Arnobti '/iduerjusGe nies .
(ccrarênuminibusiccrtaque & fiipplicamehtaphcftariîSe
hoc enim îüs ipfum defie t habëre luam caufata,certiiq; ab
ratiohrbus exoriri,duci,antiquitatern,confuctudincqi di-
«ftürus es.hominum mihi fcitapr'onuricias,SC câecianirti^-
lis inuenta. Egoaïïte cum poftulp caulam m ihidepromi,
audiredefidero,au|cCeloaliquidIàpfam,àtjtquodmagis
respofcit i q u id àpplicirum Iüppiter adtaurihabeatfan-
guinem,vc ei d cbcat ini molari, noft debcat MercûriôjLH
bero ? Au t natura quæcapri efi * vfc His rurfus accommoda,
Iouialibüs conuenicüs facrificiis non fit ? Àtiimalium fa-,
âracft inter deos diuifîo, tranlàbtionis alicuius padionc
conuenitjVt illë tontiu cretàbhu iusiè hoftia? Hievt vfur-
pare défi nerer ali eni fanguinis iura? an, vt zelotypipuho-
nes, comunicaregufiatum fiiarum pecudum noluntïaut,.
vt gentibus fierimorisdiuerûffimifafhacft, quæ habétur
his efui,aliarum cadem i ci i ci uh tu r ab ÿiétibiisiErgo fi hç'C
cafla fiant,necrationiS alicuius habehuafirmitatem,lacri-
ficiorùm&ipfâïhahiscftràtiô. Etènim qui pocpeft habere
idoneam id,quod fiquiÉur,'càüfim,cùm ipfurft illud pri
mum,à quo defluit (ècündurh,inanilïïmum ëfie reperiatur
Se vacuu,8ehuila foliditatefirmatum ? T elluri^inquiunt)
matri ferofaingens immola turfoeta, at Minerùa: virgin!
virgocædiçur vitulaymiillîsVhqüàm ftimulß.nulliüs ope-
ris excitata conat u. Atqu in nbsarb'itràmûr nec yirgipep
virginioportuifle mabtari i, ne virginitas vibîâreturin pc-
cude,qua dea plurimuitl poller ; nec Telluri grauidâs atq; i
feetas o bhono rem foecunditatis ipfius, quam cüéïi e xpe-
timus Sc opeamus incxringuibili femper foecunditate pro-
cedere. Nam fi, quia virgo T ritônià eft,icçirCôd'c6iienit
virginefc h'oftiasimmolari: & quod T ëllüsèft mater co.nfi^
militer gröüi'dls a ccipiéda eft fcrofisîergo & m u fi cis A pblperduciturrescó,
v t neque hi dexteri , neque ilfilint laeui:
aut ( quod fieri non po te ft) vtriqj ipfi fint dexteri, & vtriqj
iterum Ireui. vEftoiCöncëdatürihfeliciflimas pecudes non
fine aJiquo religionis officio diuormn apud templama-
d a r i,& quod ex vfu confuetudinis fa d um eft,rationis alicuius
caulam aliquam c o n t in e r e fe d fi magnificum vide-
tur,arqueamplum,iugulare diisrauros, fi illibata,fi folida
concremarianimantium vifcera,quid fibi reliqua h s c voluut
magorum cohxrcntia difeiplinis, quadnfacrorure-
cbnditis legib.pontificalia reftituere myfteria,&rebus in-
fcruerëdiuinij? ? Q u id ,inqüarn,fibi h x c volunt,apcXabo,
ificia,filicernia,longauo?qui£ funt nomina,& farciminu m
genera,hirquinoaliafiinguine,cdmminutis aliaintulcata
pulmönib.Qujd tuceta? Q tiid riéhia^ quid offae?non vul-
gijCedquibuseft nomc appellatioq} penitée:ex quib .quod
primumeft,iriexiguasaruinaeftmiculas, Sc ilia minutim
ihfe&a de m oreiqubd in fecu n do firum eft,in teftini eft por
redid,per quam prpluuies editur * fiiccis perexiccata vita-
libus. offaautem penita eft* cum pardcula vifeeris cauda
pecorisamputata. quidpolimina?quidomehta?quidpa-
lafe^fiu e fv tqu id amco gnpmihant) plalea? ex qüibus eft
