LibtrPfetl
riffirmvâtïsgucvifioném,fummamqueaccceleftem I e-
s V Theolögiam ,.iis qui ail diuinitatem adipilcendam
ap tifiin t, eaqiie d ign i, tùm expofùit ,tùm (âq&is (àcra-,
mentis dcifôtmibusque mentis elèiiationibus contrahit.
DÜïcren-
tia v e t e - ’
ris & no ui
Teftamêti.
lob. 21.
Quorum:
fint participes,
quorum
non,
catechu-; J
meni.cner
gumeni,&
quiinpcc-
nitencia {
fiint. -
Catechu*-
meni.
Diuinotum autem eàntuümfaerofàndtvs liber j cui
hocvnum propofitum e ft, D e i Ôc verba Ssopera omnia
laudarc, fandtaque diuinortim virörum yerbaatque fa-
éta ornarc laudibus^gé^eralei'n àdhibet rerüm oiuina-
nim & eàntum j ôc expofitioném, atque adomnfa P onti-
ficia&çraraèntà adipifeenda, Sc coïnraunicanda, aptum
animum affert iis;, qui ipfiim diuittèaelari&c; récitant.
Gùm-érgO; j quæ omnia fidei ribftræ mÿfteria comple&i-
tur hymnorum laudumque m odulatio , animæ .noftræ
habitus,‘apté ad e afacra , quæ paülô poft facienda fuiit,
afFçceriC| diuinorümquecantuum cortcentu, qüàfi vna
côhfeütaneaquc (àcrorumchoreâconfenfionern,&cum
diuinis rebus, & fecum, & mutuam in ftitue fit, & lege
iànciiierit : turn e a , quas, conciia funt pauloqùe obfcu-
riorain (piricali Pfidmorum modulation? , pluribus cla-
rioribusqu^exemplis ac répétition!bus , dilatantur fan -
éHffiriiis diuinoram hbrorumdeëfcionibus; H o s librós
qui (ànélè le g é r it, in ei?*vnam atqüe. vniufrpodi con-
fènûonciH', & quad conrpircrionem âriimaduertet, y t s
quæ profeôta fit ab Vno diuinoque (piritu.
H i nc r e d è cu.m deçoro ïcù ex ordine dccenti poft
anriquiorem illamy v.fita dicam
T eftamentum prædicatur ,n o c , v t opinor, diuiho Pon -
tifieioque ordine déclarante, vêtus quidem Teftamenr
tumdiuina I e s v operadixifîe,nouumautemèffeciflè:
arque illud quidem iri fîguriis defcripfîflë & adumbraftè.
h o c autem præicntem mopfiraffè veritatenÿ: præfertim
cum 6c illius prædi.£lionam veritatem hùras effeëtio
conficmauerit, & nóuurpTéftamentum fit fumma ve-;
teris.Horum iiquidem,quibus nihil é'mnino fanétorum
{àcramentorum^ Âpoftqloyuthtuba j.inrio tu it, ne figuras
quidem & im a g in^ c e rn un t, q iio d& impudènter (à-,
lutarem diuini ortus difeiplinam répudient , & diuinis
feriptis hæc exitiosè dixerint, V iastuasfcire nolo. Cate -
ehumenos autem, & energumenos, quique in poeniten-
tia funtyj&ndhei hiemrchiæ mos pàtitur quidem audire
fàcramPlalmorum modulationem , diuinamquefàçra-
rum Scripturarum recitationem : àd (àcra autem opera,
quæ deinceps fèquuntur, arque myfteria (pedanda, non
eos conuocat,(èd perfe&osintegrpmm oculos.Eft enim
diuina hiçrarchia iacræ iuftitiæ plena ^aevnieuique pro
dignitate ialubriterconiditaneamtribuit rerum d iuina-
rum communionem., lànd equ e pro modo & captu in
tempore concedit. A c poftremus quidem ordo catechu-
menis,ideft,iis,quierudiuntùr,tributuséfl:.Aditus enim
eis ad om n e id q u o d in hi.erarchiaperficit, præclufus eft,
nèqueyllisiacris initiati func, neque diuinam fubfiften-
tiam coniècucr, quæ ih diuino partu confîftit , habenr,
ied etiam patris verbis tanquam obftetricante m anu fo-.-
uentur * vkalibusque figurationibus & lineamentis fin-
guntur ad beatum ilium progreftum vitæ lucisque prin-
dpém, qui d diuihö prcdpïôftcircitur.
