m m
m h e
fo teùrit,& origines didHonüniexpönünt.-autilloruni qui fruticïs èc^tràprodûxitiguianimaliacrtàüit,&hotiiinem !
homöriVfna& fynoriÿma ( æqüiuoca & yniuoca aliqiii | finxiriHäic eumcbgkämus r& an im o cép led irnü f Deurn '
j jLatine dicunt) & categoremata ( praèdicamenta VeltemX
p ific em , cohTer lia nie nv&: gubérn a'rire ih ar te a c fciertua
màgeherârerunijScàxîômata,,& quid fit fubic&umiquid
rësv^iuërtes,ma’ndfq'fad eumpVira'Sattollimus, qiiànam ;
prædicatum,docerit: his & eiufmodi edifterendiyâudîto-
amplîus heeatom b e , qub m agificentiorl%crificiô iridi- :
res fubs fe b eaturos pöllïcitiïecquiillorum, inquani, tam
g é f i Gânitquidempôeta:
puri & fin&ri tent arifmi, v t odij locoamdreprofequan-
Sacrificant,adolent}libant,orantque,voiïèntque
tur inimicos: v t maledidta in eos qui çffutireëàcoepcrunt,
: Mortalesfuper!s,fic[uidptccauitwiqwe,
àriimofumma njodetàtionc cdmpofito , noriïeger^tft,
ted bene precétur: & próijsqui yitisipforum infidiantur,
ù^J^ ifq u a ^ y tfla ea tipoe p a siM ^m tèm in d ttU
Deùm o fentVQuincôntrapotftis illi nunquamnon per-
Sed quid e g o . fact j fi cia & holoçaufta^dût'èm j quibus
gunt aduertes eos à quibus offènfi fuerint, riefàhda quæ-
n o n o p u s h a b e tD eu s l pepo fd it îllè'nbi vi&imam iri-
uis excogit are : & temper aliquid in eos mali patrare cu-
crüéntam, & àniiirum rarióriiscömpotem fibi offerri ac
piu hfi nec benefaciendi hominibus , ted artem bcnedi-
rhiniftrari.
tendi fcopum fibiprdponunt. 1 Ap u d n o sv eroh om i-
Iâm qu od à nomsreqüiruht»’ (^ f ftatïflsï'hpn:(lfpplîce-
hes etiam priuatijquiqjex manupretiovi£Htant,& ànieuo
m us, & eofdem ,qno^ciuicates pie raêqj o rnnès,Deôs hot
j f |
■ B
læ,fi nuliam dicendo profeflîonis teadytilitatem’exhibere j noremus-.nullarationefaciunt. Siquidem rieillîs quidem
queant,rebus ipfis&operibus earn déclarant. N eq j enim ipfis^üi nôbis'hoc vitiôVertunt qu od non eqfHerh quos
I Oîatione^cOmpofîtas recitant,autannumerantvcrbajted ipfi agnofcun t,Deoste qiiarnur, in ter fe conuenit .Nenipe
adiones hôneftàk & virtutum exempta d éfe pràèbét: dutn Athenienfes fibïGelëüm & Metaniram D è o s ^ t u e t e h f
percufli non repercutiunt, fpoliantibus dicajn non fcri- Lacediëmonij !VIenetair,cüi S t tacrificia & dies feftos pera-
b u n t, petentibus targiuntur,p rox imo s(qu bfque ) tàn- gUpt. ilifcntes, q iun èn ô r iien q uidem ilH usaud iu n t)|&
quam feipfos amant.An verô,ni|iDeumgenus humahum ’ tân quamhdftjsaudteënbileiÿ )' fuum celebrant Hedtô-
tefpteere, eaqué præeffe putavemus.adeo puritati Sd n n o - f e n i , C h i j Anftæurn,eüddem & Iofcem & Àpollinem exi-
centiæ ftudercmus î Nequaquam. Sed qüoniarfi perfuafi ; ftlmâtesiThafijTheâgehcm, a quo cædes etiam in Olym-
fumus D eo «ÿüi& uosi8cmundumbuncfcondidjt> trah(ar ! pia«*ib|s connnifTa eft. ^amyXyrandrum, pofttàt’ illatas
élæhic Virai totiusrationc&ubs redditurds , moderatun^J ab eo cSdes' ,' tdbmalaperpettata : Àfcman &H e fio d u s
m ,
Iudicium
futurum;
benignum}& ptefilque cöntemptum v^iuendi gferiüs deli-]
gimus. Q uippe nullum in vita tantum tnaihmj etia’mfi ca-
pitispericulüm agattïr , fiiperuenire nlc^3Spófièarbitramur,
qüod nöh omnino fit' minimi,imp fllihili Faciendum,
prxillaqu'am a fummoiudiceexpeétamüS o lim’Fd^icita-
I te*, maniuetXi benigris rhoderatxque v itx cau fa , nobis
Ipromifia.jPlato d Mi n oe & Radaman th o iudicondospu-
