Poema.
B
Virginam
Chriftiana
ram cxcr-
citia.
G
Efc
; Infantes'
ijo. vno '
patra cditi
T « U a n i ^ ß y r i j '
vultii probamuSjiiequc acçedentes adriQS ex hâbitu iudi-
csmtnr. Viresenimingenij omnibüsiuppeteEe polie atbü-
tramar,illis etiam quotut\i cprpora infirma lune. ■ Veftra
verb vita innidiæ & ftultitiâe plurimum habet. Qüaprb-
pterârebusillis^quas vosirï magnb pretio ducitis,recede-
re decreùi : quoniamvitarnûos caftâm & frugi degimus,
at veftri mores nüoUitiæ & luxu diftluunt; Vos enimiqui
in termidieres & adolefcentes, & virgines &fenes,nügari
hos diciti$,& quia nortvobilcum couiungimur fublàniia-
tis/nugas auditis Græcanicas. N a mquéprorlus délira ïurit
quætantiæftimatis, ftudiâveftrà circa Deorum religio^
nem : indecenter etiamcirca gynçconitim & muliebrem
fexum vos géritis.
ç ë iim fi Eu ant hem in fteripato Çalliftrati arte hiantem,
autNeæram feortum Caîliàdæopüsipe<Stèm?Infighismc-
rétrixeratLàiSjhancproFcbrtationis'monumentoTurnus
fabneauit. 'C iir norîfpubet vbsHèphæftionis feortatousi
vtcunqueeleganter àPh ilon e rep r ifen ta ti î Ç u r propter
Lébc|iaris fculptbrisartificium, Ganymedëm ilium eftoe-
minatum, tanqùam eXimiumaîjqûid habentes , Colitis?
I Spilumenéh,ideft, èôtaminàram qUandàm muliereulam
I Praxiteles fecit. Àtq u i oportebat vos quicquîd h'u>ufihQ;-
I dieft repudiate , deque bonis reuera & feriis rebus in qui-
| rereinon autemPhilænidis & È icphantidis nefaridafaei-
nora vobis vendic-àntes, nbftrum viuendigenüs execçàri.
Hæccquidemnbnaliundeaudicanartaui * quimagnam
terræpartem peragraui,&tum veftra ftudia profeflus fu.n,
turn àrtes & inuentiones mulrascxercui, & ta.ndem R o -
loe ë verte tus, varias à v ob isilluc delatas ftatuas inipexi,nc
quis me pqtet », quod pleriqu'e îolent, alienis opinionibus
nifi ; verum omnia ilia, quorüm ocûlacus reftis ftim cbn-
feribereinftituo.. Valedixi igitiir R omaôorum iabtàntiæ..
Athénien (Turn îrigido fermoni,5c dillen tientibus illorum
ftudiis:& Barbaricam noftrarn Philofophiam complexus
fumrquæquomodo veftris difciplinisantiquior fit (q u od
fii pi a fcribçrç incoepjj led propter aliud necefiariuip oratio
Lyfippusènim Piaxillæ,quæ nihil veile luis carminibus ’
docuitjftatuam'iEreâm fabricauit.Learchidis ftatuam M e- j
neftratus fe c ir , S apphus mererricis Süaniön.Erinna: Les- j
biæNaucydeSjMyrtidis Boifcus, M yrus Byzantiæ Cephi->
iodotus,Praxigoridis Gomphus, C litu s A mpKîftratus, A-
nytæEuthÿératës & Cep hilb do tu s , TelefillæNiceratus,;
MyftidisAriftodotuSjMnefarchidisEphefiæ Euthycratesj
Corinnæ Silanion*poftrenio Thalarchidis Ariguæ Euthy-i
crates ftatuam reliquic. Has omnesenumferare volui,vta-j
pud nos etiam n ih iii^ u um fieri exiftimetis, & mulierum
veftrarum ftudia conferences , eas etiam qtiaé nobifeum !
philoFophanturnori irrideatis. Veftra eftmeretriciamu-j
liercpla Sappho , quæihFanoamoré capta FuamipFalafçi*-]
uiam çaiitat'.noftræ verb omnes pudicæ funt,&intentæla-
nificiö virginefrdiuinos fermones edÜferuntjmulto honé-
ftiorequàm veftra pueilaftudio.
