Atq; his quidem de caufis Deum vobis leges de labbatis &
Ikcrificiis tuliflè,fuperioribus fermonibus docui-Sed eorum
caufa qui hodie venerunt, eadcm etiam fere omnialibetre-
pcccre,quâdoquidé,nifi hoc obtineaturJDeus calumniis cx-
agitabitur quafi res futuras minime prænofcat, neceadé iu - ;
ra omnes,& intclligere & fàcere doceat. Multä enimhomi-
nitm genera ante Mpfemnaramfuifle conftat:,néc verbum
eft propheticum quod Deum verum noh efle»& iuftum, o-
mneiqj vias eius no efle iudicia aflèrat,ncc in eo èflèiniufti-
tiam. Quoniam autë verum eft verbum,vos étiam Deus np
elle im prudentes, & amantes veftiifemper vult, v t cüChri-
ftoqu i Deoplacuit, eumq; teftem habuic,quemadmodum
iâ n â is prophcticis verbis docui, falutem aflcquamini. Q u ç
cnim lèmper o mniq; ex partemfta funt, omnemque itiftiti-.
am inorani hominum genere præftat : otnneq; genus ho-
minumadulterium malum efle intëlHgit,ft'uprum,'pamci-
dium,cæteraque generis eiufdem. Quæ ft omnes faciant,
non tarnen cum eaadmittunt/iè Icelus fàcere ignorant,prç-
ter eos omnes qui immundo Spirit u agitati, cd u cation e que
6c malaconiuetudine,improbilque legibus deprauati, naturales
notiones amiiêrunt,aut potius extinxerunt., aut cas
morantür 6C retinent. Videreenim licet homines etiam qui
eadem fibi accidere*aôlint,quaî ipfi in alios faci unt: & in
cohicientiis_hoftilibus ea qüç ipfi Faciant, alij aliis obiiciant. j
Vndemihipræclarèdixifle videtur Dominus nofter& cbn-
lèruator IelusChnftus.In duobus przceptis iufti tiam omne
religionemque cohtineri.Suntautem hæc :Diliges Dominum
'Demi tuumtoto corde tuo,omnibufque viribus tuts;proximum% tu-
um tanquam teipjtvn. Q u i enim Deumtoto corde Fuo, Omni-
què vi tua diligit,is piæ mentis lenten tiæquc plenus, alium
Deum nulluincoletî'Àhgelumqiie ilium yolente Deo co-
let, qui Domino 6ç D eo charüscft.Etqui proximum æquè
acieipfum amat, iifdem ilium bonis quibus le,affici volet.
Nemo autem fibi mâle cupit. Eadé igitur bona proximis&
optabit, &facier, quæ fibi,is eüi charus eft proximus. Pro-
ximus porto hominis aliud nihil eft nlfi fimilis conditionisj f
atque rarionisparticeps animans,id eft,homo. Cum ergo
’b iifraarriiarm“ diuiiaiuftida omnis fit, in Deurm & ,in hominesr,
qui, vt ait, verbum, Deum toto corde & viribus omnibus
amat, 6c proximumasqueac leipfum, is demum vere iuftus
etit ac bonus'. V os autem nequc erga Deum.neque erga homines
amicitiam vel charftatem vnquam feruafle compro-
batieftis, vt docui:led& fimulachrorum eultores lemper,
•& virorum bonorum ac iuftorum intertedlores inuenti e-
ftis, vt etiam in ipfiim. Chriftum man us inieceritis,& ad hoc
tcmpus in veftra malitia 6c icefereperftetis,deteftanres etiam
eosquieum qui in crucem a vobis a (ft us fit, Chriftum
«fledemonftrant: &rpnetereailium v t Dei hoftem, 6c diris
deuotumincrucematftum efle doccrevultis:quod quidem
menris veftra: a rationeauerfie opus e ft .C um enim caufasa
, fighis q u s a Mole Fidta funt, intelligendi hunc effle habea-
■ tis, nonvultis, (ed pr*terea nos d ratione aberrare poile ex-
iftimanteSjvna quxdtisac dilputa,tis,idqubd vobis eUenit,;
vobifque defirnt vecba, bum in aliquem Chriftianum qui
vehementer agat, incidiris.Mihienim dixiftis, An n oD eU i
erat, qui per Molem pracepir,ne fimulachrum, deque ft*
militudo eqm ni q u x in ccelo, aut qu«ein tcrralunt,penitus'
fieret? & tamen idem in lolitudine pet Molem tcneum let-
pen tern yoluit fieri, & pro fi&nb^latui, quo ij quos.lerpefis
momordiflet/eruabatur;& iccleris experseft?Myftenu.n.
