SJufiim MartyreLiber
Hidem.
B
m
t ib S-CM.l.
In S.cap.
aut yn|,m^gnWttdi3 c autém non eftminittius. Semper é-
fiimlirteâ oitittisdiüjditur. Q u o d ctiatii fif in’ tempbre.
Numéro ehirn minimum eft,vnum äutdüb,magwtudme
non'feft) Si minima pars non eftneéin lmfca'pün&um^he.c
; pun<âumternppns id temp'ore,quid alijidcftpùndium in
•1 i nea,& fn tèm'dorepündluin téfàj>bn$ îjSi no eft miriinia
I parried e xrrèmumjcfi^s>^ul^ c^ C
& tcrmmatù m e f r » ^ ’tm inus ej[ïeh o ûp ô flît» &finelm'ca
. ppn &um efïè po flîfl Q d ô d û lnqu ib i|s minim ufô'noh re-
perituV,inïjs fiée majfiiiiufn ineft, qua cxrfcdifferenti|difr
iimilicuäoq;,reluqua jrârtiurti eius quod maximum eft &
. quod m inunumiublara diffimilitudm^lfiteljlgetUr? v *
■ Exeodèmlibro.'' #£'
Ëxqdibuçpérfpicuum eft,rësartèrnas hon èffèintempÔrê'
! hoc ipfo quöd æcernæ funt. Neijue enim eas'amplè&itüt
remplis,nçque earüm Mn ôn émi^ r t^ r .^ y j igitur motu
«terflUm^ficttiarh rempüsqirô5diliîu&effnüffierus, ætejjr,
num eflè-di xjftb' A quibus énim tan piis feparafi non'pq-'
tefi,éhnon po ïïun tâoùeAè iïffèmpo iè l v , . '*
, ; *. Exeodemlifaôi
Omnia éa nonfûnt intempb^c, quæ nec nfroüehtiirnée
ir ififiu n t.N am efle quiae m‘ imrémporq 5 ' eft »henfuram;
tempore defigfiarifYempuslaütein mi^füra^eft motus &
quiétis.) Si id quod eft iti femporc m 6 uètu r & qui t fe it ,
moueturautemcdilumA^iftôteliis{è'dïent(â7&terxaqüi-
érôit;funtigiturintèmpôrècirlut#mqiie'terrâ^è6riynqua'
& motus & quies : & ft ôrtüm eft^Vèmpüs,hecè!flàrià **? ex
Ih b iç fto iff ironfubiedtü m î nüfclftam i^ituieft materia;
quâmiupràful)ijcidixifti‘ijsiquéoïiüntut,&'i^tereuntsiU
lis quid e ihv tid ex quo fiant * h isau tem vtid in qu od oc-
cidanc; .
: ' E x codent libro.' "
Q u o d enim non eft album,au t'qüodbonum non e ft, tarnen
aliénaaduentitiaque v i moueri poteft, quandoqui-
dem homo id eftè pöteftjquod Höft eft album : quod aü-
temqmffin o 2c abfolu te riOneft,id eft,nihilum, moueri
nullq modo p b te f f.jS ie i eo quo’dmoqm ouetur, tflè n ^ i
fieri non pote ft & quod abfolutè eft,qu od autem non eft,
n u llq modo mouétug^quod errinwiô éft, moueri non pp-
teft: quonam paélo Orta eft eftentia ex m ateria,qüæplané
& ^blblute non eftin re^usling^lisî * '
Exottauo libro éiufdetn a rtU& fcientu .
