri hæc verba
ofnnia ad Ghriftum pertinere: hoe edam* fcio éöldeni
; nondùm ilium venifle dicere- Q ü èm fi veniflè fe ttkii-
tur, ignqrari quis lit fifed cum ciârus Sc i l lü ü n t ë m i tüm
dehique fo r e a iu n t, y t quisfi^êognólèatür: tümöue i k
cuenturà elfe quie in hac verborüm cotttprehehfiohe èon-
tiriehtür * quai! verb friidus àdhuc nullus éx verbis prö-
phetiæ éxritërit : quæ dieu ht ptopteraà quod ratióhis expertes
fint* hecihteiligant, id quod óihnibus verbis & 1er-
tppnibus demonftratum eft * duos éius adiientus pr^di-
döscflèi-vrium fh quo patibïlisi fiué glodajèc bohore O t
fetjcrudqueluffigcretuf î 'âltefumdn quô eufti glörik êx
ccèlii exhibebitur, cum etiam hörhö dclertot * is qüi étiaffi
in altilfimumatrrögantia: plena vérbaèflutiet intërrainèfa5
ria, & iniqua âudebitinnqs Ghdftiahôs,qùiâgnitàexiegë
ÔC ex verhö * quod ab vrbe Hiérôlblÿihâper Iélü Apoftolos
nUnciatüm eftjpietatc âtrei/giofit adlàcobi DeüÔl * llràè-
lilqüeDeuhi Cöhfugimüs: quicum tafitüm bëlia , ihütüai
cèèdes * omnèque fcelus fédôleremusjâb qmfiitçgfôhebél-
licainftruméhtai gladiosinaratra, lahcéafque in ligönes
mutauimus, coluimufque piëta tem, iuftitiam, humanira-
tem, fidem, Sc Ipem, in quam à pâtré per eum qui .ih crü-
j^ëm adüs eft* vocati lumus* &fubter Vitém m a ih q u if
que fedethüs,id eft, vna vxofe eo'htchff^ Vérbuth enim
Propheticum hoe dicereinteliigitis, Et Vxoreius vt vitis abundant.
Illud etiam petlpicüum e ft, non cflèih tóro orbè
qui terttar* 5êin feruitutem abdüCàteosqüiinîefuthfredi-
derunt i prælertim cüm pèrlpicuum fiflho flqu i fecüri fe ti-
mur* Sc iü^^ctucé agimur,obiicimhtqibeftiis,ln vihcula, Sc
inignèm Çôniicimur* cfeteril^ue tortoenti^juppliéiilque
iffkU p ï'ï