<JM. CMimçij Felicùt
(altu fubleùatur. Is fe iripiictii vidtorem ferebat, cuius te- ; meïiores potius.occumbcrè.In pace ètiâ riô tantum àïqtîa-
fta &procurrcret longius,& frequentius refiliret.Imçur eu tur nequitia melioribus, fe d& eolitur.'Vtinplarib.nefcias,
omnes hac fpe.&aculï yaJùptace caper emur, Cæah u s ni- . vtrum'fit eorum detçftanda prauitâs,an optandafélicitas!
'hilintenderè,nêque dé cbnteritione ridere:fedtaceqs,anr. t Q u ô d i î mundus diuina prouidénria, & alicuius numinis
xiuS,fegregatU$dolore,Hefcioquid vultufarebatur. Ç u i auâoritateregeretur,nüquâmerereturPhalarjs &Diofiy-
c g o ,Q u id h o c e ft rei?Cur nô agnpicô* Cæcili, alacritatem fius regnum,nunquâ Rutiiius & Camilla s e xilium, nun-
tuam illam î &;illam oculorumetiam in ferijshilarîtatem • qua Socrates venenu. Çccearbuftafrugifcra, ècceiâfeges
requiro? Tumille^Iamdudümc Oôfcauljnoftri acriterah- • caiia,iâtemulentavindemia4imbricorrurnpitur,grandine
g it&remordét oràtio:quain te inueôtusobiurgauit riegli- cæditunadeoautincerta ripbis veritas o ccultatur, &.pre-
géntiç.vt me diifimulantergrauius argueretinlciétiçtltaqi | mitunaiit qu o 3 magis credcndu eftivarijs & lu bricis cafi-
progrediar vlténus : d a to to & integro^mihi cuitt Oiftauio j bms,folutalegît>. forruna dominaturi Cum igitur aut-Forfl
MH ■ ‘ n anin lif 2 nliinfnnianorres eft.Si placet^vtipfiusfeâæhomo eu e.o diiputem,iam «kili.....
profefto intelliget iacilius elle in contubernalibus dilpu-
tare,quam cônlerere fapientiamj m odo in iftis ad tutelam
balnearumiaiflis S e in altum procurrecibus petrarum obi-
cibuSreiîdamus, vt & requiefeere de itinera po ïïimu s&
intentiUs dilputare.Etcum diôfcoeius allé dimus ita ,vt me
ex tribus,medium Iatéris ambitione protégèrent,nec hoc
obfequij fuiï,aut ôrdinis, àut honoris, qüippe cùm amici-
- tia pares femper,aut accipiat,aut faciat;îed vt arbiter,&, v-
trifque proximus aures'1darem,& difceprâtes.duos médius';
. iegregarem.Tum lie Cæçilius exorfus eft^. 2
Quamquâ tibi Marcefrater,de qüo cùm maxime quæ-
rimus,non fit ambiguum: vtpote cum diligenterin vtroq',
viuendigenere ver (a tus repudiarisalterum,alterum cpm-
probaris: impradèntiarum tamen ita tibi informait dus eft
animus,vt libràm tcne'as æqUiifimiiüdicis, necin alteram
partëm propenfiisinçuinbasme nô tam ex noftrisdifputa-
tionibus nata fentetia^quàm ex tuis fenfib. prolata videa-
tur : proinde fi mihiquafi uouus aliquis, & quafi ignarus
partis Vtriufq; côfiaàs,nùJlunegotiüeftpatefâcere omnia
in rebus humanis dubia,incerta,lùlpenia, magilqj omnia
verifimilia quàm v era ;Q uo niagis mirüeft,nonnullps tæ-
dio inueftigadç penitus veritaiis cqilibet opinioni teraerè
fuccumbere,quàm in explorâdo pertihaci diligentia pèr-
fcuerare.ltaque indignandu omnibus, indolefcédumefi,
audire quofdâ, & hos ftudiprum rudes, literal ûprofanos,
expertes artium etiâ fordidarum »ccrtüaliquid de fumma
rerùm acmaiêftate deçernere, d equa tôt omnibus fcculis
fèôtarum plurimarü vfque adhuçipfa philofophia delibe-
rat,necimmerito:cum tantumabfitab exploratione diuina,
humana medioçritas,vtneq; quæ fupra nos cçlpïùipe-
fafublata.funt,neqj quæ infra terrâjpfunda demerfafunt,
aut feire fit datum, autfeitari permiiïùm, aut ferutari reli-
giofura.-beati Fatis,fatifq; prudétesiure videamur, fifecü-
dum illud vêtus Sapienns oraeulu, npfinetiplbs familiàri9
nouerimus. Sedquatenusindulgcntesinlànoatq} inepto
labori,vltra huraiiitatis noftræ terminos euagamur, & in
terra pro iedi cçlumipfum & ipfa fidera audaci cupiditate
tranfcendimusjvel liuncerroréfaltem non vanis &formi-
dolpfisopinipnibusimplicamus : ^ntprincipi^ omnium
fèminanaturainfe coëunte deniàta.quishieauôlor E|eus?
