y *
hiftoricis fen (a fun t, nec per voces propnas|iignificationib.
fêd aliis explicata? Vos Iouis, & Cereris coiturn , imbrem
dicitis d iâ ü telluris ingremiutn lapfum : poteft alius aliud
& argutius fingere, & v er i cum fimilitudine fufpicari : p o teft
àhüdfcertius, poteft aliud quattus, atqueyrfetulerint
ingeniorum opinantium qualicates, ita fingulx res poflunc
infiniris interprétàtionibus explicari. Cum enim ê rebus
occlufisomnisiifta quæ dicitur allegoria fumatur, nec ha-
beat finem ccrtum, in quo rei quæ dicirùr|fic fîxa âtq;'iro-
motaferitén'ha.vnicuiqué liberum eft in id quod vçlit at-
t ra here Ie£ti onem affirmare id pofiturn, iu quod eum
fuajfufpicio&coniedlura opinabilis duxerit.Quod cum itaj
fehàbcat,quîpotcftisrescerta$ rebusà dubiisfumere, atq*
vnam adiungere fignificationemdi<5fco »quod per mpdos
videàtisinnumeros expofitionum varierace deduci ? Dépiqué
fi ad commodum ducitis^, etiam illud à vobis repetita
interrogatione conquirimus, omnes de his fabulas exifti-
meris, i d eftfingulas cotas ambifàrias ac bilingues, & verfi-
pellibus eflè feripras modis? an alias earum partes nihil am-
biguum dièère,alias veto multifidas acqj allegorici tegmi-
nis fuperie&ione vela tas? Si enimad finem à capite textus
omniséxpo’fîcionis&fèriesobtençionibusallegoricis clau-
fe funt,cdiilcrtate : monftratc quid pro rebus fingulis,quas
vnaqüaeqüéèlôdqitur fabula, fupponfredebeamtis,&pro-
mere, quasquqin res alias arqae intclligencias vocare. V t
énimlpôèrh pro plutiia , Cerèrem( verbi caufa) pro-terra
vultiSaifdice 8c p toLibero , ac pâtre D ite , fubfnerfionem
fcihinis^arqviactum: itadiccre vos çonuenit, quid pro tau-
rp debearnus^cciper,e,qitid proviridignat^he Cerpns ate;
im:quidfibi velic;bmno; verbum,£ quid ip u is fbliciti fup-
p|icatib?fQu:d.alils‘ga'üed8litesnecauditiJ quid éxeétus a-
riés? quid'e xe£ri ai ietiS' pro les? quid fitis fadio his fâfftaï
quid quæ rurfusgcfta funrHibidmeoBfcoeniore cum fi lia?
conf|ïniiiter & in altera &bula Ennæa nemus Bores,
quia finri quid ftimptus ignis ex Ærna^eomprehehfjeque
! iftific l|?q u id psragrariqcum his orbisîquidAtticaregio?
