t o r i .m d t i s l o c i s d c i h o n f t r a t n m è f t . P « u d im é g p , i n q i i a m , t e i ÿ i w h 8 i q à æ f c p 5 ï ï l ^ d i t o 5 b 7 d o S t i 5 r t i c i î î i ï ï î Ê r
à vobisdifcere, quænamvisfitliraclisnominis. tn m t a c c - jiö inhiftoria,&àmebtpoftta,repCtebàrô\, cmibusdemcin- I
rent,hoc addidi,Ego,inquam,quod fci© dicam.Neq; cnim
æquuni eflè a rbitxor eum qui fciat^non dicere,nec vosïcire
fulpi A n tcm,inuidia impeririavc impulfum volûntatis, ipfè
fcio, curam adhibere fimper, fed omnia /implicit« & n n e
fluide,acfiico dicere,quemadmodumDominusmeus dixir,
Exijtfator vt femenfereret, & ahud qtudem in v'tam ceci d it, aliud
inter vepres, aliud in agrumpetfofiim, quoddam in fcecundam vbt-
remque terrant.Iraq; (pe fretus eflè alicubi terram bonam.di-
cçrc debço, quando quidcm meus ille Dominus Vt fords &
pocens fiia ap omnibus repetet,cüm veneriE,procuratorem-
que fiium minime condemnabit, fi cognofcat eum , qucd
fciret dominum finira potentem eflè, fiiaquecum vcnerit
repedturum, darèadomnem merifàm, acnon quauis de
caufa peciiniam dcfodiflè. Ifiaelis igitur nomen hoc fîgnifi-
cat, hominem qui vim fupcrar. Ifra enim idem quod homo
e/Ecit, elaütem vis dicitur : quod per myfteriumluébæ qua
iacobus pugnàuit çum eo qui apparuit quidem,quod patris
confiliaparerer, Deüs autem eft, quod creaturarum omniü
primigenius,fit fili us,fignificatum iam turn &prçdi<ftum fu-
erac,fie etiam prædi&umcftjficà Cnrifto cum homo fa élus
I çflèt,eflè faciendum. Cum enim homo faétus e ft, ad eum,
! vt ante dixi,Diabolus adij c,id eft vis ilia quae & Diabolus vo
cara eft & Satanas, tentandi eius caufa, Sc dandi operam vt
ëumdeijceréc ac deturbarec, quod pererçt vt fiadoraret.
Illeautemeum deleui'tatqueabiecitjcumilliusfcelus eóar-
guifier,quod contra fcripturahi vellet non (ecus acDeus ad-
orari, qui ab ipfius fententia Sc confilio defeciflèr. Ei enim
réfpondet,Scriptum eft, Dominum Dèum tuumadorabis ,eique
Iniferuies._ VidtuS Sc réprehenfiis turn diabolus abiir. Sed
quoniam futurum erat vt languore confrterctur,id eftangé-
tetur , atquein pertütbatione eilet Chriftus nofter cum in
cruccm ageridüs erat, hoc.etiam ante fignifieauic, cu m femur
Iacobi attigir, fecitqj vtmarceforer. Ifrael aucem nomen
ei erat diuinitus impofitum,quo beatum Iacobum ap-
pellauir.benediccnsnominifiio. Exeoque omncs qui per
ipfum ad Pacrem confilgerent, benedidhim Ifiaelem eflè
prædicabàt. A t Vos qui nihil horum intellexiftis,nec parad
cftis incelligetp,qüoniam èx cârnaliïemine Iacobi filij eftft,
omni ex parte acpenitus falutem confëeuturpseflè fpératis:
fid vöfinetipfbsin his fallere atqué captarç,muftis à mé demon
ftratüm eft. Qtös autem hie fit qui & angelus magni
cóhfilij aliquando fuic,& vir ab Ezechiele,& quafi filius ho-
minis à Daniele,& puèr ab Efàia,& Chriftus & Deus adora-i
j done venerationeq-, dignus,& D aü id ,& Chriftus,&Iapisd
I muftis,& fàpienriaàSalomone,& ïofëphu$,& fadas & fte l-
j lad Mofë ,& o tiénsa Zacharia, & pa tib ilis& Ia co bu s& lfi
racl rurfus ab Efaia,& virga, & fio s , & lapis angularis vpca-
tüs eft,ù cognoujflèris,eum minime contumçbjs aflîcereris
qüiiam vènit, qui nacüs eft, qui denique in c£lum confo
n d it : qui & iterum a d e m tumqüe vi dolotis fe difcer-
I pèntdttpdecim yeftræ tribps. N am fi ea quædpropherisdi-
! dta funt intéllexifiètisteum elfe Deum, folias & qui genitus
I non e ft,& eijprimi non poteft,Deifilium minime negauifi'
J iêds> Didtum eftenim aM ofe quodàm loco in Ëxodo fie,
I Locutits eft autem Dominus cum ïdofe^ei^dt^E go film DomiH its,
is qiiiAbrahamo,Iiaaco,&lacobo apparuit,c.-eterifqipatriar
chis,eundenf^^Deumefle,mernorirEpi'odicumefledice'ba.