Sint fortuitis concurfionibus cotius mundi mébra coalita,
digefta,formata:quis Deus machinator ? Sidéra licet ignis
accenderit,& ccclumlicet fiia materia fufpédéritdicet terra
fiindaucrit pondéré, & marc licet influxerit è liquorej
vndehæcreligio,vnde formido,quæfuperftitio eft? H o mo,
&animalomnequpd^afcitur,infpiratur,aitollitur,e-
leraentorum id voluntaria côcretio eft;in quæ rurfum hp-
m q ,& animal omne diüidirur,foluitur,diffipaf;ita in-fon-
té refluunt & in femet omnia rcuoluuntur , nullo artifice,
neciudice.necauâiorc. Sic côgrcgatis ignium {èminib.-fo-
les alids arq} alios femper fplentlereîfic exhalatis terræ va-
poribus,nebulas femper adolefcere ; quibus denfàtis coa-
ftifq; nubesaltius furgere:ijfdélabantibus,pluuiasfluere,
flare veptos,grandinesinçrepare:velnimbis coUidétibus
tonitrua mugire,rutilare fulgura,fulminaprçmicare:adeo I
tutiacerta,autincertanatura f i t q u a n t p venerabiliusac
melius, antiftires veritaiis M aiorum êxeiperè difeipfinam:
religiones trâditas colere.-deos quosà fiarentibus amèim-
butus exiftimare quàm cognolIe,familiarius adprare: nec
de nuiiiinib.ferre féntentiâ,fcd prioribus credere,quiad-
hucrüdi feculo fii ipfîs mundinatalib.merUeruncdéos vel
faciles habére vel reges. Inde'adeoper vniuerfa imperia,jp-
uincias, oppidà^Videmusfingùlpslàcrotum rltusrgentiles
habere& d eo s co le re m unicipes, ytEleufinios Cererem,
Phrygas Magnâm matré, Epjdaurios Æ fculapium,Ghal-
dæos Belum, AftârtpSyroy,Dianàm T au ro s , (hallos Mer-
curium,vniuerlà Romanps.Siçéorum potèftas &au<5tori-
tastotius o rbisambitusoccupauit.-ficimperiumfuumvl-
ira folisyias5& ipfius Ôceani liipites propagauit,dumex-
e fceiït in armis virtutem religk>fam,dumVrbem muniunt
fiicrorum religionibuSiCaftis vii‘ginibus,multis hojjoribus
ac nominib 11s lacer dotum.dum obfe ffi,& citrafolum Ca-
pitoliam capti ,co lu n td e o s ,'q u o s aliusiamfpreuillçtjra-
tus,&per.Gallorum acies mirantium fuperfl.ition.is auda-
ciam,pergunt, relis inermes,fed cultu religionisarmaci:dü
caprisin hpftilibus moenib. adhucferOciente v iâp r ian u -
mi na v id a vençraturrdum yndiqj hofpités deos qùærunr,
& fuos faciuritidum aras extruurit etiam ignotis numinib.
