B
al.acccfle-
M M L. Coelij Latfantÿ de ver a Sapientia & Religione,
Deus à carne mortali ad animam tranftulit,qüsé Cola mati-
fura eft. Volensenim Viræàe lâluti noftræ pro æterrtà fiia
pifetace çonfuîere, pceniténtiam n o d i f i a i 11 a cîrcum eifib •
n eprop o^ it;;v t fi cordanudauerimus.id eft, peccatano-
ftra confem (atis D e o fiëcerirpus » y^iiam con(bquatnutj
quæ eûntumacibus, Sç admiflâfiia çe)ànti|jps denegatur
àb eo ,q u in on raçiemfîcut homo,(edinciriia&^rca.na pc-
(ftorisintuetur. feodem rpeâatériam carnis fu iiiiin te r-
d id io va qua çùmeds abftinèreDèiis iu ffit, id potiftimum
voluitintelligi vtièapeccatisjatqiieimrnundicijs abftï-
nererit.' Eftènim ïùtulenemn h o c animai & im mundum,
■ GRÆCORVM LATINA INT
Ï R P R E T A T I O.
Wj&c. idedyMiferabilis^nominiofftSiinformisyVt tnifera
bilibusjpemprabeat.
Dcludaorumreligionibus,odioinIESVM3& i b t .
teftimonia.
GA P V T , X VI L
SËdiræ atqüe ihuidiæfiiæ,quamin cordibus fiais géré- J'riec vnquam c jilum alpicit, fed in terraroto & c o r p o r e&
banc,intusindu la mali tia, caulasprasfcrcbant, quod ofeproie&umjVentrilèmper&pabuloferuit.necviluma -
legem D e i pet Mo lèm datam loiueret, ia e f t , quod lium,dum viuir,præfl:are vfum porell, fient cætera:animâ-
labbatis non vacaret,opeians m falutem hqftiinum:qu'ôd i tesftjü *v e l fedendi vehiculum præbent, v e liricu ld bu sa-
circumciiionem vacuètaceret, quod abftinèntiam iuillae j grorumiuuant.velplaufttaCoIla§rahurit, v eioliçra tergo
carnis auferret. In quibusrebusludaicæreligionisfacra- g eftant,v.elindumentumexuuijs fu ise xh ibent, vél Copia
menta corififtunt. Obhascitaque c*tera pars populi, q u a
nondum ad Chriftum j* lècelïérat, alacerdotib. ïncicaba-
tur,vt impiuihiüdicarec eum,quod iëgem De i folucret.cü
hoe illé nou luo iudicio >léd ex D e i voluntatë,.& lecundü
pradióta faceret prophecarum. Micheascnim nouam Ier
gem daturum denunciauic hoe m o d b : Lèx deSion ptofiftfeer
tu r,& fermo Domini exHierufalem, & iudiedbit inter:plurimos
püpuloSiCr reumeet, & deliget valtdas nat tones. lila ehirn prior
lex ,qu * per Molen data éft,n on i u nion ré S ion, led ia m cite
Oreb data eft,quam Sib y lla, före vcafifio D e i Ibluere-
rufjoftendit;
«A««5w>èfrw»f dnm, i
eis cttrföy ims Xvaritf pep®*.
Sed& ipleMo lè s ,pe r quern datam fibiIegem dum per-
tinacicer tuèntur.excidemnt a Dco .& Deum non agnaueladlisexuberanCjVel
euftodiendis dbmibus ifluigilant. In-
terdixit ërgo;n?porcina carné vterentur," id eft,ne vitàm
porcorüm imi tare n tur, qui ad folam mortem nutriuntür,
heventri acvoluptatibiisferuientes, ad facie n dam iuftiti-
arti inutiles effen taemortç affiçerentur. ïté ne fe foedis li-
bidinibdsim mèrgereritjficutius.quæiè ingurgitât cceno,
vel né terreh^ fèruiant fimulachhs, ac fc Into inquinenti
Lutoenimfeoblinunr,qui deQS,id eft^quilutum terram-
que venerantur.Sic vniueria præcepta Iudaicæ Iegis ad èx-
hibendam iuftitia'm lpé<ftafit, quoniamperambagem data
fiintjVtper carnalium figuram ipiritalia nolèerentur.