Q u o d fi fieripoteft,y t f î t& cogitatpr téinpus fine punéio
tempôris,püri(ftum^ue tempofism^dium eft quiddam &
quod principiu m finemquehabet,ita tarnen * v t principifi
ïutüri fit 8c prçtcritinnis : remplis fttæfernüm neceflèiefty,
Extre mitas enim tem p d r isqu o u pdftfemumTuSptiî'm
eft,aliquo punétcS tempôriscontinebiiSîr ,1 eadèmquç rà-
tionc non interi turum çflè docebi mus: præfertim cùmni-
hil in tempore'prêter pUrr^um|ëmporisruiifi hotarique j
po flït.lta quôhiam^ïnitiiim Ôèfitfis éftpun£tirm rempd-
ris,necëflc eft tempUS‘è.fle,quôd’vtrâque ex parte iilüd cô-
tineat. Q u à if fi tcinpus, mqtuffetiam æternuî fit hecfeflè
eft:fiquidem rémpus'mOrtis éft propgétaÿqUæââm8 c afi-
feiftiö'.fHis Ariftoteiès probat cdälumeile iternum» Si e-
nim medium eft qmddam ,prin^ipffim en ïtli eft & ffi iis ,& °
vtraqj ex partp tempus;hà.bét fiïmper, qhö poRto* tempus
æternum eile néceflê eil^ üq dft tempussternum eft,m&-
tiîs quoque cftiUs téiftplis^^efthu^ierus/îétèrh.iis fit neeefte
çftVSi rac^usiternusÆftiheceflàrio etiälörpus qu o dm o- i
u'ecur,stern.qm eft^Hocautemabturdènôfiiic^ciüFdcmep
f t âeternitatisîatque réFél^thr^lqcAnodp. V t e niiri térrtptfs
quod fucùrum ertiqrietûfjftc etiam oftum éft præteritUm.-
qdqdfîimrûm eft,quemâdmodUm m%»tüm
quifüruruseft,cqntine^ficeci^m^incipium:ô^'qite*maâ--
mqdiim nihil nedcofiiequenlis
^uicqUam ê ï Ç i n c | u o d f i ) ^ t i $ . i h * i j s éft
8c ^adeftifuturum' auréiu tîôndu m gft*fifü4fi rcru
jn o q^ ft^itâ r id^ u b^ pæ le fiÿ eJ^ :
^Açft>^ïtut:^ rempqris princtpiümlftd^flHqi^^^nmbris^
quod futurum eftmrincipium eft coniequentis,quod qùi-
deftinec mëdiüm ^ùiddam eftjquod vtraqv ex parte tem-
piisnâbëat,lëd ex altéra, necprincipium nec finis. Eft e-
hiinftfem^uifiem1 tëmjwris pùriéti£m,ièd diuerfi diflimi-
^Iifqueteftipbris, veluti brinéipiuni futùf i , finis autem fu-
«perioris^eîùm àliuH quidem temp'èfis p u n â um princi-
f piüm,almdsftnis,fédeiùfilferwtempons.'Alite^Si pupiftü.
i* temporis e fie te mp oris pun<ftö‘n’on poteft,hifi fi t pri us futurum,
& quod non èft, fieri ho n pOyeft v tpumftumtem-
i boriséadë sternitâtefehéatür. S ic n ifn qmne quod prius
ir iijsn o n e ftquæ fun t, pofteà orrri po te ft, tâlè1 auteni-cft
pün&umtemporis^ netefiâfioxfteriam orturmpundlum
tëmpbfis.Sitèmpôris^ünÊtfijffëeéifiirioetiamomne tem<-
pus4, éuiuspùnâum tenfpbris eft ptincipium &<finis: Si
rempüs;.mopûsé‘tiâm hecdlario ^cuiUs hhiherus éft terni”
ipus. Siih b tu s ,corp use tiamqu od motucietm: ôrtumha-
-V Ex eodem libro. > UsOmnindq;
exiftimare hoccflèpéincipiüquodcjam »Semper
v elita eflè^ el fieri3noffèftæqtulm:quô IJernocritus c^*
mnes naturæ caüiàs4reüocat; qu bd ficeciam anted fieret»
^terrutatis aUtemprineipium qo n vul c qu oerere-r^u d d i n
quibüi^aft^e<ftèpiftaüicÿ;rïoriin pmniêh.si'Erenim tiian-
gulum duobtisre<ftisièmpçrparesahgUlôs*haber-: (ea-fât-
W P Huiüs æternitatisâlia eft cahfii>quædâm, cùii^hrefëa;
principforumquææternafihttta'ufanonfit)iSivfrpü<ftum
temporis quod nünc eft,britur,;fi#étiam qüod'priü$'& iu-
periùs ëft,oriêbâtur,nô red ume ft e o tu a j'q ô ilfè r^ ^ n a -
tùfafidntprincipiuméxiftim'are^Reôtumeftïginrrn'ecei--
• iariô exiftimare principium eifteorum quathatura fem-
. per oritmtùi'jid quod nohita oftum eft,-vt punëtum teftî-
porisoritur, ièd alîo m odo. Q u o circaæ q ufî méfi e i use t i â
quodTemper.oricurprincipium-quærerei'Alibmôdôani-
