fàpicntem me fore fperabam, inaniq; fpe dudum^Deum t pulchrum & bonum eft,ftatimqj ^nimisingenuisinnafci^
ftatim eflè vifurum. H iqenim Placonicç philofophiæ pro- I tur p ropterfognàtionem & amorem, quem ccrnendifui
poli eus eft finis. C ùm ita animo eonftitutus, tandem ali- I excitât. Q uæ tandem,inquit, nobis eft cognatio ? an ëtiam
quando magna tranquillitate ocioqi abundare ftatuifsé,
I hommumque viatii declinare, me in locum quendâ mari
vièinuin rccipio. Iamque tantum viæcônfeceram,vtloco
j illi appro pin quarern ,qu ó fiperuenirem,mecum ipfè futu •
rus erâro : cùm fènex quidam non contemnendus, eomi-;
tatem;, grauitatemque præ le ferens ,paruo interuallo mé
fequitur. Conuerto in eum oculps, ccmfiftënfque acriùs
intuèor*cùm ille,Mène nofti,inquit? Cùm noflèraé nega-
rcm>Cur ergo,inquit,meàta afpicis ? Miror,inquam,te nie
mecurn elle: nequeenim vllum hic hominemvifurü me
elle (peraui. Illé, Famihàrès quidam* inquit, & propinqui
mi.hi curæ fuerunt: Ii quoniam abfunt,vifo fi fortè âlieun-
dë exiftant. Tibi verôfqüid hic rei eft ? Dëledor, inquam,
his exercitadonibus : libéré .n. fine interpellatione mëpü
ipfc diflèrofne tu mihiinhocquafî adueffèrè) funtq-, huius
generiHp'caftvdib verborü aptiffima. Verborü ergô,
ß inquit, ftudiofus es quidam, non rerum aut veritatis: nec
das operàm,vt adres aptusfis magri,quaSophiftes?Quid,
inqùa, hoc melius quifquam faciat, quàm docere ratione
omnium ob tinere principatum, eaq; adhibita, & in ea eu
vehare ac dùcare,cætéroiü,qui nihil qùodredü fit, Deoq;
charum & gratum façiant,ërroremeorumqj ftudiaintue
ri, & anim'aduerteré;? Ncminiautem fine philofophia re
daq; ratio ne,prüdentia a'dëflè vllo modopoteft. Itaque
debent omnës homines in ft'udio fàpieritiæverfàri, id que1
maximum clariffimumqi opus aemunus ducere : estera
verùiècunda & tertia, quæ fi cum philoibphia coniunâta
firit, honefta& appprobadone digna: fin abèafiiünda
fintjtieque eadena éos qui ilia tradant, confequatur,eadé
importuna &ibrdidahabenda funt. Philoibphia ergo, inquit
ille percommod'è refppndens, beatam yitaméffieis.
Maximç,inquam,&fol^‘Qmdna fit philofophia, inquit,
quæqj eius beatÿudô,nifî quid impedir,expone. Philofo-
phia,inqua,eius quod eft,fèientia ôc veri éognitio eft.Bea-
ta autem yita, huius fciéntiæ âc fàpientiæ eft præmium.
Deum verô quidyocas,inquit? Quod in eodem fimiliq*,
C habituac ftatufemper e ft,cæterifq; omni bus,cur fint,caufa
eft,id,inquam,eftDeus. H o c cùm refpondifïèm,illèàu-
diens magnam animo cepit voluptatem,rurfufq; meroga-
uit,Scientianoménne e ft,inquit,commune rerùmdiùer-
farum ac diflimilium ? In artibus enimomnibiis,isquièa-
rum aliqua præditus eft, peritus dicitur : inarteimperato-
ria,inatteguberriandi, in m edicinaeodein modo. Indi-
' f uiriis & hurnanis non ita eft ? Scientiaeft quædam,quç return
humanarum d iuinàrumq; cognitionem parit : deim.
de horum diüinitatis & iuftitiæagnitionemôéhodtiam?
