
D
Philip.i.
int Martyria Exfbcationes
fedlh noüo coelo,6^innoua cérra^yt illud in d ïca t, Coclam
nou um & terra noua quaniego facto ^manetante m in f a u la n E t
mifüSiPrjncipio tuDodiifieterramfundaßi, froperanianuu tudm
enm m ïfà iïéélçen iy& q u a fiopM ^
b u n tu r ^ rm h ié^ itie lf^ o 'm om nofo[ünï tc ü à m f td m m c « -
lùm. Q u ö d aïitera möuétur , mUtaaohem ruidecIaratjVt;
iöimotaftabiliaquè tó a fte a ii te a q u ^ o n r a o u e iK d r ;^ "
, jË -v •* -':£ & ß i o ‘- f f i p S g t |J
[ s icoe lum v tp a p ÿ rum & chartam vcrfum ir i,& aftrà v t fop
lia in terram c a f ä r a M ,
quihomnisfirmamefttiinteritushisyerbi^
d emonftretdr?Quçtft%itiir
horum verbörumintelligentiaj quoqueiuodoelernenta'
æterna~& ab intpritiiliberaconftare pofToncî S
ftolus Paulus i apud. Deiuq re.tribuere retributibne jjs qui
yoxtribqlantt
inr'egnofuo.
5 IfS&K
S i gratia pb hariceaufam.gratia Vocata efti,qupd propenfi-*
uSquam lex peccatoribus veniam det,- quomodpeaqu®
gratia digna rant^magis inlegereperiunturfcLex enim a-
iperfion ibusqu 1 bul^am i mmol^ioriibufq; b eft iaruin ,a c
diuerfislauacb's^pxpiatiPnibufeds.qui^eecal[it8f offendu.
nt,quPtidie"deriraineab(bluit.Grdtia autemvnutn tan-
rummodo ladacrum cbnt;edit. Atqui fifernel folium peer
caremuSjlemtl enam tahtum^emifli onem require^eifths.
NuncVerbeumpleruraq; p^’ccemus,peripieuutn eftjfepe
etiam nobis opus efle rerhillione; quod quidem' no gratia,
fed lex a/perfi oni l^ a c extern qua?enumerata funt> pr®-*
ftdre ib le tiQ u o igitur modo gratia humanior lege in pec-
: . Explication'^
V t firmament! effè'â:ionem>paraboUcè draina fcriptiira
ComparauiÇaliàs extenfioni p é îlis ,y e lu tijtp cU
^niroel«?»»^rpe«ü,àliâsfumo f i rm o ^ lu ö i l lp lp ^ ^ C ^ |
turn ritufum ifirm a tu ntefifib^to t\ia à itd .ü camera , v t illoj
OuitetendïtcoelumTnoretejludinis:Cic ciusdifiblutionem para-
^litècPmparâüir.tfiterdum chart® qtiÇ verfaturjintérdü jj
elcmento ^uodignç diflpluituri queifiadmodrfm ait Pe-
trusApoftolus irfppfteriore fuacatholica epiftola,qpôun^
quarq vefti vetuftate eppfumpra & confed®: È“
enini præftahtioris^eoeli quod npuprafit, m düöliqne toîli
fir mamentùm, Vcquod illi ftatui miniriië fitaceomfiioda-
tum,v tfù ô inieritu }e.tiarofî turn '
| J 2& P 0
Si vftis àdraîftenticp noftri caufa,creatæ natura origoexti- j
tit,itémqueôbneceflànosnoftrosvfusali*intej;éunt,alià ;
ëxtremofeculoimmortalitàtemnancifcentury velutipe-
-cbraiaues,& bèftiæ intereuntjcoelum autejn atq; terra ab
interitùvindicantur, & illaquidem intereunt, quodeÔL-
pushoftram excitatüm,nifiU requirpt, hæ caütemçlemf-
ta fine intérim përmanebunt, quöd in yeis eôiutn quæ ^ef-
ferïmus pramiiim latürifimus : qu id e ii quampbremnpn^
inütilia uritfutura aër &mare,fi turn ab interitu libera t^a-;
nébünt ,éùmeatninimvèrequiremusneç ad refpirandurn,
n e cad mercaturarhtnèc àd ëfom:pifcium,aut aliquam ali-j^ !
amcômoditàtemexeis ^apiemus, quodeprpusnoftrum^
iam v t dixijhihifrequirat omnino î
Explicatif.
