C
«/.hos
«/.induit.-
«ihis
«/•faucant
2‘$i v , I y ___
höbis © ^ ^ c i ï^ jió d f ic venim, # iiiftum opus, ita nos o-
portéreèumprólÉimis viuere, dummodo Iciamus, illud äd
hominem, hocadpeumpertinere. P r idj&aigiturvittus
cft hofpitaliräsf quod p'hilóföphi qubqv diunt. fed earn
tôrquentaveraiuftitiâi&ad'Commo'dÜmrâpiunc.Reôlè,
inquitCicero, à Thebphrafto ëftlaÜdatk'höïpitalitas^^
enimtvtmih1 qui(fcmVidétur)Valdé'dccqi^^pat«ed9 V
mösKqmïnum illuftrium hofpinbus iUuftrfbus.-Eodéni
modbrurfuserrauicqïïbtum, cum idoneis^efödicereila^-
giendum.Nonênimïuft^ iUdftcïBv
debetpaterejfèdhumilibus.&abiciâis.Namiiluftrësillij’
ae potentes nulla çe poiTqnt indîgere ,quÖs'öpulentia füa
& munit, & honbra^^iul^utém i virö iuftb -facicndum
cft, nifi quod p f e S g B H
interit,atqüë finitur.nëeënim póirumusidKabcrë integrü,
cuius pretium nóBis pctïolù’tüm ëft; In his ftäqv benéficiis
iufti tiaëratio vërfattir ; quæTalua, & incorrüpta pemianfe-
rint. permanent autëm non aliter, quamfî:jpræftèntür hó-
minibüs iis, qui mrödeflè hullo m odópoflhnt.Afillë in fe i
cipien«dis iHuffribü'S nihil ipe<5fcauit aliud s nifi. vtilitarcm,
tiéc diffimulam^ ^quid lex^ó^cbmmódifpèrareihAit
ehirri quid fäciät p b t e h t e äpuä^cterösiutn*
fumpérgratiamprmcipu^ ,’& amicitia:
iureeôrtftnnxeric.'O quam multisargumCTitisGicerbnisin-
cbriliafiÿaV fi:id'agérem,rëd^ nec ram noftrisÿ
qUâmfuisyeïbis refèlleiretu^Idem qüippëait,vtquifque
tnaximà adTuûm córamódüm référât quæcumqueàgit,
ita miriimê efle virum bohum. Idem etiam negat fim-
plicif& âpérti hominis eflè »ambircyfimhlare aliquid , &
præten'dere,aliüd agerevidêri, curffaliudkgât, præftare fe
alteti fingèrcjquodfibipr«ftet:ièdrhà'iinôfipôtiusâ&aftu-
ti,& fallàcisv,«:Tubdoli. Qfiomodó ergb defènderet'|.quo
minus ambitionillâhofpiralitasVmaTitià ëf&t> T umihi
per omnes portas circumc^ties, vt adüénièn'tés populoruj
atq^rbium principes dbmütüaminùiibstvt per eos apud
ciuëS éoriim potentiamdoftfti^uare,yelifq; te iuftu, & hu-
maham ,&hofpitalem vidéri, cum ftüdeasyiilitâti tua:. Ve-
rumhpciltè nohpbriüsihcautè.Quid enimmiriusinCicè-
roriém comrènitiSëdignôrahtia ve£iiuris,prüdêns,acfcicS
« ih * hoc fè laquéÔS^induxïti Q ü b fl vt ëi p^ffit ignb fâi
teftificatus eft,nôn ad Verain iuftitiarn, quam non tenear,
præ'cepta{e darë,1edâdvmbrâ,imagthemqj iuflfti£it. Igrio-
fcehdumëftigitüf yrhbfaricb& ithagihario ptóceptori.hec
abeÔveritasexigehdaéft^qüilcriefciréfâtCatürlCaptiup
rUm redempticrihagtitini, ifq;' px&Yàtüm iuftitiæi«ühus
