Ibid. j. CA.
Ibid. 6.(Af.
ibidem.
D
immobile qü o dn o n moüetur» de motürti affert, primiïtn
eft bmniuimvel principium eft omnino ?
Ex tertio libro elHfdem artis& feientu.
Eflè autèiri infinitum quiddam,quinqueratioftibusmaxiJ
me doccripdteft,quarum prima à tempore Turn irur; hoc e*
niminfiftitum eft: altera à magnitudinum-diiiifione, re
eniminfinitaetiammathematicivtuntur : tertia ex ed
quod ita dëmüm locus octui & intcritui fempec relinqua*
tur,fi fit infinitas,vnde id quod fiat aùferâtur.) S i tempus
Temper in oriendo rationem fuam hab e t, quodautem o -
ritüt,antè quàrn orirètur.non erat,qùî fit, v t infinitum in-
terminattimque fit ten d u s ,cuius Temper ftitum flatus pri-
uatio aritecedat ? N am & q u o d n o n d um e ft,' futurum eft
v t prçTens fit, Ôcqiiod futurum eft,præteritum è rit,& qu o d
præteritüm eft,fucutum£ait,vt oriretur. S iv t ne ortus &
interitus defidâht , infinituilï eflè neceflè eft ortum & in-
teritum, ërit & ortus & inteiitus qui principium non ha-
b ëb it, quemadmodum id quod nÖ habet o rtum,& quod
interire non p o te ft.Q u od fi fieri non poteijynon igitüror-
tus infinit us eft,necinteriius.
Ex eodem libro.
Q u in ne nümerus quidem,vtfepiratiis &infinitus.nume-
rus enim omnis aut id in qu o eft humerus, numcrari pb-
teft.Siergo fieri poteft,vt quod niimerari poteft, numeré-
tu r , fieri etiam poterit, v tid qu od in fin itum eft perfequa-
mur.) Si eiusquod numerari po te ft, & eiusin qtfo éft nu-
merus.non eft infinitus numerus,tempus autem quod o r-s
turn eft numerari poteft , finitum e rgo erittempiis, quod
ortum eft.
Èx eodem libro.
Perfpiciium eft autem,fi res infinita plane fit, hullo modd
fo re,v t multa incommoda conftquantur.Nam & tempo-M
ris principium quoddamerita c finis, & magriitudines in
magnituainem diuidi non pOtërurit,& nuriierùs infinitus
nonerit.)Sieiu s quodihfinitüm èft,pars*vnareipfa eft,altera
poteftate,& fieri non potffft.quin rei infihitae pars q u ç
tmne reipfa eft,poteftate prior fit,fieri non poteft, v t quod
temper infinitum interminatümqueeft partim reipfa fit,
partim poteftate : fed fi prius eftpoteftate, poftérius etiam
eft. S i v t in futuro templis fine caret-, fic in prèterito non
habet principium, tempus v tin fu tu ro ortem non habet
nec oriri poteft,fic etiam in præterito. S ih ö c e ft ,fieri non
poteft,yt tempus in futuro oriri nö poflit, q ü o dtum non-
dutn ortum eft; Atq u i originem nabuitin preterit o , non
igituiitempus principio caret.Eiusenim qudd principium
non habër,non eft ôrigoftèmporis autem eft. Sinih il rei-
pfa infinitum elle po te ft, düplices diuifiones magnitudi-
nis quæ iam funiptx Hint,non funt infihire, neque nume-
rus isquifiimpcus eft numertisi Vtrumqjenim eft reipfa'.
Si infinita non (unt,finitaigitur. Si fihita j principium etiam
habent.-ille quidempriricipium q u o in dùàs partes di-
uiduntur,hic quo numeratur.
Ex eodem libro.