G R Æ C O R V M L A T I N A I N -
r- T E R P R E X À '^ V1 '°* •
«»’, &c. ideft , Sed quando hitcomniaperfecla erunt,quadixi.
runt:prædixeracJfore,vtprophetamaxim9mïtca tu r iDco ,' in jpfum ommlexfoluettir.
qui fit iupra legèm ^ qui volantatem D e i ad_,homines per- j «s*&c.ideft, ip manm iniquorunt>& jpfidètiumpojlea veniet.
ferat.In Peuteronomiqicafcilptun ireliquit: f d i x i tD o - j Dabunteiaiapasmanibminceftü\&faucihit6immmidùexpùentfa
minus ad me: Ëïçpbftdmexcitabo eu defiatribus eorumJictit te , &
dàbo verbutn meum in os élus, & loqüetür ad èo iea , quàpracepero
ei : & quisquis non*audierit eu, qmloquetur Ole in nomme meo,ego
vindicaboineum. Denu.nciauitfciiicét Dominus peripfum
legifeïum, quod filiùhiTuum, i d f ft,viuaûi prælentcnaqoe
iegem miilurus eftér, & illam yetercm permortalem data
jfoiuturüs,vt denuo per eum,qui elïetæternus, legem fan-
ciretætetnami.ltc radccircumcifione foluendaHlàiasita
prophecauir : HacdtcitDomïnus vïrtsluda, qui inhabitant Hie-
rufulcm : Renoua:? inter vos nouu.itcm, &tiefeminaueritUinfyi-
nu^CinUmcidttevos Domino DeoyejirOj&circunictditepraputtum
cordis vejlnyie exeat ira meafictlt ignis,& e x u r a t,& n o n p i q u i ex%
tingudt. Item M olesipic;I« notupnmsdiebuuircumcidet Do- .
minus tortuum ad Domtnumbeüm tuuniamandum. Item lelus
N aüc fuccéilbr eius : Ht dixitDominusad lefum * Fac ttbicul-
iellospetrtnosnmisaeutbsMfedèy & circücïdefecundbfihosljrael.
Secùndamciïcumcifiohemidturamellèdixitjnoncarnrs,.
ficut fuic prirùà,qùa etiamnunc lu d x i vtuntur, fed cordis
ac ipiritus*qùam tradidi t.Ghnftus,quiver us le lü s fu it.N ô -
enira prophçtà ficait : E td ix ic ld u s ad me,fed ad Iefiim,vt
oftenderet , ;quôd non de L éolpquerecur, iéd d e^ h r ifto ,
ad que m tune Deus ioqutba tur. Chriftiehim figüram ge-^
.rebacilleléluSïquicu.mprimvimAülesyoearetur, Moles
futura pr^rencie ns,iuffit eum lefum vocari j v t quoniâ d,üx i
piihtrædcleduseflécaduerfiisAmalech »quioppugnabâr
fihqs Ilraçï j èc aduerlâriuni debéllàret pèr D o ip io i figu^-
ram,&popüluminterrampromiflionis iuduceret. Et ic-ï
cnco eciam Mpfi lü èceffit, vc oftenderet, nduatnlegem
pe r Ghriftumlélitm datam , v éte ii lcgifiic,celiüi'am, ;qu£e
data per Molém fuit. Nam üla carnis circumcifiô caret v-
tiq u è rah ôn c ïqn ia^ p eu s i v elletjfic i principiofbrmaf-
fethominemiVcprxputiumnon hàberet, fed.huiusle,cur
dae cir eumci fipn is figura erat, fi^nifieansr nudan du m elle
peûtus, idcft,aperto&'firaplicicorde oporterejnos viue-
r e , qtioni.am pars ilia corporis, qua: circumciditur,habet
quandan fimilitudiftam cordis,& eft pudenda. O b hanc