&Manib us .Sic dum vniuerfarum gentiû làcra fufcipiunt,
etiam régna meruemnt.Hic perpetuus veneratiohis ténor
manfit,quilongaætatenoninfringitur,fedaugetur;quip-
peantiquitasçæremoni;satqifanistantumfanditatis tri-
buërc côfueuir,quantum adftnixerit vetuftatis. N e c tamé
temerè (aufim enim intçrim & ipfe con çed e re ,& fic meli9
errare) maiores noftri,aut oblêruandis augurijs , aut extis
conlulendis,aut in ftituedis facris,autdelubrisdedicandis
operam nauauerunt. S p ed a delib ris memoriariniamços
deprehendesinir'iafleritus omnium religionum, ve] vt rc-,
muneraretur diuinà indujgentia,vel vt auerteretur immi-
nensira,autvtiâtumens & fæuiésplaearetur.Teftis mater
Deûm,qùæ aduentu fuo & probauit matronæ caftitatë, Ss
vrbcm metu hoftililiberauit.T eftes equèftrium fratrum in
lacu,ficut oftéderan^ftatuæ côfecratæ,q.ui anheli, Ipumâ-
tibusequisatq; fumantibusdePerfe v idpriam eadem die,
qua fecerant,nunçiaueruht. Teftisludorum offenfoloue
de fomnio plebeij hominis.iteràtip:& Deciorutti deuotio
ratateftis eft : teftis & Curtius, qui equitisdui vel m ole vel
honore hiatùm profundæ vor'aginis coæquauit 2 fr equen-
tius etiam quàmyolebamUsdeorumpræientiam contem-
pta aulpicia conteftata funt.Sic A llia ftomen infauftum/ic
m m m m ferale näufragiumeftÆt
vtThrafymenus R pmanorüiànguine &maior
e fle r ,& decolor,IpreuitauguriaFlaminius j 6c vt Parthos
fignarepetamus,dirarû impreeationes Craffiis & meruic*
& im fit.öm ir to vetera quæ multa flint, <3c de deorü naca-
lib.us,donis,muiïeribus,negligo carmina poëcarum.prçdi-
d a etiam de praculisfata crânfilio,ne 'vobisantiquicas ni-
rnium fabulofayideafur.intende templis ac delubrisdeo-
rum,quibus R omana cfiikas & procegirur & ornaturuna-
gisfunt augufta numinib. incolis, præièndbus, inquilinis,
quàm cultuinfignia & m unerib.ppuléntà.’Indeadeopiepiffim
cadunt, montesirfuunf, atbonbus incuriunt; (inc ni & raiiti D co vatesïbtuiapra-ccrpûc.danî ciotclara pea
nledclam,(peni affliftis,ôpcmini(ci'iSjiolam
c c^ q u ib .n u ll^ o rdm e v e je x a tn in c .r c r am om n ium tÈdcos.vidcmns,audimns,agnofcinius.nuosimn?a n l d i -
nnpccus vplufaturàin nqu&agqs b ono inma lorumq; fata ; crànçgamus.viôlainus.peietanms.Itaqfcùin ôraniaaen-
mixta,mérita cnfufapp mcenrfts in tçam côuenire in fon , fm de drjs imniortaribusfquâinilis incerta fit veJratio8 * d
t.nn0cent.nmqi:&,entabepe4|iracï ittaanSinfic(tnt, 'o r i g o .m a » « « .^ « r â c ô f e n f i o .n eOE f e ^ î a
d.fawn.neomne8depenre.&cfi bqlliatdbte feuitnr, an |tc ia ,tamq ; im |,£,n ian e fao q u a r n u d ^ t n m e Z ^
qui
OÏÏauius.