Res infinita alia eft additione,alia detra&iorie; Magnini-
dinem verb non eflètfëipfôiniméhfam & intèrminatam
iamdiximus :eft tarnen diuifîone,quippe cûm fa cilëfitlt-
neas indiuiduas detrahere. Relinquitur ergo infinitatem
eflè Y i& poteftate. Q u o d autem,pfie poteft j nonitaacci-
piendum eft,vt fi hoc ftatua efie p o flit, quod etiam ftatua
aliquando crit, fic infinitum a liq u id , quad reipfa fit fu tu - j
rum.Sedquoniam multis modis aliquid poteftate e f l è d i - 1
citur » quemadmodum dies eft & certamen , quod aiiud <
atque aliud fuccedat,fic etiam infinita res. In his enim 8c
poteftate efle, & reipfa eflè reperitur; Ludi enim O lympier
dicuntur & quod certamen agi p o flit, & quod agatufe
Aliter verb infinicas in tempore, aliter in hominibus,& in
magnitudinum diuifionereperitur. Omniuo enim infinicas
ex eo e f t , quod aliud & aliud temper accipiatur : 8c
quod accipitur,(empet illud quidem finitum eft,fed aliud
atque aliud ièmper.) Si re ipia non eft quicquam. in fini-
tuna,perfpicuum eft > om n eid qu od re ipiaeft Temperefle
finitum. Q u o d autem finitum eft,neeefiarib principium
h a b e t.Q u od verb,principium habet,neceflarib ortum eft;
q u o d örtumeft , fa it aliquando: tempus cum nonefle t, fi
ho c in e o om w i quodinfinicum eft & ad d itione , & detra-
<ftione,& poteftate,& re ip ia dicatur.
Ex eodem libro.
N e c fi quid extrd eft, id infinitum e f t l e d quod accipit id
qu o d extrd eft» maiusfitquam eilèCantèquamaccepiflèt
id qu o de x trd eft. Q u od au tem additione eius qu od extra
èft,maius fe ipio redditur, ièmper finitum eft.) Si id q ö od
irtfiftirümeftjièmperin additiöne d etradioneqüê cerni-
tur,Temper id qubdinfiniruni eft,iii additione & acceflio-
neconfiftit. Qux ergo principio cater id quod Temper m
ortu ftatumiuumhabet?QUod enim principio careE,oriri
non poteft.
Ex eodem librii..
Diuifiocnim magnirudinis in arquaipartesquilum exitü
rcperit^Itafit,vt poteftate quidem iit,re autem ipia infinita
non fit m agnitudo , ièd iemperidqupdfumitrirdefini-
tam certamq. omném m ultituaine fuperet. N é t verb hie
nümerus feparabilis e ft, nec infinitas manet, fed inftar té-,
pörisnumeriqtié temporis oritur.^ Siiiifinitusnon,m3-
net,fed oritur,ficuti etiam tempus numerulque temp oris,
nihil ergo infini&u expers eft originis. Si verb omne quod'
infinituraeft, ortum eft^ ortaiuntetiam crereraomnia in
quibus infinitas efle dicitur. Si id quod in infinitatem ca-
d i t , ncceflarioetiam cad itinea in quibus infinitas ineft:
caditaufem in infinitatem ortus oc principiiimsortum igi-
tur tempus eft jhabuitque principiüm. Eadem eft motus
ratio,cuius tempus eft numerus.*
Ex quarto libro eittfdeni artis& feientid.
Q u o d enim riön eft,nufquam efle.) vbi igitur materia elé,
quae nihil eft,neque eft in ijs q u x fu n t , neque in rebus fin-
gulis?
Ex eodem libtd.
Hefiódus.autem qüi fecit primum ch a o s , redtè cenfuifle
videbitut.) A it en im, E x tititantech aos,poftho sva ftifli-
m a t e llu s ,quadreceptaeulum rebusprimb eflèöportué-
rit,qubdexiftimacet id quodpleriq j,alicub i & in loco eflè
omnia .Qupd fi ita eft ,profe6tb vis eft lo c i quxdam admi-*
rab ilis,& omnium antiquiflima.Cuius enim ea vis eft j Vt
fine eo n ihil extare poflit,betamen fine alifs coriftet,id pri-
mum fit omnium Qeceflè eft) Si primus eft lo cu s ,& pofte-
fiora ca qu x fu n tin loco,nacurali necellitarc,ficuti & He-
fiodo pla ce t, Sc Ariftoteles eius o rationem v tveram probat,
quid caufie eft, quin abfurdum fit ,'coelum qu od in lo co
eft,ortu carere dicere? H o c eniih fimile eft, v t fi dicar,id
qu od ortum fit, è ö quod o rtum h6 hab uit,efle ahtiquius;
Êx eodem lïorói
Principio intelligedum e ft,nullam è e lo co quid eflet, dif-
putationem futuram fu if lè , nifi motus quo per locuitr ci-
emur,fuiflet. O b earn enim cdüfiim etiam caelum maxime
in lo c o eflè püfamus,qubd pétpétuö pulfu agitetür.) Sifi-
cri nöpoteftjVf èicis qu öd o rigine carer,ftatus & m ótus id
quod moueaturjrequirat.ccelum origine carere «Ö poteft#
Requirit enim locuhf^ vt fit atqué moueatur.