- Y t ig itur , fi inchoariac nondum figurati pueri, qui
ex carne con fiant, cadanr antè quàm obftctricanone fo -
ueantur, eafiim ilium in terrafine o rtu , fine vicævfiira,
fine lucis a fpedu v t abortus, habebunt : necquifquam,
qui fit mentis fuæ, idquodapparetihtuens,- in lueem eqs
prolatbs éflè dixerit, qtiód fint ab àlui tenebris liberati,
(,dieet enim m edicina, périta corporutn præies, lueem
,vim fuarn emittere in c a , quæ lueernnaturarecipere pof-
' fu n t j f i c derorum fàpiens difciplina & feie ntia, primùm
quidem'eosdiuinorum fcripcorum, quæ forihandi vitæ-
qu e dandævim habent,cibo,quiinftituendb Sc inrrodu-
cendo valet , obftetricat : cum autem eorum naturam àd ,
diuinutn ortuni ablbluit^tùm denique vtiliter eis ordi-
ne côncedit aditum ad e a ,' quæ illuftrant Sc perficiuht.
N une veto ab in cho atisèa^’ quæ pe rfeda funt, ieparat,
q u q d & dignitatis faerorum rationem h a b e a t, & cate-
chumenorum iuxta hierarchici ordinis deiformem cqn-
ftitutiqnem obftctrieatiqnis Sc vitæ. Ehergumenorum
autetk multitudo a ^en s quidem etiam arcetur, fed fècundum
locum in fiipetibre parteextremitatis càtêchu-;
mèriorum obtinet. N equ e enim par e ft , mea quidem
fèntentia, id qüqdpartieeps ab'quandqiahdiifimorUm
iacraraentorum f u i t , (cd etiam contrariis aut volupta-
tib us, aut p ertü rb ati o nib useo n ftri d u m tenetur,ei quod
penitus (acris initiatum non e ft, ne c vlla ex parte eft par-
ticcps diuiriorum myfteriôrura. Quinetiam ad eos fa-
croyum a ip e d u s , & communiocöhcrähitür, idqueiure
ac mérité. Si enim veruih.eft,virum qui omnino diuinus
f i t , qui d ign u s fit, cui ad res diüinasadituspateat, qui
àd fummum diuinæ fimilitudink fpecieique, quam <|üi-
dem confèqui po flic, gradum, abfbtutis ac perficicndi
vim habentibus modis , qitibusaddiuinitatemcontend
s , elatus fit ï ne ea q u id em, qusecarnis fiint,'nifiiis quæ
natura neceflîtatem maxima.m afferunt,impülfum,qu6d
; lîyfuu enia t, quafi aliud agéntem perfedurum e lïè , Sc
templum præterea, aflèdacoremque foré diuini fpiritus
* in fummâ ilià (ua diüihitatis imitatio ne in fimih fi milem
locàntem. P ro fed o ,q u ié iu fm o d ië f tin u n q iiam d contrariis
yifis aut errôribusvcxabitiir, (èd eos r id eb it, & f i
incidant, expugnabit acp er ftq ue tu r , facietque potius,
quantvimextërnam acçipiet, & quafi pa tietureoanimi
(fii habitu, in quern nuïla cadit perturbatio, & quin ulli
ip(ê fiiccumbitjaliisque qiufm qq i paflionum vexantium
medicus yidebitur. Ego verb prætereaexiftimo , atquc
adeo certo (cio, eorum qui hièrarchiei ordinis (unt ,a b
omniadmixtione liberam 6c (ecretam prudentiam, ante
ho s feirè (celeftiftîma 8c maxime nefaria impulfione
agi tari eos o ranes, qui deièrta diuina Vira Sc (èntentia ac
moribus , cum perniciofis dæmonibus conftntiunt,
quod ea qu id em, quæ verè (u n t, &immortalicefpo(li-
denda, & (èmper iucunda Voluptatisque plena,per (utn-
mam ipfisque exitiofam amendam auerfèntur. Cùm