^butun-
u Neua-I
ho,c
P^inutiilo1
t ° aduct-l
ls fabri-’ j
15 Eccle-j
t« u m , al J
r 0<*0*am
j qui hanc rcligioné tam vetuftam,ta m v tilem,tam falubre’
I diflbluereàüt infirmarénitâtür. Sic l^cëtïlle Theodprus
j Cyrénæus.vèl qui prior Diàgoras Melius, cui-^theóh éd-
I gu orné appofuit antiquitàs,qui vtèrq; nullos debsaflfeuer
randojtimdié omhem,quo huma,nicasregitur veneràtio-
nem^p penitus fuftulerunt:nùnquâ taméranhacimpieta-
tis difciphnàfimulatæphilofôphi.iç nomineatq; audorita-
tepollebuntyCùm'AbderitcProragoram ÀthefiiëfeS yiriî
confultêpotiu,s‘quàm^faniemfputanté,&expuiçrintfuis
fînibüs,& in côcione eras fcripta derifpfnt: quid homines
(fuftinèbitis ehiln mëimpecumfüfceptæ adioliis'iiberius
exereiité) homines (ïnquam jdeploratæ, irtclinàtæ?ac de-
fpefa tçfadiôhisgra fladin d ep^hô ingemifcendô’ëftîqui
de vltimafæce coUedis i riiperi tioribus, & mulieiibus,cre-
dülisfcxm fui facilitate labèntibus^ plebé jpfahæconiura-
tionis injtituôt:qùæ nodurriis cÔ^regationibus|8£ ieiühijs
folennibus,& inhu manis cib is ,n ô fic ro quodam^fed pia-
eulo foederarlt-ur : latebrola & luçifuga na tio , in publico
muta,inangulis garrula:templa,vt buftà,defpicïunt;deos
defpnût,rident facra,miièrantiir mileri (fi fas eft)fà'Gerdo-
tum honorés,& purpuras ddpiciùntipfi femmudiïjp jm w
ftultitia 8c incredibili audacia Iperriùhttormè'ntaprælen-
tia,dum irîcértà m çmunt & futurat&duhi morFpôft mor-
tëmtimentjinterimmori nô ti me ri t i ta : i 11 ispa u or &fallax
Ipes folatiÔ rediuiüo blanditur. A c iam , Vtioecundius ne-
quiorajpueriiuntjlèrpentibus indies perditismoribuspfcr
vniuersü orbe làcfariâiftateterrimaimpiæ çoitidnis aao-
lefcuntjemendaprorfùshçc&execrariaa cÔfënîio,ocçul-
tis fe notis & irifîgriib.nofcunt, & amant mutud^penè àri-
tequâm noiierintrpaflim etiam in ter eos vel Ut quseda m- l’ir
bidinu religio miicëtUr, ac fe jimifeue ^ p e lla r it fratçes &
forores, Vt etiam nô inlolens ltriprû in tde éflionë feçri no-
minis fiatinceftum, ita eorum vana &deméhsfiiperftitio
fcclerib9 gloriatUr.Nëc de ipfis,nifi fubfifteret veritas max
im a ,^ Varia & honore præfimda fagax fama loqùerèrur.
Audio eôs turpiffimæ pecudiscàpucafini côfecracum ine-
ptancfcioquaperfuafione venerari: d ig n a& n a ta religio
talib.moribus.-alij eos fërùnt ipfius ahtilütisacfiiçèrdotis
cdlcrè genitalia,& quafi paréntMùi adorare naturàm,ne-
fciôan falfe, certè occultis a cn o d um is facris appofitafu-
fpicio.ôc hominem flimmofuppliciojpfacinorepiinitum,
ôc.crucislignaferaliajeorûcæremoniasfabulatur,congrii-
entiaperditis feeleratifqi tribuit altaria, y t id colan t quod
merentur.Iam de initiandiS tiruculis fabula tam deteftan-
da quàm nota eft,infâns fa rre ço ted u s , v t decipiatincau-
tos,apporiiturei qui iàcrisïmbuatür, isinfans a tirunculo
farris fliperficie quafi ad innoxiôs id u s jpiiocato cæcis oc-