éftixjuod idem ipfcTullius ap probaui1.1 taq-, h i c benigni-
taSjinquit,etiam ràipublicæ eft vtflis, redimi è ïèruituté ca-d
ptoSjlocüpletaritenuibres. H ancegO confuetudinembe-
nignitatisilargitioni munerûionge/ritepohô.fdæc eft gra-
uiumhominum,afqimagnorum. Prqpriümigitüfiu'ftqru'
öpüsëft ,alefëpaii jrerës , ac rcdimëre câptiàos: cum.aphd
iniuftos, fiqui hæc faciant igïaùës Jy& magni appellerl-
tur.Iis enim maximelaudîseftbênéficere quos hemo fpe-
tauir eflè faötüros. Näm quibphum facit vcl coiàhguineôy
vel proximo,vel amicöj âut nullam,aut certè non magnahi
lande m meretUt.qûfa facet e debet,fîrq; impius,âc de tefta-
bilis, niû fecericid,cJuodab eo & naturaipfa ,&^neceflitu-
do exigic,& fi ficit, non tam gloria: ailèquendæ, quaVnre-
prehehfiônisyitandægratiiradt.QuiâùtemTacitaliehoi
& ignoto,is yèrô dignus eft laüde jqùô.hiamy t fàçéret, fôla
drt(ftus cft humanitatëVdbi ergo iüftitia eft,vj>i a4 benefaci-
endum neccflitatis vincu^pmnullümeft..Hoc igirüf oftlçi^
umberiignitatisneantepônerë^uidemiâfgfriqpimüm
^ebuit,quod ëft Comparantis,&è duobüs bonis id ,quod fit
meliüs,eligëntisi Illaenird largitiô hqhiinüfh patrimohia
fua in mare abiieientiurri, inanis,& leiiis,& ab om ni iüftitia
remotftfima ëfti Itaq-, ne dici quidémuherâ Oporté t,in <j‘üi-
bus Herao accipit, nifi q[ài acdpere don mëretur. N ö n mi-
nus magnu inftitiæ opus ëft,pUpillqs,&yidüasdcftifdrôsj
& auxi Ii o indigenfesrueri,atqVdefehdere.quôd âdèô yni-
uerfis diuina lex ilia præfcribit. quandoquidé boni qùique
iudiçesad officiunf Äiöiüdicarit përtinerë,: v t+ébs natù^li
rhumanitate^foueantiaCifldèm prqdëfle imantur. Ÿërüfh.
fige opera proprièn’bfttâ flint^qui Icgë.'qui verba,tp.fius Dei
piaecipientis aeccpimus.XNam üïiftnnantquidëhatnraefle
iuftunf,tueri eos,qui cucela carent, Ièd,çur ita fit-, non per-
fpiciunt. Deusëhim,cuiusperpetuaclementjaeft, ideirco
viduas,pupillbfqi defendi,aeroueri iubec,rtequis r e i j^ u ,
ae miferatione pignorü fuorû retardetur,quo minus morte
proiuftitia,fi*dcq;fulcipiât,ièd incunbtacÀ, aefortiter lub-
eatjcum fciaPIç-charos fiios Deo relinqoerej nechis vnqüâ,
pratfidiumi dëfutürnm. Æ gros quàtjy > quibbs dëfacrit qiii
àïfiftar|cüràh'd6s^ouëhdôIq{fuftiperë,fummaehumaniïatis|&
thàgriæopcratiôhisëft.quôdquifeÇeritihicviuamhoftiamb.
ébacquireti'& quod alteri dederitâdtempus,ip|c
à bëoa ccipiet in seternum. Vlutriùm illüd,6£ maximum
piçtacisôfficium,eft,peregrihorum,&paùperum'fepultura:
q'uod illi virtutïsdüftitiæqidoiftoresprorlùs nô attigerunt.
