A
Qtn. 49
oiäiiigehtis. N am p'rd genttumfiicccllionibns, ajij atqi alij
proph cracxmcrüiût, Moles quidcrn qu ipropbbtariirnpii- i
Imisitîipdfxitiioc mu do, Nan ließen! prm.cpi (X Uidi.nrc dux \
t x eint fern ore, dum ventât qui mit ten dm efl, i f que tn t gentium ix -
ptäntw, u i m m p u llum faum i t h g m , M um s m f u t fanguim
floUmfutm. V eftmm ert igicur diligenter exqiifrcre acdiicere,
g o éd ad tempus princeps àtcjne rcxäpud Jpdseös cot atti
vctUsacpropuus(!uerit,fuitprofeaoiÿfque:a<Jîlludi eüm
le lu s Chriftus præceptor nöfterextitit & 0 pafçîecit, qui
ignotàtum propftcciarum intötpres f a i t , qneinadmodiim
p:\edictum eft a diiiino fthétbqiiè propheti.e Spirit!! per
Mofcnpnon defiicurumptincîpeniinlüdàafduinisçijire-
gttumpromiftumrclêmatumqueeratverüter. Iudasenim
Indaoriim genus fu it, à quo eriam lu da i ftbnimatï ftinf,
yofqiïe pöftèa qiiamille eXtitic & apparuit, iudaiä aiibquS
imjéraiiiftis.edmmquè regiones obtinuiftis, Ilitidaurem,
bgèri«»ifXpeff(ifismrjiigninc{rbatfore»vteumrtiriusomnb
um gentium homines üeiimrum expeflarent : id quod vo-
b r s& o cu lisVidereliceü&fecredcfe. Ex Omnibus eninf
generibus horriiinmgeiim qui cruci fuffixus t it, expédiant,
qui vtprimum ft oftenditÿîudxorüm tend vöbisarmis cra-
dita eft. Iilud puna, Dèligansàd pitem pitllum ƒuum ,fiolamqui
fiitm m putfangum M um s, eu ßguifimbat, quxGhriffp enc^
tÿa erant,quxqueipftcratxaurus^ Pullus enim quidam
aftoafin vici cuiijfdäm inrroitaad viteih v in a u s ;& d e lie itusftetitqaemtumdilcipulisvtadftädducerenc.
imperap:
Uit: tun an n aciciriCtnsftiiiicr, in e o ledit, l:i!!or!ii!Ó;ie Hie-
töloljima, qua inyrbe maximum era.t remplumftiidxorumi
quodpofteaaTObiseuetfumeft, Hemqire pdfteain'ctu-
cem aptoe eft, vtreftquü prophaixrmpiereturJllud enim,
Abluentfio ltm [tarn in tu t crutjrt, fienjlicabat gen US niortis
q U am p e r p f fT u r u s e r a r , ß i i g u i n e co*s q u i ip ft c r e d u n r , e x p i -
a n s ; Q p | x .e 8 lm f t o i a d d i u i o o S p i r i t u p e . - p r u p h e t a m v o c a -
t a é f t , h o m m e s r b n t q u i « i c > ë d u n f , in ;h u f t ) u s D e i fe rn e n
b a b i t X j i d e f f v e r b u m ù Q ü o d v e r o d i a u m é f t ^ a n g u i s v u æ ,
langufiiem quidem htm ere en in qui veiuuttis é ta t, li unifiât,
ftdhoncxfeminehurfiano.verum ex v ld iiiin a .P iin is
WemvisacyirtusftcuudumDeumonimumpa rememac
Dommurn, films cuam Vei bum eft, quod quodam modo
mro huftum homo fc a n s eft ,id quod m is docebimus,
Quemadmoatiin enim Vui> languinem non holnofcdtfcif
Deusmcetiamhocfignificabar,nonexhuma'hofeminefettumlnfangumem
.fcddiuina viac vimire ,vt ante dixi-
mte Almsquoque prophet* E&iasnomine, eademaliis
vecbrs prxthpens, fcripfit his verbis, s t r lU ix i , a b W t J t rM
flysex Itfftrtdtcc trumpet i dtqutjn em hlech h g enm 'ltsttbu nt,