caufam D cu nudarieamiüffit,vt hocargumentonos ad-
mqneret.nc înuolutumpeiftushaberemus,ideft,ne quod
puaendùm facinus intra confcie n t i çfe crc ta velemus .H æc
eft cordis circuiiî'cifip, de qua propliétæ loqhuhtùr, quam
liuds vîrulenids. dabit autem in Perbera fimphciièr innocent tune
dor(um. J
^ydCC.i.é. Etcolaphosaccipiensyacebit, rie quisagnofçatqtiod
verbum3& v n d e vm t}ytmmitUloquatür'i&coronampçrtabiijpineanu
' -r~ ^ ■ .J -
- «V,&c.i.e. in cibumdutemfel,injttim acetum dabunt, tnboJpi^
talitatisbanc monfirabunt menfam:
««îW^&ç.i.e. ipfa enimjiultd Deum tuum non cognou jli,luden-
tetn inter mortales cogitdtiones:fed&JpinistoronaJli coronajiorn-
dumqttefelrritftuijh.
De IE S V pdfitone, &eAproedift4.
C A P V T X V I I I.
EVm igitür ea,quæ Deus fieri v olu it, q u iq u e pèr pror
phetasfiu©smultisibcul:is;anrcprçdixir,Ghrütuscim-
pleretjob é aincitati,& diuinas,I^erasne(ciéres,corefuntÿ
v tDeum fuum copdèmnarcnt.C^ddcumleîrétf^
aefubinde d ie eret, oporterele.pâti acinterfici pro làlute
multorum ; lècèflîc tàrnencu mdilcip ulis fiiis, non v t vitar
e t , quodneceiréeratperpetxàcfijftinere.lèdvtoftende-
ret > q u®^ ira fieri oporteat in omni perfécutiohe , ne fiîa
qqis culpa incidiftè videatur, ac denunciauit forci vtab.
vn o eorum proderetur. Itaqùe Iudas præmio illed ù s tra-
didit eum ludæis. Ac illicomjîrehenfiim, ac P on cioPila -
to^ qui tum legatus Syriàm regebac ob la tum , cmciafhgi
ppftulauérunc, obi jcientes e in ih ila liu d , nifixjuôd dieeret
fefîliumpeieflè,difegem,Iudæorum: item quoddixeratîi
Sifolueritisboctemplum,quodadifiçatumeSiannis*^6 . egoiüùd
in triduofine'mdnibusf«/c<f4t<>,fignificans,breui fütu ram paP
fipnem fuam,& le à Iudæis in terfèâum , tertio die refurrè-
(fturum. Ipleenimerarveram Deicemplum, Ha syoces
eiu^tanquàriÉpfauftas & impias inlèdabantur.Quæcùm
PîlatusaudifleT, éc illeih'dèfenfîdhera fui n ihildiccret,
pronunciauir,nihil in eodàtanatione dignu m videfi. A t
illi iniuftiflîmi acciifiifores eu populo,queni irteitaueranti j
fucciamare coep çruiit, & crucem eius vieftentis vocibus
flagi tare. T u m Pqhtius & illorum clamoribus, ik Herodis-
tetrarçha: inftigatiohe: ,.)neruentis ne regno p^lerefLU,^vi-
^ ~ ■' î;' , élus •'
I ______ ____________' l'rtjjitutiopum diuinarum Liber IV.
^ us ®ft* N e e tamen iple fententiâm protulit -, fed tradidit
eum ludæis,.vtip'fide illo (èçundum legèiü fuàm iiidicai
re n t.Duxeru tit ergoe^^rt flagéllis' verberatum ,ScpriuSqua
cruei afligerént, illuftrant:indufpmehimcolp?ispuhiepi
Vefte, ac Ipinis coronatum , quafi regera falutaüerunt, Sc
dederunt e i Cibumfcilis,& mifeuerunt éi acetipotionem.