ex hoc vt ante dixi, pr*dixit,quo & diffoluturfiie efte pote-
ftatem lerpentis,qui etiam fecit, v t Adamuspraiceptum d i - •
omumvmlaret,priedixit:&lalutem rmneiauit iis qui huic
CTederent,qui per hoc lignum, id eft, ei qui cruci luffigen-
dus eratjdmorfibus lerpentis, id eft a prauisaiftiphib us, f i - ,
mtftachrorum veneratfone. aliilcjue Icelefibus. Alioqui fi
h o c non intelligerur , 4 icite quamobrem seheum Icrpeh- ?
tem Mofes pro figno ftatuit, intuetique eum iuflit ebs qui
morderehtur, iique curabantur quos lerpens mordebat,
quae cum iple iuHxQet , nullius omnino ^tnulachrum fieri
voluit. H o c lo co alter eorurn qui poftero die vienerant, Vera
lunt, inquk^fta,cau(araafFerre non poffumusiEgo enim
hocfiepe exdoiftorib. quaefiuiynec<juilquam mihi caulam
attulit.Itaque perge porrb.Te enim attenre audiuimus my- •
fteriutnenunciancem eorum quibus fadtam eft, vt etiam
prophetarumprobationeSs calummis-pateant. Quemad-
.mqdumorgoimquam, D,eus fignum petæneum lerpentem
fieri iufljc, öcn ulli eu lp * affi nis eft- fie etiam in lege,
tip & deteftac i o confticuta e ft me os h om ines, qtu in ctu-
cemagunturjnecverolamin Ghriftum^D^onftituta eft
deceftatio.per quéiisomnib.qui deuotionèdigna gefleröt,
lâliitetn dat* Etenim omne genus iiommum deteftattöni
bbhoxiumrepencturjlegeMbfis.MaledirftusenimdiduS
ëftomnisqui non perftiterit ip iis omnibus, quæinlibro
Legis Icripra (ùntyvcèa perficiat : nee quilquam diligenter
pèrfècit omnia> in quo repùgharemihi non audebitiS; fed
firm qui magis, ftint qui nftnus > alii aliis,præcepfis parue-
runr. Q u od fi eos quibus haeclata lex e ft, deteiftationc tè-
nerîconfiât,propterça quód non omnia feiqarunt, an non
multb magisgentçs omnes deuotione teneri videbuntur,
q u*& fimu lachra colunt, & pueros cortumpunt, & c*te-
risvftiisfceleriburqueleinquinant? Q upd fi Chriftum lu-
um pro omnium generum hominib. rerum pmniuparens
omnifi maledkfta&deteftationesfiilcipere|vpittit;quodlci-
ret eum leexcitaturumefle eu cruci fiiffixüseflèt,& mortu-
us:curdeeo, qui hæc confilio yoluntateque Patris addu-
(ftusperferre volu if,v td e ma led iâo , dirilque deuoto h o -
mineloquimini,acnonpotius vicem veftram doletis? Si
enim & eiusPater hæc ipfiim perpeti, 5c iple generis homi-
num caula voluit, hoc vos p ro fe â à dam feciftis, non confilio
voluntatique Dei; obtemperaftis. N cqu e enim cüm
P^ophetas de medio tollëbatis, religionem pietatemq; co-
luiftis. Nee quifquam veftrum h o c dicat,Si Paterèum hæc
perfçrre vqliiit, vt eius liuore generi hbminum medicina
adhiberetur, nos nullam iniutiam fecimus, nec icelus ad-