nomen omehei pars quidam quo recëpractila ventriü cir-
cumretita finiuntur-Bouis cauda eftplafea,filigine,Sc fan-
guinèdelibuta. Polimihaporro filnt ea.qiiée hos proles
verècuhdiqsdicimusiayulgatibusautemaftblentcogno-
riiine teftiu nuncüpari.Qüjd fit illa,quid,frurh5,q u id a fiiduo,
qüëprima funt, ptiltiuiti nomina, (èd genere & q u a li-
fate diiïerfa. Seizes velö,quaè Icqui tur,liborum fignihean-
cias c o n t in e t^ ipfis.h.noh eft vha eademq-, formatio.non
enim placet carnem ftrebulam nominare^qu? tauroruhi ê
lo,qu od muficus : «5c quod ttîeditüs •Æ(cülapiuSj.miedicisrj^coXendicib.demirur,pulpàmentahon afla,qua?in veribus
& quod faber Vulcanüseft,fabns:&qubd'Merfcüriuselo7 ' ;extalunr,animata priüS.ôc torrefada carbonibus.-non fah
quenseloquentibus d eb ef $ fe rtiffimi%3pa$a ri. Q u p d i faminadeniq;, q u i funt vnàcommiktio q;a^drini$copu-i
'fi'd ic e teilb id in (^ a in é ft?^ t^ v^ h iedi6^ tétp ro n u q cv ê} '^ tâde^ a g ib uW N 6 n fim ilire r fe n d ic a s ,q ü i& ip { iru tit
brutum ; multo illud maioris amentiæeft, feetas iugulare diræ,quas plebis orario iliafolér,cum eloqu itu ri nqcfipa-
Tellun,quodficfcetibusgrauior:Mineru^caftas<^irgi- refhonrationeeademerumhas,qiiæfui1rprimaingürgu-
nes,quiafirpuraviigioitatis intadæ.Namquoci,idiçi àYO- lipnibus capira,quddeiicçre c ib os&referre haruta eft rubis
àccipimùs, eflequpfdamexdiis b ono s , alibs.aurem rriihàconbus vitulis. Non.magmenta-,hohaugrnina,ndn
malosi&adnocendilibidinempro,mpuores;ilhfq-, y tp fo - mfilé fpecies , velamehfahguinum,vel fitillarum,quibùs
fine,his veto ne hoceaht iactorum lolennia miniftrarl:qua nomîha mdidiftis oblcfira-, vulgoqué vt eflent auguftiora
hàthifludràtiofte4 i^tur,intcllïgereconfitemur non po fi feciftis.Si enim quæcunquëab hominibus fiu|a.t>ttiaxitne-
fè,nam deos beriigniflîmos dicete,leneiq; habere nàturas. que in re fixera,debent habere fiiascaulas,nec fine rarione
de fiandùm,& religiofum,&: verum ëft:maIos aü t,& laeuos eft quic^uam inhegôciis om n ib u s , atque in Omni admi-
nequaquam fiimendum eftauribus:ideô' quoniàm diuina niftràtioriefacienidiim,,ediflèrtate ndbisj & dicitë,quæ fit
illay isab rïdcendiprô cul eft diihota & difiùiidarfiàtûrai ; cau là ,q u i ratio , vthædetiàmdiiSidehtur,làcnTqueâdo-
Q uicquid autem pote eft caulàrn calamicàtis inferreiquid j leanturaltatibus.dn fioc enim diutiils lo to huic eau fie vcl
fitp â^m v id e n d um e f t^ a b d e ih om in e iô r ig iifim ad e^ , rhàxirpèneceflàrioimmoramur, ihfiftirnuS, inhæremus,
bet differitate|èponi. Iraq; vtvobiscommodemüsaflèn-1 cupienttkaddifeere quid cum pultibus deo fit,q u id cû li-
lumjdextrarum, finiftrarumquererum deos eflefautores-* -bisjquid diiïerfiicum fariibus,confedionis iure m ultîpli-
v lla nec fie ratio eft cur alios alliciatis ad prolpera -, alios j ci atque ihrpenrarumvatifetarccoriditisîOpiparisnumiha
v erè,ne noCeantdacrificiiscOmmulceatis & præmiisvPrh- j coems affieiunturigutprandiisiVtinnumerasÇonueniàtex
mum q u o ad ij boni male n on qUeuntfacere,etiam fin u l- j togitare hisdapes ? auérfion'ibus ftomachorurrilabùrant?