. quid Elsufpiuspagùsl quid Baubpnisdigurium atque ho*
ip:tiurrt/riifticanum? qüi'dcycèohis figni,fleet potio î quid
afpematibpo; ionfs 3 q u id nouario;& reuelatio pudendo-
rum? quid ipe<fta^uhflag'tidià dulcedo, & e x rem ed iisW
libus.oibitacis obliuio comparata? Q u o d fi prohisomni-
bu iqu bd opprteat fubiici return immutadbpe mpnfttatis,
critvtvbbisàfte'nfumfupertahàiTèueratidnetribuamusifînl
autemfingula in fingulisnequ^poteftis opponere, nec ad
rëhfm vocare cPntextum : quid allegoriis obfeuratis hone-
ft'Sld, quqd iîmpficitef icriptum eftj&commune m ad in-
çèlljgenriampubifeatumfNifi/dree diceris no’hro to in hi-
f t p n æ c ô ^ haseflè,j^returh partes alias* eflè
.cq^n mühitèr feripps, alias verô'duplici te r ,^ a m b ifar iao b -
tenrione^elatas. Vrbanaeft iftafubtilifasi,& quibuslibet
brutis patens.“ Nam quia çunita’jqùar ftn'pbrfimt^Jnrxpe-
didffimumyo&s eft traduce'îe.inuettete, déduare, eligids
. quædà’mveftræ' cbnpçnîé n t i àVolùh tar i ô^ex i^fis^ob tine-1
recpntenditisnothasatqueadulteraslebtiqnesintenorief-.l
iè|(uperpp|icâsyentaq^^ddtàmerivf^ habere?^
quemaamodrundieitis)annuarnus,quîfcitiCaüt'y I
:de cognpfcftis^.vtra'pars fit iententiis hiuprselcdpta fim-
plicibus Vytra^ycrp fit d!ipnisatque aiiehis; fignincatio-
nib u^tc ^ v Poct’ft e nimdéri, vt q ub dybs"ëx iftihra tisf^c
‘ e fie, ahtef fe habeatraut quod aliter c r e d i t i s çoncepd-
ohihus ^iisçontranisqueprpIàtûtnfir.Vbi enimdicitur in
wi »u|fmd te tix cotpore pars e/fe allego ricl:|qr! pta » in d u-
bitabili altéra fermbne .re^ p q q c : neqineft in re fignum,
quddiffiren.éiïiudicavi apibiguorum poificfimpliciterque
,<^fftor,urn, tarn poteft quod fimplexeft, ambiformitcr di-
âdm exi fii mat i, q uam quod ambigueftribtum' e ft , recluaut
defiderant nullam. Impcouiius Proièrpiham ^
puit, & fu b terrasftcura auexi ; feminis, inquit i abftrufio
rapdoné ïn Profcrpihæ nuncupatur. quid accidie qüæioj vt
in^^aliud fubito conuerteiretur^^hiftoriaPieménPrdiêrpihadi-
ceretur? vt quæ yiragp iamdudum flotuni in ledlidnibus
habebatur, poftqüamiublata & rapta eft v fignificationem
coeperit habete ièmentisïiùppicer, inquit,,in . çà.urüm ver-
fus? concubitum matris fuæ Çereris appetiuitjy t expofitum
fupra eft, nomihibushisteJlus & Jabens pluuia nuncupatur.
Lagem allegoricàm video tene.brqfis ambiguicatibus
explicatam. Iratâ Ceres eft, & éxarfit",ôcarietisprolespro
poeua acque yltibUe fuicépit. Hoc iteruni video.conimu-
nibusinproloquiispromptum: namdcjta,& teftes,fatis-
fatftiq, fiiishiçmoribus,& conditionibusdifta funt^ Q u id
ergo hic accidir, y t ab loue qiu pluuïæ, 8c aB. Cerere, quæ
appellacaeft tetra,res cranfirécad verurà Iouem , arque ad
rerum fimpliciffimam ditftionem? Àutiguur debent-alle-
gorico gencrc omniaeflè feripta, & pofita, demonftran da-
qucvniuerfa nobis: aut genere ifto conicjtiptum eft nihil;,
quoniameflè quod creditur, quafi parte ex hiftoriæ non
videtur . A lleg jricogenerefcripta iuht hæc pmnia. Mi-
nimè iftudyid«urcertum.quæritisqua rarione ,q u a cau-
fa ? quia omne quodgeftum e ft, 8c in alicuius operis eui-
dentiaconftitiuuni e ft, cpnuerfionem non poteft inalle-
goriçam duct : neque enini poteft ipfeftum e flè, quod fa-
ftuméftraut rei geftæ nat'ura inalienam poteft degenerare
naturam. Nunquid bellum. Iliacum in Socraticam verti
çonflemnationem poteftîâutpugnaillaCannepfîsproicnptio
ffef i crudehtasquc Syllana^Poteft-quidern proicriptio
(quemddmodum T ullius lu dit) pugna d ici, appellarique
Cahnenfis. Sedquægefta eftdudum pugnaeflè nô poteft,
eademqueprofcripto. nequeenim quodgeftum eft,poteft
aliud, vt dixj, qu^mideflè quod geftum eft, aut in alienam
migFare fubjlranmin id ,quod in vi propria,arque.in fui generis
qualitace defixu eft. Vnde igitur probamüs h ftdnas
has onanes rerüefligeftarum c o n ^ f’ptiofies ? Ex folenni-
busfcilicet fteris atqu^jnitlofcum myftyriikyel q-,iæftatis
tempotiBus, ac diebqsj vel quæ in abdico cradunt
gerites^mqris proprij perpéruitate icruata. Nequêenim
crederiaùm eft line fuisoriginibus hæcefiè fiuftra. acq; ina-
ni4 fieri: nec hàbere coniunâas primis inltit utipnibus cau-
iàs. Pinus ilia iblcnniter quæ in ma6ris infertut iànjftum
deæ, nonne illius imago e itarb oris , fub qua fibi Atys vi-.