N é c 'ënim poterant id videre, qui vtilitate omnia omcià
rnttiebantur. In czterisëni mlquâe fuprädibtafunt , quam-
uis verum limicëm'nbnçenueriht,ramefl quohiam comodi
aliquidin his depréhëdèrunrjfquafiodore quodam verita-
tis retenti,prôplüsôbërraueriihç,hoc autem,quia nihil videriineocommodipoteraat,
reliqüeruhï.Qiiinetiamhô
defueru n t,qu i fiiper uacaneam fàèerét fepültuta m , ni hi 1 qj
eflè dicerent malii iacere ihh,umatum,atq} abiedUmjquorum
impiàm fàpiehtiamciim omne humanügenus refpuit,
tum diuinæ voces,quæiâfieri iubent. Verum illi non au-
derit dicerë, id non eflè‘faciendumiièd,fi fortèïiôî^fialini-
hil eflè ihcommodi.Itaq*, ih ea re non tam præcipiehtium,
quam cönrolahtiumfuriguntur bfficio,vtfifortèidiapieh-
ti euénefit,ne ièbb hoc miièrum putet.Nos àutë non quid
iàpieritifefë;hdum fit,dicimus,ièd qüidfàcerc ipfe debeac.
Içaquenon quænmusnunc;vtrumhecôca lèpëliendi râtio
fie vtilis, necnetftd hà cj ériam fiflt ihàhis(vr illi exiftimat)
tathen faciëndà^eftjvel obhocfblùm,quodàpudhominej
bene,& humane fieri videcur. Ânimüs enim quacFitur* &
propofitum ponderatur. Non ^ enim patiemur V figurattij
& figmentumDei,fefis,acvolucribus inprçdam iaççrë,(ed
reddamus id terræ,vnde ô fturn e ft, & quamuisin hominë
ignoto neceflàftiôrtirnih ünus iinp lebi m us ; in quorum lo-
cîf,quia défunt,fiiccedat hümahitas,-& vb'i'cüu'q; Homo de-
fiderabicur, ib ièxigi bfliçiühi hbfttu’m pucabimus. In quo •
autem magis iufticia^rario Confiftit,quI-in ëÔ^ vt quod prae-
ftaihasrtSltrispërafFeâiu m^praeftèMuSaliëhiS përhiimàhi-
tatëm,quæ eft rhultbceftior,Ô iuftior^Üe?quæcumfitiiam
h'dn hömlhi præftatufiqüinihii lentir,fédDeô folircuicba-
riflimumfa’cnficiumeftjOpusiuftum.Dicetâliquisfortaflèî
Si hæc omnia fecetbjhihil babebo. Q ü id enim ft nîagnüs
hôminù'm numèrus egébitiaîgëbiticapietür, mpriétôti v t
hæcfacientemivervnbdiepàtfimoniôexUf,fîtnecefle:pcr-
damherëm familiärem,'mèôjàutmâiôrüm labofe quæfita,
vtiafhipfè miHialienarhiiericoraiâviuendufn fitîQuiditÜ
tam pufilfô âniihb paup'eftatem times ? quafiv eriahi vëftri
ipHiiqibphi laudànt,nihil bac tutius, nihilque trah'quilliûs
eflè teftahtur.Hoc,quod times ^ fiflicitüdihum portus eft.
An ignoras,iqqot periculis,qubd càfib. cüm his malis opi-
buiî fubiacèasf Qïjse tecum béhe âgée,fi fine ta o cruôrcfrâft
ieîinrfTuvërôpràëda onüftuSirîcedis,& Ipolia geris.quæ
irritétanimbsëtiamfüômm^QüidergodùbitâSjbenecol-
locare id,quod tibi forfitan eripietautvnum latrocinium,
auf .exi ftens repéré Jifbictiptib, aut heftilis aliqu a direptib?