mruerinthônpremàd ati) quicquidehirnit^ite eft-, placid i &3idexpellendafafti(ii'a fapomm varietas qiiærïrur , vt
natufa’ a° nocen^* pto culeft y f iï,& cogitàtiohë modo His afta^modo tru daponlntu rv lèmicod à modo &
ditcretupi.-malus vërocomptimere fuam feroçiatn nelcitj fëmicruda?Qj|odfiomnes has partes,quaspraificias dici-
quanyuisgrègibus.mille, & mille alliciàtür altadbusjneqj J tjs àcçipere di) amantifu,ntqj iihsgrati$,vei voluptàtis ali*
emmin d ulèédinepycnereama ritudôlepotemaucaridi ' chiusveidulcedinislehfujquidinterceditjqüidprohibet,
tas m humorem,calorignis in frigora ; auc quod rei cifi- j y t non femej, luecomnia toti$ çum animantibus inferatisî
cunquc contfârmm eft , id quod fibicontrariüm eft,in Qùæ cania,quæ ratio efi:,y t caroftrebula lèparatim ,ru ma,
fuam fumere,atqj immutare haturam^vtfi mahu viperam
mulceas vertenato blartdiaris aut fcorpio ^jpetat ilia te
moriu,hic con tadiis aculeum figarinihilque ilia prolital-
lufidj'chtft ad'nocchdttmres am b i non ftiraulis exagiteii-
turirarum, fedquadam proprietate naturx.Ica nihil pro-
deft promereri velle per hollias deos liu o s , cum fiue illud
feceris,fiue contra ftofifcceris, aganc fiiam natiirim.Sc ad
ca q u * funt, ingenitis legibus Scquadam neceflitate
ducantur. C^uid quod ifto m ofio vtrique di) definunt efle.
fuis in viribu«,& fuis in quali#qbus perhianere I Nani fi I
cauda,& plalealeparatim,ificium folum,prnentum folum
augmentorUm adiidarurin caulam ? Piilmentotum va-
tietatibtis afficiuntur alij ctelites, v t fieri mos eftpoft cce-
narum dititim & locu pietium laginas.fruftilla h« c paruu-
lap ro fuâuibus ihateolisfumunr,non quib. famem lèdét,
fed v t palatis admoueant ocium, feque ipfos plenre appë-
titu vöracitatis inftigentîO deorum roagnitudo mirabilis:
6 nullis hominum comprehefifa, nullisintelledtanaturjs!
liquidem v tpro fint > tefticulis pecudum redimunthr, &
rumis,ncq}prius iras,atque animbs po n un t, nifi fibi ado-
.bomsyt P tofint, res dmmïconficjtBï.ahisâurem tie no- leli patatas conlpexarin: næniaa, penitaS.Scqurmt
ceant, I1^ CI^ Eatl*^‘ büs ftpphcatüniè^aicur Vt mtélligi ; v t de thure,deq; oicro aliquidßne Vila nimietate dlcam9.
debeat,nihildexterôsprofbtiiroajntiUàUaccepermtmu -1 C op ula ta en im , & mixta fiuntcietemon.atum&hiecge.