Qùinigiturerubefcite.quicumipfîmüliercularum di-'
fcipuhficis , eas quænobis Coniun&æ Funt fiibfannatisJ
Honeftara verb prolem veftra vobis peperit GÏ^ucippe. !
Q ùis pater illud m onftrumgeniiit ; fi veruïn erfquod éius !
imago perNiceratum AchenfenfemEuâemonis filium fa -!
bricarareptælentat. Nam fieiephàhtüm enixaeftjîdeone !
publicum honorem comeruic ? Phrynen merecricem Pra-j
xi teles & Herodotus ftatuarij feceruti t , Panteuchydemè
feortatore grauidam Euthyçratés éx ærefabrica.uit : B e - 1
fantidem Pæbnum rëgiriàm,quod'infantëriiifigrum pepe-j
rifler jDinbinenesarte fuappfterorum m ëftfbnæfradidit. I,
Ego etiam Pythagoræ ftatuarij Eurbpam taure impofitam j
improb o,& vos qui lou is açcufatorem artis tantummodo
gratia honOrätis. Meconis qupque feientiam rideo,qüi
buculameffinxitj&'viiftoriaro iuperimpôfuitjéo qu o d lu - [
piter Agehotis filia rapta adulterij & luxuriæ ffrasmiuro re-1
portauerit. Glyceram fcortumÿ& Argiùam pfaltriam H erodotus
Olynthiusexpreflit. Br^axis Pafipflaen ërëXir;cu-
ius Vos libidinem commemorando, tantum non noftri '
quoque temporis m ulierësei fimiles «uadere velle vide- '
mini.Melanippe q u id am fapiens efât mulier, cuius gratia
Lyfiftrafi ärtem fubiirV AtvoSmulieresnobifcumhullas
fapere cr^ids.EgrbgpsÖcelfcJfinV^ra'ünus illePhalaris, |
qui laiftcn tes adhuCinfan tes v oräuicj: & exprefliis ingeniö j
Pölyftratijtänqüamirir àliquisadmirandüs, etiamnum 6- 1
fténdrturÆe cum Agr^ftmiFaciemeius^Anthröpophägia i
contäthinafamintucn abhorrearft,nbn d efu ö tliterati Kol
mines qui imaginem éius vidifle glotientur^ Q iy s noh ÿi-
tio vobis ventât, qu od P o lyh ic is& E te ö c lis ’imägines fpe-
<äahdö,mutuam fratruni cædem pröbarc v id eamini,& no
po^^Casynar cuniipßrura artifice Pychagöra peftùhdë-
ti^Pelreant iftajy.ndeyiciörum memoriariienti réhouatür.
(^tFadmcPenclymcniepus,miiliércül_â,quævndpartu
intantes tfigintä peperit'j quod plerique miraculuni pu-
tän t, cumpotiüSinâgnséintëmperantiæfrnifta&diicexirti-
ma'ri d eb e r e t, & iu a ab^iftifiaBilis v ideri, VtpotcÉi'ihâiS
fttopHa: Romansej q u iitid em propicreuehtum fimilefe
faerüm qacndatncultum Corifequutafertur.-Harmoniam,
e i Märtis & V endris adulterio natam A n drönvobis eÉ n -
xit.Sophron.qui nugas & ncquitiäs literis maridaiiit,æreâ
ftatua claridî’euafit, quiétiâmiiüm durât. iÊfopofabula-
tOnpf/pêtuâm ihemöriam,non fa b u li föjum eius,fed A -
riftpdémi quoque ars cclèbritatém çôÂèiliaüit. Ergb
quîtôtinuciicspoetnas^meretricesitinumetâs, & tbtim-
prôbosviros habetis, hpneftam noftrarurh mulierum vi-
ta;n calumniati non erubefcitis ? Q u id ope r aé p r et i u na fesfatiani
'jpctegtii
itones S
itudia.