^ Èx eodem libroi
Maghitudinë quidem praeditus eft locüs $ ftöhautélil corf
»ore.) Si finita ipteruallat & inagöitüdfheih locus habet,
o ciii ó f tiis eft .Si infinita, aut igitur poteftate, autre Vera#
Si poteftAte, ortum locus habuie, quemadhrodum etiaxii
tempus, pümerufqüè temporis.. S i re ipfa infinitaiiabet
tntë rua lki falla eft ilia oratio j nihil infinitum ré ipfaeftc
pofte * Si alicuius prouidentia locus eft id qu od eft, 5e hab
e t id qu od habet jlóéus ortUs éft, ppfteriörqqé eft proui-
dentia.Si eft id qüo4 eft,6c habet id quod habet locus fine
origine atque principio, ortus non eft locttë , primumque
eft corum omnium, q u x complexu fuo con tine t, in quibus
eft caelum & e a q u x in eo fe nobis aperiunt. Id enim
fine qu o nihil e ft, primum e ste r or urn omnium fitnccefle
eft.
H*c rón:i;;
funtincil
•ernpliiik;ï
Ault.
i.Caf.
jHÖCho«1
ha Vuigs-
! lis Anil-
'excmpl
Ja»
'but-
Exw-
Ex eodem libro.
Vßehim fi ccwn mu tatuiyaliqu ideft qüod hüncèft album,
rurfus n ig cu n v c iit^ n a r icd iu ^ jq ü o d p b ft ru r^ ^ p ö l-
Pg crit,ob eamcpie caù%mrÔjijiçdia,QiMc aiäm#iJfi^p.go^
ntevralicpia'mt;alem fpeciem,lpcqs Viac^ur e f lè ^ a ï àm e ^
|j|ud y fa yen it,qpp d id n u-rice ft aqu a^qaod aer êrafdocitój
autem,quo^ybi niinéaquâ e ftÿ
ea-quxin ip la, i n pm tÿjj^e*: p ^ p te r fi,mj lem fpeçi(éh?j neo
GÔpreheridi^Mntloq»s ^m^ite|^ : nihil,el%nat«ia e<^
ramquæihipfacommata^çu^^otiuntûr^^netfeftèntia.
Cuy igitur matériel p Q ^ ^ - e p n t i a eflè. gqtam qùæ orh-
niho ab fbiuféé^eoriuhqjr^ ^ 1 * ' -V
I Exeoifem libr^deißiqMrto. ^
ô lfm è corpùs qtfod v cl loéb v èl açCretiôlîé moueri pib-
|èft,perfe a|icÛDi eft : càeluth,autfiji,v t ^ i,h u fq ï iam ë ftj
totû,héçTh y l lh i^ c  q ^ d é ^ flujjfe-ro^c^êoft^ipetu^)'.
SiOmne^c:|ÿMiSq u ö d |o ra m q ^ t ’urjOer î|âlieubieft:l€)cp:
autèm c^lum*fnoiieyur & ^ tü r ,a ;l i^ b i çtiam coelü fit riè*
cedceft.SiTècdndhmimneft^qcpiim^
alteram^haltèrqmôn po^ft,h eqii^a jtero fiiblàto-ÿ alte-'
rius ftqiiitiî^euqifio, S fèoe lù f iî!^ e r 'in fp e p n o n eft^qui
h tjv tcùm ip o fbemin çiraturôi v ö lü itu r , èfiîspartes qu x
fü ÿ tî ^ an t^h'fra- fin t ,6c quæ inferiores
ófësï^^m^ufèm’p^ ffipia dcinfr^fitjiquid caq^
e ft,qu in^affumiilu d fi^mii.gi non é flèin lp co?