Si PauliApofiofi {èntentiam,præterit figura mundi huiüs,*
perfpieuumeftetianpcæteraoninia, qua? figurae orhatufqf-
mundi cauïà fa ^ a fiin t , vnàcummundi fp e c ié& habitu, '
tç ifiir ie ifên p c eS an ^ :iu d u e e t® aq tem npupmcoelum
a tq u ete rrav in qu ibu s meritpnimbppis acmalispræniia
leddentur.Âé^e vérp^et^ad du<^dumipintumuqbistum
•ppüsnóetit,tambn ad m p tum ^ p cû u q ta tip n e iq co ne-
cefTario vtemur. & p ïm u r e hm yin<{W>w nubesobiïtamChri-
flo in a cra .* « , v
jd - Quafti<tz'%6> ' • i . ; ■ : H f ! H H y
S i* ie& fê n te t ia ,b om s^ pueri qui àb
Hèrode * nhcati fum j& ''£ cùmiri'iüm’étpfedfcns ^ lau-
. demÆôfequutus cft ^ iurehahent ' * iilimortèm qüam
prætervoruntarem perpeifiTunt,idque nonfiisCyol untate
&féntentia; feddiuinó côheeiru&muhereHiqr^ .
lauderaiUam dixetunt. ,
I, ' Explication _
Si P e im u n u s e ft, pto Ghriftopati (Foi^,inquit, donatuth
; tJ l,n o fo lm v t in eum creflàtvjedft etidm p r p l^ ^ a m n i} fa C * :
■ fifunt autem pró Ç h r ilto p û e r id iu in o ig îtu r ipuneredij
gni habiti fijn t^Q u is ergoeos no n iûrelaude t, qui fiiuini
muiieris largitione iaudati funta D e o , àq u q iaus.ijs
prater çonuliu|n;& v oiuta tcmboni funt>largè tribuaturt
Prætercàfîad iaudferaeprum qui religionis caufa oppri-
mûtur,e©s qui ôpprelTeruqtpeus vicimmQpprimit?pueri
etiâ qui àbHerodenecati fun.t,ea laudeafïrei deben^quae
ab opprefiionurU vltione.ftimicur».Iuftume.ftiinquic Ap o-
.Explicatio. -
Lexiauaerp> & hoftijs dat dBlhaprum eiu(|ubdi rbrnillio-
nem,qua nihil ad Reip.detrimentu hominumye.vira'per--
tin eaq tjinquo eft ^enere m^rtui,elephan'tici>;alidrumqj
eiuidem generis a6tio. Q n * aiitem mala'& fcelera ad ho-
ininum confuetudinisviraq; detrimentumperrinenr,eis
lex non dat yeniam nec expiatione, nec beftiarum irnmo-'
Iaripni|>us,'ftd jequadignaq;pramia datijs qui peccarunt
ppipa^iilu ffiis iy iia m,inq‘uit,^><>yifrf,(?^
prfl d enfe.Vbi autem par pcenainBigna,eft;ib.i -iQslefto'spoe-.
na ignis,lapibatione,gladiqmul<ftat^
ipprtlntem igne eohficit.Eam autem Viri dep'opulo^lapi’-
blbus ©bruit,qu® autem viro nupfitygladfio yu lt interfici,
nee viqiiam in co yis le g is e ft, v,thumanitathf, tationedufdfca
e^iatidnibusahthoftijSjtaliualiquem lerhet^Acgratiim
a gn a e f t q u sd amin eorum qui peccant humaftita- ■
tem vis poteftas.PIsc enim,lege.etiamftanteinih Daui-
d enjregemqui duobus fceleribiis m ortiferis feeontami-
haflea.patefaiflaei pcenitenti® porta jcoplexa eflec<anlege
feruatricem n o n in u e n i& t Humanitateimidscin m.unqp
ex{?«tum elarumq-, peccatorum medicutn pcenitentiam
ftatuit,qu®eosetiarnquiieptem & feptuaginta peccatiS^fe
inquinant,curare jpote^dpmmodp peenitenti® yplunta-
tc & ’inftituto v ti velint. .