nis argumentum ;non«abfolui ) nuricexplicare pergam
V osquælb n oftram eruditionem non ægrè fertc , ne que
Inugis & lcurrilibus ditftis plénam aduerfus nos conti adi-
, étionem moliaminiidicentes fortè: Tatianus contra Græ-
Icbs,contra infinitam philolophorum' multitudjnem noua
Barbarorum dogmata d efendibÂtqui non miruni eft,ha-
rminesimperirbç,ab nominé eiufdem natiiræ coargui J ta -
neabfurdùmcxiftimatisrophiftam veftratém imitarii cu-
iùs h o c dibt'um fertur: Semper ego addilcés mulca fenefeo
fimul. Cæcerum Homerus in ox à b e llo Troiano vixiflè
ftatuâtur,autetiam eiuldem belli tempère,arque lubAga-
mejnnonemilitafie,aut fi lib etan të literas inuentas. Mo-
fem enim fiipra nôminatum,noniplà m odo Ilij câptiuita-
Ite,fed etiameiüsvrbis ConftrubHone & T ro è & Dardano
regibus multisannisantiquiorëmfüiftè conftabit. , Vtar
autern adîd p robahdumChaldæis,Phoeniçibus,& Æ gy-
Iptiis tçftibus.Quidmultaî'Decet eüm qu i perluadere velit
refh ipfam quàm breuiflimè prbponere.BeroluS igiturBa-
bylpniuSjBelijin Babylone Sacerdos,qui Alexàndtj ætatë
vixitr& Antibcno poftÀlexàndcum te r t io , Chaldaîorum(
hiftoriam tribus libris perfcriplît, & regum gefta expofiiit;
cuiufdam Nab u ch od o n o lb rn omin e , qui Phcenicibus &
Iudæis bellum intuleritjmeritionem facit ; quæ quidem à
P rop h e ts noftris comnrcmorata fie eueniuè feimuçj'fed
multôpôftMofisàetatem , arinis ante Perfarum regnum
feptuaginta. Berçfiim certèlociiplètiflîmum efle tëftem,
v e le x lu bæ d e Aflyriis feriptâ confiât hiftoria, quam feab
illb ’aCcepiflefatçtur. fcoft Chaldaeorum autemhiftoriam
resPhcenicumitaiehàbent. fiie runt apud eos très viri,
T heod otu s , Hypficrates 8c Mdchus : hornm libros
in Græcam linguam tranftiilit Chætüs.qui & Philolopho-
rum vitas accurate coferipfit: E t in hiftoriisebrum indica? Rçs Pha
tur,(ub rege quodarn raptum Burop.æ cojitigiile,& Mene- :mcum.
laum in Phoeniciam adueniftcytem Qhirami-régis rfieqtio
fit,qui Sal omoni ludæoru m régi filiam'çolloçauit, & om- u
ne^enus'lignorum ad extrudionem tëinplidonauit.Mc- L0^mi
naiidcr etiam Pergamenùs Hæc eadem ferfpeis teftat,ur.Æ- i 0
tas autemCHiranirvicinaeftlliaco bellqj&SolbmbifiChi-1
ramb c o iu u s longe inferior eft fiéciiibMolaico.Èxtàhtet-
jam annales Ægyptiorum diligentiftîmè conciQnati,&rei ptoloro*
rumlhe is conrentariimintèrpteseft Çlôlemæos» a p a qui- usSaceit'
dein rex,‘led MendefiiisSacerdQs. Is vbi regum gefta narr
a t f u b A mail Æ gyptio rim rege rudæos ex Ægypto tni-
guâfle teftaturinfiiam r e g i i M o f e n ducemfequutosi ^pion.