mifimus, Equidcm hociâm ante dixi, vos fi hæçdicéretisj
quód vos fiiperioris vitæpeccatotum poeniteat,atque hutic
Chriftum eliè agnofcatis,eiùfque præceptispareatis,peccatorum
veniam confecuturo?. S i v e rô& hune iplum & e o s
qu iç i çredunt, deteftamini âcauerlâmini, & fi detur pote-
ftas,interficitis,quid eftquamobrem non e x eo etiam quod
ab eo manus non abftinuiftis, de vobis y t de iniuftisac Ice-
leratis, omniqueex parte impfudentibus queratur ? N am
illud qu od in lege feriptum cÜMalediêtifylïrifijue deuotrn eft ;
omnis quipendet in jignotn o ti quód Deus hune qpi çruçifiiffi-
xus efi,aôerlètur, noftram Ipét^ ex h o c qui ih crüeema&us
eûjpenderttem erigit: lèd qu od Deuisprædixit, eum quera
vbSYëftrique fimiles non' agnofcitis^&ante omnia e lle , &
perpetuum De i làcerdotem, & regem & Chriftum fore: id
quod fadhim elle vobis viderc licet. Nam & vos infynago-
gis conuentibulquë veftris eos omnes q u ia b illo Chtiftiani
a i â i funt, deteftamini, & âliæ nationes;,qûæetiam detefta-
tionem ad rem conférant dum eos interficiunt,qui tantum
Ghriftianos le efiè profitçntui^quibus nos omnibus hoc
confirpiamus, Vosfrattéshofiri eftis, D e i vèritatem potius
agnolcite. C umqi héç illi nobis nec vosfidem habetis, led
potius datis ôperam vt nomen Chrifti negemtis & auerfe-
mur, mortem petpeti malum us, & pcrpetimur , quod ex-
, ploratum habeamus, 'nos quæ pcr Chriftum bona Dcus
pollicituseft, omnia efiè adepturos : & prætereà pro vobis
precamùr, v t milèricordiam à Çhrifto conlèquamini. Is
enim nos etiam p ro mimicis, & hoftibus orare docüit his
yerbis.Efiótebenigm & mifer'tcórdesivt etiam pater vefier ulefiis.
^ n,.mrc,rnm oniniumprçpotentem Deumbenighum &
mtlericordem animaduertimus,dumfolemfuum o ririfadt
mg ran s&iuftré^uit^ue bonis &improb is, bubs omnes
ife mdicaturum efle docuit. Nam ne illud quidem,qiiod ad
veiperum M oles propheta mahebat, çum eius manus Ho-
\ius & Aaroniusmbleuabanr,in hap figura temerè eeftum
eft. Domrius enim ferè ad vefperum in lïgno fa it, eu toque
velpen lépelierunt: deinde tertio die exeitatus eft: id q u d â
,a Damde enundatum|ft h o c modo, Voce mea ad Domirtum
clamam, meqqe ex monte fanóto fuo audinit. Ego àormm, & fotn-
numeepi:txcïtatusfumi quodDom'musmeadtuuit. AbÉlaià etiam
d i&umeft, quonam morris genere migrattirus éflèt à
vita, h o c modo »Extendi manus me as ad populism ptrfidum& f R
credulum,& repugnantm-, ad eos qui non reâam vita viam feauebtntur.
MemqueElàiasprardixitfore v t ex<itaretur, i -
cbrumemfublatumefi de medw, daboque dilutes pro eius morte.