cultifqj vulrierib.beciditur.'hniüs (pronefas) fitienter fan-,
guinem lambuntihuius certatim mémbrâ difi)ertiunt,hac
foederan tur hoftia:hac CÔfcientia feelëris àdfilenrmm mu-
tuumpigneraritunhæclacrafacrîlegijs omriib.tetriora* Et
de côuiuip notum eft, pa flImomnesloqiiuntUr,idetiam
Cirtëfis iioftri teftatur oratio: adepulàs loléni die «m.ëunt,
eu omnib.liberis,fororibüs matrib9,fexus omnis homines,
Sc omnis ç tacis.-illic poift multas’epulaS.vbi corittiuium ca-
lüit,&inceftæ libidinis ebriëtate ferUdr eXarfît, càüis qui
candelabra rtexus eu ,iad tio ffu lç vitraïpacfum lineæ,qua
v ind u s eft,ad impëtum ôcfeltum prouocaturific euerlo &
ex tin dô confcjp lutnine impudétibus tenebtis riexlis in-
fandæ cupiditafis initÔluuritperincertum fortis : 6c Ci non
qmnes opéra,épniciëhtia tarnen pariter incefti : quoriiam
vbtO vniuerforumappetituri quicquid accidere poteft: in
adufinguldmm.Muitaprætereo côl'ulto, riarn & h i c hi-
mismuliafunt,quæ aut dmnià,aüt pler-aq-, orriniu vera'd^-
clarâtipfius prau^ religionis obfeuritas.Cur eteriim pccül
tare & abfcondere,quicquid illud cdlunt, magnopere rii-
tunturîcum hprièfta femper publicôgaudeanr, feeleràfer
creta fint.cur huilas aras habent.templà nrillà, nulla nota
fifriulacra?nunquath palam loqüi,nunqüa libefè copgre-
gatijtiift illud q> fcôl u n t , & i nt é rpr i m u n t,a u t p pn i en dum
eft,aut pudendum ? V n d eau té , vel qu isjlle,aut v bi Deus,
v^|cus,'fplitariiisideftit uttilrpuc riôgens libéra,ribaregna, '
nôfaltem Romana fuperflicio noueruncî ïudæpmmlbla
^niiferagentilitas vnum & ip fiD eüm,fe 4 palam,fed tem-
^hs,aLis,vidimis,cciemoni}iq;coIuerunt:cuius.adeo nül-
Bibliöth.Vet.Patr.ToM}$i
^ e c p o t e f la s e f t ,v t f î tR om a n i s h om in ib u s cum fiia
iiblnatione cap tiu u sAt etiam Chriftiani quænâ monftra,
quæ porten t , cpnfirigunt?Deuni illu flium que riec often-
derf î)5?“ ? t,tlec v - ^ rç»in ôïxmium mores, a â u s omniu,
verbadenjq} & occultas cogitationcs dihgé,ter inquirere?
difcu rréntemÿ^ç>t, arque vbiq; præfentem : -mbleftum
demaftamdisomnibusdocisomnib.intererrar.-cùmneç
finguhs infcfuire poffit per Vniuerfa diftridus,nec vm'uér-
fislumcereïn fihgulis bccimatus. Quid^'qu od tori orbi, &
îphmundo cum fidelibüs misminanturincendium,ruinâ
mqliuntut,quafi aüt naturæ diuihislegibüs conftitütus æ-
terftüs Ordo turbetur, autrupto elementorü omnium foe -
dere&céefefti coinpagediüilà, môles ifta, qua coritirietur
^ W W * W W * * ka sfurioiàopiniohe contenti,
a i llé s fabulas adftruuh t & ahneduht', renafei férurit poft
hefeio quà fiducia méda-
cijs fuis inuieem öredüntiputes eôs iâreuixiflre,âhceps ma-
lü & gemina dementia, c çlo & aftris ^uæ fit reliriquimu^,
r ^'ipuenimus^interitum denuciarc: fibi mortuis ëxtin dis,
qui ficut naibiipur, & interimüs,æternitatc repromittère.