JExïodewlibm
erat.an cè qudm futura e fle t, fu it , cùïh^roetericà, pars t e nté
po tishonerat. E t ,f i i’dquoditifihitümeftïïttepritteipiö'
efle d éb e t, toôeft iiifiriitiiiri immëhfumqueftempuS'qübd
pri^cijpipfrfftatüs fututinâbeàt mütatiónem^f,fipr^reti-'
ta p atst e m|) pris te th pus e ftfeipia ifu tu ira à üfe m V pqteftà-
,te ,& ih^s qu^ fitht a^ io & pbtéftas cërhahfUr, h Oh e x ijs
xpufenbti funt'hônftaVtèmpus quôdekpiæteiito.flntifo-
:quëbö^ftat.Etifitempashbheftinijs^^ü^ t fi tè à d .
eà qüÉ'fiinfptopMcOediti quemadmisdurn etiâtri’èx h o c
in télljgi poteft,cfilèa ïèmpus éôrü eft quse ftifit. Èt,fi’'ptæ-
tetit%jpars fempor^iiirei qûæ pârribits cqnftat, pMibüï'.
q û x merünfceçrütqr,eür tempor js quod'pa'rribüsGqftàty
p ars null a eft? Ê fiü,pr * fe ns n o n; et|ni i n i m are m p oti sp ars,
e ft'qu ë & rc p e ûHn u m tq m pus & ihdiuiduulrrôc pqnâum!
teniporis qtiq^dielfur, qùônâm pa<5fo & e x föturo.in iny
ftans t e m p u s , inftanti,in prétéritumfiëri^ottftmti-
't^m^ftpfxîcny0oneftpàrstemporiyî;0mnesehii'ntëifi|:
hotià parçes.funt, prima, futura,pofterier, nùnç, deind’ç,
.præterita; J
Exefiaemiibro quartwetufdtm artti&feientîà. #
tllûdergôperipic'Uumeft,nequè'motupi:ejfîèternpus;në-.
que fihe.oebtu)'Q^hefiam hbcperipiçüum eTtjOrtunj'ef-
fè tempu^, non xt^n um , prihcipmrhhabuiiTë, rtônprirri
ïcipip carere, finjtuiTfeffe, non Thdnitum &t imrn'c'tynm;
Q u b d ifivhæc v k e f t tèmporis, mqtif| ëtiam eadém fie hè*
c eîfëeft, cuiii'snufnerus tempusél|'.'
r’Ex eodem libro,
Q u am enim^nagpus rïiötus e f t , tam_etiam|ôngum diùj
p u h ^ u t^ n ÿ s çft q^ a çfun t^ é |cu b i.,S ^ h cu h iè ft,n ë c^ caren^necinfinita funt^■ _ ‘
• y fçjçft etiamëüe eius loefiri}» ■ ixeodemlibrô', ^ ^
txeoderit libro. T um q u q ^ ^ u ^ ^W P ^ f lf ie p u ta tp u S y 'cüm îiipëri'q5
â m o d p m oe m i n u s c ï S i ioe B ^ N ï q i .
cflc in lo c o . CarigitBrv.niüscaoekorr£,vbihueaHcubiSç.