nieadofquemaróspronuntiauit:nos v e f 6 n e^ue fi Minos
'aliquis fuerit, nec 1 Radamanthus, aut horum etiahipa-
ite^';udiciur),ei ab illo vitari polle aflèrifhus. An v eto illi
-quibiis hïEC tententiaanimo inoleuit, Edamus, bibamus,
eras enim m priemurt'& morfeih yprofundum quendani
temnum rerumqué pmfiiumiobliuionem.ftatuuntjFy rille
ait,GermanusmortiSiFomnus)pieratisin Deu m ftudiofi
v identur, nos nonyidemu r, qui innocentiae.dcianditati
vita: oranera öperam damus,vtdeuitemus iudicium.ïNos/
inquam,qui praetentem hane vitammiflime ihagni facimus,
&iUum duntaxat ducem pef tranteuntes tequimun
quemytpote D eumcumVerbo lub Cognófcere optam us,
^qusenapiFilij ad Patrém fit vhiü intelligarntfs,q|dd
;|e|cum Filiö coihmünicet , quid fit Spiritus : \fuig v.nifax
tn |m ,q u x v iit^ üm ,’Spiritus te(lrcet,Pilij & Pattisi,&qui
longe praftantiörem'qüam VeFbïs1 Cxprimere quiiquarh
vau?at,’cant qu^riös expipiét yjtathagnóteiipusf^pud.ab
otnfii'Crirriine adipiam tranfierhnüg : qiii denique adeo
behtgni furrtus,vt nön amicos tantum tediin i^icb ïe fia r^
diligamüs.' Si èhim r edahi e t isd n qü i t-illós qifiVois dïhant^«
&'mütuum détisjllis ^ui WBiSotiam d cd e r iq t^ “^cquid-
nammereraihi T ales , inquam, lïbs quuih fim usYextfti-^
Medeahi:« C iliées Niobem.SiculiPfiilippum Butàcidç:
Qnefilâura Âm athu fij,^ ÂmllcamXârt^ Së*d
de^éîét me prîus diçS quam omnes recènfuerô^. Qûtim
igitürigfî infer tedè ruis dijs diflèntiànt, quid efi qu od in
nbbisnonaltentientibusvîtUperentîPorrôÆgyptioriim
cær è rh oniàs q û isn o h ri dieu las dixérit? plan gutit illi per
féftos teequenterquécbnuentuS, & p ed o ra teriunt, tàn-
quam p ro^tërdefundod* & rurfirs tecrifiéanï'tanquàm
dijs. Sed h o c mirum non eltih illis qui etiam in beftias
hbnoresdiuinbsconFeruritiquæ quürn rhoriuntilr, capil-
lostondëtleafqiin^'em^lfStepeliun^&'plahâü^
decérnünü* Ërgofi rib's iinpietatis pbftuTâmùr qu od ridn
i éommunesçûrrii^fîs cultüsèxerèeamu^ omneS eodem
nbrhiheclüitateS j gente^ p a r ir c r o ^
nbrieriimbirines eoldem D eW f e’rier an tur. Sed quàmuis
intente Coflüériîrent ': oporteretneideireb nos etiarri àd
ftatuàs eorum adire & ruppiîcaré î N o n diteerneritesple-
rïq üé , q u idm a tér ia fit,qu iaDeus i & quaritum vtrinque
ihtëtjâlîHpàïêht v coriiiinétis riiatcriæ iimùjaçhns aepe^
durit. N o s yèrodifcrïriiëri.fari^
riitum,irite^eris^rion 'en ÿ iiite tic l^ ^ 'd )n x e lïê .^ rÿ i ^ T’
que^^teritepereïpitùr: & m iin|ynïcui^^^^
Nam fi .ÿ a td ÿ B c DeüS:imucerii‘nih ird iffe# ch |, fed no-
mïhatantù fti/dirierfaj:|esyna foret ,lm p .ij;tah ee lîem ti^
isdbSird^lapidé^jigna ÿ.aprum& argentum* ,Si autem
maximo d ii^ n t interuallo, non minus quam artifex & ëa
qüae ad artem eicpmparata fu n t, quidirieufartiut fTNarti'-
ficut figdlu#, ita pêùS,ëll pp ite x, mateçiay ero aa attem ei
tepraebet. É ty t lu tpm p e é te ;^
|mamur Et hæc qiiKlem parüa ma gn js, paücaa pthliriaccipérertôn hoteft > fïcrerum omniûmformisinfc
eflcmüs/Nacp & q a i melaLu v’ inam explûi'anc,èxigua tan ' | cçrnijIîgurarijOtnarfqfhon porui/Tèt. Iàmvtfiglinüïri'fi-
tuftjipattcgu^ata, détatoauJicant. Ç ^ te r tm q u an iïn i gu lo jp fâ fe tcâ ém ô ro l.etj nMjptiiala av eia ilteavaiama-
ranlti font qqi-nos , quum impieutis numett torich- I tó iu am & b tdm e o tu to h ó h b r ïïe ïfe d f iq u ia i ïr illg p r o .