Pofthx cconip u erüntfa ciem éiu s , 6c palmis qécidetunL
Cumque ipfi carnifices dè Veftimen tis eius confcenderent,
lortiti func inter léd e tunica Sc pallio. È t cum Lsêc omnia
' Herent, nullam VOCèméJt Ore luo, tahquamfimutusëïlet,
cmifit. Turn fulpenderunt eumincef dUoshoxioSmcdi-
um^qui ob latro cinia d im ha'ti ëraht-, e ruciquëaffixérunt.
Q u id e go hie in tatito facinore dep.ldr<;ni' ? aut quib. verbis
tantum nëfas conquerar ? N o n epim Gauianam Cru1
cehi defexibimus, quam M . T ulliu s vniuerfieeloquentia:
fiixn eru isatv iribu s j Veluteffufistocius ihgenij fontibus
proiecutlis e ft, facinus indighum efle pro d amans, ciuern
Romanum contra omnes leges in ctucem eflélublatum0
Q u i quamuis innocens fuerit , '& i l lo fiipplido indigniis,
mortalis tamen, Sc ab homine fcelefto,qui iuftitiam igho-
raret,afte<£tus eft.' Q p id d e huius crucis in dign itite dice*-
mus,in qua Deus a cultoribus D e i fiiipenlus éftatquè fuf-
fix’d s i Q u is carrifacu ndus,;& tan ta reru m verb orum que
copiainftrü6tüsèxiftet?Quaeoratiotant2affluentixvber-
tate dècurrens , v t illam arüGem'meritö d ep lo ret, quam
mundusipfe,& mundi tota éléttiencaluxeruhtJ Haec au-
tem fic futura fiiifle,&prophetarum vocibus & Sibyllinis -
carminibus denunciatum eft. Apud Elaiamita'fcriptum
inuenitur: ftonfum contumax,nequecontradico : dorjummeum
pofui ddfidgella, &maxillds dd mens palmas:facieauteni mea ripna-
uertidjadiidte Jpittorum. Similiter Dauid ih plalmo tr ig e -!
fi in o quarto: Congregdtdfuntfitper me flagella, & ignorauerunt:
dijfohitifunt3neceompunilifunt: tentauerunt me3&derifefuntde-
Viju',&ftrideruntfupermedentibusfuis. Sibylla qu oqu ee ad em[
futura moilftfauitJ ,
\ * . "tis mo feus vsrgii»» *i£e*y •
K ; S’elnvn oi StS pums-fteem 'xtgriidSciyieiu
ftlccgoltrt lUZrTVF/AtVTM tpxgftttxoevm
: Such (tiwyu/i at&piv rCffaf.
Item de filentio eiusiquod vfque ad mortem pertinaci-
ter tenuit 4 È faias i ter um l i t lo tilths e ft : Sicutouis ad immö-
landum duitus eft, & Jicut Agnus coram tondentibusfefinevoce ,Jtc
nonaperuitosfuum. EcSibyllafupradiifta: M
' xoXu$t£i{tyjos p<v»)Va 3 jty %s :
rif Xlyes, i 7rijlv y?$tv,ivc6 <p&f3geicri ActAijVlf, ' .
. pegirei ihcXfSip'eti.-' ’ ‘
D e cibo verb pottiiqüeiii,ahtéqüameum figerent,illi
obtu lerunt, Dauid inp la lm olex ag e fimo odauo fica it:
Etdederunttnefcammeantfel, & infitiineapotum mihi dedehnt
acetum. Idem hocfucuruiri etiam 'Sibyllaconcionata eft:
tis S'iiv x’fis'oi'pco o^es toiJxxi . v - .