? 'C^ " ‘™ ‘SEldao««ft.S S fiiu eexleffieradicepfodiit,
ChnSus.;Eum enim virgo qua diacob-o origibîm duxir,
qs* lutte, quem ludiorum parrem cfle dixi, parer fuit,
h » v e s f e i s <fu -du» v a : a t a . . 5
I.o&vaticmat!o.nefuit,IaCobiaûi& lu d a g en er is fuccéffio-
ne era t nlms.Rurfüs ab E&ia prcdi&ü eflè,fbre,vt e* virei-
ne bis fere verbis, Ènin ven-
P tm ÿ t u tbeht,paritrquefilm,& m t b i t u m i ( i S D m . Q u a
eniininaedibiiiaerâr, putabantq; hommes euenire fierid}
np poftqaa Deus per pîbphetieûSpiritum fore ptædixit, vt
curafeaa t'uenr,éxeôquodproediaa eiftnt, atilreflKm
Sednequisnonmrelleaapropber.a quam explitauimus,
eanobisobiiciir qua Poetis obiecimus.qui dîcaiii rei ve*
n c r e a h b i d m i f q u e i x m f a l o u e m a d r o u i f t i e s x e h i i r e .m a t i d -
HeMpfaftiofcmftcêreeonabimuî. |!!ad-igirür|WtVt>i»a in
vtero htbebit, ftgnificat non cencubnu virgmennofle con-
cepturam, (^icnimquifpiam cum eâ c'onéubuiftèt, non
iam virgo miiTeryftd Del vis ad virgit)cm adueniens,ei o b -
Umbraurùfeéïtqué vt virgo grauida ë f e , ; Qui.neiîam Der
àhgelnsqni ad eam mmmifla sé ft.éth acnattauit, f e o in
à -p ttitifilium , ifque 'tltijiirhiie
ItovtiabâUr tmfque nimm Itfumveitbit. I r emmpépulumluum
dpetettUfaufiruib u:^aetnitdmb dam i( qui omni! qua: ad
conferuatorem noflrnm lefum Chriftiimpertinentcorne
memoratunt.traaiderunt.quibnsaireiftirumüSiqoandou
quidem etianrper Efeiarti, quemantè mferprerati ru^us,
piopheucus Sp-ntus IniiVenafeiturum , qüemàdrhodom
panlb Spirjrom ergo vimqoe
Dei neras cÆaliüdinteHiàrïnifî V^rKnm s i _ ■
migenium D e iè ft, (ieuti.Moles própheca quem dixtmus, Ê
indicauic. Arque h ic iu o à d virgihem aduentu, 6c adum-
bratione n é ö Côneubïtü ; iè d vi eam grauidam effecit.
Nomen auceuilefu Hebraico rcrmorie j Græco eüm j qui
(àlucemdar, deeldrat. Hind angelus virgini dixit^ Ët v ó u -
bis nomen em lefum. Ipjî ènim pûpUlumfuumâpeccatU fuis jerua-
:b,9 ? anférii qnireS futuras prædicimt,& varicirtantur,
rtiß-dia/fiöycebó» vos quoque vr ftatuo»
fatébimini. ■ VbtvêrÔ nasciturus effët, quemâdi^ôdum ali-
usjkoplietaMicliiEasprædixerir,audite. Hx cilliu s verba | !m
tuBitiüeentierraludeyneqMquam mmïm&esinpnncipï-
b fo luÜ a JE x te tn tn im fa mettm, ViCus:
eft auçenvquidarn in^ regiöne ïudxótuna, qui quißque &
trigijita milibusHierbroJyjtiisabeftiin qüö lefus Chriftus
nacusèft, id qUodetiamiiuèlligerépoteftisex cenflbusqut
Coadli func Q u isk o p r im o veftro in ïndæa Prÿcorev Cb r iltam
veroalijs hominibuseum nacus efieCjmeognimm fo -
reàd iilud tempus»cum vir faftus eflet,quod[etiam euenir»
y c ,n^elligacis* ca aüdite, qua: d eeo pracdidta(ilnt.Sunc autc 1 p
næc, Puer nitatèfiriebis, & iuuenis nobis d am eil, cuim imperium W
i«em humeris. Illudquod addidit, Humeros^vim erucisß*
