'al. ange»
(US.
Spiritus
terr.'rtris
cjualis fit.
B
Deliciç fa-
tuæfunt.
c
Qui (eruit
cupidicati
bonæ. fii-
perat pra-
ua.n cupi-
dicatem.
Scruitus
cupiditatis
bonæ qua
lis fit.
D
Mandata
Déi poffi-
bilia font.
..
8e heminirefpondet in terrog a tiv , nee.fingulis relpon-
d e t ; n eque cuih v u lt , homini loquitur Spiritus D ei ; fed
tunc.loquitur cüm yuit Deus. Gum ergo veneiït homo
qui habet Spiiitum D e i, in Ecclefiam iuftorum habendum
fidem D e i , & oratio fit ad D e um : tune f nuncius-
fanótus diuinitatis implet hominc ilium Spiritu fanéto;
SC loquitut in turba, ficut Deus .vult* Sic ergp dignqfci-
turfpiritus diuinitatis, in quocunquè fpiritus diuinitatis
loquitur. Au d i hunc & d èfp ir itu teti:efti;i,vaeu9 ,^fatuö^
virtutem non habente.Prjmüm autem, huherhombpui
tatur fpiritum habere j exaltat enim fe , 6c v ijlt primatn
cathearamnabere, & imp'robuseft,&verbb fus,&in deli
cijs conuerfatür, & in voluptatibus mulds , & merce-
dem accipit diuinatiöhis fuse: Q u o d fi honacceperit: no
diüinat. Itane SpiritusDei poteft mereede(saccipere,8e
diuinare ? ^TMon conuenit h x c facere De i F fo p h e tam !
Sed cupiditas mala e ft, eoneupifeere vxórcm alienam;
vél mjilierém eoneupifeere virum alienum ; & lautitia?
concUpifcere d ïliiriaram, 8e multitudinem ciborumfu-
peruacuorum.&ebrietatem multam, & delicias multas.
Fatuxenim finit delicitemultaei 8e voluptates muitje fu-
peruacux fimt ferais D e i. Hasc ergo cupiditas mala eft 8e
perniciofa,qux mprtificatferups D ei, H * c enim cupiditas
d diab olo eft. Q u icunqu e ergoreceflèrint a cupidita-
tem a la , viuent Déo : nam quicunque lu b ie d i iuerint
cupiditati m a l* ; in perpetuum m orientur: m ortifera e-
nim c fth x c cupiditas mala. T u ergo indue cupiditatem
ûs,ncqtie m anfiietius, neque fànbbius j 8e cónuerrite^v os
ad Dominum Deurh\8e relinquîte diabolum ÔCvdlttpra-
teseiuKqûiamalæfuntj ôe^amaræ^ôeimmundæ: ÔCnôli-
tetimere d iabolum , quia in vobis poteftatem non ha-
b e t. Ego èhim vobiscum ianrnunciùs poenitentiæ, qui
dominorillius.Diabolus autem timorem Fa citjfed timor
illiiis vanus e ft. N o lite ergo timere cum^&Fugiet à v o bis.
Et dixi illi : Doinine ; audi me paucayerba dicentem
tib i.DiCjinquit. H om o , in q nam, cupit quidem mandâ-
taD e i cufiodirjï; 8e nemo eftqui non p e ta tàD om in o vr
pofiït mandata eius feruare : led diabolus duras e f t , Ôe
potentia Fuadominatur in D eiferuos. E t dixit rNon pO f
t e n ,in q u it , dömihariin Dèi fèruós qui ex totis præcoçv
dijsjjn Dominum credunt. Poteftaufemdiabolus lmfta-
rïrfed vinçër.enon poteft.Si enim refiftis illi ; Fugiet à v o b
is ; Nam quicunque fide pleni non funt,riment diabolum,
quali poteft atem hâbentem : D iabolus enim tentât
feraos Dé i ; & ,.fiinuenèrit vacuos, exterminât. Sicutc-
nim homo cùmimpleuitamphoras b o n o v in p ; ôeinter
illas amphoraspaucas femiplenas pofiiit ; ô evenit v t tentet
& gufiet am pho ràs , non-tentât plenas ; feit enim
quod bonæ funt; femiplenas autem guftat; ne fint a c id *
fadfcæ ; citôenimfemiplenæ amphbræ açëfeunc,, ôepçr-
dünt làporem vint : Sic & diabolus yenit ad homines
feraos DeijVt tentet illos. Q uiçunque autem pleni fiint
fide; refiftuntilli Fortiter ; & i l le receditab eis,qu ian on