C^idvérëre,fluxüm,&frâgiIebonumfacére'fëmpiterhû,
autthéfauros tu os cüftôdiDeôcrèdère.vbi non furem, pr ç -
dörieihq; timeàs,nbh rubigihem,no tyfanfium ? Q u i a pu d
t)eum diüés eft, pâuperëfle nünqüam pôtéft; Si iuftitiam
fanfiputàSjfèqôereabieiftis ôheribüSiqüftepremuht.libe-
t a te ipfum cbm ped i b üs, & catenis, v t expèdirus ad Deft
^cüfräs.Mäghi^exCelfi ahiîhî eft,dèipicêre.&Câlcàrë ihbr-
talia.Sed fi nàhçyirtutëmhôn capii,vt diuitiasÉin*ârcafh
ÎJei cohfëraiîlvffragili bus tibi compares firmiorâ,! i beta bo
te metu.Omfiiaifta præcepta non tibifolidanttir,fed omni
pbpüldïéfuimëhféèoniiïhiftüs e ft,& cq h * re f fîçüt homô
vfius .Si fol as mâgnis operibus hon fijmeis, p rb’ëirilfparte
operare iufti tiam, fi c faffiêhiVt quantum dioritijs inter cæ-
térbSi tantum opéré præcéllas.' Neqüe hqhc'füadcri tibi
putes, vt rem fjmiliafëhl tùam'hiinùas i vel exhaurias, w â
quæ in fiipefüacùa fuetaS impeniürus, àd meliora conncr-
tas.Vndebeftiasemis,hinccaptosredime,vndeferaspaftis
hihcpaUperèSalejyhde hominés'&gladiu'GÔ'mpâras, hinc
innb-
C
upccea-
«/.debcat
Ecdimcrc.
forte'.fpi
Kalis.
i , Q jj.aptodcft.petditsneqiii- " l, L “ f e u s ä g j . #
niifefcbor;SJau’teinnonreipexeris,nMadiuueris,^cegoda-
nimum tuupr contrategeramjtuifqjtelegibusiudicabbi
• . . S c H >6< L . I A;,
< f In nos le Iaqueos induxied' erat'tn Ubruiwprefib*iq hqsfe
laqugos it\dixi(,legenduw e$ ex antiquisjodif.ibus.quo in locanultus
debit e jf ?ajtinffiU i cum omnia r,e£ie copfequantur. inducere verofe
'inlaqueos■, nertid^quodfciam^nquam dixit,
fe iuftiorque cumiam nonhominf] babentlibriitnprep.'m--
ftiorque qua: cum fir,iam non hdmini,kgendum eft ex antiquis
&,vcriuSjyiucn.tia Dei-fimula^llraeiEol^CjvVtprßSierJirq
mel c?5. . R cccata^pninia ts- Wta; iasSgint .it iÜ im j Jtt,craasc6nlpiiau
m^atunj. S iap d !e r is ,ip q u it^ r s^ ru^ g is t8 j,& fg q au -
diamtttas^fimitercuslaborannufueris^&egöintuolapore - >
D e afleftibus : deqüe i jf ibi Stoicorpm ßntentia i ‘&
dehrtuteyvitijs ,& m f e r i-
' > ; . corditf. ' *
c a p . x . i % :
C I | ? g q ^ hotnine prasqlarum,&exCelleqS eft hojnünj tni-
w-/f^icordia,idq; diuin|s teftimonijs, & b^noru^, m al&'
loqge abfiiifle ab humano bonovqyi n equjepf xcppenmt e- mBKKKKKM H B P quieqaafh^nem-fecpmnp,
bumamtetnper- inhpminepropemodum^ngujariseitSrovitiofemperha-
tmei:illaverodiäto.aua.relätiua. eratamiffa.hrnnterrnniunrii»-* b u ^ u n u L ih e t f e% e r p q n e i t e ^ ^
vc illorumplenius coargiiamus errores, qui miiencordiam,
mum. Quisenim noh poflit,liberaleih a^prödigo ieparate