mal èx ahimaUr^Fcitùrialio natum eftanimal ex non ani-
nfàli; Et animal quidem ex çp quodmomeiFànim^l nec
naturajïatum eft, he eftmpèr nâffcitur, animal autem ex-
art|malj^ iernper% natuta oritur , ex qûo prin cipium ae-
^épit nafi^ndi ex animâli,quod'ex an/mahor^um’noUeft:
id’que in omnibus qUælempërtlatUr^ori'üntùr> ^ nonifi-
nonnullis tantum ccrnitur.' Fieri enim’ n on po te ft) v t cà
quç'ex principijsquç-ort,umhabuerurit,o|tafuntjèàndem
qiiâm principia h à b q érün t^ habere,originem. Æterni-
ta^ quæin ftlscfiiæjprta fiifit fëpericur, ca;rere prfnci^io’ôon
poteft.Étenim triangulum’ièmper duobus reâiispares'habettres'angulos,
cùmprincipiumquolortjumeftîihâbeat
ré<ftamàngulum,cuiusdefinitioeft,Liiïeaab extremóex-
tenta. H x c enim caufa.e ftj e ijbt ri nanguluhiduobu S'ré <ftis
pares tres angulos habear,qua quidé exta/xte, triangu-
hmreïïenqn poreft.Arnorîekrahfetriànguib .e ftëpo ce ft
ieftui'dnOTlus.,Principia eoruitiquà; iemper naturà fiünr,
æternaeflcnô poftimr. Si enim earn haturam quâ haténr,
j] sq u a e x ip fis ortaiùnp» impertiuntür^ & ë a o r ç a eft;o!ta
éftetiâ‘p^incipioruna{uraveriairifimoduspfiginisimmutatus
eftjdiuerfiifqj é ft ab ebrû qUæ ex principijs orta finir,
origine. •
1*j2 F • ^ixeodtmMro.
Ex 4 «o illijd e ^ m perlpieüu|n eft,vnüm quiddam â'e petnecefleçfléiid
quûcFjprimasin m otu affetendote-
neat.Demoriftrarumelt*enim ,-motüm femperéjlèôpqt-
tete: file inp eryw^i m cohtinubmrQu qd en im iemper éft^
idéontinuUm eft: quod dëinceps’ièquitur,nó côrfc-i riiiumV
Q ^ ^ 4 fi côtinuüs e ft,& vnu sfvn us aütS éx Vno qu od mo-
qet j& v n o quodmOtücietûr.Si ertiinaliudatqj àliüdinô-
tüi’äffertinqn efttotu$nforüs cpfltinuusjfcd cô'nièquefts.)
Si primùra qu od m o t uni affetr, motu îh eu maifér t q ui per
locumfettUrjîftotus àhté^quifertur peçlocürn,eftCoeli.& :
coelumhafcurâlé cbrpuseft, & naturale corpus in fe habet
natura motus naturalis priheipium : motus cçli fuperuaca-
hétis efts éoquô'd primü ihouet mptu qui pe rlb cu fercur,
afFprçrite, que etiam fi id quod primïplöco m oüetj ei non
aftefrét^eo ipfum aièeieretur^qüod quintum fîfelemen-
tumiq u^n éé g r^ u ita tëh ab ea t^ u a deorium, b ê t l e u i t^
fublimerferâtur, (èd viih alia quæ caret qo mine,
quæ ipiumci^Umjnedxû tefrqaeàt.Siid quod pri m o loco
V.V- ■___________- •'./ t. coelfirn .
i ' - F.
2.C»}.
Wßm
- :y~^ ' " v De Arijî.Deere tor. reprehenfione, X19 |
^ïuïnmotueoquiperlocumfertür, ciet,nequenatura ■ & primumèfièomnium, & originb carere : & præterea
hfirnocunsaffertifupeâiacaneûeftenimitamoüere : nec I- coelumquaeque in cceloapparent 6c mquentur i originis
contra naturam : pofterior enim eft motus quieft contra ^xpertiaefle omnia : quod abfurdum eft dûftu, aliquid ef-
naturafiSeo qui à natura proficifcitur.-nihil cçlum. mouet. fe quod ortum non habuit in ijs quææçerna fi n t , aliquo
Si motusoihnisvt fit nunc,fie etiam anted fiebat,&nunc quodaErernumfit,ântiquius.Siidquodprimoloçomo-
fit eius cuiusfùqica eft prigomüratione, cuius autem fu- tum affertperpetuum & continuum;, iiec mptum affert
turaeftorigbi idantèqudm fiéret, nondumerat,&quod naturalem,neceum qui eft contra naturam,ilium qujidpm
primum non eft,deinde ortum e ft, hoc yniuerfum e f t , & quôdquemadmodum didfcumeft,fit fuperaacaneus,hunc
q uioi 'd1 ortum eft,principium carere, seternumque eife non autem quodmotum natUralem fequatûr : nihil perpetuq
poteft:motus nec perpétuas eft,necprincipio caret.