tiöneiri Dci hahent ( homtnespiarie rudes, nequç vel de L ^ d tow d v â te ^ ift tâ ù sh le n tô ifiê<fitjfiriuliscittife3Dèum& ’
1!f y$ fo ' r m à tç i^m tM p e ^ r ip à éfiirii a<f tnateriampertinet^ioàâ:
ex » A ” PS 'P ^ f P ^ a o d ,&'hqno r qpo d ordine fiti^que tanf cèr to l^ n a tu tam p ul^
dotieofqem qùos plét^que ciqltatè's Ö ?os : ^ U f o digéfta fint ômnia.fed ad a te fe te aum éiâs Ü t L .
ciatôiis. dleSc pater vriiu^omm^, nonfangiune que e x p s .coalüerë ) pro dijs habeârhus, merito Deum
•: yé rifiia i^ n ö a fèeü fö Sab lih ü iS’è a qùæ fo iü ï;cotrampid|:
nebns d ilc te iu t, mundus,fedàrtiÊutChtiJ
fh?ni non
.colant •:
deosi
quos
yülgi
polit.
Ægypti«.
xum iu-
ipërftiti#,
Materia
<brima à
fP ' I
De“5
quid.
ciofiis ille conditor eius adorandus é f t , v t neq; veftro im- & Min erüæ (quant Gtæci À W * VOCariTalii tecrfedriSA^
p - . e n r n io f î lu ih b d d i r iti,i . quum n iiiim 9M aîiquâ V iiii T re r in in d d ià ig f> e n n r t, <v Trn<t ailèquantur,n>n»4nrnr ’■ i r Vi~~ïTn Ai _ I
Oleaginu m vfetüs,& (eàridëïp)tedentem ËhdiôS D ç -
quum voS âdierint,omiflis yobis Dominis ac principibus,
nulloque afreëtis honore,âd palatii veftri magnificentiam
fe coriüeftùrit : ledædificij regijtamelegâtem ftru&uram,
obiter & prætereuntes tantum admirati, vos ipfosantc fu-
dali diteipulus fécit. Pythiüs T h e o ’dori & TeleçliSbpüs
eu.Delius CApqllo) ödDiariä^ih D e lo ) Ideëtæi S t Arige-*
liOriisars.lunoiriSamo&ÀrgiSiSimilidis iriahüSjfiftitllâ^; ehrorurti
* . , . . * , chra caetera,Phfdîæ.Vénus hetàrira'hoc eft rbë'retri'x in Ghi1- ihuentôi
ptaque omriia honorant. Verum h o c intereft, qu od vos f doÿPràxiteliS: deftfqj Æfculàpiusin % idaüro,Pliidræ.Ëit *«•
RegesiûVéftrum vmm aèdes rçgias adornatis : mundus a ! vtpaucis abloluami, ofnhés vbiqüeimagines ab hominib
D ca non mdigente fa ftu s e ll. Eft enim D easipfc fibi om- fa& c fu t it . < ^ ü d fl® iim ä b in i t io n o n to n c ,i li ifn c id a r
ni't In v i l !ia ë rp iia im n h n i içn f* r f i* ./ î-ii« ..(n ir iru c n n t» r ln «.»r_ U T . sx\ r. „ iA à . _• . H S m \ 4 .
dus, fed
■ ùndi
iônditoï/
eUS CQj;
tendus.
ii Gen-
?tium i6-
tentes. .