— ^ >s & cru-Ç-e D au id prim o& vigefimopfalmo
- — I ----------- m
i
Ppflm. 2h
B
dillèruitoblcure, hoc m o d o , Vodér unt manus meas & pedes
meosyojfàife tnea omnia mimer,auerunt: ipfi autem me confydèraüe-
runt & ajpexefunt. biuifetunt interje vefiimenta mea, & for tem
inveftemetieterùnt. C a m enim curb cruci fiiffixerünt, cla-
uosfigfentes, eiusmanusfoderunt&pedes: 6c qui eum in
crucem fuftulerunt, veftimenta eius diuiTetunt inter lè, for-
rem iaëientes, pro eà quifque lôrtis accelfione, qüam elige-
révoluiflènt. Atque hunjcipfumplilmum non de Chrifto
feriptum elïè dicicis, quod plane cèeci eftis, nec intelligi tis,
nemini qui in veftro genere vnquàm didèus fitjfex Chtiftus,
confoflàs manus & pedes in vita fuilîè, eumquè h o c crucis
myfterio, præter hune vnum Ielum, elle mortuum.Totùm
autem plalmum proférant vt eius in Patrem pietatem au-
diatis, & quemadmodutti omnia illi, accepta Ferat,vt qui ab
eo pétât, v t a morte haclibcrctur. Ho c etiam in illo pfalmo
déclarât,cuiulmodi eflentii qui in eum coniurarunt, (èque
qui rèdiïfteftdi caùfà mortem perpclfus fît , verè hominem
fâ âüm efie dicét. Ëft autem hic plàîmus, Deus Deus meus at-
tente tite d udijur mcdeferaijli'iprotulàbfimt àfalute mea verba de-
Hïïofit ineoru.Déiis bieus ad te ihterdiuclamabo nec audies,&tioiïu3
hèc mihi amentia adferibetur. t u verb m fanóto loco habitas law I-
fraèlis. In te patres hofiriJpemcoüocarunt, eofque liber afin ad te cla-
màUérilnt, & falutem adeptifunt: in te fie r auerunt, nequede fie
decidérunt. Ego dutem vermisfiimt non homo, probrum hominum,
plebify dbieffîo.Übtnesqui me intuèbmur, meimferùnuorèlocuti
filât, &#!oiferïint càput. ïn Domino omnes eius fie s fita fu n t, eum
■ lïbàetyiumféruèt, qüoniàm eùmvült. Quod tues'qui me ex ven-
ïte eictraxtfti, fie s omnes mea e x eo tempore quo mammtu matris
fiigcbatn in ièfitd fünt: a i te ex vtero iaftatusfum'-ex eo tempore quo
in aliio matris mèa continebar, Deus meus es. Noli à me difcederey
'pr'optirea quod cfüciatusprop'e ‘adéfi,neque eft qui mihi auxilium f e rai.
Cinùndédèrantmevituli nrulti, tauri pingues me obfederunt.
Ösfuóm in therdpacis& rugientis leonis inftar aperuerunt. More
aqua ófia mea efjùft & difier fa ftint onmia. Cormeum in ventris
mei medio eer dm qtia liquèfctt imttatum eft: vires mea vt téfta ex-
druerühtilingua meafaucibus meis ddhsfit, meque inpuluerem mor-
tis deduXifti. Me etiim mcutidederunt canes multi, catus ïmpröbo-
Yum me obfedit. Eodenint manus meat & pedes meos: iomnia ojfa
mea numtrauerunt. lïdtm m e cotifj der auerunt, & a fie x er unt : Ve-
ft intenta mea diuifermt inter fe > & in vefte mea fortem iecerunt.
j Tu autem domine, noli atixilïunt tuum a me differre:attentus efto ad
opemmib'tfermiam. Eripeexgladroanimam me am, & vnicim
tneam e x canisfaucibus. Me ex ore leonis ferua, humilitatémquè
meam ex monocerotiim corntbus. N arrabo & exponamfratrib. mess
nomen tuum,te in medio cdtti laudabo.Qui Donnnuin mefuitis,ettm
ornate laudibiti,entries Iacobi poftjtri ei tribuiteglonam: metuant eü
omnesifraelispofièrL Q u æ cum conclüfifièm,addidi,Totüm
fergoplàlmumhuricitade Chrifto d iâum efle docebo, fi
rutfuseumexpolùeto. Q u o d igitüt ftatim ait ,b eu s meus,
Deui nteuSi attention te mihiprabe, cur me reitqtiifii ? hoc jte-
tùm dixit, quod à Chrifto dicendum état. C um enim
cruci luffixuS e flet, dixit, Deus b e h s , tur niereUqtiifii^ 6c
qüæ lequuntur. Procul a me verba (béïiftórum meorum. “Deus
mtus ad te iniérdiu clamabo , nec au d ies, & noftu nec mihi
amentia aferibetur , v t éa etiam qüæ fàéfcurus é ta t , dixit.