gnihcat,quemadmodumprogreßti orationis planius fief. ßidem
Kurins idem Efaias%iritu prophetico afflatus, Ego, iriquic»
expands nianaitneasdd populism incredtilum & aduerfamemi & 0 tl‘z\
m <lu i via tmbona ambulant. Quarum nunc ante iudiciunt* &
äd Deuni auedete volunt. A lio etiara lo co p e r alium prophe-
tam, Ipßy inqüitypedesmeosfoderunt&manusifirtefquede v eßc
m a t e u r u r t s p ü i d qiiidem Screxdepropheta qui hoec
xir, mhiJ Horum perculit; Iefiis autem Chriftus raanus ex-
pandi tj, & retendit cn m cruci fuffixus eil d Iudæis ei contra-
dicentibus » eumque Chrifturo eiïe hegäfmbus Nam
qnemadmodum vatesait» eum rapfcntcsad tribunal,dixe-
iam,ludicatoobi*. Illu d p o tto xFoderttntmanu»tneas& pedesy
lignihcatio erat eorum clauortim qui ift eins mauibus àc
pedibus debxi/unt. Ec poftea quam eumincrucemege-
runt, lortesirtilfiüsveftçS iecerunt diuiieruntque inter iei»
qui com in crucèm iuftulerunr. Ha;c autem gefta e ile, ex
lisaâds qoæf P o n tip Pilato Prærore faâra/uhc , pcrkicere
poceftiSvAcq^vrintelligatis praki^um, e fT e e u m bM in
aünæ puilo fcflmum.introitutumque H erofolyma, S o - |
piioni*prophetaîvatidnationisverbacommemorabimus, 2duh*r
iontau te ra fiæ c , G au de vehementer fiiia Statt-, predict fil'U
Httru/alem, tçce y e x turn venittibi nianfuetm , in afin* M ens
puüoßue iutnent'u Cum autem propberarum verba qoafi à
P : " 0” * auditisinólire e aab iis quiSpiriruafflati iu h t,d i-
ci exiftimare, feddyerbodiaiö o qübd eos bermouet. Interdam
enim pr*nunciandöresfutbrasAieit, interduin v t
ex perfoua Dei Domini parentifqac omnium loquirurî
nonhunquam quaß ex Chriftiperfona, alias vt ex perfobà
popuiomm pom in o vel patri eiüs reipondentium ; cuiiif-
modietiamapud vosinhiftoficis perfpici licet, Cum viius
quidem lit qu i fcribac omnia j 'peribnæ autem qqædiflè-
runt prouuncicnnquodcuniiion intclltxilftnt luttai qui
f n ï - n r - .s habenr, non taöilo n on eögnou'erunt
Dhriftnm qnivenit,ftd nosetiam qui eurn venilisdicimns,
&quemadmödorapradidinmeft, abels aiftum in crucem,
d oc emus.odetunt.Quodqriidemv fvob isètiam planura ? 'H l
har, experfona Partis per Efafam prophétam quém d \ i ,
h a c verba proiata funr, Nouit boippffejforeni, & alinus prtftpg \ Sfi. r
Domtmfitl: Ijrael autem me tttmdgwmt, &poptdut mem tton inrel-
‘^.['^^l^ipeecttnct.populoplpmp^cmoTumJcminineaUum:
fiqintqmDmimmrettquißie. Écrutfnsaliolöco cnm idem
proplietaeodém modo ex perfona Patru air, Outm mihi
dmum td ifiah tir inquit Deminm. ctlum m l i ttPfbimm, & I
W r t u tm I fedumrneorumf Rurfufquc allo loco,c J t iU 0 + *
O ’ m e k im y h à i <
diem&totpdrtm n o n f e n i m ß vtneriiUtdridendim we, vos tu -11
d uw . n itn u srtilrtp len tfm itu gm m s. Eifioffiratii f in H m ,■ & I
tllui.eadelejlor.-fagmumagnorum.tturorunique[tnmnemrefftuo. mi,i.