Certè,inquam. Q u id ergo, inquit, idémne eft, hominem
Icire & D eum,quod muficam, numerorum ràtioriem, &
àftrdlogiam,autaliquid eiufdem generis?Minime, inqua.
N o n igitur mihi,inquit,reëlëreipondifti.Aliç enim “nobis
comparantur difciplina vel exercitatione; aliæ ex afpeâku
nobis iciëntiam cognitionemq; pariunt. Si quis tibi dicat,
natûra eftè in India animal, non ii mile aliis omnib u s , fed
j j tale,au t tale, m ultiplex ac varium, nuhquam prius intèllfcxeris
autvideris, arque adeù ne rationem quidem natu-
famq; eins vllam explicate polfis, quàm eum j qui vidifïer,
àudibris. Certè non,inquàml Quonâergopafto, inquit,
deDeôreâè ftntirepoflintPhilôfophi, autverè aliquid:
dicere^qui nec eius notioné habeant,neque eum vnquàm
videriutjvel de eo audiueriht ? Atqui Deus,inquam, non
oculiSipfis, vtanimantiateérni potèft: fëafola mente &
ratione comptehenditUr,yt &platoni placet, & egoaflèn-
tior. Eft igiturdriquit, menti talis qüædam, tantaq^VÎs in-
iàwnt. fita, qua rtoii celerius fenfu pcrcepit ; an Deum mens hominis
non fanéto Spiritu ornata aliquando intuebitur?, ;
Aitenim Plato,inquam jinentis obtutû elfe èiufmodi, èôqu
enob isdatum e fïè, vtipfum illud quod eft, fyncéro &
in tegroillo ipfo,poffit çernere,quod omnium quæ animo
cernuhtur caufa lit,non colore,non forma, non magnitu-
dine præditum,neque Vila re earû,qdas oculus vid.et : fed
qu od ipfum perle aliquid e ft, & omniumnaturâ &efTenanimus
diujnus & immortalis eft, atquè iiiiusïpfius régi*
mentis particula ? vtautcillaDeum cernit,ficnobis licet
mente noftra diuinitatem percipcre, atque exeodemum |
yitam beatam adipifei? Certè,inquam. Omnesporroani-J
mi, inquit, vtrü in omnibus animantibuscontinentur, an
aliusliominiseftânimus,aliuseqùiQcafin;? Non,inqua,
fediidem funt in omnibus. Cernent ergo,inquit,^equi,
&afîfii Deùm,àut aliqüando videront. Minime inquam: CâUî
Neque enim plerique homines, hifi fi qùis juftèyixerit,
adeptufq; fit iuftitiam omnefque esteras virtutes. Num i-
gitur,inquit, propter cognationem,Deum cernit: nec fè
mentem efïê,ièd temperâhtçm,atqùeiuftum, ? Certè, inquam
,& quodhabet quo Deum intelligat. Quid ? capræ
& oues,inquit;num cui iniuriam faciunt ? Vllam nemini,
inquam. Videbuntné,inqùic,fententia & ratione tua hæc
etiam animantia? Minimè: corpus enim quod eis eiufmo-
didatum eft, impedit. Si voce adipifeantur hæcanimalia,
intelligis malto reétius ilia corpus noftrum vexatura eflè ^
malednftis. Sednuncnis prætermifîîs, tibi quæ dicis.con-
cedantur. ïllud autem exponas velim,num animus quan-
diu eft in corporis ciaftodia,cernât,neené, Cum quandiu,
inquam,eft in hominis fpecie,& figura* cernere métis præ-
fidio potèft : turn vel maximè,cùm à corpore fè auocac &
abducit,ifq; perfeaefolus eft,èo potitur cuius femper cu-
piditate ducébacur. An etiam^in quitscùm inhomme fue-
rit.rurfuni huiusreminifeitur ?Nômihi,inquam, vicletur.