5 vijs faótlui S'el^tin ^ \
E t alia Sibylla Iudxam terra'm h|s yerfibus increpat f? f ;.
• v uvTy & ï v u» b^eii/.'p'.U
r’ , Ct&CC K ixAfalS i «
■ - *ïg*$*f ptpdva ’tKtytms
, Forfc aufcerh v t lu d x i rhanusiilfefirehtDeofiip, epmq|
in terficereht,’5éftim oniaprophëtaru m; ha$c aptecelïèru n t:-
Apud Efdraip ita feriphimeft: Et d ixit Èfdrós adpopultim: Hoc
pafch a Saiuatornofter eft 3 & refugiutit noflrum cegitdte,&dfien-
dantincorveftrutn, quoniamhabemiishumiliateeuhtinfigrib: &
poll hat JperabimUs in eum, tie dèfetatur bic locus in atetnum tempus,
diett Dominus DeusytttuiUmSinpricrèdideritüéi3Hequeex-
dudieritisarinurtciationem eius / efititdéHfió ingenttbusi Vnde
ippa ce t, Iu d io s nullam allamlpem habörejhifilbapluët
tintilanguihëiatlperauerint,inetlniipfum,'qdem f nega-
üériint. Efaias quoqüe facinus eorüm defignat \ & d ic it:
In bUHtiiitate eius indicium fubUtum eft. Natiuitdtém eius qUise-
narrabit iquomam aufeteturatetra Vitd eius j a faciriörib us populi
m t i adduclus eft ad mortem j Sc dabo maids pro le-
pultura eius, & diuitespromorte e iu s : quia facinuS non
fecit,deq; infidias Pré fuo locuths eft. Pxöptèféa iplè cö fe-
quetür multos,& fdrtfttfn diuidet Ipolia; prOpterea quod
tradiths eft ad inortemi& interfacinorofps deputatus eft.-
(Sc iple j* pcccatum multottirhperculiti &pfoptcrfaCino-
Bi&/iorfciFer.P4 ry.To^.3;
w
rà illorum traditusëft. Dauid quo que ihplalmp nonage-
fimotemo : 'Captabuntinanmam iuflt, '&fariguinem ïnnóceri-
1iemcoridemnàbiïnt 3 & p f ïu s 'efiWthi 'DoiniUm, inrefugiÛB. Et
tiieremias .* Donftnefigriiftca mW t,& c6gnofcam. turic vïdi riiedif-
tatioiies eorum i e^ofleuiagriusjirie mdculdperdUiïïufum ad vi&ilignum
inpanetà ïm , '& eiadamus è terra vitarneïm^noriien-em
non eritin memotiaamplïns. Ligncfth autem cliicëmlighili-
cat,&pahera cörpüs ëiüs,quiaîpfe çlt c ib u s ,& v itïh om i-
;qam,qiUcrt4A ih ô â tr iem ;q u a ib p ik ra h it-'& in en ic ë iiii
in qua pependft. D e qua
'culostuüs,&tiriiebisdieac noUe,'&nonçMdes vitatua. Idem ruiri |
lus in Numéris : §idonquaJi hoino^Dominùs fujpériditur'3 riéque
boàin&'àiflas 'ptâiür*‘ jZàëliacias etiam lïc tradia
dit lEtmtuebuntür inme, quem iraüsfixeiuni: Item Öauid jn'
plalmö yigëfimpprimo : Êffoderunt m anus me as & pedes meos .*
dimmerdueruntomtiiaojfamea: ipfiàutemcontemplati f u n t , &
viderurit rite : diuiferuntflbi v fflim eriu^ meant
fortemtiiiferuht. Q ÿæ ;ytique Çropheta honi'de fë loctnus
eft. Fuit enim r ex ,& hunquam pérpfeïfiis éft illà. Sed fpirii
euftl löqüëbatür,qui^^OTeràf illa paflmtfs pp
annos raille & qüinquàginta; T6't enim tolliguntur anni
dregnoDauid vfque ad emeem Chrifti. Sed &SÓlÖmpti
filiuseius,quiHierûfolymamtohdidit,éâmipfamperitü|
ram elTe in vltfonem faniftæ cruçis projihetaüit : Qwidfia-
uertimni d me, dicit Doniiniü, <& non cuflodieritis ventaiem me^
am,reijciamlfraelaterra3qu^ &domumhattc3 quam
adificaui illis in nominemeo,prbqcidm iüam ex omnibus 3 & eritjb
frael inperditionem,&in oppröbriumpopulo, & domus hoc erit dequamremfecUDominus
terra b u ic&hu ic domui hacmalalÈtdi-
cent: Q u ia reliqüerunt Domirium DeUmfuum, &perfecutï fu n t
regem fuumdileiïifiimum Deo,ér crmUueruntilium in bumilitdte
magna: propter boe import amt iflis Deus mala bac.