^tnMbteeXmtoiimveßrUreqmßuklStddiffilue omne inM
quHdtis VimuUtm, rumpé obligdliones violent arum ßngrapharum: \
tumquidomliittmbdbn, & quinulu, o p p e rt Ï ÏM W w m - 1
^ öbro au tfe Deiriefascftaiiüdm.telliirLniftVerh'.m fflgazätlKiWm , . v ” x.Ch riftippen.fwe .mä.! ,
x r - C * 'b i f è m è j & f r m u i i i |
rheas extendi ad populum incredulum & aduerfitment, ad eos qui
VtanohbonAambulantu, Et herum, Tergwmeumflagris exhibits,
ejmdasmtas çolaphisfaciém autem meatn mn auerti a didecore
flint or um & Dominus mihiadfuiv ob eamque caufismmlto pitdore
iijjutuifiWyfedfaciem meamfirmepetre injidr pofu't, cognouiqut
memUopUdore^äum tri, quodprope qdeftqui me iuftum reddi-.
</it. l^urfufque cum zitjlecermt in vefiem meantfort« , &hia-
nus metispedefifcfodertmt; Ego vero dormiui&fomnum cépi Jatque
exciidtus funs abmferü^quodDontimmefufcepit.EziurCuicûzk,
Lot utifunt labris jnomunt caput dicentes,Setpfe eripiat: quae qiii-
dem pmniaaïudæis Chtifto fadaiunt,yt intelligere pote-
ftiSxEoenim in Crueem fublato, labra diftorque bant icapi-
caqimouebant, dicepiedîQ^piortuos.abirfèrû excitauit,fit-
metipfuhteripiat.Cum autém vt fututa prædiced5 _prophe-
ticus Spiritus dicir,tta loquitur, Ex Sion enim extbit lex, Ver-
bunttfo D ommi liier ofoljmii, &gemesiudicabiti&multos populos
arguetxonfiabunt^gldatpsfuos mar air a&vomeresfuosinfalces:
necgens in,gentemgladium accipiet, nec tarn bellum gerere dijeent..
Atq; ita ia$um eȏ,credere poteftis.; :Hietolblymis enim
duodecim virinumero ib mundum exierunt, i;iique igna%
& idiot*, nullaq-, dicendifacultate præditi, vi diuina omni
bomitrum gencriexporuerunc,miftbsiè eile a Chjafto qui
omnesDeiyerbumdoçerent.Acnosquiquon!iârumuruis
c*dibus^iöimctipros çÔ taminabamus,nön tdodè n ö geri)-
mus bellum cum mimicis & hoftibus, fed c'ciam,nëmentia-
mur,eoiquc q ul quæriinr,çaptemus/& failamus,Ilben-
ter Chriftum profitexites mortem-óppetimusvPotéramus
enim id d uod rertur, iurauit lingija, meptem imuratam ge-,
ro, in hoc facère,rem iam ridiciilam vqn ii quidemijqui mi-
lites„voleätesindele<äuctiam, yitæ iùae ne paxenti bus, pa-
triæque & propinm^ omnibus^ profeffionem veftram iu -
rifturandique .re li^fbem .Çpgiüs antepopere , cum nihil
iramortaléeispraeftarepoffiÉis.-nosauterifquiimntprtalita-
tis cupiditace àiciçnutvnobi po^ïumusjndfiperfc rre bm nia,
y tea qàæcupimus', ab eo qui dare ^oceft, confequamur.