Queinnam ergo fru&u capiunt ij animi qui viderunt, aut
quid amplius is qui vidit èo qui non vidithâbet, fine hoc
quidem,lè vidifie rccordatur ? Nohpofrum,inquam,di- '
cere. Iis autc animis, inquit, quihocâ^eèlu & qùafi ^)ë-1
«ftaculo indigni funt iudicati, quid euehit ? Ih belluarum p,aton
corporibus qüibufdam vihciùhtuninquam^orumq-hoc r °C ,0
^ ^ ic ium eft. Sciuntergo, inquit, ieefleeâdecaufaïn Ê S i
qflftod i corporibus,& quod peccauerint. Nonpüto,in-
qrofn. Nç hi quidem igitur,inquit,fruftum vllum aut vti-
litatem ex fupplicio capiunt,vtyidetur,quin neeos quidé
puniri poenafq; pendère dixerim, n]fi fupplicio iuiientür.
Miniminè vero,inquam. NonigiturcernuhtDeum ani-;
mi, neque in alia corpora transfer untür. Intelligerent.n.
hocmodo fe p cenas luere.deterrerenturqüe etiaih quauis
in re peccare in pofterurb. Eos autem polfe Deum eflein-
telligere,& iuftitiamatquepietatem,&præclarumèft, inquit,&
egoconcedo. Rectèfentis, inquam. Nihil igituf,
inquit,de his tradere poflhfit illi philofopKi ; nequeenim
animus quidfit,pofTunt dicere. Non yitlentùr,ihquâ. Aß' .
qüi ne immortalis quidem dicciidiiseft ,*proptcrea quod
fi immortalis eft,profedb ètiam ori ùs non eft<, Ortum autem
non habuit,&-immortalis eft,quorumdam quiPiato-
nici appellantur,fehtentia. Arietiammundumtu,inquti,
ortu & origine carere cenfeS ? Sunt qui aflerant, fei^js nö
aflèntior. InquoreÔè mihi facere videre,inq^dahi.^æ e-
uim ratioeft, corpus adeofolidum, cui aliqüid ohfiftat,
quod concretum fit,quod commütetur,intereat, oriatur-
que quotidie -, non ab initio quo dam ortumeiïè ducere? ■
QuodfimunduSgeneratuscft,animiquoqueortifint,ne- *
que alicubi rëmefc fiht,neceffëèft. Hominum enim caufa
caeteraquoqueanimaliaproçreatafunt, fi modèperfeo-
mnino,aenon'Cumfuiscorporibus ariimos ipfbs ortos eC-
fc dixeris. Sic,inquit,re6tè habere videtur. No igitur funt
immortales. Non,inquit, quandoquidem conttititinter
nös,mundum quoque eflegeneratum. Atqui necinterire
omnes animos cenleo. Platonicum malis euim eilet perr^ TPIatonicß
fugiuip; Sed quid ? Bonorum quidem animosin ameenio-
realiquoloco manere, malorum autem Sc improborum
in triftiore, in quoiudicij diem expeârcnt. Itaijanimi qui
Dei confpeèlu digni funt, nohiamihrereunt: alijpcenas
lüunt, ybi èos & efTe, & füpplicio affici ßcüs iuflerit. Id
quod ais, eftne rale, quale etiam Platöin Timæo obfcurè
de mundo tradit, eum quidé quod orrus fit,vim occiden-
di habete,fed minime interiturum,necm«rtis neceffitaté I
fubiturum diuina voluntate atque imperio : idné,inquir,
riam ûipcrat,quod nectiiçinecexprimipoteft^ fèd j de animo &<ieoiTinibus oroxiiDo dicitlbi'vi^cmr?Que
platotucU'
enim in natura rerum Deum fe<^uuntur,aut futura funt a- I nim quandam in fe continent, fatifque in çis eft vitlühTäd
ljnndtidn.eanaturaminterituioDDominam & obnnxiam eosfle(ftendos>quièrë(5tavitæviadèflëètunt: iifqi pn iin
eis cogitatiÖnes fuas d e fig un treq u ie tem iucundiffimam