I /.fl* faciunt) aut parcuiT^tqrdido,aut q «iietum abjngtfli
aut cautum a timido ? quo^ll i * c , qua;fiint bona, fines fiios
I tia,nifiprqventatefu(ccptafir,fiatifnp,udetia.Itetp^
do, fi null%neccffita?e cogente, aut non pro caiiia honefta
ccrtum pericuiumfubiprirdn teiperftatem conuertgfqrl £,i-
berras quoq;jfi^liosinietftctur>potius qd^m inieiftantibus,
refiftat contumacia.cft-Se^jeritasptiam, nifile iiwawmgrqjr
entes nbcecium peenas co^ceat^c tseaa crud^iTas.Ita^äA
cfint eos, qui mali videantur, ,noq (ua lpontepeic.care, uec1
mala pö tius eligere, fed bonorunv^eeielapfi)s,inciderc
mala,dumbpnorum^,nialo;qmdi{crimen;ignbr^
quidem faliä pqniunc, ftd a'4 cqrpus cundareferunrufJ
Nam parcnm,efle,autconftantem,aut cautum,aut quietutqi
tinei. iUayerodtäiOiqu&jelatiua jfpatemtjfa, proptercontuncito-
nem^quejdiünctam djßioni tufiior. [ I
c In arcam^.d2 «'<*t i» librisjmprßßif.in aram D ei conféras,
lego ex plenftjs amiquis codicibuf.in aram vero confert diuitias, qui
iUitsddndo piitwcribus, Deo d on a t,& ufj/T. ïnarcani verç ligt non
ppteßtquiu noneasacciptt Deus,yt recondap.
d Animurh^uurncontra^tçgeram^jwôefrrfr^eco^es;/««-
ä i Salttatoris, & f.w ed iä io ilUputim ommno adunigentld eft: quafi
d[Ç.<ft\geramani0 urninbumanumieb‘ 'mmïferMordemergass.)qua-‘
leih, tu ergapjuperes geßißi.
Dep«)ütentia ymifericordiaf&peccatorum
venia.
:T f t ■ . r ;; JV y C | A ,P . .X I I I.
a ^otÎM igitür rpgaris, rentarixe a ^ e ç crede^anfisdi*
gquse|audiri.Circunfpice con|cientiätuam,§c quantum
po tes, niedere vftlneribu?, neçtamen quija peccata làrgitipnerollpnrur,
dari tibilicqpciam pqccandi putc^abo- autfoftem aut feuerum , v iäu teÄ n tc ju id em ,Iedhuius
lenturenim-jfiDepiargiare.quiat'pe.ccaueras^amfifida--
cialatgiendi peccçs,rion abolentur. Deus enim purgari ho-
minçsà peqcatis maxim: cupit, idqoqi agere pce ni ten tiam
jubet. Agerè autem poe aitenrmm,nihil aliud eftjqu^mpro-
fiteri,Ôc ;flfirmarc,(e vlteiiusnqnpeccaxurum, Igqpfcitur/
temporariæ vitæ. .Nos autem ,^ui hàncyitarh contemni-
muss,ali^s nobis,yircutes, prop:qfitas habemus, dc quibus
philofophine:|uîp^cariquideiralIar|4qpepQçqer^
qqe & yirtutes quaidam pfQ.yiùj^;4c^ïia-quæ^am.pf^^
tutibus habuerqnt. Naip^Scqici affeftus omncS, quorum
taqqe ^»qui ad peccatum.iroprudetcr, meauteqj labqncur: impulfu animuy cqmmouetur, ex hotline tolIunt, cupidi-
veniamnqph%.t,quiftiehs peccat, Ncctam%fi|fiquis|
f^rft purificatus ab pmni lahe, peccatiVtehiperan4 u’m-Jb’i lljpnis (unt a.ut|utqris*^auep^ae/entiflusj ppfteripra ej§ajisfc.