Addebam autem etiam fi nVinus antèa cömemöraiïem, Sic
etiam ,inqiiam,cum carniUm cupiditatepöpulus flagrauit,
necangelo qui ibididtuseft, M ofescrédidir, Deumeisda-
turümeflè ad /adetaterh polJicend, quiidem etiam Deus
erat , & angelus milfus a Patre, ha:c dixilfe & feciiTedecla-
ratur. Subiicit enim fcript.»ra h^c v e ib a , DixitqueMoft Do-
minus, N«w mantis Domini nonfat is facerepoterit ? lam fetes ver-
bumnemeum ex’tusbabituritmjit, an non. Rurfufque a lió loco
fenbithis verbis, Dóminusautemmibidixit,Nontraijeieshum
lordanem. D óminus Deus tuus,qui te antecMt,ipfe gentes delebit.
^ ,a<£ ei“ rdertigeneds commemoracafuntdlatorelegis&
projiherisj fatifq; d mé demonftratum efiè arbitror.Nam cu
Deus meus ait, Afcendit Deus ab Abrahamo,yel, Locutus eft D o -
minus cum Mofe, & ,D efien d it Dominus vt turrim v ideret, qtiam
jilij bominum &iificaueraftt,yt\,Cum Deus Nocbi arcam occlufitfo ■
ris,tio \kt purare Deumipfiim qui origine carer.defcendifte,
aut aforidiflè aiiquo ex loco. Neque enim pater qui ex-
primi oratiohe non potèft, rerumque omnium Dominus,
a iiquoperuenit,velalicubiambulat,autdormit, aut furgftded
in quacunque regione manet,acriter cemens,acnter
audiensj non oculis,neq; auribus,/èd vi qüadam quam explicate
nemo poreft,& intuetUr omnia,&omnia cognofcit,
nec quifquam noftrura cum later: nec mouetur, need loco
rotoq; mundo feparari comprchendiq; poteft.Quonam igitur
padto hie vel cum quoquam locutuseft, vel alicui vifus,
vel iq minima terr* pardcula apparait,cum ne gloriam qui-
demeiusquiab eo mifius erat, in m onteSina populuscer-
nere po flèt, nec Moles iple in tabernaculum quodfixerat,
mtroire potuifiet,nifi a Dei gloria implerus fhiftet? nèc vero
lacerdos ante templüm ftarepotueric,?cuffl arcam Salomofi
Hierqiolyma in id em quam ipfe sdificaUerat ,' portauit ?