lie autem fc^bic. A ifiafis ruit tempore regis Inachi.Âppion
item Graminatieus^irceleberrimus libro quarto hiftoriac j
Ægyppa l^^cripfitëriim quinqùe libros) inter cætpràini
qu it , qu o^Maji am perfo d eri t A ma(îs rex^ qui în a cb iAr-
giui fècûlô vixitjVtirt fuis annalibuè authqr cft Mendéfius I
PtoleipæuSv jCæterum témpus ab Inacho v fquead îlij ca- i
pîiuitatein æta,tesin^plet viginti. Haecigiturprobatio n o - ,
ftraeft. . 1 . 1 |
ilofesan-i
Kis +o°-
IclIoTro-
Rano and-
■ uior.
■ c
■ Orphci
Jocmata
Hquibus
Içonfctipta.
■ Minor,
lycurgus
tu/uràirraces Oratio.
Argiuorumreges hifuerunt,Inachus,Phoroneus,Apis» Icnpfiti Dra co circitqr ti?ic*èfimam nonam O lympiadem
Criafis,Triopas, Argius, Phqrbas, Crptopap,jSthenelauy, nalcitur , Spion circaquadragefimam, Pythagoras circa
Danaus,Lynceus,Prcèpus,Abas,Acnfius,Perleus,Sthene- fexagefimam fecundam. o lym p iad e s autetn poft bellum
laus,Éuryftbeüs,Atreus,Thyefta,Agamemnon,cuiusim- j Trqianumannis'quadringentis ècfepteminftjtutas ofte’n-
petij, anno decimo odauqcaptja eftTroia. Debe t autem dimus.H^c ergocum ita le habeant,p,aucis adhuc feptem
quilaplt diligenter obferuare,quod,vt ipfi d ele Graeci te- J quoquelapientnmaetat?s commemoremus ; Illorum au-
ftäntur, nulla olim apüd ipfosftiftpriarum annota tipfuc- tern vetuftiflimus ' " Xhales '
, cum circiterquinqiiagefimam
ric. Cadmus, gnim qui Graêcas litera« è Phoshicia attulit,
Olympiadem vixerit ,nqn eft quod plura de rcliqûis alFe-
multispbftannisBcEptiam ingrefluscft:poft Inachutn au-
rantur. Hæc vob is,ô Græci, T atiahus ego Barbara philo-
tfemvix tandem fu bP h oro n eo ferina & paftoraliis homi-
fpphiæ feda tor com po lu i, natusapud Aflyrips, & veftris
hiitovitamitior & elegahtior fa d a eft. Quamobremfi
primum ftudiis imbutus, deinde v„erb illis q u x nun c fernere
Moifes Inacho fit ajqualis, Troiano bcllo quadringétisan-
me profiteor.In pofterum verb,quoniam Deum & opus
nisdptiquior erit. Q u o d ita fe habere demonftracur, per
cius agnofeo,firma mihi êc nunquatn neganda remanente
faccelubnes Atticorum regum & Macedonicorum f &
d iuinainftitutione, paratum me vobis ad examinanda
Ptolemaicorum,& Antipchicorum.Ergofipoftlnachum
mea dogmata præbeo. i .> , $•
clara Gra:corum geftaanriptari demum & cognofei cccpe-
runt,nimirum etiam poft Mofen.Nam Phoroneo,qui luo-
celfit Inacho , Ö gygus apud Athenienfes xqualis fuit,fub
F IN I S O R A T IO N I S T A T I A N I