äfferunt. Q u è d f i aliqùa'ékpârtc tibi ipfe came cSiTryphö,
ia lu tifqu t (tudiotraheiis, a tq u em D eo fp em co I lo ca ft i,
quemadmodumdrenonabhorrenti,lïcet tiBiicùmÇhti-
ftüDeifiliurocognoucfis.&petfeauscuaieris.vitambcatä
»diMTckHoc cùm dixiffeta, Ttyphonis comités rièrunt:
illefubfidens, Cö in alijs*inquit,tuam probo ftntentiam,
admirorq; tuumin Deum ardorem & ftudium, tum mihi
melius etiam ftudium tuum in f latonica, velinalicuius
al terius phil ofophia pofïturus vider is,conftantiam ,conti-
nentiam, &c tempèrantiam excolens, quàm daturus operä
vt falfis fermonibus capiaris, hominefiÿ niilliuS preciife-
quare. Permanentienirh tibiin illophilofbphiægcnere,
viuenriq; finecrhnineacyituperatione hominu, melioris
codi tionis fpes reliifta eft. Cûauté defèrtoabieéboqjÔep,
in homirie tibi omnis fpes fitaerit,quæ tandem fàlutis fpes
oftenditur ? Quod fi me quoque audire velis(amicüenim
liquandp,eä naturam interitui opporcunam & obhoxiam
habent:eamqj vim habent v t deleantut,neciam v llo mo-
dofint.SolusenimDeusnecgcneratiis eft,necinterirepo-
teft« Cætera autem fècundü eum, omnia Sc generata funt
&intereunt. O b eamq*,caufam Sc rhoriuntur animi, & af*
ficiuntiirfuppliciis. AliOqui fi o iigin emn ö haberei\t, nec
peccarent ipfi, nec incohuderatè quiequam facerent, nec
timidi e£tcnt,nec rurfus confidentes : quin ne in fues, an-
g ù és ,& canestransferrentur. N equ e veröneceffitate im-
pelli poflent,fiquidem o rtu carerent. Q u o d en im origine
non nabùit,fimile eft,par atque idem; nec alterutrualteri
vide honore anteponipoteft.Hinc fit,vt no m ultalin t qüç
origine careant. S i qua enim in éis d iflimilitudo fit,nun-
quam tu quærendo,caufam d iflimilitudinisinuenirepof-
fis ; femperq; m en te& ra tio n e infinité progrediens,tahde
aliquando refills & defatigatus,in vno quod ho fit genera-
rum, refiftes,idque cæterorû omnium caufam eflèfatebe-
re. Itâne v é tù , inquam, Plato.& Pythagoras viri fàpientes
hæcignorauerunt, qu i quafi mur us nobis &.præfidiu phi-
lofoph iæ extiterunt? N ih i l ,in q u it ,d e P la to n e& P y th a -
gora labpro,nec de quoqua on;niho,qui in hac eft fenten-
tia : resenim ita habet,id q ; hincintelligCrë potes. Anirhus
aut v ita eft,aut vitam habet. S i eft vita, facietVt aliquid a-
liu d viua t,nô v tipfé : quemadmodü etiam m otusalicuia
lij m agis.quàm fibiipfemócumafFeiet. Animumautévi-
uere n em o x ep u gn a b it.S iym k ,n o n v iu it qua expârte eft
vita,fêd v.t vitæ partiçeps.Id autem quod alicuius eft parti-
céps,ab illo difrert,quo participât. A tq u i animus,v itæcô -
pos e ft,qüandoquidemeum vu lt Deus yiuere. ,Sic ergo a-
liqçand o etiam no erit eiusparticeps,cü eum yiuere Deus
h o n volet.'Neque enim ei per fe v i ta, v tDeo,çonuenit: fèd
quemadmodü homo non fèmper eft,fie neque femper eft
coniumäum corpus cum ànimo : fèd cühæccoagmenta-
tio diffoluenda e ft , animiis corpus„deferit, née homo eft.