hàbetlo cum intrandi. T u n e vadit ad illos qui non Funt
Diabolus
Dæmon,
rç<aè çte-
denCes ni
fuperat.-
Infidèles,
mecuunc
iuftitiæ; &armatus timoré Domini,refifte cupiditati mar , in fide pleni ; &c quoniam hàbet locum,indè intrat in il-
l* :T im S r è n im habitatin cupiditatèboha. Et cupiditas ^Ips : &quæcunque v u lt, facit illis , & f iü n t famuli eiu$-
mala, cùm v ident te armatum timoré Dothini refiften- s ed vobis d ico ego nuncius poenitentiæ; ne timeatis dia->
te fibi ; fu gie tàte lo n g é , & non comparébit ante t e , d - bolum. MilTus enim fiim v t Vobiscum fim , quiconque
mens arma tua; & obtinebis viiftoriam, &*coronabétis ex totis præeordijs egéritis poenitentiam ; v tconfirmem
ob illam , & peruenies ad cupiditatem bonam, & tradës yo s in fide. C rédité ergo ,qui propter d e liâ a veftraobli-
viôtoriam D e o quam acceperis, & ftriiies ei operando ri eftis Deum ; & qui làlutcm veftram obijcientes pecca-
ficut iplè volueris. S i autcmFèruierïs cupiditati bonæ,6c • tis yeftris ,grauatis vitam veftram : quod fi con ue rfifitt-
fubditus eifueris .* pqteris dominari Fuper cupiditatem ritisadDominum ex: totispræcordij^veftris, & Feruieri-
m a l a m e r i t fubditaribi ficùtvolueris. VellemFciré,. dseilè cun dùm voluntatem ipfius : dabit remediupec-
Domine , qu omodoieruire debeam cupiditati bonæ. caris vcftrisprionbuSj, &^iabetispoteftatemdominandi
Au d ijinqu it, habe timorem D e i, ôefidem in Deo,6 cv e - omnibus operibusvdiaboli. Mmas„autemillius in totum
ritatem ama,&iuftitiam dihge, & fac bonum ; hæ c o p e - timere nolitevfine virtùte enim luht,ficuthominiS mo r-
rando ; probatqs- eris lèruusD om in i,6e lêruies D e o ; 6e cui nerui. Audité ergo m e , 6e tinj^tclDomînam omni-
oîhnès quicunque ftruierint cupiditati bônæ , v iu en t | potentem qui poteft vos laluos facere 6e perderë ; 6e cu-
Dëo.Confutnmatis his mandatis duodecim : dixitmihi.j ftoditemandataeïusycv i t i j s D e o . E t dixi ilii : D om i-
H ab e shæ cman d ita ,amb ula in his : ôeaudienteshomi- ^ | m odo c o n firm a is lum în omnibus manda tisD o-
neshortarevtpoenitetttiam agantjôcpcenitentiaeorum j mini,quamdiumeenmes^6eFcio quôd conFringes orïi-
milüdafiet rehquis diebusvitæeorum, Etminifterium nëmvirtutem d iaboli. Sed.6e nos exuperabimus ilium,
h o c quod tib i d o , explicadiligenter, 6e multum conlè-
queris frudum,6e inuenièsgradam apud omnes qtii poenitentiam
agërit 8c credent verbis tuis. Ego enim tecüm
fiim , 8e cogam illos credere. E t dixit illi : Domine : hæc-
mandata magna ÔC præclara finit : 8e ëxhilararë cor ho -
minispoflunt, qu i potueriç citftodire mandata hæc: led
ne feio,Domine , an poflint mandata hæc ab homme cu-
ftoditi. A it mihi : Hæc mandata Facile cuftodieSj6e non
erant dura: fed fi tarnen in cor tuumpôFueris nonpolïè
ab homine cuftodiri,non euftodies ea. N une autem dico
tib i , fi non euftodieris hæc mandata 6c omiferis, non
eris Faluus, neque filij tu i, neque domus tua : quia ipfe
iudicaueris q fièd non poflint hæc mandata ab homine
euftodiri. Hæc mihi vehementer iraçundèlocutùs eft,
ita vt conterrcret me yaldè i Vultiim enimFuum muta-
u era t,ita v tn on p ou èth om o luftinereiram eius. Et cùm
vidiîTct me conturbatum totum,6é confulum : coepitlp-