Exeodm libro.
Àtque etiam ex his motus is qui per locum fertur ,princi-
pacum obeinere intelligituc.Primum enima liqu id vr aiijs
inlocis,itain mo tumultismodis d icipoteft.piciturenim
id primum,qfiod nifi fic.cæteràhon extabunt,illud autem
fine aliis extare poteft: & quod ordine cemporis anciquius
eft;& quodellèntianatur^quç praeftac. Ita quoniam mô-
tus continenterêlle déb et ; elfe autem continenter poteft
auc is qui coRtinuatus eft,auc is qui confequens e ft,& ma-
gis conrinuiis eft,ac melius eft continuum efië,qudm coh-
fequentem^& quod melius eft, femper in^iamra inefle fi
fieri poflit, exiftim^amus, & eoncinuus perpctuufq; motus
elle poteft (quod quidem m ox docebicur, nue autem po-
fitum fit>atque hic elfe nifi is qui per locum fertur,nô poteft
: certè m otu quo pe i locum res ferûtur,primus fit mo-
tuum,principatumqueobtineat neceflè,eft. Nequ e enim
neceftèeft augefeere nec corn mu tari id quod fertür, nec
oriri aut intefire : quorum motuumnullus extare poteft,
ifi perpetuus continuulque fit is quem affert id quod primo
loco m ouet. Præterea eundem neceflè eft primum ef-
fè temporum ordine.Quæ anim æterna func, h o c vno cie-
ri poflunt. Praetered in quouis eorum quæ ortum habent,
motus qui per locum fertur,poftremus eflè debec. Nam à
primoortu;, primum commutatio 8c accretio fît neceflè
eft,motus autem is quo per locum m ouemur, eorùm quæ
iam abfoiuta perfe<ftaqueiunt,motus eft. Quinetiam neceflè
eft,aliud ante eo motu qui per locü fertur,cieri,quod
cùmnongignatur, ijs quægignuntur & fiunt caufàerito-
riginis,vt q u o d procreauit,ei qu od procrcacum eft. Nam
ortus primus motuum propteted cflè videri pocell,quod
rem ortâm efîè primum oporteat : quod quanquaminy-
hoquoqueeorum quæ oriun|ur, ita e ft, tamen aliquid
aliud priusmoueri neceflèeft èorum quæ oriuntur, quod
quidem fît ipfum j neque oriatur : & ante hoc aiiud.^ Si
id quod augefcitjorcum eft,motus autem is qui per locum
fertur, augetur motus quantitate, certe æternus non(eft
motus is quo respçr locum ferunttui Corpus enim quod
fertur,diuerfaloca occupaty.in quibus prorogattsdiften-
denfque modorum fuorum m utationem » cum fertur,
motus qui per locum* fertur accretionem acceflionem-
que efficit. Siiti.fehabet mords is quo res lo c o mouéntur,
qUantitate motus acceffionem, cur idem m otus accretio-
ne pnor;&;anciquioreflè dicitur ? ,S i fieri non poteft» y t
quod principium non habuic, n e c tCrminatum eft , addi-
tione aCcelfionem incremencumque a c c ip ia t, motusis
qui per locum fertur , non caretprincipio »»mçcus accte-
tione.Semperigitutmaiorefficicur. Si mq tusq uo res lo -
co mouentur , rationem ftatumque fiium in ortu & interim
habet, n on eft is motus æternus , cuius ftacum fçmper
ftatus pciuatïb antëccdàtjfe Motfts enim omu isfic eius
quod nondum eft,fed fururum e ft mutatione.Si moms o-
muis quo res mouentur lo c o , præcecito determinatus éft»
Omne autem qu od detctmipafiim finitu_mqueeft,necefla-
tîo etiam principium h^buif, 8c onine .quod ptincipfum
habuit,ortum eft,mon^,igitur js q^p res mouentur loco,
concinuoque m om ciec.Si culm aeternx natura: mecu cien
tur,necmoms prior eft ijs quae riiouentur, neque ea quae
mouentur motus anciquicate pr*ftaift:6c niotus pmnis
exiftiteius quod nondum eft,fed futurum eft» mdratione:
ea qutepulfu agitantur , ftatum d mutatione eius quod
nondum e ft,fea futurum eft,habebunt Oinnia, Si in vno
eorum quae oriuntur, motus is quo tès mouentur loco»
momum poftremus eft, & neceflè eft aliud quodmocu eO
qui per locurn fertur, cieatur, efle antiquius, quodetiam
caula fit origmis q u x origine ca re at: qu i idem originis 8c
quae naturae legem fequamr,&quae naturae legemfuperet,
caufaeflè potent ? Q u i enim primus procreauit, ortum
nonhabuir. Acquiid quod prius mocum aflerebat, fic
mom ciebaturin eius quod primo oriebatur, origine j v t
pofterius motum eft in ortu eorum quae ex illo orta funt.