I , Omflio 9 8 . ‘ - - 1 1
SiDettstimorem iion neceflariumverbisfuis.cphfirmarj
ait enim timet ,nonefiperfecla ebaritatepraditus: cur idem
rurfusdifeipulosfuosdpcet hisverbi i Tm e ee / um q u i& a -
n im um & corpus ingehenna potefiperderei
iZ tylicatio. '
N p h b o e a Domino^’didkuin eft, Q tn metuit noneflineoperfe-
fta charitafyetG is q tiiillud dixit, ex p om in i djXerit fenten*
tia.Ulud autem, Metuitepotm earn qui & animu & corpus per^
dare ingehemiapoteft,di£tum ab £0 non eft,perfe6t® ch a riu -
tis tollend® gratia.,Qui enim’maiore De i metu.minorem
horainu metum torlit j iua in Deum charitate du^u s hoc
: fiacit; Itaque maiocDei metus caufaeft cur ea; qu® chara
habentur,roinimc amittantttr. Q u d tnim prsftantius eft
id qu p dc reditur ,& frad itu r ,eo v eh em en tiu sam a tu r : &
quochatius h a b e tur ,eo vehemen tiu s isqu iillu d charum
habet,eiuCamiflionemtime|,dumincertame dere quam
charam hab^d efe en de riti Direpapto auterri ccrtaminc
vha cum ill©, etiam metUs amifltonis eotum qu® amata
fuht,depohitttr>Itaque ad iliud tempus neceflarius eftDei
metus. N e q q f ehim y t odium vim nabet tollend® chari-
tads, (fierjrenim non poteft, v tid em & amet ^ p d e r lt jf ic
metusddem'inim & amare po te ft,& timere.
I^uajlio.
SiDeusb eftiaram immolationes in leg^ fieri iuifit v t ijs
hominesfuum;ih ipfunvhonprem&fti^inmdeclai^rerw,
qu x fity t GenreS qubdhomines immolent , eismagis itn-
■ pij efiedempnftrehturjid quod ab an tiquis faiftum efle di-
cuntiVtmaiore ho'nore Deus qui apud eps h4beretiir,afn*
ceretur jcqm euepm qui rationis eflbnc.par ricipes ,im ^ d-
. • “ , 1 S ,, 'latfdne
fàtidne 'cölerent.Qüö enim ânimahs ràtionisparticèpseô
qui ea no'nVticur',praftahtiôriçft,eôetiam,eiusc I Quâflio
U claridr &:pr ®fta nti Or im m o k t io . ’ Q q d d é tiam plaii i us’ Si meditatiphe'&èxercicacipne omnes.qui rqtionis funt
pq tôâpe^bgnitidh em-fcïeiû pjèïeij^untjfcienri^
pK i ç ^ . eW ^ l^ a d ,H e è ^ s in ^ tâ lô g ô '^ iô rd ijÿ v ïi|^ h -^ auîem lexéft,maioribus rpindradidihepraponer^ I
ferUr! i^®de valu5ïleapu«d ludæOsplanmsdocêcuh/quipi'Mi\ùin I
Explication ' : legîsdd’drittam & ihftitutiönerhjdeindéitaeuangéliaac-1
* non (pè<ft|dàeftinimdlatio Bchpftîaquàe.exlég eD ê o ee{Æ|uhtiqüideftquamobrem iionpr®pofteredi(i:amus
immoiabaturi,exeo qucidfanguiseftbeftiarüyfed qn crn- qüibitsantêifiinoram.àipra’tràdunturfappeir^aurenica
admoduiqeaih fibiinnpplataih gratäin habu en t^ ien ini
r a t i o ^ ^ M ^ ^ ^ n i^ â t ^ m ià n ^ ip em dùmip^ p ^ r - 1
returdtaprobauit ^ cèpiumqpe^abiuit
* àcorrt;probauqheeiusqnieim1!câaceepit, &Deüprim
uiiih °q p ie 111 • Êum autëm qdibeftiarumfangutiïëobtü
i i t4 p tó | in im ^ id lïtum , c^ ‘s ^ ^ iu7ina, '
pnira,in quafcriptdmeft hoe ix x ^ ^ ^ a n im o è o r u m q m ^ .