quimodératiùs 8e hilariùs', dicens : ' Stûlte ôeinfenfate,
ihconftans & ignoràns maieftatëmDei, quàtptmagnus
quaihqüe mirabilis fit qui orbefnyereauitÿroptep homi-
nem, ôeomnem creàtnrâm fiibiecit hômini, ôcqmnem
poteftatem dédie illi ,* v t dominecur horum maiidato-
rum. Dominariiinquit , poteft omnium horuni manda-
torum,quihabetDöminumirfcörde Fuo: quiautem ha-
bentDominuminiab iis FuisF&corillorum obtuFumeft;'
6e lbh gè runtàD omino; illis mandata haêc dura lunt 6e
difficiha. Ponitë érgo vobis qui vacui ôe leueseftis in fi-
de, Dominuur Deum veftrum in corde habere ; 6e intcl-
I ligetis q u o d nihil façilius eft his manda tisfn eqüedulcifi
poftumus mandata hæcquæ præcepifti (Domin o confirmante)
euftodire. Cuftodies, inquit,fi‘cor tuum puri-
ficaueris ad Do ininum: fed 8e omnes cuftodienr,qui pu-
rificauerinfcorda Fua à vanis cupiditaribus huias læculi:
6e Viuent D e o . - ,
H E R M Æ Q Y I D . P A V L l D I S C I P V L V S
FVIT TALsà ADSCRIPT! PASTORa I IS , |
Liber I 1 L
S I M I L I T V D O I.
% ■ ■ .• . ©
iïosrfuia in hoc mundo permanentem cmtatem non habe•
mus : debere inquirers futur am.
T dixit mihi î.lcitis v o s , Domini fe ruo sin
peregrinatione morari î Çiuitaisænimve-
ftra ,îongè eft ab hac çiuitate. Si ergofeids
ci ui tat e m veftram, i n qua habitaturi eftis ;
quid nîc emitis agros,6eajpparatis lautitias
ôe ædifiçia, 6e habitationes .Fuperuacuas ? Hæc enim qui
comparàtinhac çiuitate,, non cogitât in fiiam ciuitatem
r e d in lO ftu lte , o dubic 6c mifer h om o , qui hö n in telli-
gis hæc omnia aliéna efle;ôe Fub alterius poteftate 1 di cit
enim tib i Dominus ciuitatishuius : A u t legibus vtere
meis, aüt recède de çiuitate mea. T u érgo quid fa cies ,
q jii hâbes legem in çiuitate tu a î N un qu id propter,agros
tuos,aut prop ter a!iquos apparatus tuos,potertsnegare
legém tuam? Q u o d fi negauetis, 6e volueris redire in ci-,
Emptorct;
non cog«*,
tant JfutÙi
raiû ciui*
tâteraqaiiç*
Ifctnofÿn
u i filtern tuam : non recipiëris, Fcdexcluderis inde. Vide
t igo ;,vt ficut perëgrè confiftens, nihiljàmpliùs cpmpà-
res tibi,quàm fit necéflarium’6dùffidens'tibi : ôcparatUS
c ftô jné cùm vô lue rit Dominü's ciuitatis huiusexpçllere.
te.contradicas legi eius : ôe eàsin ciiiitatem tuam v t vtà-
ri^lege tua,finë in iuria hilaris. Vo s igitur vidëtë qui fer-
uitis Deo,8e habetis eum iri cordibus vëftris ,|dpëramjlni
opéra D e i, memores mandatorum 6e prpmiflbtum eius
quæpromifit : ôe crédité et qu od faciet vob isi fi mandata
èius euftodieritis. Pro agris érgo quos emereyôlueritis,
rëdimite animas de néeelfitatibus próut quisque poteft,
6e viduàs abFoluite,orphanis iudicatç, 8c opes aediuittas
v eftrasinhuiüsmodi opçribus confumite : In hocenim
vos Dominaslocu plë tau it, Vt huiusmodj minifteria ëx-
plçatis. M u ltô melins eft hæc façere, quàm agros âut domos
ëmere ; quoniam hæc omnia peribunt in feculo : at
quæ pro nominë D e i fé cetis , inueniesin çiuitate tu a , 6e
habebis gaudium fine triftitia 8e timoré. Diuidas ergo
gentium nolite cupere ,perniciolæ Funteniin Feruis D e i :
de proprijs autem quas habetis, ea agite, quibus_p.olïitis
confequ i gaudium. E t nolite adulterare, nec alterius vx-
orem'tangere, neque eoneupifeere ; concupiFce tuum o-
pusj6e Faluus cris. •
S I M I L I T V D Ó I I .