Aut igitur non eft omnis ortus cau fa id qu od originis ex-
persitamouetur ,autcercè perpetuum cóntinuammque
mocum non affercidquod primo lo co mouec j cum ori-
ginis diftindio in ijs q u s oriuntur & fiun t, cernatur,, qua
aliafupra natüram , alia naturae lege orta flint. Si ortum
no habuic id quod prius &pofteriuseft,erit, cum id quod
origine caret». non expers erit originis: quod quidern ab*
furdum 8c alienum eft»aliquando non eflè id quod ortum
non habuit.
A Exeodemhbro.
In eo autem quod continuum e ft, cohaerentefque partes S. Cap. £
habet,infinite funt dimidiae partes,non tamen re ipfa, fed
poceftate.) Si nihil reipfa infinitum e f t , perfpicuum eft,
nec motum infinitum efle nec tempus. Motulqun & tern*
pus cum fuperiore finita f in t , neceflariö principium ha-
buerunt. Si principium habuerunc, neceflariö etiam orta
funt. Si motus & tempus orta funt, neceflariö e dam corpus
quod mouecur, cumfèmperinmom ftatum liabear,
ortum eft. Si verö eius cemporis qu od femper fu mptum ’
eft,dimidiae partes ex futuro fumi po flunt, addiq; ad pras-
teritum, ne tum quiefem tempus ynquam praèrerkóinfi-
nitumimmenfumque re ipfa eflè v llo modopoteric*
Ex p im o libro Arijlotelü de Cdelo.
CórpUs aiiquod fimplex fit neceflè eft, quod fuapte natura
e o motu cieatur,qui circum mediumièrtur»&in orbem
incitatur.) Q u id ergo opus eft ab eo quöd primo loqo rao-
tum affert,moueri ei iifmödi corpus,quod nanira fua cieatur
eo motu qui ifi orbem incitaturï
- Ex eodemliibrot
E x quibus perfpicuum eft, naturam quin dam eflè corporis
praeter copcretas quae hiefutit, quae his omnibus & di-
uinior fit & antiquior.) S ih o c corpus ex stcrnitate.ac fine
principio circum terram q u * hie eft in eflèntijs , mouetur,
qui terra prius 8c antiquius eflè po te ft, fine quain orbem
nonihticaretur?Et,fi aefernum eflè ottumque non habere,
& v t ile eflè ad eaefficienda quae hie fiunt & oriuntur, vein
eiufmodi corpus cadir,fic etiam terrae eonuenit, cutiMnd
corpus terra praeftantius eft 8c antiquiusï
Exeodemlibro.
Q u o d autem corpus in orbenrincitatür, in eo neegraui-
•..'Cap.
Ibidem.
id
oi tuseft. Et, Si motus idem eo CQiporc quodfertur.non
eft^miduior'jOttum eft etiam iAquodfertut. ^Siinijsqus ! tas.ylla, nec leuttas meffe: vllo modopoteft.) Siidouc^
aiteta'afuut.aliud&lSmmotuBiaffetcaliudrolftmniotu gt^Uitate leUltate^Ue uulla eft prsdltum, traftabdeeiTe
eo qui pet locum f e r t u t « t e r n i t a t e c ie tu t, quidoaufa: poteft.-in ijs euirn qu sgtamtatem acleujtatem habent ta-
Cftmuinfieltiid p o l t , v t id quod principio caret, t am o - 6 m in uen itu h qu ifitg t quod fine lifts effe non poteft,ha-
tuqutprincipiumftabiiiticieatftr i S iid fin eq tio n iE ile ft b e a t .illia u tem n p n h a b e ju t ll^ o q u tem p a a om o tu ru o
fcasu:rotum,Scefl'entiadctemporisdrdine,’p timumeftali* vim quan damcaloilsmaereefficit.quemadniodumcot-
btum omnium, quid eft qiia.rtobrem n o P t e f e ts o tigi- pora qila: hnsfiinti m quibusgraUitas & leuitas in eft, qua;
^nimidquodpritiio locb”iriotum affetti lnbmotUicriftM3 « W a f f lW ! ^ « ^ W \ a'-
Exeo*
nis ? P c^tumeft enim id quodprimó lpco r