Eo ertim die quo in crucem agendus etat > adiun-
çUs ttibus difeipulisin m onte qui Ôliuatùm didtur> fituf-
qu é eft àd templhm Hierolblymitanum -, precabatur his
yetbis, Pater fi fieri pöteft, hocpocülütn me ptætereat. deinde
hoc precatür, N o h v t ego vo lo , led Vttü^ his décîatans
faëkuttirlè elïè hoibihem verèpatibilem. Sedne quii'obii-
ciat, Ignoràbât ergo le, mortem efle pcrpeiftirum j ftatim in
pfaltno fubiicit,i?fc mihi imprudentia ajfrt&tfwnquefnadmo*
dutttrieCDeoignorationi tribiitum eft,quod Adâmtim ro-
gântVVbi efiet, nec Cain, vbi Ab el, Vt qualis quilque fit , o-
ftendat, & ad nos omnium cognitie» v ën iâ t, quod’litterà-
ruin monümehrisproditutti e ftific etiahi fignificabat noh
ighprationehi fiiarn, led eorum qui euhiChriftütn nöh'êflè
putkbant, vérüm exiftinlabàntcüth efle motiturürh.&tao*
té.cuiulùishominishiànlurüm apud'ihfetos* QuodàU'tênâ
Jèqüiturj Tu autem in fanélà habitas lans Ifraelis, eo fighificâ-
bat fc digmtm làudé & admirationfe aliquid efiè fââutUfoj
^uodterriodie qüàm irt crucé a ctuS efiè t,excicanduS èflèt à
wortuisj id quöd à patrê acceptuth hâbet. Chriftum enim
& Iacobrgç Ilraelis nomine appellari docui: nec folum in
Biblioth. Vet.Pdtr. Itom.i.
C u m T ry p h o fte , A d u e r fa s Ittdoeos.
Tôlëphï & ludæ bénédidiiorie êa quæ cpritihentufy de
Ch ïifto dbfturè prædiifia elfe "dèchofiftraûi.. In ëüan|gîio
etiam ira locucus e ft, Omnia mihi à Patte data funt,nec q u if
q u d i h n ï f t f i Ü i u , fiéeJtlïumfiîfi Pater , ‘tfr ij quibus
Eilitii patefecerit . Pàtefecit ergo ndbis omnia etiam
quæ ëx feripturis eius cOnceffti 6c munere îhfclleXimùSjtib'*
üimüfq; cüm primigéhium D ei éfle,& àtitèom n iaqfiaéef-
fé a a lu n r , Partiarchâramqüè filium , quohiâm ex;vitgfi>e
q ü * genus ab /Ihs düxft, Cârô fà iâü ÿ& h o ifio deforinisj in-
gtoriüs, & patibilisÔèïi vôlùfi. Hirtcin fétÏÏionibus luisdi-
xit,cu de morte lua futûra diflerëret,opbrtéfe filiüm homi-
nis rnuita perpeti, imptobàtiquH Phatïla::« & ‘Sctïbis^&in
crucem agi,teftioqüëdie exëi^târi âbthférts. Fiiiümhomi-
nislè dicébat vel quod e x virgîné nattjs elfet^dü^v'tâhte di-
xi* gënus à Dauidcjllà acôfiàcôbb&^bïàhakôhabuic.âut
quód iplè Ahrahami pater éflèt, éprumqüë qui ènumeràtii
luut» à quibus Mària genus dücit. Pâtres enim éofürn îibe-
r or u m qui foe minis ''had é fie n t, foemin ar urn genèratords
fuiflfè feimus. Etenim vnumdilcipuîotiith luorute^uipât-
tris ipfius enunciatione filium D ê ï Chrfflùiù ip'lîim eflè â-
gnouïflet.cumanreaSimon dicërètür, Mru'rh appellaüit:
filiümqüe Dei eundem lcripcum ih èïùi apoftolorom côm-
mentariisliabentes, & filium ipfiim dicéntes, elle an ré o-
mnia qüæcondita funt, intelleximus, & e k pâtre eius potê^
ftate & confilio proceflîlfe: qui & ïàpiehtia, 6c dies, 6c ori-
ens, & gladius,& lapis", & virga, & ia cobus & îlrâel alia at^
queàliàrâtiôneinPrôphetaramlibrisappeilatuSeft: 6c eût