>, Ÿ tv itis vlmo fulcitur ; fie difies, orationspaupe-
* risiuuatur.
CV m ambtilarem in agrtim, 8c confiderarem vlmitm
ôe vitem , 8e cogitatem intrame dé Iruétibus earü
appâtait mihi angelus, 6c: dixit mihi; Q u id intra te cogitas
? Et dixi illi : de hac vite 6c ylmo d ilpu to , Ddinine
quoniam frmftus illarum decori Funt. Et dixit mihi : Hæ
duæ arbores in exemplum pofitæ lunt feruis Dei. E t dixi
illi : Y e llem fe irç , j^oinine, harum arborum exemplum
qu od dicis. A u^ i, inquit : Yjdes h a u t v item , 8c hanc
vlihum?'Video,inquam,Domine.^Iæcvids,inquit,fi;U-
«SbiferaeftŸ vlmbs.autem lignum fine frifetu eft,: led vitis
hæc, nifi applicitafuerit v lm o , ôçluper illàm requieue-
r i t , non poteft multuîhfruôtumfecere.: lacen senimin
terra,malos fiû ë lu sd a t, q u ^ no n pendet Fuper vlmum :
fed fi lurlpéhlàfùèrit vitis fuper ylmum , 8e pro fe, 6e pro
v lm o fru.(ftutn dat., ’Y id e ergp quodMmus frmftùm daSt
non m inorera quam vitis; Fedpotiùs m aiprem.Qùomo-
dp,inquam,Ddniiiie,maiQgcm quàm vitis ?, Su^)cnFa,
inquitjin vlmpj, fruétum multum 6e bonum dat i.iacens
âute m in terra,exigu um 8e peflim um ftuótum dat. dHæc
igitur fimilitudo pofi ta eft feruis D e i , paupe«i 6e diuiti.
R e lp pn d i, inquiens : Dominejdempnftra iqihi ! A iÿ li,
inqUit : Diues habet opes : à Dtunino verô paupereft; di-
ftrahitur enim circa diuitias Fuas,8c valde exiguam habet
orationemad Dominum : ôe quam h a b e t, inertem habe
t,5e no n hâbentem yirtutém. C ùm igitur diues præ-
ftatpauperi,quæ illi ópusfunt, pauper orat adDominum
pro diuitëi 6e Deus præftat diuiti omnia b.ona, quiapau-
per diues eft inipratione , 6e virtutem magnam habet a-
pud Dominum o ratio eius. T tm ç e rg o diues præftato-
m niap au pen, quia fentit ilium exaudiri à Domin o , 6e
libenter a c fin e dubitatione præftat e iom n ia , 8e curât
ne quid ei défit. Paupe rDeo gratias agit p ro d iu ite , quia
opus Faciunt à Domin o. A pud homines ergo vlmus non
putatur dare fruéhim , 6c nefeiunt neque inrelligunt
qu od fi Focietasaduenerit v it i, 8cvitis d uplumda tfru-
<ftum,6epro fe Ôe pro v lmo. Sicôcpauperes,pro locuple-
tibus orantes adDominum,ex^udiuntur,ôcaugentur p-
peseoruin,quoniampræftantpaupenbusex opibusfiiis:
Sunt igitur ambo, confortes'bonorum operum fiiorum.
Qmcunque igituirhæcfecerit, no n deferetur à Domino,
acérit Fçriptus in libro vitæ.Felices igitur qui pofïi-
dent , ôc fentiunt fe locupletari;, qui h o c enim
fenferit, poterit aliquid mi-
niftrare. t»
S I M I L I T V D O I I I .
V t hyemevirides arbores, ab ar'tdis: fie in hoc feculoiuftiab
ïmufiis internofcinonpojfunt.
« St end it mihi arbores multas ab iedis fo lijs , quæ
mihiv elut aridævidebantut: omnes enim fimiles
érant. Et dixit mihi : V ides arbores has ? V ideo,inquam,
Domine,fimiles aridis. Re lp on dens dixit mihi : Hæ arbores
, in fimilitudinèm funt horum qui in fe cu lo mo-
rantur. Refpondi.inquiens : cur Velut aridis fimiles Funt?