Sfiïïtas'
nia,luxiftaCcefla»mUftdus perfe^usjfpiptus, potetia, ver-
bum. SiueigitUTmuridus veluti organum quoddam eori-
cinnum e ft,& numerofe f h o c eft fuis numeris & rythmis)
m o u etu r : ilium duntaxat qui fonos dirigit tan gitque , &
concinnam m odulationcm accinit, non organum ipfiim
adoro.Itidernitt certaminibus munerariy^hc appello qui
pra:funt, & muneravidtoribus proponunt /n o n eitharce-
disneglebtis,citharas corum coro n an t. Siueidem mun-
dusarsDeieftif v tP la to n iv id e tu r ) pulchritiidincm qui-
demeiusadmiramur,adipfum veroartificem accedimus:
fiue corporeaeius eflen tia, (vtPeripateticitentiebant)non
ipfo Deo.qu oauthore ( mundi) corpus mouetur, praiter-
mifib,nulloque cu ltu a ffed o , egenis &infirmis elementis
i riOS proftementesfubmittimuSjimpaffibili Spiritu(anima
rationali) vtipfis (quoque)yidetur, paflibilem materiam
adorantes.Siue denique mundi partes, pbtentis: Deiefle
exiftimantur, rion^ad ipiascoleridas nos conferimus, ted
conditbrem co’ruin & Dominutn. N o n eapeto a materia,
quibus ip'fa caret: neque, D e o praeterito, elementa h ono-
' re protequor,quibus vltra concefliim eft nihil quam quod I
facereiuBa ftfnr. Etfi enim pulchra funt propter opificis
j artera.-a materite tamennatura non degenerant.Senrentiq
noftra: Pla to qu oqu e aftipulatur.Eflentia ilia , in qu it, qua
caelum &mundura appcllauit, multos quidem fcelicitads
hUmeros ^parente coiequuta eftinon effugit tamen quo-
minus eflet corporea: quam obcSufam mutationi&expersl
J efie non poteft. Q u o d fi Cttlum & elementa,in quibus di-
uinum opificium aguolco,non adoro tanquamDeos,quu
dilloluenda olim cognofcam, qua tandem ratione Deoru
nomine lalutabo ilia qu^e ab hominibus fabricata efle no-
tii^ Vo so b te c ro rem breuiter aeftimate. Ne ce flee ftau-
temmequ i dererideridx caufie noftra: negotium fufeepi,
diligentiUS altiufque repetere omnia , & cum de nominibus
Deorum.quod nuperafint; turn de ftatuis, quod her!
& nudiuftertius ( v taiunQ fa dx ,d ifte rere : quanquam &
v o s ip fi, inantiquiffimis quibufque feriptis, fi alius quif-
quam, v erfa ti, accuratehxcintelligitis. Orpheum igitur
d ic o , Sc Homeru & Hefiodum (vel xquales,vel non m ul-
to inferiores s ta te jillis quos celebrant dijs fuiflfc squodvel
Herodoti teftimonio cdmpiobarim, Vnde finguli deoru
extiterirtt,fnquit ille,an cuifti temperfuerint» aut quafpe-
c ie , ha<ftenusignoratumeft:nifiniipetatqtieheri, ( v t ficl
dicam.) NamHefiodusatque H om e ru s q u o s quadrin-
gentis non airiplius annisante m ebp ino r extitifle , primi
GraecisDeorum generationem fuis carmiriibus decanta-
runt,eilque & nomina po fuerunt&co gnomina affigna-
runt:& eorum genera ( velfexus) honores, artes diiierfas^
figurafq; defcripterunt.Caeterum im agines Deorum ante-
quam plafticApingendi* &c ftaruariaars in vfum veniflent*
ne nominabantur quidem ■: donee tandem natifloruerfit,
SauriasSamiuSjCratonSicyoniusjCleartthesCorinthius,
6cGore hie tanquariiproprium nomeri afeciperelicet,
Vclvirgine interpretari,)Corinthia. Vmbiatilem enim
pirfturam e q u i , Vttibrain tele circumfcripta Saunasinue-
riitiGraphicen vero, id eftpidturam, res cum fuis colbrib.