% m p j) e flta rm ip fo r u m (^
'jaitm-exnatüra eius quodoffereür', fed ex'feiusquiaccipiti^
animo & h a b itii hofti® ratio iudica^da eft.Dei^uenonor
-& cultus,qui quddgeheri hominuméqpfulOT, homines
c o n fu se r e jnpluir^dóxidiana doru.m fmmolatiope', nee
'genus delere , fèdhóiniilibus dèdidciefcendi.perrnanen-
dique poteftatètnvéor^maütem hoftijs &faerific,ijs locum
m ax imiim. A tVptó.dij qu iap ud G e nt|s^pl^ntur,cum
tfiöneseflènt irhprobi hómiiiumqu.e höftes,èiufmodi ho->
iftijs deïedabanmr,qu® homrnamgenü^,& ïmminueréhcl
Q tdeLerentVquod qnidem maxithe dèclaracdédeomm
Gentium agreftemimmauemqdnhühianitatenMSc G^èh- I
I tiü m dé dcó rum n atur|,qu0^p ullps^oneb ant/éiitentiaij
I q iii ramen delendö'gènere liomin um,ma ioic^ta iu h« a t-1
qdeadcóturpiörereïigipnèdeosino.scolerecopabantur.
'GauGiaut&pb quani IephtHe'incacalogd pïprummumer
ratuseft,talis e ft.Petijtlephth ëi hoftesVi^dnanV,quavc
pótireturjyotum quod ad ageiidasgiati^s pettiiïebacjtine
dele<^u ihdèfin iteque hu h ciip au it, fë im ipolatnrum , id
quod fibiredcunti ek paralip tu th trophqo.ex ipiiuS domo
obuiarh prodiret. Öiabalus autem qui votum illud mcer-
tum mdefinituinque'acèepiftè c,excogitauit ex e o ca fle s&
habobat.vccu.il f iS b u s iU iö ^ ™
■f a , a S a e M ib.-
the fili® v' ' > otI e^°‘ uc,öne antep'onedam qenluiti Deus
r.Gneam pafiusefthnmoladvpó quddhumano ianguir
ne deleifteturiied èxêtïipli p rodendi cau(ahominibu<squi
a vétareligione a bh o rr e n tvn u n qua flê-D e o ihdefinit|è
Votum nüncupatidum.Mulcaenim ab fd tda& in com m o -
da in v ó tó itaiinlleïi nitoro r midanda lü n t: quapDeus cuih
prouidiiïet,ngfièreudpairüseftfiliamIéphtheiinihplafi,
quod^quidem npn fuit inftjruti & pröppfiti primum nee
D.'ei>h e c iephth e,led vo td in 3 ëfinicdqaoda.mm^
•air. Quohiani igku fleph the fill® im mol ationë iuam iii
P eu th re lig i onein'& cüi|um feruare dem^)nftratuseft|id-
Jeirepin^dii'Órufiic^calogoeidsfacftamentiöeft.
I \;id' Qu£^jo idofe^ c
Siad doCehdiim verurn. eiic cüitüjn qui ab ötthodoXis ad-
h i b e c ur, m i r ac u 1 o i um ni ü'rfü s in eöruiii e edefijs ab ihicio
Deus conceilïc , cur chiuh®retici, qui in eis cpltum adhi-
buerünt,ab ijsquired|è fciftiunCjfe rcjnduerunt, n onvna
cdm o rtliodoxis in eeclefijsd.efinühtetiam diuina muhe-
raifederroris cultus iheqc^lyrê^cipicu^ & e a qu® aD êö
amplificand® religionis ver® cauiaconceiTafunt,etianifii
h®recicorum ecelefijseamVjihhabent?
'i^xplkatibf , .