N o n igicur Abrahamus j aUtifaacuS,aut Iacobus, autalius
homo omnium prorfus & ipfius.Chrifti patrern vidit ,fed
ilium Deum qui eius confilio eiusfilius, Sc angelus eft êx e o
quod eius voluntad morem gera t&infetuiat, quem ëüh-
dem hominem eriam fieri per virgiiiehi Mariam voluit, qui
etiam ignis aliquando fadlus eft éö in fornone quern èxdu-
cum Mofe habuit. Alioqu i nifi ita intelligamus feriptu^
cogemur confitcri parentemDómiïiumquc return o-
mnitim non fuifie ruth in cadis,cUm a Mo fediftum eft, Do-
* m W i S in c,Ultateiii Sodomam ignem & fulpbur a Domino è
cdo: Sc rurfum cum d DaUide ica feriptum c(i,Tolliteportas ve-
M u principes, &aperiuntoir portaaterna,rexquegloHaintroibit:
Etrurfiiscum a it,Sedead dextram meant,quoad tHimkds tuospt-
dtbustupfupponam. Ulud etiam multis qu^ prolata ftunt,ae*
qui I’p leDolhinUs eflèt,DèUlqüe
Deihlius,viql, fuaantea vt virappareret & angelus,etiani in
ignis gloria in dumoappamiflè. Sed rëpetebam ëdomhia
quaèexExodoprotuleram d evifioné quaï in dumöejjtftir,
nominifque lefu appellad'one : atque h o c pr*rerèa dice-
bam , No lite putarè me fuperuacanca orarionè vtentém
v ella cob o ap p ita e r it, angclutn apptllari Haiti rebus q u *
ad hommes pertinent, q u o d a b eahomiiiibüs res Patris
nuhctentlir: gloriamantem quando fpecie intetdum q u *
comptehendin o tlpoted , appatet: hominem p d tto& v i-
rum vocan, quando.iis hguris videiut ^qnibus Patri p ia c iti
Tètbametiam ^ppelleiu, quod aPatré fomones a'd hdijii“
que ait hoc mod o, Cura lacob ohomo lu da b a tu t, Deum-
que cITedicit. Vidi tnim Deum f i a t ttd & im m tm u
fahttan m f ta tta cB , ait dixiiTe lacqbum. Locum etiam in
quoluftatus e ft ,& appataic.acbenepiecatus e ft, facieth.
D e i, appelfatum ab eoefle memorial prodidit. Itemque
Deum Abtahambadilicemfeoftendifle Moies ait,pro fo-
tibqs tabetnacub fui metidie fedenti., Deinde his expofi-
tis,(u bn d t,C um q u itiu lu cern n tt,tttn iv irittisfu p ra tum cm a
fim um ,qm scum im M ad u em Jfit,tu q u idm obmam cxptt cur*
m e : pauioatiternpoft vnuseommfilium Abtahamopol-
licetuy,. g r id quodSatta rifitd icen sjlm tgepunam p a jin r ii
H um m e d quam D im iffum mnpofiif: Hoc tempore a i b m m n -
d ib .,e r itp e Sartapiue :& a b tbrabame difeedunt. D e eiset-
iam rurfus ira loquitur, Cutnfurrexijfent ,Hlinc vtnocuhs Sode-
mam verfpeimerterunt. Deinde rurfus Abtahamq,:Quit:i:
tat Sc qui eft, a it, Cdabonefertlum metim Abrahamum qua facire
nés perferar: ihdiuiduam autem & iniëpatabilèmd Patte
hanc vim & Virtutemeiiè, qùemadmodum folis lumetiiti
tetra mdtutduum S t inlêpaiabile efle dicUnt, àfole qui eft
in cado, & cum occidit, v aa lumen dettabi; fie paitem
cum volt vim fuam emirtere aiunt , & c um vultturfum
eanjad fettaherc : codemque modo eum augelos face-
te docent. Sed demonftratum eft , eflè angélus , eoP
‘m S . " r en,1T re I ,neft“ c in « occident ex qui-
bus efteéti^ncrï hoc etiam conclufum èft multis lo-
c tS j vim efle arque virtutem eam quam ctiam Deum
■ De«/. 32.