rum dèmcifisgénitalibùsabftuht? & qu am memoraqt di-
uartr in folârii^n foiçpniçcrauifiè inoeroris? Ithyphallqrüm.
ilia fafcinoruniqjihbredio.quos ritibus annfiis adorat ÔC
concélébrât Græcia, nonnedh^^ fimilitudinem
fG^ debiçpL'berhberaurt>EIeufinaillAmyfte»
ria', & iàcçorumreconditiritus, cuius tpeinoriam continétî
nonne ilh'usorroris,:quoin fi]i2conquifitione Ceres fefl'a,
. venit^l.Atrijcas, tricicèas artulit feuges? -Nebrida-
1 m4' ampe 1 hcql^ço^qntfia uit hïn nu læ; Sc i11 iid ipeétaculum
rriaxitpum.Baübonisin inguimbus nfit ? aut ii a-
^ | f t u d , dummodo'.cauià cundça i-
fta confiant. Neque enim credibile e ft , nullis anteceden-
.tibus caufis^u(cèpta Hæc eflè : aut in/anire iudicandum;e,ft
Àtticps^qui fibi ritumreligionjsaffixerintcç)nflatum ratio-
nibus ziullis. -Q u o d fi liquet, & confiât,id eftUi rebusa<ftis
myfteriorum caufe^tqueorigines eftluunt, in allegor jeas
pqffunt conuerfionetraduci. quod énrm fa-
, ^|^din e ft, ipfe«ftum non poteft fleri rerum prohibente
natura. Et tamen yt yobisita fe habete aflentiamur
resiftas,id eft,vchiftoriæaliud.verbis ibnçnt^jiefcio qu id ,
ahudmbre hariolantium dicant, ita qoh animaduertitis,
nonyideri|quancai,({ud,dicatur&cunjig{iominia fien,cb-
tumehaqj-druorum? anmiuriagrauior.vlla potis eft tept n-
ri^quam rerram,&p.luuiam,vel quodlibetaimdfhihilepjm
fiatjadt fiedppficcredatur,invelligcre ebt^temur mini the irefertquifiatintetpretationeconuerfio) Iouis & C c c d s
P b ^ o f e i a 'h u s e n im quoddiatur hfocmodo.In nemo- dicet^atqueappellarecdneubïtum>.& cum deorum ccimi^
Pvpierpina;|eblitabat, nibus labem,imhris è ccelo, & telluds fignificare mado-
i1! 1 ®ft>& reftapronunefatione ptolatu: remîPpteftirreligiogusquippiam velexiftimari, vel credi,
na“ 1 ?5. ^ B u t , q u i d Profetpina.quid quam fen^na terti^metfa , vel quodlibet aliud; ( nihil
eft. E njicui^utnma- énim fimfiiter referr)tfapt.u.rn Proferpinæ dicere, & cum
nuscteïriscurru quadnjugo’véftitatus: f im p l ^ ' hoeæ- ' noçâDit'=s>pattis.teimfticaîdei pro loqüi? Nonne null es
gué.eft.’fiaîn qnadijigg, eufrus, atqucSummanus iptetpm- optacrusfu»telinguem'h''eri atque mimtm, acque fcatutigitationem
W e r K
ftvlm'iftàgi yo e is ,# il.tepitum fbdæ%j|dacitâtis amittere, ,
qnam^çorOOi nomimbos ces a ppeiiarc turpiflicnas, quin- j
I An teîo io s rfôeta.t.allegoricas di«5riohcs(hooeftiflïciis fen- j
I (îbu,so,butobrare,*ires curpes, & f^ d a s prolatu iioneftp* I
1 r,u n,î,cpn ueftirier/lignitace. A^vetoVobis audoribuS per
1 turpj^u_diaern4 icnncur ^gtauçs^&eaftiîafepollentiaob» -
fçoan^ .CommqrawUtinÿpcibuS; vt-quod x lim grauttaS
f<Edx^iv.cr^cuqdia_con^geb^tur,qunc^eu^iht.er,=turpi^
terq; dicatû.t'.digu^eSçloCutione mutata. Q ü o d in aduh-,