Sipér hjérètiéös viuöS atl'tkmprttidS diuina grah’affiiih^ra
operaretur, h abe retid qu od fityëram accommodacamq;
dubitationem• Höciycro cdm Apoftöli^ prophet® Sc mar-
tyres diuina niiracdlafii eedefijs edanc^ quöfum diiïirös
Qperibus mutido Deus declaiat ^ illordm efleeccléfidS
■' Explication
Si quän'e'ceifitÜtem häbeait^e®diiciplm®1^ arresvm qüi-
bds nifideter io rü d o d r i naante cedat pn o ra iinped i nn-
tnr,eam‘difciplin® ftpftr® haberencifine ordineetiäni no-
ftr®difciplin®tradereijtur. Nu n c yero ciim iioftr® liter®
etiam p rsppftero ordine difdi pöfijhc, petfpicuum tfte a
qu® difciinüs,abiliä necemtäte- efie i ib era. (^ o d a ü te m a
neceflitate liberU^'eftjquptunquCfiiddo fiqit, in eb o id i-
nis cpmmutatio rep rehena i n op ptefti A c aue h® c qtfidem L
adexp]icatibqemcapnonis,fiuefillacjsponelufiunisqii® j
Ineft in4qu®ftione.Ad qu®Itiönem äuFem ipiam it^refiiö-
dertiusi npnos quidem pc®ppil,erb ordfiie doceriyj'ed vc
diieebant Apb^Ah^primüm baq^® legis iunt',‘dei fide eu-
ange lia, lie «An o b j srrad i deru n ti, Hö c autem dfeclaiät eo-
ruhyvferba’, ^uifiviseuan'geiiäxradidefünc. ^Biqueeiiim
cjira exlege Chqftum pr®dieäflent, ex primisei cremavS:
ex minöpbusmaipr^ dgcent.' Iiliid eninv, «Propbetatn vdbis
excitabitDotninus DmvoßerexfiatrMu-böfirü ßcifudunime,
DixitDominMiDotniito nieq^ede'^aeßCtriifime^^tia pbnfflt ini~
n e u ay 0 thea viaitcorrupiionein v Verba, lun c legisy qn® perle
Chrifthmpr®dixerunt, quibusetiamÄpbftolus ad hibiris
lüd®isChriftuidpr®dicauit.NatSqtiödärttrietaddÖ‘d:ii-
ham,nihi|g lege euan^elia «hfferünt i quöd äußern adprö-
‘ miflionemöc eXöldtip'nem ,d iffe fu h t.Q iiid efteni mlex?
euangelium qüod pr®di<ftum e% C ^ id B u a n g e lium fl e i
qü scom pleta eft. ;
(%naßio
'S i n ihilin corporis nöitri coagtpentätiöne qüod fupera-
*yet, äutäbener, D e iji fecic, cur.Vt luperukeaueapraputij
parsin Iu.d®ispr® cidqbatut? QAaffi veroadvcilicatem np
?;in afio mem;|jrp, fed in eo qu odp ro creatfonis liberprum
; caufadätumeftv,cirCun;cifiönem ij
an tece£ferunt*aGceper n hr? ciit pprrp fi eani y.t frile rii fum»
pferüntjhancetiani pracifipnein nonäclnibemus?
Expiicatio.. \ v" ' :’V
Q u ia Äbrab^aus (enbdute ittp ed itd s , 8c fiia vxpris
^u® libera erät^d i ffideBacfefu ftep thrum lib erÖS ex.libe-
ra , *,r.p r b m iu io n p r o c r e a tiohiMiböro^um * Ö eb ,
tum fi,dem D eo habüiflet,le contrastatis reffipus patrem
eius fijij qui ei ex fterilrat«^; fenenatiisej^ füturam, ^ ei
'" jDeus fignum huius äinputatibnem pr®pucii eiusmE-
^ri, qu q d ftn ed ö s qüidem adprÖcreadörieiti liberorimi
inuölisfeddiderat^^^ i -
ptum Fecerat; Träduxit aupem hane fcircumcifiöiieiri in
vniuetfum gehus, qQp.d Öu&um ab e o q u i c0tra- fpetp pä-
tris gehe1fanis|tft?extat mcifibri ? cäuiaiquam ü ulla tepötä
cidimücautSfioseciä Ghrifti tircuncifibne per baptifnip
e iueptes Adämum^cuiufculpäpeccatöreS elFcdimdrtui
fumuSjChriftuhiq-, inauei^escttiusbeh>gnitace iüiti cfFc-
| Cifieß^ircbmißobe n otVin^m'p ßifi^dlUtione corporis noßri.
N' . I -- ' , ■ - ^°3- i
pef quos m iraculaoperacürj id e ft, eörmllqui reötaleh- Siis cqi praceptum eft,vtfaGiac eäqü®pöteftyläudein aur
ciunt^ä ,.. * * \ fe^rchenfionem facicndö.autnpn faciendo conlequicur, I
perfpieutim efteiim quieäqu® fkcultatS ipfius fuperänr, |
Ei bliàtbiÿeinPdtŸ.'ïoniiZ. . ' . f ; ' . j . 5 ' ' ■ hon