fa6fcus eft iuftus, vt quod ante^h|^vedeUm vulnerum fece- cq eos cenfei^c extirpari pq.fle rabicitus,fi bonori^m, malo-'
rat,poftmqdpmJapiat ih laudeih glotiamq-, yii;cutis. ^o.ac- rum.que.opiniafaffa tolla^ur. Si eiym nihilcen^it^pir
cedit.quod hemoefie fine deli&o poteft,quandiu indame- ensbonuip, nibilmalum, nec cupiditate ardelcet,
to carniyonefatus eft. Cuiusinfiri^tastripliy mpdo fubia- titiageftiec,'n^irLe^u terret^tur,necargritudine^mra||f
cet domihiopcccati,faifcis, di£tis, cogitationibus. Per hos j rur. Mox videbimus , aneflicianr, quod velinc, aut qfiid
graflusadfummunj cul.men iuftitia, prqcedit.Primus eft yir- effician%: interim^, propofijAp arrogans .yaepehesto«^
^rifgrada^malisppeiibns abftinete:iecandus,etiam malis: i u ^ qii|/e pucencmeden, &^itipoi%dntr&rn, rano-
vptbis:tertius,5tiafli c,9g(tat.i4he rerpm malaruni. Quipri- ’ nernquetkatur*.
rhum gcaduqi afeendit | iatisluftqs eft, qui lepundum,.iam
perfeât* virtutis,fiquidé, njsqj (àct i ?, ncque ferrp one delinj
m De affeclftm , dequi^Peripapeticorum illa
iquaw-qui tercium, ifypfo iimijitudinem^)ei afl^çutus videl
... . . . rß 0 htia,.’ -• ft
tur. Eft enim-pene fr pra humanum m odam, ne in cogitati-
pnëmqui4|m#Àh^ftcerë,q.uqdfîic^.elfa(ftumalui^
v C A ß . X y .
pfbbup di^silltaq; etiamiùft[honirnes,qm ftenare ftpof-
luht abqmiyopére iniuftq.nonnunquam tarnen ipfa fragi-
H Æeeuith. naturalia eflè^jiop yplunwria?Iphi,nium/vi’-
licate^yincuptur.vtyelinh^r^uqi dipant,velin^fpeélure-
rum dei<r(ftabilitim,cogit.lrione tacitaconcupilcant. Quod
fi mqrcalis conditiqnpnp^ir,ur,çC^h9niinemi.ab'Q^ ma
cala purumjdçBènr ergo largitiópe peFjietqapg^cata ca.rn^
aboleri. Vliuin eftenimfiapientis.^mfti.Ml^yitaÜs.ÿMiôr j
pus, diurtkyfuas.ip.Iblaiuftitia collppare,xjua ptofettpqui!
pget,licétilleÇræfqm, aùt Qraftij:.p dm jtj|s^
her,hiepudus, hiexpendi.cusipqtanduyeft, Dandaj^tuf o-
pera, vt indumenro iqfticia2,pietatifqueve 1 einijr, qu^nos
exuat nemo ,quod npbjsyflrripitef im'mprjbcc orna turn,
)Mpri.Ui^mtio^cfflonfcap.quzhfilem omippus qua*
. ^ f - '^ i S ^ i j^ i^ i p a ^ i c i f i r g ^ ^ ^ ^ u j^ h ^ ^ m h i a 4c-
nbbifâ^m ftmulpr^ .^ p|,,& tànpBr
tur pftend ere.qu^njpr o ui de n.^erdc q 9 a m n e ceflari olilénsj
fipe natura ;^u©en,im^dicupt^h4pos^rmadnaf^^bus^
quos tarnen, quia viçipfi plerunque ^ iunt, il nim.'j (inc,
ppflè ab honiiue adhibk^ipod^^Iu^jnte^-temperatiiL
Vt.tJinfum ïeliriquatùr.
Non infipiens otiputacio fi vt dixi ) non
ad.hanc vitam omnia re fe run tur. ; Scoici ergo furio-
! Nam fi D eprum culcores fimujachra iuiênfibilkexcplun^ I fi , qpi floh tenipe^nt ^ îèd abtyndunt iJbqiquC â
______ natura