materia autem x o n iu h d um plûrimisque perturbatio-
nibus implieatum, quodalienumcftnarurænoftræfpec-
catum , pereunresque àc interitum afferentes volupta-
te s , & inftabiJes in rébus aliefiis, quæ non (ùnt, fe a yi-
dehtur , pro(perirates & optent & îèquantur. Primier-
g o h i , Sc apriùsquiàm i l l i , minifirilacrâmentihuius ptu-
denti voce (ècernuntor. Nequ e enimfas e ft, eis pàtere
adieu m ad vllum aliud (àcrum , nifi d o d d n a m ferip torn
m diumorum,qua admeliora perueniant. Si enim cce-
lefte diuinorum faerificiumeos , qui inpcenitentia fiitir.
etiamfi ei aliquando interfueïinr, àrcer, qu od id n o had -
mitrat, quod non eft qmni ex parte (acrofenditm : idem-
que h o c pudiciflimc pronunciat, E g ön e c ab iis etiam,
qui aliquâ ex parte addiuinæ fimilitüdinis cacumen eua-
dere non Jjoflunt, videor, nec cum iis me éommunico :
( arçet e *im hæ cvo x omnis admixtionis expers maxime
eos etiam qui vnà cum e is , quibus ad diqinas res ,'v t di-
gnis,patet adftus, precari nonpqffunt) m ültq magispro-
fana erit multitudo eorum,qui percurbationibus agitan-
tur,carebitqi (âcrornm Sc afpedu & communione.Cum
autem ex templq D e i expulhfiierinc, Sc à (acrifieio,quod
eorum virés fuperat, h q u i fiierts initiati non (unt, aCmi-
Süs pcrfeéli : S c cum' eis fi qui à (ànda yipa defecerunt :
conuenienterque h is , qu i ad aduer(àriorum & terrorcs
& vi(a propter igna.uiam procliues (u n t, v t qui magna
coïKèntaqiie.cum diuinis rébus cooiunéiione ad diuini
habitus eônftantiam efftcacitatemquç non peruenerint :
deinde cum h is , ir qui contrariai illi quidem vitænun-
ciummiferunt,- nondum ramen à vifis habitu amoreque
diuino aç liquidé (oluti funt a c lib e r i, Sc (ècundum hos,
ii q u i non plané vniùs modi (unt, arque v t verbis legis
vtar , h o n fiïnt immaeulari & incöntamina« penitus:
tùrri déniquè (an d i faerorum (acrificuli ftuaiofique
(pe<fiatores fandilfimum faeramentum fa h â è (pédantes
, beneficium principium, qùod bona largiturjgene-
OnM
SàrqS
ijàcram«
tU®lj
mitten
à.f4 i
ralidaùdatione concelebrant , a quo (alutar(ä nobis
Saeramenfa monftrata fu n t-, ‘quæ (àeram diuinitâtis
fimilitudiftèm in iis, qui mitiantur,perficiunt. Hune au-
tem hyinnum alii. hyrnni modulationem appellant,
aliijréligionisjjgmim. N o n n u lli, v tra ih i videtur, diui-
nius, Pontificis gratiàrum ad io n em , quod(àcra raune-
r a , quæ à D e o,ad nos peruentunt, contineat. Videtur
fâlÜTj
ofiuc
Muad-
Lretur,
e,nim>mihi omnium quælaüdahtur à nobis diuinorum
opcrumiaçmunerum ratio in nos extitifte , qu od nos
quidem pro benignitàce (ua in lueem protulic ^ farqué^
in vita mancre v o lu i t , primigenijsque figurarum pu lp
chritudinibus, id q u o d in nobis diuinam fimilirudi-t
nem præfert, formauit, d iu in iqr isq ue fta tus& adfiip e-
raintrodudionis participes fecit ; prouidit autem hoc $
} ytnos qui negligentia ftultitiaque noftra diuinis bonis
ac muneribus (poliati priùàtiqué fimus, reftauratis rè-
nôuatisque bonis in antiquum ftatuin reftithat, Sc per-!