nera, fienq; ex hocmalositpaloSautem fiaccepetint, n o . ! nera,Cultnmqkadhibe'mtin plurimmn. A c ptimnm ilf id
e x h o c büneisratqu e ltd dVob iatftoipfo qn^rimuapffcontamutqi de thare- vnde
Liber VLl< ■
! aut quo tempore nóflë illud aut feire potÉftis| v t m.érito, tem , x ó n era illis alpera videautut & triftia Y :Çexiftitpetis
aut efle diis dandum,aiit eotum apeeptiflimum
voluntati. N o u e lla enim propemodum res eft, neque au-
nprum inescplicabihs lènes,ex quo eius notitia profluxit in
hàsparces,8c delubris meruit interellei’diuinis. Nam ne-
qüe temporibus,qHemadmodum creditur&; perhibetilr,
heroicis quidnara eflèt thusfeitum eft, leriptbribusive co-;
probatur àprilcis,quari4m in libris pofica nulla eius meri-
tio reperitur ? nequegenitrix & mater fu ®rftitioiiis fle-,
truria opinionetheius nouitautfampm , facellorum vt;
indicant ritusmeque quadtingentisannis,quibus Albana
res viguit,in vfum cuiqühm venit,facrà cum rcslieret:ne-
que ip feR om u lu s , autregionibus a rtifexin'tomm|fççn^
dis Nüma,àut eflèfciuit aut nàfici-yt piiim fâr mfifttat quô
peragi tyios fuit lâcrificioi um rolennium munia. Vndeigi-
tur coepta ëft vfurpatib eius ^fiimhaut inantiquam & ve-
tetem coiïfuetuciinem auænâro, itru.it -nouitàs,vt quod
tempeftatibus tantis neceflîuium non füitlocum fumeret
in cætemonüs primum i Nam fiiline thurereligionispffi-
çium clauHicati, nçceflàriaqut yis eius cftjquæ prdpitios,
faeiat m itefque hominibus coeiites : peccatu.m eft abanti-
qu is , quinimopiaculisplena vita ômnis illorum füitiqu!
d e e l vrtifint lentcUtia: dilpares , fubfiantixque non vnae:
quib,us effici ratibnibuspOteft, v t qu od qualitate diuer-
furn e f t , vnum ferttfat accipiatquc conraëhim i A n non
quotidie eernimas 8c inter ahimantia terris orta, eile äJiis
eadé tfel ämarä veldulfaa.-mortiferaeflè his, qutqliis nata
ihpernicic non funt?Vtqillos miilceant ö d o t ib u s tó s je a ]
dc peftiferosh-ilitus aliorum corporib. Ipirent? S ed h o cy t
fiat,‘&! accidac,rfon'in rebus efi: caufa.qüte fimul eflernorti^.
fe rijfimu l falurates,fimul dufees nequëür,llmulq; atnar®
tisattadunvita afficituïi'quailitatém hon accipit ex rerum
impulfiohibus'fiacam , k d e x fu i fenfus cdncägiique natura.