b e l E S v paflione f& eapràdtiïai
:;,c À p v *r X I X
HjV'id amplius iâïh de ^ciporibus Iudæomm diei pôt-
eft, quàm excæcâtbs tum fuilTe, atque inlànabili fe -
rorëcorreptosi quihaéequotidielegentes neqü ëinteile-
fcemnt,hëquë quinfacereht,catiëre potuërhnt? Sulpëhfus
igitür atqüèaffixuSexclaniauitadDominum'vOcëmagna,
& yltrè Iffinhim p o f i ii^ ^
belutn templii quod lêparabat duo taberhacula ,fcijfuih eft in
duos par tes3& fo l repériâfubâùUtis 'eÙ3&abhdidÇextavfqueinrio-
nàmiènebrafüefurit. Q u ad ë re À mbsProl>heta tfeftàtür.- h t
eritiri i . S o / w i ë r i i i i e , &obténïbrabitiii
dies Iuéü3 & ioriuertdm dièsfiflôsyeflm in luttuin 3 tycantica vè-
flra in lameritdtionetri. Ite.m,Hi;erèmiaS.:Ê^j;i«cft^«rf^«-
ftt3& tsduitdnimam,&ottiditM^ Mediûsdies effet:
tonfufÀ^,&màtediila,reliqubsïorumirigkdïumdÀbobri vonfle-
ü ü inimisorum ëorum. È tSibyllàK;.
- A, yuçvii %fc9-ljriTet4 iiiittirfiy,,}§ yftetjit/ttlorM
»«£ tj»l VK<f(3Scÿcc ShX*>&i(fr h 'açctls.
... Cùni'haecfâ^eflènCifieprô^jyqhidenî^boeieftltitiS'
facinus fuuihiütelligere quiuéruht: Sëd quoniamprædi-
iiér«;fetp rtiqd ieaB inferisrefiirtedtiiruiti ;rnetiiehtes,në
à dilçipulis furrefftü
Ce eürhtrëdëréhtj & fierëcinultô rilaiof in plèbe c'onfufio:
dètraXMünt#uhibi;u cii éEëphtlhfiiih in nionümëntofir-
miter militari ciiftodia ciréuttidedériint.^ >
Verum certiodie àh telu c emtër rdm biufa^ b irèpëntê
jlâtéfatftumëftfëpulchru.ra|6cçtiûodibusiqébsàttbhicoS
obft upéfe ceràc paüorjfiihiltidènéib9., intégré è lepiiîchro !
ic^iuus' cgrelfusi.in Gàlilîèâm prod^âus eft, .vtdilci£ültô
fiuqsquæreret: infepuiehrbdùtëmhiMtëpertum
exuui^ ƒ qüibus conubluttim corpus ihcltiftîâiih Illütn
autem ap ü dïn fë ro Sn dn rèm a .h filrU ^ ^
rëâütmn.ptophëtètetm^tânt: Dauid in plalmo deci-
. Z j ^ | I....... | | j j b p q u i h i -