Sic etiam cü animus iamnullüs efie debet $ vîtalis fpiritus
ab eo fèiungitur,nec iam eft animus, fèd e o yh d ë fumptus
eft,curfus redit. Q u onam igittft, inquam, præ cepo re iam
quifquam vtatur, au tvnd e adiùuari pofiic,fi ne m his quidem
yerum reperitur?Exriterunç,inquit,quidam quonda,
his omnibus qui philofophi habentur antiquiores, beàti,
iu fti,& D e o chari,qui diuino fpiritu afflari locuti funt,ref-
queeas fore vaticinati fin it, quæ nunc eueniunt (prophètes
autem,fiue vates eos vocant. j H i fo il yerùra Sc inteiler-
xérùnt ip fi,& homiriibus enunciarüt, nullius mem deter-
riti,nec v id i opinion e , aut glo r ia iinpulfi: fèd e a fo la prç-
dixerunt ,q uæ lan d i Spiritus p leni audiuiflent, atque v i-
difiènt. Libriautem eorfini nunc etiam extant, eique qui
eoseuoluerit,maximus:fru d us propofit’ eft Sc prinçipio-
rum & finis,& eo rum quæ philofbphus teuere deb et,cùni
.ëis fidem habuerit. N o n enim demonftratione,aut necef-
fariaconclufîone vfi funt tum in fuis fermonibus: quippé
qui ceftes veritatis eftenc digni*quibüs maior, quàm omni
demonftrationi tribuere tur audoricas. Ea p o rioquæ eue-
nerunt,& eueniunt,cogunt afièntirièorü orationi.Quan-
quaih etiam proprer nouas inauditalque res quas efticie-
ban t,digni erant quibus crederetur; quandoquidé Sc effe-
d oris huiusy niuerfirarisDei,parentifque nomen celebra-
bant,& ab eo Chriftü eiufdénlium nunciabant. Id quod
ij, qui fpiritüs erroris 8c impuri pleni eranc, falfi prophetæ
nec perfecerunr, nec perficiunt fèd mira quæda opera ad
ftuporé hominum edere auaent*errorifque magiftros fpi-
titus & dæmônia hbnoribusafficîUnt. Ihprinlis auté pre-
care p e um ,v t tibi fores lùminis aperiantur. Neque enim
.cernijintelhgiyapofluiftabomnibus,nili cui datü fityDe i
eiufque Çhrifticonceftuacmunére. Hæ c ille cûdixiflet,
aliaque præterea mul ta,quæ non funt huius temporis.
^te iain iudicaupprimùm quidé præputiu m præcidito : de-
inde fabbatum pro more fe rüa ro,te ffo% dies & calendas
D e i .- poflremù ea omnia quæ lege.fàncità funt,plané faci-
to : tum tibi Deus fortaflè propitius erit. Chriftus autem,
etiâfi genitus f i t ,& alicubi maneat,ignotus e ft , ne cfèjpfè
iio u it, neque vim vifem habet,quqad Elias veniat,eumqj
invnga t, & omnibus enunciet. V o s verù quiïhanem fonü
ap pr o baueri tis, C hri ftu m vobis quendam fingitis,eiufque
caufà h o c tempore ifiieonfidèraté perijftis. H o c ego lqco,
Venia,inquâ, tibi per me decur liççt,atque hæc culpa co n-
donecur : neque enim feis quid dicas,ièdà præcepcoribus
perfuafus,quifcripturasignorat,& quafi diuinando quic-
quid tibi in mentem venerir,eff utis. Nam fi orationé pro-
bare velis,qua d oç ebon ec inerrore verfarinos, neefinem
fa d u ro s eflè eius probandi açprædicandi, etiam fi ab bo -
minib* n obis probra &_crimina obiiciantùr,etiam fi acer-