tett^^^îdtcipy^s Ratteen, inq.uft,.ôc V en.eret» tViflcani eflè
circomleticc^arle jjéripMitate^n Aieimus- «irque :i^ançt, y i
preflasçpnhlioqj,rationis.. Q u id enim prohibebat, quid
oi>fta.ba^isyoamquamqi^,tO‘yetbis,&/fuis fignificaciof
nîbuspromere? irtnno quidvrgebarcitm nefeio quidindi-
j care per .comnîentâriosôi icripta voluifiet,nolle illud inset
[ hgi quodiqdicaret:fed contrarias rts fimulvnaexpofitione
fufcipere, ftudiamdocercqupientis,&nolcntis oftendere
j malignitatem? an deos adnlreros d ccre periculum habuic
’ nullum.>Prolatiû.cupidinisatqueiræ,linguam&osfuerant
I obfc®np,eoMq:u h i ^ <Q^od fl vtiqueiieret,
; & allegoricæ çæcitacis obumbrario tollerctur, & facilis ad
{ difcendüpi,rçs,e|fe1t,.&,deomm ,dign itas.con iecuanstot illæ-
j ia. Nunqye^à Citnj.d^itüf|o J^arjis &$n Venerij yinétip« I
! ne yitiorum eflè fignifi^caxotnpfeifio^ peruei fiflimæ res
i duæfiniul iifdem remporibus hunt, vt & fqsdæ rei fpecieS
! intelledlil fubiieiat honeftatis,& prius animum turpitudo '
! q uam religion is alicpi ns pcrftrmgat au (ftori tas. Ni fi forte
I dicetis, hoc enim folum reftat , quod d vobis poflè videa^
j tunopponi,dcosfilamyfteria nolle ab homimbus feiri: &
j idwtcph^b^,analwgtbus.eflè allcgo^j|i.cisjccipj:js. ip,c vn-
• de yobi\çftiiq\itduçn,, qu-o.d homjinibqs fiipeii polin't
m^4^.tîa Pwbiicar.ç;Vn.dej^ayoifctris,aut>aJr ea difloluer
rein 4 1^.riaruwe.ypJ%aatic^ena.c«ta^ >, A d extremum •
&C yltimum, quid fibi dii vol un t , vx hone fta eum nolinr,
t utpifljm a de 1 è dici atque indecora pauan t u r ? A c yem cum
norninamus, foieni (inquit)iîgnificamus, & dicimus: ièd fi
Afypsf^ftlqueraad^^ürn^oQnurnérat^&.di^risjqois-
etUAtys iUe, quepj d^ Pb.cy^^?oiru.Fh veftræ$rodunjt:
atqpe indicant liceræ>quem pa(ium eflè res£ê.ct$s« feci(Tè
i tem tes Certas : q uem i n (pe&acülis lùdi cr is t heat ra vniuer-
ia nouerunt, cm in ter (àci os cultUS res videmus fieri fpeci-
al i te r anpuas, n o mi n at i m q u e d i u i nas^ytru ni ne ab ioje ad
hominem , an ab houline ad folem vqcabuli hüiusfnfta
tranfl it/oe ft? Sio oini nomep iftud p^|nvci^alit^ h a b^ o rt-
ginemroli4qüid,t0detgdeyobisi(Aaur.eUsqiç^uic,vtei-,
cum iè niiuirol^qr^cisyo.eabniùnilftud eflè jcprri09Une?iiri
hiiquinum,,&phrygiuine.fl,quidPh\jethoqdsgenitoc,pv
terhuiuslunliiiis6cclaritatisadmi(ît,Vî abfciflo ab honii-
ne dignus viderétur vocari, & auguftior fierèt,euirati Corporis
nuncujiati,ooe^gnacus?fied quid fit iftud,iam prom-
ptum eft omnibus.: nam qii.ià t^l/ti^| [gr/ptorupi, hifloriasv
rumque V0S. pu.dèt., ,ne^ abqlépi; yj.4 eris polie ea quæ fiint
feede.femelio^ommenta.riosrclata,, nicimity cohoneftare
res ;tUfip.ç^, atqu^ omrïibus ^rguciaràm modis pro re bus
(ri|s4 itiS yeibqm^^guertitisÇQrrUnipwi sq^te n a t u r as:a tque.