quo prim.um diluuium contigit:Phorbanti auteinAd^us,
contra Gracos. -
4 qu o ,& Attica regio Adasa d id a , cosetaneus fuit;Triopae
fieculóPrometheus&Epimètheus vixerüt,& A tla s,& C e -
crops file D iph yes,& I o C e c r o p is tempore Phaëchohtxu
illhd incend ium, & Deucalionis diluuium contigere:fub
Stenelb reghum Amphid yonis , & Danaiin Peloponnefum
IN E V A fN G E*
aduentus, ,& Datdania D^rdano con dita,& Eprop* y y-v -n y j- Tk/f q r ' A q p t * TV"T T
cxPhpcniaaiuCretamreftitutibcelcbranturrLynceo re- , A -' 1 U i \ . V iV L ? JL A . X 1 A iN 1
gnance,Prq'ferpinaraptaeft,templiiminEleufine condi-
A L E X A ND R I N I ,.C O N S O-
tum , .Triptqlemusfiugésfeininauic, C ad ’musaduenit
nantiam,Vi£loris Epifcopi Ca-
Thebas , & Mtnpsimperauitin Creta: Prôèti fecuIo,Eu-
.m.olpo & Äthenienfibus bellum intercellit: lub  crifio,
puani
PelbpsexPhrygiarränfiiiit , Ion A thenasperuenit, C e -
crops item fecundus d am it , & Perfei Liberique patris
gefta floruerunt, & O rphei difeipulus Mufieus-'deindc A-
gamemn^ond d ace captum eft Ilium. Siciam apparetex
prædijftis quod M ofesprifcisHefoib. antiquior f i t , & e x
belldrum temporibus»quod Gentilimn etiam dæmonum
æfcatem præçellcrit:,& ^qiium eft vt ætaVë maibri tides ha--,
b e atui^otiusquamprâecisjquiilliusilogma tanon r ed è ;
in të lled a c fonte hauferunt.MultinamqueGrçcorum fo- 1 debantur, non minimofiudÿlaborergdegerit : report Ammonium
phiftîë’curiqfitag.e quadain in d u d i, quaecunque à Mofe & quendam Alexandrmum, qui canônum quoque Euangelijfertur inr
ijmilibuseifapiencibus virisdidicerunt,deprauare&fecus uentor, MatthaiEuangelioreliquorum trtumexcerpta iunxijfe,ac
efferre conantunpattimvtipti propriurp aliquidprome-. invnaniferiemEuangeliumnexüijfe. ShutEuftbiusEpifcopusCar-
re videantur , partira vc ea quæ non intelligunt fid a qua- piano cutdàm fcrtbens, inpufatione editionis fu a , qua canonesme-
P R Æ E A T I O .
VMfortuito in mantis nieas inetderet vnum ex qua*
tuor Enangeluim compofitum, & abfenti titulo,«on
inuenirem nomen kuthoris,dil\genttrinquirens,quis
gefta vel dicta Domini & Saluatoris noftri,Euange*
licaleäione di fere ta, in ordinem, quo fe confequi vidam
fermonis compofitione velantes,veritatem fuis com
menus vitient.Sed dc adminiftratione noftra,& religionis
noftræ hiftoria, quæçunqjie d id a fu n t ab eruditis Græcp-
rum^c qui quotque qlimero eius meminerint, in libro ad
eo s qui rebus diuinis limplicem fidem detrahuntjdcmonftrabitur.