.'V^um omn j^ hsP ratio-longè eftab diishta,nec
èxigu; liipitis iuterieiftiqnè dficrera. Nam fi Verum e f j è t
, neque olidijatisalicuius
emihenriafubtlfeUari, inanis.äpud hosb-
d b r f f t i nec fehiibilic'erbóm'mouere aura eos-botis eft ni-
doris alicuius : non fifiiille tu pondera mafculi thuris in-
cendaS, ccelumqüe ho ctotum rétjüindantium vaporuni
nebulofitate cludatur. >f Q u o d en,im ho,n habet robur &
- .£ • v- ■ * y,-. . - * ,'fubftantiam;cdfporalemjContreétaria^ubfianuanonpoquod
maxime conueniens deorum fuerat volup taci , per ! telt corpotali: odoxautem corpus efi,taais ficüt naribas
in cu nam neglexere libare. Sin atitem tempóiibus pnlcis,: indicacur :.a deo ergo iëncin ratione rioh poteft vlla,qüi
neque hornines, neque di^hnius thuris expetiuere mate- j caret re icórpqris, atque ömnifenfu SP pogfratione priua-
riam,comprobatur & hqdie fruftrailhid,fnauirërqfie pr«-[rus eft.JVlèrum thuris eft fQp|üm,quod exmanäri cobfimi-
ftari,quodneque antiquitas neceflarium cre,di3 it‘, & fine|licet^óf4mi»sicivpi/uperfi^^awfince*So'ni. fi’j.enim
vllisnouitasïariombusappeyujt. Denique vciliamfem- ratiocurfiatnonoftendetur ’, nechabebitexpoficamfui
pérregulam definitionemque reneamus, ' k obiiciendum eft ludierpi fed
tuni&fixumcft5quiequidfiacab homine,habereopoLte- (vtdicacurexpiefiïns)infanix,dementiiE,cxcitati;Vcenim
re fuas caufas, & in i f i a d i j f t u i i i eft, debqt omne quodgèricür, caufarn
quitämus ex.vobisqu®fitcaufa,qus ratip,vtanteiplanu- lui habereperlpicuahi ,* neccaliginis alicuius obfcuritate
minü ligha,tliura iniiciantur aicaribus, Sc ex edrum ineen-1 cbikë^am. Si~è%ö fidfij^^ciro^4 -Cti«,mönftratc,liquót;
dio famrliafia.fieriexiftimentu r&m m a :q u id e xh u iu fm o^ ifte curdctur,ideftvinum.füperfundacuraltaribus..NiindifadoacquiriturhisteijäuteorumadanimQsqüidaqci
qukienimhuminumicórporafitimfenciuhtandam,8ceo;'
dit,ytipevitdiudicemusre(9 :è
^ •W 'i^ ^ ^ Ä P n cE em a r ijV t'e h i^ y o s d<fbetisi>ftcn'dc5fr qaidnot)is,vt m ortalibusmoseft, cosnisintermifcere pp-l
curchuradiisdeds, fic Sc deos lèqnicitr vc debeatis expro- tiones,patieciam more poft Iblitosvióhi's Jibonim,&pul-
mere habetealiquam caufiam, curea nonrclp.aant, quin- tium, hoftiammqae exlarum ’, ;quo *.putfcfia^c||us Sc
imo cu rea tam lamiliatiter concupilcant. I lonoramns percöquatur cionsifrequentiHirno irrigäntaccipiuiitque
(inquieta liquis fo r ta fie j hïsdeos .^ed nosnonv eftrumy fe vin o ? Date quaefo immprtalfijusdiis,bibant,lcy|)hos,
lêdriuminum requirimuslènfiimrnecquid fiat dvobis,led brias,patéraS;lympiniaqiié deprohifte:Sc quoniara tau.ris'
pendatur ab his quant!, qupd in premium datjar fauoris, 'p inguibufqüe le dipifius., -atque?opimis in'fërciunt efefi;
interrogamus. Sed tarnen o pietasjquancUSiftejefthoppr, ne qupd inft6hiachi'tranfitemalè%anfuomtum fubftite-
aut qualis: qui ex ignis odoreconficicur, Scrélïnaex arbo- rit vilcus:fu'ccurritë,p'roperaté,!pui optimo maximo mer
thusiftudivifcum eftëx cofticibusprofliiSs,itavtex^hiyg-' illalabatur , .Sc difloluatur óBfirmftio, periêulummaxi-
dalo,ceralb,lachrymabili deftillatione coalelcetw.Hpcci-^niurn eft, ne oblifus iftterrumpaturfpirirusiSc.viduatiim