virgihe faótum efiè homin em, vt qua Via iriobèdien tiâ qiiié
à ferpente in ueda eft, exordium habùit,èadem etiam eüet-
fionem accipcret. Éùa enim quævirgo & integra erat.cüih
vérbumlerpentis concepiflec, inobedientiam ac mortem
peperit: fidem autem & gaùdium percipièns virgo Maria,
cum ei Gabriel angelus Spiritum Dómihi ih ipfam vènra}
rum èfle nünciàret, vimqüe altîËmi éi bbümbraturam ,ob
eamqüe caulam id quód làh&tim ex éa nafcë'retùr, efiè De i
filium: relpondithis verbis j Euemat mihi v t d ixifti. Éx hac
hic natus eft,de qüo tofcfcripturas diâaSefie dôcuimüs,per
quem Deüs& ferp entehij& fim ilës fa âro isange loS& h ô-
minesdelet: mords aütctfilibèratioriém iis quos Icelèrum
poenjtct, atque in eum crédunt, pâtit. Quæ autem in plal-
mo lèqiluntur, hæc, ln te fient fuamcoUocauerunt patreYnoftri,
fien t colocauerunt,&eosïiïéràfti:àd te cldmduerunt,nec repulfam
tuier unt: Ego autem vernisfum, non homo/probrum hominum ple-
bifquecontemptto:déclarant étiam patres euth profited, qui
in D eo Ipem coilQCauêruht, & lèruàti fiiht ab éo: qui etiam
patres ërahtvirginis ex qüa cum homo Fatftus eflèt ,nàtüs
èft: idem que lè à Deo libératüm iri indicâr.nec iuo confilio
âùt pOteftate quicquam lè fàcere gloriatur. Idem enim ih
terra fècit,eum quidam ei diçierét, Magifterbone , relpOnditj
Cur me bonum appellasi Vniu eft bonus pater meus qui eft m coelis.
Q uæ vërè ait, Ego autem fum vermis, non homo, probrum homi-
nümplébifqueabieftio,ia. efle àntèdixi, quæ & efiè in eO j& éi
acéidiflè cehftat. Nam 6c nobis qui in euhi credirnus vbi-
que probro eft, & plebis contèmptio,qùod à pbpülo veftrô,
Contémptus, & ignomihiaâffè<ftui,ea pertulic omnia, qosè
volüiftis. Et qüæ lèquüntur, Omnes qui me iMuebantur -, meïf-
fifer'unt,labrislocüti fu n t,moueiuht caput : Spetatiit m Domino,
eum liberet,quoniam eum vult: ea etiam fimilïter ei ëueniflè
ahtè dixi.lj enim qui éum cum crüci lumxüs efièr videbanr,
fuum quifque caputâgitabant, labra diftorquebant, nari-
büfqucintêrlèindignanreshæcperirohiara dicebarit,quæ
in eiuS apoftôlorâm commëntanis lcripta lünt, Dei lè fili-
Üm ëflè diriti,defcendatj& in cédât : Dëüs éüm liberêt.QüÇ
etiaiii lèquüntut,Spesmtaintefitafutitomnesidm eo ex tempo-
té, cum matris mammas appetebam: eXvttro ad te iaftatus fum:
D eus tnetis esexeoiemporè qüo in alm matris mea tontinebar,quod
nemo èft, qtttmihi opem & auxiliumferat. Circühderuntme v'ntili
multi , tauH pingfifs fit é ififêdërunt : in me os fuum aperûerunt,
qUemadmodumleo qui tapit & rùfitt,folet. Vt aqua, fie-effufa &
difierfa funt vjfa thtà omnia : cor meutri in medio ventre meo cera li-
iquejhmisihfiarfaftumefii firèstnéa, tefta infiar exarucrunt , &
lingïia méa faucibïù meis adhffit: Hæc* ihquam ,e a quæiam
fa d a funt j nuneiabànt i H o c en im , Spes mea es ëx eo
tempore cüm ttiaftimàs thatris fugebam, fimularque Bethléem
nàtüs eft» vtàntè dixi, euenir. Herodësenim reX
C a cum