In praefentia vero diligehtillime declarabo,quod
nonHomerb lblum M ofesanciqUiorfit, fed infupe.r aliis
quiHbmerumanteccfterunc fenptores , Lino inquam,
Philamnone, Thamyride^ Amphione,Mulaeo,Orpheo,j
D emodo co„P he in io,Sib ylla>&Epimeniae 'Cretenfiqu i
Spartam venit,item Aulireo P r b c p n n e f io q u i de Arima-
Ipiis feripfit, Asbolo ceptauro,Ifatide,Drymone,Eumiclo
C y p r io ^ o r o Samio.Profpautide A theniêqfi. Siquidem
Linus Jderculis eft difeipulus: Hercules autem vnius ho-
minisretatc res Trojanas p r e e d i t , quod ex filio eius T le -
pblemo liquet qui contraTrb ianqs militauit. Orpheus v-
na cum H e fcu leitix it: naiq qu;e ac tribuun cur ei poëmata
Onomacritus Athenienfis Piliftradis imperantibus circa
quinquagefimam O lympiadem comppfuiffè fertur. O r -
pfiei pifcipulusfuit fyLuCxusj de Amphibne non opus eft
plura dice^ , qu od conftet eum duabus aétatibus antè bcl-
lumTroianumcl^ruilfe. Porró Demodocus tk Phemius
fub ipfo b e llo :T róianb; celebresfuerunuliicqnim Procis,
file Phreacibüs conuerfabatur. Sed d e tcmporibus?& e o -
rumannotationqdiucrlasfe'ntentias abunde-vobis expli-
catasputp. -Reliquum eft, ne quid deefle vidëatur, y t de
nofinu^lsetiam lapientirendmine clarisquando vixerint
ap eriaiq^inosigitur,‘qux Qifi hi genere lapientix excelle-
re vifij$,eft> 'JScingemo clarus^Jegibuslaus;lubLyncepii
qui ppftDanaiupreghauit, 'vhudecima p.oftthachum *ta-
te floruit; L^cutgüs inultd poft Ilij captiuiratem nacus an-
nis centum ante O lympiades Lacedjemoniis. leges prajmorati
Euangelij edidit, ftipradiämriimitatus (tudium, refer tin
bunc modunt: Arnmonmquidam Alexandrinus multumfvtarbitrer)
labor is & ftudij imp en dens, vnum 'ex quatuor nobis reliquit,
Eftangelium.Ex hiftoria quoque eius comperi,quodTatianusyireru-
ditiftmus, &orator iUmjempork tlanßimus , vnum èx quatuor
cornpaginaueritEudngelium, cuititulumibiapentejmpofuit-»Elic
'beqtiluftini Philofopbi & 2fiartyris, $dumadhucyiueret,difeipulus
fuit. Ouo migrante adDominum cum palmamanjrjftiagiftnfan-
ftam deferens difciplinam, & doclrinafupemlto elatus,lap fits inEn-
cratftarum harefim, Maraonisfottus amglexus errorem.qtiam lu-
ftini ChrVtiani Pfyilofopbi veritatem,fua vitfpernttiofus extitit,af-
ferens inter alianuptias &ftupra, pari crimihifubiacere.Sed & di-
Uis Apoftolicis rnanusprofana emendationis, vel( vt dicam vertus,)
corrupt io nis dicitur intulijfe. Sed quia & bojiimum perfidoru(Chri-
fti Dei hoftri opérante potentia)confeftione,vel opere,ftpe triumphat
gloria verftatisfNam &damones Çbriftumfâtebatur&filij Sceua
in attibus Apoftolorum in nomine lifu, quern Pauluspradtcaret,da-
moniafugabant.)Tatianus quoque,ficetprofanisfimplicitus erroft-
bus, non inutiletamenexhibensftudioftsexemplum, bocEuangeliu
(yt mihiyid$tur)fplerti compaginatione dtftofutt.Etforfttan ddbuc
beati lift ini adbarenslqteri ill ins eruditioniimerito, hoc opus expli-
cuit. Arbitrer enim pr opter ca non Ammonij^fed hfiius effeeditionem
memorati voluminiis, quod Ammonius Matthai ferturrelationi,
Euàngetiftarum reliquorum relatione difcretosannexuijfefermones:
btc vero fantli Luca pnneipia affumpta. Licet ex maxima parte Eu-
angeliofaniïiMattbàijeliquorum trium difta coniunxerit, vtiure
ambigipoftit, vtrum AmmonijanTatiani inuentioitufdem operis
debeat aftimari. Veruntamen, velfiiam harefenrehes huius editionis
author extkitTatianus, verba Domini meicognofcensjibenter am-
plectorinterprctationeni. Sifu iff et eius propria ,procul abiherem •
Nam& cçntragentes magnifies libros edidijje narratur. Hoc igi-
turEuangelium , cum abfquenumeris reperijfem,quos Ammonius
E .
Drabo.
Solort.
Pythagm
H i l l
« R
l i i l i i K :
II111