prophecicum vetbumnuncupar.' Angelum etiam eam vir-
| tutemefie, nonquemadmodum folis lumen, tantum no-
I mine numeratur, (ed numéro etiamaliquid aliud&diuer-
fum eflc,fiiprd pàucisracionemexquifiui, cùtnhartcvirtuté
8c nacuram ortatn e f lè i P^rre dixi, eius & poteftarè& confilio,
non dècifiOpe & delibad one , quafi natdraeflentiaqi
patris diuidatur, çutùlmodi alia omnia cum diuidutitur &
fccantur-, non eatlem funt , quæerantarite quam diüifà-
eftcn'c.Èxemplique caulàfiimpli ignem qui ab. igfie incen-
ditur, quem alium cernimus, riullà ex parte imminutoillo
e x quô mufti accendi poflunt,fed eôdem remanente.Nunc
vero ea etiam lo c a q u * iam ex feriptura protuli,ad hoc dô-
cendum proférait!. Cum ait| PUiit Dominus ignem a Domino è
caloyduos numéro eire,prophericus fermo déclarât,vnü qui
fit in terra, qûi /è dixït dèlapfum elfe vt Sodomord clamoré
cerncrenalterü qu iih coeliserat,qiii eiusetiâ Domini qui in
rerra erat,Domin’ eft,v t parer &Deu s câulà c u r& ipfe fit,&
potens.&Dominus &Deus.Rurfus cum ait feriptura dixifte
Deum principiq,Ecre Adamus quafi vntis ex nobis faiïtts tft,illud,
y tv n u s noftrum;numerum iridicat,nec tropologi^m verba
capiunr,ficuti iriterpretari fophiftæ côn antu r,& qu in ec ve-
rum proferre, nec intelligere poflünt. InSapientiaquoque
feriptum eft,Si renunciem vobts ea qua quotidiefiunt,admonebo,vt
ea qua ex atermtàte funt,recenfeatis.Dominus me initio viarum fua-
rum codidit adfua opera. Antefeculum initio mefundauitanieqtiàm
terram efficeret,ànteqtiam abyjfos faceret,ante quam fontes aquamn
erumperent,ante quam montesfiabilirentur,ante omnes coûts mege- \
titrât. Hæc cum dix-iilèm,hoc addidi,Intelligicis; auditores,
fî modoatEédicis'ifcripturam docere, hunc fiiiu à Pâtre ante
omnia q u * condita funt,effègeneratümV H o c etiam qufüis I
concèqet, id quod generamm fit diuerfinn efièab eo qiiod
geperaùcric. Ç um aflèntirentur omnés,Loca,inquam,præ-
cëreâquædam ex feriptura quæante non’ comiTiémoraiii,
iamproferam. Sunt autetii verba'qùæ à fidcliîerüo Moiea-
Perf e fââ-a (nnt,Latammçalicum eé,eumj^omnes angeli fu t ado-
rf»f,& q fod c in c eps fëquüntur^Hæcçriam fiibijciebam,I(<-
tamimgerites cuin etus populo, veneirenfurque eum oignes Dei angeli,
propter ea quod fangumem filiorumfuorum vlcifcïtur, & vlcifcetur,
reddetque vitiobim inimic is,par que eis quife oderunt,rèjèret,terram -
quepopulïfui Dominus expiabit: quæcum dixiflem,Nds,inquâ,
genres iùbët laîtari cum populo (uo ,Àbrahamo d ico , Ifàa-
co ,8c Iacobd,prophetifque omnibus, atq; ijs q u ie x illo populo
D eo placent , quemadmodum inter noyante comie-
nit. N o n autem omnès quigeneris veftri fiint intelligemus,
quandoquidèmex Efâià etiam riouimus eorum qui legem
violauerunt, a vcrmejgniqué æterno confeiftum iri çadaue*-
ra cum immprtalia manean t,ita vt omnes homines videan t.