» i f in i t ! .Ctermiw « . k , c i « f t , akcfiÜs « diucÇ& f i ^ U . w . ÿ t . d ü i n q u ' d ^
cü&tcrraiiïuïriÆ^fi-]acù^iftqnæWipfô'ibnc,anciq.uioc 'a - y » « 8a i g M B a jCus îlfj qui; di e m. r c f -li o c u.- s ,ca t1-1 j '/a uçem ejctmjQ•it. as cr-iijAm i•r|Wurg.t a-.-ftftn-frnttenris.TNQniPtnirm'Otuseltte-,
Et,fi id qubd qu llq mo^b ef^nà^i eftip. loco^efièt enim a -
hg-ibij qqemadmodum d ix it)curli6.cn®&: i,d qu o d e llin
loco nonidëiji fu n t'?E t^ nonpinne quod ctt,in l^co eft,
quid caijfie eft , qui h n én n u,fia |io tutn q u x iû n r, ôC'id qiio d
n o n e ft,idem: fi nt ?fîquidè rp H o'n eflè i n lo'co vtr iufqj cb m-
m^?ë4 mjÉt^É'co{pusfblft«^qüo4 .raoüéfri‘pof,d(^e^^Alo-
co,èur<ccelumqiriq 4 corpüséft. m°Bile,ii^pCQ,jnoii eft?’!* I
- ^ ^ Ëxeotle^ librp^e. tempore^* ( - v . ‘
? A c illud quidem non eftè q,mninô^aùV vi|x: & e^ilitér e^é,^
exhis fiïfpieari j)olïumus, A li^ én im eiu/paràîpræterijt,
.neceflè alia futura eft, nondum e f t i ex quibus & im -
menfum & .'quodrièmpet lum itu f'v tqrrfpus connâtur.
i Q u a d kutém exij.s combat quæ i^ulla*liint| ftdri^pn^oftè
v i detü t ,y t l n-r e rüra numéro reupnatur. Prætere:.a omnis
rei q u^ e x pirtibus cpfiftat , fï%iodq, non fit turn tuhveft»'
a u t al i qu æp a r t e s.,a ü t om n e e ce eft.,. Tëmporis
autem aliæfùcrunc ,;aliæ£it^: æ fun n e c v 1 rà eft, cù me X^
partibus con ftet,Ôc prèle ns pars h o n^ft> p nefe* t i îfi cutmSç
parsmetiii, & totunvex |)âtribitsconihiredebéat',&(tem-
pusex pun.âtis Siomiïe !qtipd
'.oritur,gtitè qu in tfic re&, ifon e ra t^ io n rg|pur^rnuiTiap
i fine piiçicipio ceit^pus eff.^Itàque nfe nîbEt|s quiderhajter^
«us èft, principioqüe care. t,ç.u i ns ten) p us eft numerüs* .Si
.eiiitti futilra pats (è nip cftis h o iid u m gft,6^ip’g|ES’ p té ter i ta
tbide/ri.
ïbidêbi.1
’ G
motusfiiperidris&confequ^nti^Nqnlgîturmdtüsèft^
;p u l5 fed q tia ç^ a r t ip |q sn üm e tu É c o h ^ n ^ IdqVhjhc
'p « fp i^ n c e f,qU ^d^ e^ ü i^ r0 'ih a iü s 'a e ro jn^
pore motiïrh m^idrem min drcm% .dljudic^^
turn temporism  r iq re & ëqn ïe ÿieh r im d fu spà« défi#
nijbis p ec tenlpüs|ifecmôtüm^tërhüm;eàrett riric^
pib & infinitum efle'dicit^Si ènîm o'Ètüs eft m'Otus, néque1
ætèrnuseftmèq; principio cârét.Et,fi terminis filiscraufiis
finf£uf% elfenon eft infipi|its&interminatiis.-
'■ ■ <*%££?■ • ' fiSÉr èxeodèm^ltbrdi K
' p iip^ V <»rbrf»mpbi^e'inpiM-omàêfSlottfr»^hâ '»Èpartô
nrùi^èf pofteriüs foniitur. ! E ft autem qu^renus.piiniâum
^mp ötisiäe fitieft quacenusnoriMem.Qqaenim e^,par-
èft'èaq-, eftîlliüsfam
d tu S^m g gn itu d 'in ^ j& ^ i^ tü te ro p u S jy x llk
fèq u én s^ ip ù n îftum t e p p o r iy ^ èft|iu?pars, quemadmodumm.
tertlddc^icefimpcapitëdixiriq^
pus ni.etitur? Aut igicur pumftum temporis tempus nô-rhé-'
m o t iÿ ,$ huAc tPlPPÿ? ffq ü ïtù r^ ^ a è f t'm a gn ft^ ç -
admd4um|ibätüs^que cempus qpëèexflîachrift
r - - " •• - ' i * ■ ti»(
.. ■■ Ejtèeôdj0 fhro< - . ,
I Liüeæmihim’uÿ a llé fü n f