fed a noftrorum aflumptione , nobiscum b o n i ,(ua.
pcrfedilfimç communiçe t, tandemque nobis D e i di-
uinorumque bonorum concédât commuhionèm. In
hune autem modum diuinabenignitate fan dè laudata,
o b ted u s quidem diuinuspanis proponitiu;,calixque bc-
nedidu s : diuina. autem (alutatiq liue b fculum adhibë-
tur, (àndarumqûe tabularum myftica,& mundicaptum
excedens recitatio. N o n enim poffunt ad Vnum colligi,
neque vnjus pacis e ffedricis eoniun dionis fieri partici-J
p e s ij, quiinter (é diiiifi fu n t, (ccuraque dilcordant. Si:
enim vnius contemplatione àtque Icientia .illuftçàti, '
cum diuina arque vniusmodi con iünd ion e vniim effi-
ciamur, nunquam nos in diuilas cupiditatps delabipa-
tiafh,ur,ex quibus terrenæ£xiftunt3affé(ftioniimqueple-
næ cum e o , qu od naturaeiusdem (peciei eft, inimicitiæ
Sc offehfiones. Hane q u id emcon iun d iop em méà (en-
tentia (aéra paeem impertiendi a d io (àncit, quæ fimile
in fimili collo ce t, atque ab ijs quæ diuilà (unt , diuina at-
que vnius mo di (peda cüla (èçcrnat. S an d o tum àu-
tem animorum , quæ poftpaeem ad h ib e tu r , prædica-
t iô , eos qui piè (an d èq u ev ix eru n t, arque ad v itævirtu-
ti çon(èntaneæ p çrfed ipn em conftanter peruênerunt ,
laudibuis àfficit, dum & n o s ad beatiffimum ftatum d iuinamque
r poft
laiionc
ftorura
(ortem eorum; fimilitudine ac imitatione
h o lta tu r , Sc quafi manii d u c i t , fic illos y t viuosprædi-
c à t , non mpreuos, iytjTheplpgia a i t , (èd v t e o s , qui d
morte ad v itaq idiuin am maximè migrauerùht. Sed a -
nimaduerte eps in (acris etiam memorijs inefle , ;unon
quod diuina memoria in imaginatione partis memqra-
tiuæ, inefie declaL'etur,(èdvt fi aliquis dixerit prb D ei dignitate
, preciofam immutabilemque in 'D e o e orùm,
qui diuinam (peciem p e rfédè prætülerunt,fcichtiam fi-
gnificat. Nouït ënim, inquit îcripturadiuina, quifunte-
ïus : E t , :Trec'toft in conjpectu Domini mors fanttorùtn eius.
Homiaü
cafùs Sc
peccatum.