v.t ojuix aectdpré .tnale ^O^.aflq'let^qüorUm turbidâ
v is^ p r b « fcniïfoa+ atqne^ntpll g e n ^ ^ d j pnli't*confuiâ
atque i^èônaia-waris, ^ jnaniUm pètierum figmenta bac-
chamini. Efto in Iquis,& C e/eris^iqktoig|ti;p. «figntfi«,
cstatel}uris:oyéuitariq|emifi is.paXris * 'ïD 1 tisjraptu, vina per
cupiaitaris & *èmerita^
is çpp|pr^o^eolhgariP'di^îâ fit adulterioruro Veneris
atque p a r tis . Sed u |abulasljasy^|ps moire ^ ïè aile*
g^ri^Wèripias v_qui^ cæfec;isApt,qna^hQa;videmuspoi&:
vêrfut;asiuhu;û(modi C.ogi5 QuiAeqim fubiieiemus pro illis
fu fti b us, q u o s fuper aggerçnv.tiwp ü i i i p b o l i s
ongçcotitpriit? Et qui.d-proillis Ganyrnedjbus partis, at-
,queih:libidinnm niagi^cia'iiiUti.^tk? Q u id !pro.illa;COri,‘
liecfiôpe forrnicülæ, iq qu ap ' Iiippitèy^a.xii^usy&ftiw.tis.
f l hnesmcnta^oat^axit'? cy GijiS|:dÇ:iàt-yris?.q4»M
pro aureis i m b r ib us, i n ^ i ; fè pel la x M ud 1 i nduit
j p.erflda, fp^martim varie^ri^iucleÿiJtlAé-ne^e^Q^eio),^.:
j Iqquividcatnurvoluiflè, in araptibus mjm^qt^-re.l'qqqi- :
| tumefleallegpiiæ qù(æ’f>.®^nt? qüiæ in t£e|;céhariis vcoji4 1J;1
tionibus, ae fmiituribus ? vmcplus,
^Un^ih«s?qua; ia«t»eiatibus,yulnerflius yfepuichris? in
qnoeuti) vnam ppntTahere pofle.«S culpam eonicriptione
de iuperis tali, addidiIris (vtdiciturjgangr^namjCam deo-
fum«pminibasjappellamftisfesiui:pes,&:ypcai)ulisrurfus
dgpsrerupaxoiiiqiifijaoiftis infaniiumiQuod fi adefie 'hie
<ps, aut efle filos vfpiam cogthtipne iodubjtabile itedere*.