n,eergofuperas hono'ratScau6lihcatdignitates,ant offen- remarieat lme lüisadminiftratonbus ccElum.Sedfinftra,
(a fialiquandbcofitraftaeft, thurisvapprediflbluitur,^ inquit,incquitas nobismonenim nos fiipcris ob eas pro-
temperataindignatione fopitiu?Quidergo ceilatis cliius- fandimus merum caulas, tanquam illosexiftimemus aut
libetarboris vilcum, hne vllapaflimdiftqi'itaté combine- fitire,aut bibere,aut ftniiiitatiseinsaffeeftione larcari. Ho-
re’Nam li'hphorantarliocnnminainecindignèluftinent'no.riseis ergodatu^quöfiatillorumdacio^amplidr, au-
paiichaicas fibiarderérefinulas , ■ qmd iiitercft, vnde fu- 'guftiprquë fublimitas,altana fuperiplalibamus,Sc vene^j
mus, alraribus conficiatiuin landHs: vel ex vifci quö gene- rabiles c n i lias ca r b o n i b us e x ci tam u s extiinftis. Et qua;
re nu bes liifticionis exxftutnt ? At nunquid aliquis dieet, 'grailior inlligicontumelia diis poteft', quam fi cos ere dis
icciixo lu pc ris thusdari, quododoratns habeac Inaues, accepto n :*ropropiiiosfteri: aut honorem exiftimes ha-
Scnarium commulceat (enlumjieliqua veto lmtalpera,&: bitum his magnum , fi modö vidi'exigui rorem.lupervi-
pb caufarn offeufiöftisexchifa | Habentienitirdij nares, üidam ieceris' atque iriftillauerisprunam ? Non nobis.eft j
quibusducant aëreos Ipi ri cus, accipinn t auras, Sc re mi c- dermo cum hominibus racionis expertibns, neqj quib.no I
-tU'nt:vtpeöetïarcillpSpQfij.hÉhidorfitó'djfferentium’q.uar;4fitconimuhis'ièt4 figenrixnverijasfinefl?Scvcfcis^pientia,1'
iiräces ? Q u o d fi dämus v t f ia t , mor tali tatisp os ad i un gi< ihëft lén(us,verumq; nos dicere apudyos ipfi inretioreiu-
m‘uslcgi,Sc excludimus diuinitatisd finibus. Q u icqu id -dicjofcitïs.Séd quidfacerepolfumus cpfiderare nolentjb«
pnim lpirac Sc rcciprocos halitus auris commeabilibus ;p enitusres ipläs, lecumq^ ïp fos lbqui?.Fecitisenim quod
ducit, id neceffe e l!eile mortale , quiacccli ffifiit^eatd^i.inë^€edii9S,lhiqq'itódfiè|ic^pr^éi^^fi^sinih)ii^q.BiV'
paftu. Q u icqu id autem cceli füftinetur è paftu,-fi recurfus lapiid vdVpluS valetnullam habëns cbhlüetudo ratiöhem;
abftuleris,quibusalternatioredditurabftrahiturcjue yita- qüam rerum inlpéëla nacura vefitacis. exam'inqtioneponr
lis.obiidi eius necellc eft.animam , Sc ratione m lubtui at- | derata» Q u id eft enim dep gnm vino , aut in eius mareria
queinterire vluendi. Ergo fi Sc dij lpiran t,odoremc]ue ad j vis qiialisiautquahca èftjquod cu efFufum fueiit,fublimi-^
fe attrahunc auris com'itantibus in uolutum, non eft ab re J täs eius augefc-at^ Sc honorata exiftimetuf aubtoritas 1
dicere Sc-alienis eos luffitionibus Viuere , Se interclufis I Q uidinquam deo ëunl vino cft,Venereis reproxima,nerpoflplpu
anïinlbusinteriretóJ£t vndenourlfimèiciris,an fi
odorum fuauitatc capiunrur, éadem fint eislUöunda quç
v° h is , Sc parili fcnlu veftras mulceant affieiäntque natiiv
tàs î N o n n e fieri poteèft, yc quæ vobis aftéruht vpluptauos
omnium d ébilitantevirtu tum, veurcu n d ia, pu d Oris,
SC caftitatis in i mica î quod ininlanias, Sc furores mentes -
fæpiusWæcipicaihtexcitas_,ipfolqueillbsdëosmàledi(ftis
comp pli I exauffioräf c jdetnefi ti b ùs.' |t#n eiftudpoHne Fas | ■ '