Mihi autem libet alia præterea Mofis vétbapj:oferre,bx qüi-
bus etiam intelligere ppteftisi D.eùm è çelo omnium homi-
niim diffipaflè ac diuififlè^e genera 8c linguas : ex omnibus
autem generibus Cùmfibi genus vcftrum d clegerit,genus
inutilçjcontumax & pérfidum, oftendëritque eos qüi ex o-
mni générévelint confilio fuo parei^për Chriftum, qüëm
&Iacobum vocat & Ifraelem nominatieos,inquam, & ïà-
cobum 8c Ifraelcm,vtantedixi,ih multis eftèoporterfr.Læ^
tamini enim gentes cum popplo eius cum dixit , fimilém
quidem ëis hæreditatem tribuit, fimilemqj datappellatio-
nem. Cum autem gentes eos dicit,&lætari cum ëius popu-
lo, exprobransgenti veftræ dfeir. Vt enîmeurfi, tuih curïi
fimulachra coluiftis,concitaftis;ficeôsetiam dignos habuitÿ
qui confilium fiium n ofïènt,& hîereditjftèm fuam adipifeê-
rèntur. V erba autem proferara,ex quibus Deus bmtiesgen-
tes diùififlè perfpicithr. Sunt autem hæc : Quart eXpatre tao,
ifquetïbi nunciabit,a maior'tbus n à tu ,& tibidicent,Cum gentes al-:
ttfiimusdiuideret,cum Adanii-filw dtjpergeret : conjhtuit fines gen tium
pro filiorum ifrnelis numéro,fttitque pars Domïm^populus ipfius-
Iacobus,ifr'aelfupiculUs eius bareditatis.Hxc cum dfitifièin, h o t i
addidt>fèptuagintainterprecatos efIe,eonftituiflc terminos
promilîieroDeiangelôriim. Sed quoniam hoc riihil mihi
pratio rtirfus imminuitur,eiufque,auâ:orirati nihft detrahi- „
^r,veftraminçerpretationem attuli.C^uàdfi id quod res eft
ïateri vultis^nos maiore in Deum fide qwarn vos efiè,qui per
£rilcis abieâ:um probrique plenum mÿfteriüm à Deo vocati
affeétleft,fed omnia potms perferimus, qiiam v e lje rb o &
voce negémus repudiemufq;Chriftum,perquemad falute
à D eo patre veftro præparatam vocati fiim usÿercptiq'5 ex Æ-
gypfo pbteftate maxima mifèrieofËiâquefîhgulâris gloriæ,
inarivébis diuifbVviàque^^fia^afefà(ftx,in qua vps cum in-
genti exercirii clarifque plauftris perfèqucnccs,cùm mare in
quo veftfa caufa viam ftrauerat,in ebs'retbtfifferjintèrfeciti
quibiis etiam columha lumiriislucebat, vt præter omnem
alium orbis populum proprio&perpetiio necbccidenteiu-
minévri poiîètisiquibus panem v iâu s caufa per angclos c x -
. mannampluit,ne rebus ad vinendum'-fiecéfTarijsegen
; teseas requireretîs. ‘ Âcq; in Marra aquædulces euafèrunc*.
figtiumqi eius qui in crqcem agendus erjàt, & in ferpentibus
f qui vbs mordebant & viilnerabant , vt ante dixi, antecefiir,
cummyfterià omniaante fua tempora vdbis Deüs quafi'oc-
cupans Concederet,in quemtameningratifempermiiTè cô-l
uincimini :&infiguraporre(^afümmanuUm M o f i î, atque
|ius qui Iefiis appellatüs eft,cum bellum a im Amaleco ge-
reretjcui quod accidifièt, Deus mcitioriæ prodiiuffit, cum
vobis audientibus lefu nomen vobis commendàci voluit,
cum dixiflet hune eflè qui ex terra Amaleci memoriarh obT
.‘Iiteraturus èflèt. .Atq'üi perfpiçùum eft,Àmaleci memori^m
mortuo etiam Nauæfilib remanflftstper Icfura àiitèm qui
pruci fuffixusèft,cüius etiam figna illà^prîédfoiofles quædâ
erant eorum omnium qüæ faâurus erat ; fùturum fuifTe vt
dæmoniaperdenda eflènr,homerfq; ëius vereréntur.ptnnef