fi$rin^etiojieilloiUm/acieiidap/seftiinge.ret vosftactus: &
ianquamvos audixent, veftrasqiiaccipiiem ypees, ita eredi
;ppprtuit,&E^beri4n«igicarion^?fixum,Apud1e a im W
inines o ^ ip f l s feljgmnibus deditos nori ipfi dij tantum,
^eruB»etiamriPJnihfdeb^i»teiledeoiutnxeuejenda:quan*
tumquc eft in ip ^ q u i ceqfenmriiisnominihus, can.tum
)e0eparcftin,eomm appeflatioaibuS dignitatis. Ad vexant
iudicji fprmafm, ^ in dla^iiisxeprehenkonis paite, quod
inyiuf^inopisyeftviSlari;e.tq pxo pngnaappcllaris, pro ar
quis .Neptunum,i.ijbexum partem ,tVo v in o , Certrem pro
paoe,Mineruarn proftanun^pcoobfccenislibidtiiibusVc-
netfito, Q u xe ftenico rarip,vxeumiuis cepferl appellatio-
Aibus tes poflint,npmi niBuscognonuneotur deorum ? £c
cafiatnuminibuscontume!ia,quamnechominesfuftinemus,
finx^aquisno.minaxes4 y:?at,,?fque inuextat In fti?
uplas?^ed^rario fordidaeft.-ypthisfiietit po'luta fi taiib.
VerecundialaudeconJpgna. erubeicuis panem & . vinum
I n ominate, & pro coft& Verterem non metuitisdieexe.
AKNOBI IDISP
V T A T I O N V M .ADVS
R E N T E S
1 1 $ e & ''y i> f . -
Vnc quoniam fummatim oftendimus,
quam impiasde diis veftris opinionum
conftftueritis infaitiias , lequicur vt de
XempliSj de fimulaehris etiattl^ facrifici-
ifl]} dicamustdequlia iefie,qu^ his teb.
anncxacftj&^lcinacopulatipnecoDiur
j^atinhaccnim confueftis patxe crimen nobis maximum
4iM>iesatis.aflggerej quodiieqjides^^ftCraS^^yenetationiS^d
om :ia conftruamus, non deorum alicuius fimulachrum
c6ftituamu^utfbrraa:nonalraii3fabrieemus,non aras,no
.fe*fomra ianguiftem animantium demus^ non thuta,rie-
q ie fruges ialias, non denique vinum liquens paterarum
eflafionibus ftifetamus: qu* quidjStn nos eeflagpu.sAon id-
eo yel«xajdificare,yel facere, ranquam impias geramps 5c
feelerolaS mences, aut aiiquem iiimpfeiimusxemeraria in
dcos deiperatione contemptuni: led quod deosarbura-
m.ur, dc credinjus, fi niodjqdii cetti flint, & nOminis hniqs
emiiienria prxdtri, honocum h«c genera.'autrifui habere j
fiia:idpaj^?aurindigneperpeti;flmoribusexalpexeAturiri-
turn,Vf enfmnoftatisquiddeiftoinonrifke ientiamus,iu-i
diciiqj fimus cuius.exiftimamus nos eos ( fi modo dii certi
funt.v.t eadem rurius fociateq;dicantuf)enn^iiuni eilPde-
bereperfeiftarurnqivirtutum ,iapietes, iuftoSjgfaueS, fi ttto-
do nulla eft culpa.quod cos laudibus accumulamus huma-
nis,inteftinis poflentes bonis , nec excraneis adminiculiS
indigere: qudaillisinKgricasinofF.nGe beatitudinis cpm -
plearur: abaifeclibuscun<ftis,& cundis pertutbarionibus
hberos: non iraeif:ru.ere ,non^vlliSACupiditatibus cxcirari,
calamitatem irrogarc nullis, non ex malis hominum cru-
delem accipere voluptarem, nonterrcrepoitentis,nopro-
digip(aspftentareformidinp#,non yptorumdebitishabe-
r e ob n ox i os& o b I iga t os,n ec pi ac u 1 ares h o ftias figns mina-
cfl)US poftulare, non peftflcnrias, non mett^os, cprriiptib-
ne aerisindu ccre,n an a ^ urereflccitati j?i jjs fruges yiion cx-
dibpsjnt^refle beUorum,non yibiujnjlrigibnsi no aduer-
ia Jhis ^fl,^non,iiio'f%cpkpm©4 ,t^dbusii^agar^ied quod
magn.iru!ucftmenriu,paripenderecun^QsiSnce,& mdi-
uiduascu(^jsbcneuo!etiasexhiberc,Cadiu:ieninageneris,