Q uoniam,iqquit,nec iufti,neciniufti cognofcuntur, fed
fimiles funtin h o c Feculo. H o c enimdeculum iuftishy-
ems e f t , qui n o n agnofcuntur,cum peccatoribus habi-
tantesjficut in hyëme omnes arbores ab ied ifi'o lijs , aridis
fimiles fimt : nec poteft cogUôFci quæ Funt aridæ âut
qpæviridës : fié ô e in n o c fe cu lo , néc iu ftin ec in iu ftico -
gno feuntur, Fed fimiles funt omnes.
S I M I L I T V D O IV .
V t afiateviuida arbores ab aridis fruftu&virentibusfoliis
internofeuntur : fie in futuro feculo iußi ab iniu-
f i i s , beatitudine djfferiint.
H St e n d it mihiiterum arbores multas : quarum a-
liæ frondes emittebant : aliæ aridæ erant.« E t dixit
mihi: Vidèsne has arbores? Re fpond i, v id eo , Dominé,
alias aridas,6e alias Frondentes. Hæ arbores, mquit,quæ
virides fu n t, iufti lunt qui habitaturi funt in futuro feculo
. Illud enim Futurum feculum æftasÿft.iuftis : peccatoribus
autem hyems. G ùm ergo illuxerit mifericordia
Domini : tunc declärabuntur qui fe ruiüntDeo , 6e omnes
peripicui erunt. Sicutenim in æftatefruëtus arboris
cuiuscunquedeclaratur6epatet : fie 6eiuftorum factum
declarabitur,ôe patebit,6eomnes,hilares ÔCgaudentes in
illo feculo reftituentur. Namcæteræ genres ( peccatores
fcilicet) ficutarbores quas vidifti aridas ; taies inueniun-
tur aridi,8efinefru<ftuinillo feculo: ôe fient arida ligna
Comburentur,6e palàm fient, quoniam malè fecerunt in
omni tëmpore vitæfiiæ: 6e comburentur id eo, quia pec-
fcauerunt, 6epeccatorum fiiorum non egeruntpoenitén-
tiam: fed 6e cæterægentes com bu rentu r, quia non a-
gnouerun tDeumcreato remfuum.Tu ergo Facfruëtum N . ç
bonum,vtinæftatecognofcaturfruâ:9tu?, Ôeabftine te a homines
rriultis negotijs,6e nihil delinques: quicuq; .n. mu ka ne- in mulris
god a agunt,multa delinqnunt : quia conftriótiiunt circa
negotià fua,6e non ferumnt D e o . Nam quomodo poteft
homo qui non ferait Deo , aliquidpetere 6e accipereà
D e o ? j Q u i enim feruiunt D e o , petunt 8e accipiunt fiia
defideria. Q u o d fivnum^iegotium tra<ftat aliquis,poterie
Feruirc Deo : quoniam no n alienatur animus eius à
D om in o ,fed pura. mente ferait Deo. H o c ergoilfeceris,
poteris in venturo feculo habere ffuéhim : lèdôequifc-
cerint hæc,fru ëtum Ferenc. .
S I M I L I T V D O V.
De vero ieiunïo, & eius mer cede, tum & de corporis
munditia.
CV m ieiunaxem 8e federem in meyntequodam, 6e
gratias agerem Deo pro omnibus qu s fe c e ra tm e -
cum, video jpaftorem ilium fedentemiuxtame,acdiceii-
tem m ih i: quid tam mane huevenifti,? Re fpond i: quo -
niam,Domine,ftationemhabeo. Q u id eft,inquit,ftado?
Et d ix i: ieiunium. E t d ix it: quid eft illud ieiunium? ficut
fo lebam,inquam,ficieiun o. Nefciris,mquit,Deo ieiu-
nare , neque eft feiuniumh oc q u o d ie iuna tisDeo , nihil
prpfidentes. Q u a re ,inquam, Domine, ita dicis ?D ic o
certe,inquit,non efle ieiunium h o c quodputatis v os ie -
iunare: fed egotC d oceb o quod fitieiunium plenum ,ac-
ceptumque D e o . Au di,inquit:,Domintisnondefide -
ra t rale ieiunium fiiperuacuum: fic enim ieiunandonixeiunium
dieebatur
ftatio.