Qen.î.
obferuarun quafi coramChnfto lpedance omncs o cçul- |
tiifimas noftraicogitationes, & fu mmarum partium ex-
piatipne, eius pinnia côhfidéràntibüs inheftigatiphibiii,
æqu iffim isque^à c integçrrimis,&'mini epfrup ris i ùdicijs
définira & conftituta: Ita diuinisrébus Pontifex
coniungitur | làndisquc Déi operibus laudatis*, ea quæ
(u ntdiuinamaxi m è;perficir,&'^u ælaudaifit^o cii lis J(ub -
ijcir,& dftendit.Nobis quidem, quæ diuinain nos opéra
acbenëficiaèllè pute m u s , deinceps pro, yirili parte ê x -
ponendum eft. Nequ e enim onmia laudarc poffurh jnë^- '
dum planeintelligere, alijsque tradefè. Quæ autem*
P ôn tifiqbu s , qui diuino numine permoti iunt', cpnue-
nienterfcriptiS;diiiinislaudantar&: pcrficihntur,ca, pro
câptu nbftrd , implorata primùm ea quæ Ponfificibus
f a fan éto Spirit u ) i n auxiliumdatur,ih{piratione,dice-
mtts. Geniis hominum principio diuinis benéficijs ftul-
tè elapfiun, vira pliirimispaffionibus ôpportûna cxcipir,
môrtisquëinteritumafferentisexitns. Reétè enimexi-
tiola à vera b o n itaté defe ôtio , (acræque legis , qu æin p a-
radiio lataeft, viplatipjeum qui" fà proprijs jÿôtib tis f (uæ
volimtatis j t.8c blandis inféitisque aduerlàrij fraudibüs
oeftro percitüs vitali iugp exuiffec,rebus, quæ diuinis b o nis
eontrariæ (une, tradidit. Hinc mireràbiliteræcërnam
quidem vitam in mortalem ebrnmutauit : principium
autem fiium cùm ab o r tu , quiintericui oppórrunus éft,
habu iflè t/ad fin cm principio confèntaneurn <jeduxft:
quin etiam curhffponte Tua diuinam, (ummeqùq (pëéta-
tem vitam amififlèt, ad contrarium extremum*pulfùm
e ft , id eftj commutationem, quam plurimæ Calamitares
milèriæque eXeipiunt. C ùnî verb etiâm déreéta via de-
flebteret, ea quæ ad éum fert, qui verèeft Deus, exitiofîs-
que ac nefarijs m ultitudinibus (e (ubir^iflèc, npri intel-
ligebat (è, non D e o s , neque amicos, (èdhpftes pbfèrua-
rè & cplere : quibus eo erudelitcr pro (u ï îm manitate a-
hutentibus, in ftatusinrethecionisque diftrimëh mifêf
rabilitervenerat.
Djuinæ autembonitausimmen(a humanitas ,p r ó u i - ,
déneiam curamque no ftri, quæ per (è çürat pin lira, piro !*luraan|
(uain nos benignicate non abieci.c, Ted noftrorum om- ren9rar,‘
niùmverèfâifta. particëps fine p e e c a tb ,à c çùm humifi-
tate noftra vnà fatfta & con iunëta, ëiirh fubrum nec
confiilbneçimminuto v lla ex parte ftatu ,& (ècmmcp'n-
iun&ioncm ac focietatem nobis, v t eiusdem generis,dë-
nceps con celfit, &pamcipes.(ociosque declarauitbo-
Morte fandtorum dibta, pro eoniummacioneih (andti- | norum (uorum,cum Sc m uîtitudinis quæ defeçit, vcoc-
tate. H ö cetiam fanétèconfiderâ,pofitisindiuin o ai- ’ culra (Ëchnicis) traditio in (crîptura tradic ,Imperium
tariveneratione dignis figpis, per quæ ChriftuaSc figni- ; quod in nos hâberer,dif[bluifler, no pro poceftaté,qùod
ficatur ôcpercipicur, fine morapræftb eftlanbtorumcd- longe multumquefiuperaret, fe d , v r myfticè traditfëri-
talogus, qui eorum coniun&ionem coeleftis a jque fiicræ ptura, in iüdicio arque iuftitia, & noftra in contrarium
cum eovnionisihdiuiduè déclarât. His autem eor itii , benignèmurauiflér. Nam mentis quidem hpftræcæcirà-
quem diximus,perfedHs, ftans Èpntifex çoram (anâ iiîi- tem, beaco diuinoqué luminécornpleuit, qu odque fo tmisfignis,
quaepropöfira (unt,manus cum venerando
(acerdötum ordine abluir.