repraetenrantem Craton oftendit * qui in tabula dealbata
VitiAt mulieris vmbras delineauit. C ore s inuentUmeft
coroplaftice t h x c enim illius quem arriabat dormientis in
Vmbram parietequutri COrifignafler,pater tarriexpreflafi-
riiilitudine d eleg a tus (figiinam is e xercebat) lineamenta
eJcteulptalutorepleUltrqui^pUsetiamnum in G orintho
teruatut.His pofteriores Daedalus & Theodorus Milefius
ftituariam S t plafticeri adiriuenerilnt*Nempeadeo breue
tempus poft inuentas imagities 6t fimulaehforum yfiim
cffluxit,vtnominaetiamartificum qui D eos expreflerunt,
nngillatimreferre poflimus* Diarise enim Ephelix idolum, '
Biblioth. Vet. Patti Tottt.' z,
bu s faëfci funt,pofteriores erunt? vel cur, vt eflent.hominii
bu s ,& a rte iridigtleïuhtîTerra haee funti & lapides,& materia,&
ars curiofa4 Caecerum qubriiatn non detent qui
hæCnihilquam fimiilachra eflèdicarit j DetWvëto’qtiôrü
honori ea fint dedicat^: & quæcumque in ipfbs-cpnferuh*
tur,reditus, (acnficia, ad ipfospertiriere D e o s , neque alio
modo hominëS dotouenire Deosppfie i ( corilpedlulque
Deum grauiseft,vt inquit poeta :) Sc ad hoccotnptoban-
dum, hiftorias quafdam récitant, ido forum quorumdam
operatagenduminqiiiramus quænam illorum qu iD ij no-
rhinantur,visätque efficaciafir. R o gdäutem v ö s ,tem m i
Imperatores -, priulquara inftituturn hunc termonem in-
grediar, v t mini,fi veras protulèro rationes, ad agriöftéh-
I dum facilesfitis. Nequ eenim idolä rcdargüereegö'mihi
; propofuij ted vtcalumnias rëteïlam , réligionisndftraera-
tióriesexpono. Vo s quidem in fummalmperijmàieftare,
adeocoriiun«ftisariiriiisorbemguberriatis'j vtiridé éöele-
ftis etiam rëgni^contemplauoirê claims ànimo qüis com-
ple&i queat.Vt vobis enim Patri & FiliÓ iri poteftate tent
; omnia,regrio diuinitus in vos collatö (Regis eriim anima,
inqüit Spiritus P ropheticUsiio manu Dei eft:)fic vni Dco i
& Filio eiuSjhoceft Verb o inteparabili, fubiedlafunt om-
nia.Illud vero imprimis animo perpëndite. Dij.inquiunt,
non eranr ab ærerno : led ita eorumjiatus eft quifqùe, v t
nos etiam nafcimur,& in hoe omnes cófentiunt. Sief enim
canit Homerus,
Oceanum Tetbjnque Deorum progenitors.
Orpheus vero qui & nomina eorum inuenitprimus, &
generationes & gefta fingulorum carmine profequutus
eft,Sc in explicandis rebus dijiinis j cæteris fidedignio rvi-
fuseft: (quem & Homerus eum aliijs in multis ; turn circa
De o s maxime tequitur j fimiliterprimaro eorum generationem
ex aqua confti tuit,
Oceanufque Den cunân corn munis örigo.
Fuir enim aqua teeundum ipfiirii,principium oirihiumiab
aqua fubfidente creara eft l il ys hoe eft lütüm j hispareriti-
bus ortum eft animal draco ; cui adnatum erat caputleo-
nis.-corpus vero medium conrinebatfaciern Dei,Hercuhs
aut ChronididHi ab Hetcüle hatum eft öuum immenfie
Hiagnitudinis,quod dum completur, ( fbuetur & incuba-
tur) vim pafte m à^enitore fup ex attritiönedh duàs partes
diftîlijt : & teperior quidém , in ceeli formam pêrfe&àeftj
•inferior vero d elapfa, Terram cohftitüit.itaque Terra ift-
tegro corpore, iamque D ea prodiit. Huid miftuseft Cde-
lu s ,& gentiit ex eafoemirtàs, C lo th ö , Lachefiri,Atropon:
mares vero centimarios Cottuiri,Gygeri,Briàreon, & G y -
clopeSjBroritem,Stéi:open, Argum,quosetiam viri«5fcos in
tàrtarumpræcipicauit, quum Fe regriopëlleridum àfiliis,
intellexifleti
Quamobrem iraiaei TerfaXttanèspèperit,
TumTellus peper it calefies Vranion'éi.
Quos & Titane salt) cogHomine dicunt >
Quod Coelifuermt vltoresßeQiriticantis.
Et hieteeüridum illosjtum D eorum trim mundi initià
führ. Nohg enitum vnumqUodque irâ accépimus, aefi,
prius non fuerit l in hancigitur contemplationem ipeum-
bàmus.Ergo fi geniti funt,neceràlltantea,non funt. Rds
eriim omms,aut ingenita.aut genita eftj hæc corrupti bilis,
iliaæterna. N équ eh octe èu smih iâtqu e philofopHisvé-
ftris VidètUriQüidnam fit’(iiîquit P la to ) ens terppiternu,
& ingenitum : item quid genicum qu id em, ens yero riüh-
quam diftinguendum eft primuirii Difterit aùtemde iri-
telligibiliôc fènfibili, ôc ens tempi tern um , quod intelie-
dVu lolo percipitntjingehitUm efiè doeetjfenlibile contra}|
M gerii-
Iliad. ij.
G
ïnThtagà.