Inde videlicet & execrantur ro g o s ,& damnant ignium fe-
pulturas,quafi riô omne corpus, ëtfiflammis fiibtrahatur,
àflnk tarnen&«tatibus.in terràmrëfolùacur: necinterfit,
’ ‘ c^ ^ ‘ripiarit,an nipria confumant:an humus conte-
gat,an flamaiùbducat:cùmcadâueribus omnis fepulciira,
fi‘fentiunt,pcena fit:fi.nô fefitiurit, ipfà conficicndi celeri-
tate,medicina.H o c érrorédecèptibeatamfibi,vt bonis,&
perpëtem yitâ mortuis pôllicentur;çæteris,vt iniuftis,pc*-
nat^ fempiternam. Mhltâad hæc fuppctût,ni feftinet ora-
tip.-iniuftos ipfos,magis riec labPro,iàm docui j quamqûa
& fi iuftos dàrem, culpâtàmen Vel innocèntiâ fato tribui j
fententijs plürimorû,étiâ veftra çônfenfip eft,nâ quieduid
agunuSjVt alijiàto,ita vosDeo àddicitiS,fic fed^ veftræ no
fpotaneoscupere,fed ele âo s.Igitu r fniquum iudfeem fïn-
gftis,qui fortem in homifiib .puniât,nôn yoluntatem. Veh
lemtamén feifeitari, vtrumne cum corporibüs,&corpori-
bus quibüsjipfîs ne,an innôuatis,furgaturfinè corporeîfi*
hecôrpore ho c,quod fciâ,rieqj mens,rieqj anima,nec vit-a
eft,ipfo corpora, fediamante dilapfuiri ëft ialiPcoipore?
ergo homo notms nafcitUr,nÔ prioriIle tepâràtdr,& tairie
tanta ætas $B)ijt,fecula irinumera fluxerunt,dnis vnüs vllus
ab in fêris vel Protefilaidorra rëmeauit; horarum faite pëir-
miflo cômeatujvel vt exemplo credçrëmiis?Omriià iftafi-
gmefitâ màlefanæ ppinipnis ,& ineptafplàtia à poëtis fal-
lacib .in dulcedine carmiriis lu/aà vobisnimium credulis
inDetim veftrum turpiter rèfprmatafüht. Necfeftem de
præfentibus capitis experimctum,quàm vbS irrité pbllici-
tatiohis caflà vota dëcipiànt,qüid poft: mortem impédeat,
iniferi,düm adhuc viuitis,æftimate^ Eccépars vcftrurii &
maiûr&melibr,Vtdicitis,egëtis,àlgetis, opera,fame labotatis
: & Deuspatitur, diftimulat, noh vult,auc non poteft
opitulari fuisîita autimiàîidus, âut iniquuseftVtu qui im-
riiortalitatem poftümâfomnias,cùmquerquero quateris,
cùmfebribus vreris, cùm dolore laceraris.nô tum condi-
tionem tuam feritis?nô tum agnofeisfragilitatem? inuitus
miferinfirmitatis arguerisi riecfàtéris ? Sed omitto cômu-
nia,ëccevobis minæ,fupplicia,rarmenta,&iam non ado-
randæ,fed ftibeùhdæ ctucesfignes ëtiâ,quoS & prædicitisi.
& timetisivbi Deus file? Q u i fubüeriire reuiuifeéribus poteft,^
viuctitib;hori poteft?Nonhè Romani fine veftcoNDèô
imperant,regrian t,firuuriturorbe rotp^ veftriq;'dominan-
tuçî vos yeroiüfpêfi interim atqj foliciti honeftis voluptà-
tibusabftinetis.-non ipeftacula vifîtis,nonponipisintera-
ftisicöriüiuiapublica abfq; vobis:facra certamina,bræcér- j
ptos cibos ,& delibatoS altaribus potusabhorretis. Sic reform
idatis deos, quos negatis, non floribus càplit rieiftitis:
nô Corpus odoribushoneftatis ; rcferuatis vnguéntafurie-
ribus:coronas etiâ fepulchris denegatis,pallidi,rriifcricoF^
dia dignijfed qoftrarum deorum.-ita nec refiirgitismiferi,
nec in terim viüiti>.Proïnde liquid làpieritiæ vobis,aut ve-
recundiæeftidefinite côeli pla gis, & mundi fata6c fecreta
rimarhlatis eft pró pedibus alpicere,maximè indoétis, im-
politisirudibiusjàgreftibusîqtiib.non eft datum inrélligere,
c^ lià im u ltô mdgis denégatu ëftdiflërcre diuina. Quam-)
i E J j
tepi aperi-
uncBdlar-
Q1ÎDUS 11 b;
3- de çüliu
,Sandlorû. j
capite 4. T
& Barodi. I
100103. : I
Ânriafiu
anno 211.;
•ipfesadico.'
■ l i l
■ t
l i l t ' :
J f
II