>Qupniam igitur,vc feripta diuina loquuntur, Q u i lotus
e il, noli indiget, nifi Vt pedes lauet, id eft, alieuius altcrius
lauationis , nifi (ummorum (uörura fiue'extremorum:
quafitmmajfiueiummaruih rnanuum expiatione in pu-
riflimo diuinae fimiilitudihis habitu, conuerfionem ab o-
mniiorde & macula (olutam y & liberam fa c ie t , & ad
(ecunda inferioraque benigne progreflus , v t qui diui-
nxfimilitudinisplenitudinem^integritatemquefaluam
obtineat $ folutus erit atque inui<ftus, vt pm ninoyniform.
isrurfumqae ad v n um , vno m odo conüerfus. Laua-
crum quidem (äcroftniftum e r a t , v t diXimuT, in legis
hierarCnia: n unc autem & ,dPpntifice S c aiacerdotibus
m a& (p ec ie carebac, diuina ornauit pulchritudine.; A -
nimi %utem domiciliuracum perfebtalalute eflehtrjena-
turxque noftrx , qu$ferme collapfaerat & conciderac,
maxime deteftabilibus perturbationibus , iprdibus-
’cjhe^ntetithm a(Feciki$|bps iib e rau it, mohfttata nobis
vj.a,quaad fuperanitamur, d iiiinaque vita, S c ^ t ita dicam,
coniierlatione, in (aniSta noftra cum ilia ,quo ad e-
ius fieri pote rit, fimilitudine. Diuina autem imitatio
quonam modo aliter in nobis impnmeretur, fiififan-
(ftiffimorum De i operum memoria renouccur (ernper
po;ntificijs Sc laudiBus & facrificijs ? Ho e enim facimtis,
v t (cripta diqinS lbquunturji» eius commemorationem.Hmc
De iP p h tifex inD eia lta r ilau d a tfan b la diuinaquelefil,
quae diximus , opera diuinae noftri prouidentiae, quae (aadhibita
manu um expiatio, earn fignificat.Ii enim qui ad ; lu tisg en e r isn o itr i cau(a volunrare (ànéliflimi in Spi-
(anftiflimum (acrificiumveniunc,expiatie flèdebent
tiara ab extremis animæ imaginaciopiDus , arque per fi-
militudinem, quoad eius fieri poreft, ad earn accedere.
S it enim clariore D e i liice ijluftrabupcUr, diim vniuerfo
hiundö fiiperiores (plendbres,lumen raaiofecopia,eam-
que (plenajdioie in eorum (peculorum quæfimilis, (pe-
cieifunt nirorem, v elfu lg orem pehetrare cupiunc. Ilia
autem Pontificis (acerdotumque laàa ti^quæ fummis li-
tie extremis digitis adhibetur, eoram (anfoiflimis (ignis ;
n tu fa n d b jV tloq au n tu r diuina(criptàjperfecit. Pofteà
Verb quam ea ornauit laUdibus,& vèneraudarn ip(brum
(piritalemque eonterhplatiohem mentis oculis a(pexit :
ad, eorundemfacrificium ,quod fignis continetur,yenit
atque^id quo i D è o prodîtum eft m o d a y facit. ïtaque
reUgiösèfiipui,&,vtPótificem d ecet,poït(acrasdiuino-
rurti ôperum laudes de facrificio, qùod ipfius dignitatem
fiiperac,(è purgat , dum primé ad eüm clâmac, Tu
d ixifti, lïocfaçïte ïn nieam commemormomm. Deinde cum
L 4 T 7 ■ ' — ‘ ' ~ ‘rogaui