que principatus & régna eum fiifpçétum haberenr,atqueeï
omni genere pij & pacis amici effcnc ij qui in eum crederér,
& hæc & eaquæà mc ante commemorata funt, fignificant;
Tanta etiam vobis vis & copia cotumicum data eft carnium
defiderio flagrantibus,vtearum numerum exequi non poA
fimrquibus & exfaxo aqua erupit,& nubes ad Vmbram con
flaaaftum data eft,præfidiumqj contra fr^usfüit,quænoui
cæli formam denunciabat : quorum etiam corrigiæ calceo-
rum nonruptæïùnt, ne cipli caïcei vetuftatis iniurias fènfè-
runt,nec veftesattritæfunr.quinetiam eaquæpüeris daban-
tur,*cumæcate crefcebant. V o s autem viculum conflauiftis,
ftadioque vobis fuit curri mulieribus exterorutn concum-
bere,& fîmulachris honorem DeP dcbitiim tribüerévDein-
de rurfus terra vobis tradita éft cüm vi 8c potéftate tanta ; vt
folem in cælp eius yiri qui Iefiis appèilatus eft imperio, infî-
ftentem vidèritis, nec vfq*r ad horàs fèx & triginta occiden-
tem,aliafq; virtutesomnes quæ vobis pro teporc faétæ funt*
quarüm etiam vnam aliam enumerare nunc mihi licitum
videtur.Eo enimpertinet, v te x ea etiam Iefùm iritclligatis,
quem ëciam nos fcimùsGbriftum De i filiuin cruci fuffixijm,
eflè excitatüm,in cælois confondiflè, rùrfuf qj omnium vfqj
abAdamo hominum iudicem futurum. Hoc,inquam,probe
feitis, Afbtibshbftescum tabernàculum teftimonii cepif1
fentjdadeque graui & infânab ili oppreffî eflènt, hoc cepiflè
confilijjVt eam in currilm iuncStis vaçcis quævitulospepere-
tant,imponerent,cxperiundi caufa,an vi diuina propter ar-
Cam vulnerati eflènt,eamque Deus e o v b i capta eflet,repor-
tari vellet. Q ü o d cum feciflent,vâçcæ qüæ à nemine duce-1
bantur,non venerunt quidem eo vnde abduéta arcafuilTct,
•fèd in agrum cuiufd-1 rii Viri,Iofuse nomine,eodem nomine,;
^ u o ille qui mutato nomine Iefuis,quemadmodum ante dixi,
appellatüs eft,qui pbpulüm in terra introduxir,ëamq; in-
tpr illos iure hæredirario diuifit. Vacc^ cü in eumqgtumper-
ueniflèriÇjConfticerunt.ex quib.in telligimus,eas virtutisde-
duiftas èfiè nomine,fleuri reliquus pppùlus ex ijsqui ex Æ-
gypto exieranr,ab eo qui lefu nomen accepit cum Iofiie an-
tca diccretur,in terram dedubkusèft. Hæc autem 8c omnia
eiufdem generis mitabilia opéra cum càufâ vcftra, vobis etiam
fpeélantibus fàéta fînT,per occafioné etiam àprophetis
in noc reprehendimini, quod eriam liberos veftros dæmo-
niis immolaueritis, arque præter hæc omnia, eiufmodi in
Çhriftumâüfi fitis , & audeatis, ob qüævtinam vos miferi-
cordia d Deo eiufque C h r iftô , accepta, fàlutem con fi qua-
mini. Defts enim qui roshæcfaiftürosprænofceretivos per
Efaiam prophetam deteftatus eft nis verbis, V<tanima eoŸumt
maiüm ftbi confilium ceperuntydicentes;Vinciamus tuftum,quod no-
r -K-—- bis nulli eft'vftft. Ûâquefrufttu vperum fuorum edènt-. Va fcele-
I lumus, quorum 8c profefiio, & o bedien tia, Sc religiP,fiippii- fto ,m a la et pro optribus m annum fuorum euenient. Popule meus,
cifs mortisddætnoniis diaboïiq; exercitu Vèbisadminiftris j exaftores te Jpoïïaueriint, & qui répétant, tibip rm u nU ïiehs