rimus inreftifiimufq; tÿrànnuseum negarenos cogatiprç-
^ ïentiribi ac coram demonftrabo, n ô shon inanibus aefu-
tilifius fabulis credidiflè?, neque oracionibüs quæperfua-
deri non poflimt,fed ijs quæ diutni fpiritus plenæ fin t, &.à
v irtutemanant,&floreant charirate.Rifèrunt turn rurfus
illius amici,vocem.^ indecoram mifèrunt : ego v eto cùm
furrexiflèm, abire me velle oftendebam, cùm ille, arrepta
tunica,Non,inquit,anrèdifcedes,quàm id, quod promifi-
fti,exolueris. N e igitur ab amicistuis,inqna,motusoria-
tur,nequeindecorè fè oftentqntjfèd.fi modo velint,placi-
: fie audiant : fin maior quædam res ae negocium eis e ftim-
pedimentOjdifcedant: nos verùieçedarnus aliquo,relaxa-
tifque animÊf concludamus fermonèm. Pla cu itT ryphoni
oracio,mutat jfque locis,in medîümXyfti curriculum con-
ceffimus. Se^duo ex illius fodalibus cùm rififlèht,{ïoftrü-
qué ftudiun;reprehendiflenr,àbicrunr. No s verô,cùm ad
locum veihum eflèt, in quo vtraque ex parte fedesfuntex
lapide, in /ltero orfime eu f ryphönis amiei confèdifiènt,
qüidamqj eorum d eb e llo ,q u od in Iudæageftü e flèt, fèr-
monc intuliflèt,colloquebantur. V t auté finem feciflèntj
e go rurfusitaexorfus fum. Num aliud eft,amici,quod no-
bis o bijcitis,& iniiobisreprehenditis,nïfi quod non e x le-
gedegimus, nec inftituto maiorü veftrorüpræputium n o -
bis præcidimus, nec fâbbàtorumfeftum diem agimus ? .v-
trum etiam vita noftra Sc mores apud vos crimjni dantur ?
H o c autem eft quod d iço.Num etiam h o c vobis de nobis
perfuafiftis ,n os hurnanis carnibus vefci,&poft conuiuium
e xtin dis lucernis, nefarijs complexibus volutari ? an hoc
ipfo vn o criminenoscqndemnatis, quod eiufmodi verba
attente audim us, nec yerè iudicio yeftro opinioni credi-
mus ? H o c ipfiim eft, inquit T ryp h on ,qu o a miramur : ea
autëm quæplerique confirmant, n on æquum eft crédité.
qu emefèquiiu ffifïè t,abijc,neqieum vidipoftea. Inmeo i Multum enimariarurahumanaabhorrenr. Veftraetiam
autem animorcpentèignisexcit^tur,meque tenet defide-jinEuangelioexpreflaprscepta,ita mirabilia,magnaq; eflè
rmmprophetarum virorumq; jllc>rü, quos Qfiriftus cha- | fcio, vteisparêreputé poflenemmém. jMihieihm ftudio
ros haberet. Cumqu ee iu s verba meciiin ipfe in animo re- | fuiceaeuoluere. Illudautem angitnos m aximè,quód vos
pecerem, fianc vnam reperiebam philofophiam Setuta & I qui religionem piecatemque colereprofiteinini, & ac§te-
vtilem.Sic igitur ego & ex hisphilofophüsextiti.Maxiihè ris vos difcrepareac dïfferre pütatis,niillain re ab eis djfce-
autetn v ellem,vt Qmnes etiam eodem,quo ego^animoaf- ditis,neque vita vëftra Barbarqrum,quos gentes dicimus,
conferuatorriv e r b i s n g d i f c e d e r e n t .R e lig io n em cüm n inftituto diffimilis eft : cum h'ééce ddiie«s fefios•, - wneèc -fjfàSb'kbKa«t^a
agaris.