Sed audite quæib, quid de ns qui eius & .doéîrinam prædi-
caiierant&adoentümpotentiamdue e fpofuemnt,priedi-
ftum fic i ptopheta& rege quem paulb an tèd ix i, per pro-
pheticum Spintum. t, Dies d t e f eruclat verbum , & nox ftoäi
fdenùam indteat. Monfunt loqneU netjue fermones, de quibus voces
m u n i non amitaniur:ih'omnemurràmfonuseorum exiuit , &
'm fines pvbis te n arum eorum verbaperuajerfintî lnfoletaberna-
culùmfuuwpofHitï&ipfi'tanquamfoonfmfXthalamefuoprodiïnsï
Gcfttens vtgigas curfeint fiumi confias t,. iam verb non alienum
duxitpus, aiià etiâm eiulclerh t)a uidis prophetiaé verba co-
m'emqrare,bx quibus ÿobis inceliigereliée;at,quemàdmP^
durn prophetarumSpiritus hortetur hpmines vcviuant>&
qùemadtnodum exponatHerodemludàorum regem, Iu-
d ipiqu e ipibs,àcPilatum qui apâd eôs prætor veftèr fuir,
vn icum ipfiusmiliubusinGhnftuminlf mul veriiftèt
illud etiam prædiétup eft furùàim.ycex om nihqminô ge- ;
nereeicredercturjiiqueäDeo filiusappeilnretur , omaès-
qUeiilius hoftesei parèrent, demones quöqj quàncu.npn
ipiis e ft,& Dei omnium,parëiis ac d om in i,^ i^ iu | Chrifti
pocendamfàgere conarehrur, $ç Deu-s omnesad poeoiren-
tiam vocarec,:antèquamiudicii<fie^ veniat. ^ip^rediaber,
Beatus vir qui nie impiorumjmproboruniciç cdhfilio interfuit>mc in
v ta p fcç a im g h fi^ ^ çtfiffd ep è fiifm rm n fe 0 ; Sedinlege Domini
voluntas eius, & ineius lege die noätique nmitiibitur. Eritque
tanquam lignum quod ad aqitsdttâns fatum eft-quod idei/ifrùctum
ftiiim tempojefuoferietfilliuMfy eius non décider>&o»imü q iu f i e l et,
preffisre iitm en t. Notifie m p ij, non fie, fedqtutfi puluis,quc vet£
tus ex firrn defen &proijcit. Obesuntfecaufam impijnon refurgent
iniudicto, née in confilïo iufiorum peccatores: quod tuft or um vïuendi
viirn Dominai cognofcit,viai^vkendi impiorupenbit.Cur fremue'-,.
. runtgenteJpopuliçL in am a & fu tU idm e^ fueruht
W&esterra.yfrihçtpéjfy communs confenfu inDomi- \
hum emfi$3 cbnftuin tnfeßi.veneumr, dicenteSpDiruttipàmüs eorum
vfietda, & apobu eoru'miigtptt'Xcuttamus.,Qui hdnfat in CQilù
éosinidebïtieofçfe Dominus nafpfufiendet.fmt iracrndiaconcitA-
tiu cum E2p h h tem ïexabèo;
prsfeftusfqm Sionfanâo eius motos, Domint praceptuni pndicans.
Dqmintü w in dixit, Meus esfilfits'. c^o bodie ie genui. Pofitda a me,
^biqsgehtesdabob'tredtttoemtuaini^finesterrte^pofießionemtuam.
J ß f& se o t virgafenenj & tan^uam vasfigdi eoH^mgesf^unc re-
4 7
gesitoelligire.erudmini ómnes, quiterramiudicaiis.Dcmmo c um . Ê
metuferuiteieïfy exult ate cum tremore. Apprebendite difcipltnam, ‘
nealiquando irfifyatur Dominus, & viam iufiam perdatis: cumbre- i
ui iraeiusexarjmt, beatt omnesquuri eoJpemfit am collo cant.Km -
: (usalia prop he da indicans propheticiis Spiri t us peteundo v
D au id cm , Chriftumpoftcaqüam in cru ccmd du sfiiiflè r,
regalem poteftatemcflèóbtenturum,aithócmodo iCantte
Domino omnis terra, & nuhcsatequptidie emconferuatorem'. Magnus
efi enimDominiu & volde laudahilis, metuendus mdgit, quarts
omnes dij ,quippecum dqprunes gentium damontorumjimulachri
fin t, Deus autem coles effecerit. Gloria & laus inconjpettu em , ford v I
titudo & glo ria in eius fanétitatu lo^o. Tnbuite Domino feculorum
p'arentigloriam : accipitegrdtiam & in conjpettum eius procedite,
& adorate infanfttsew atriis. Timeat conjpeftum eius omnis terra,
re(ièfaciat,neque moueatur. Lotamini ingetitibus,Dominus pofi Ifr
gnum regalempotefiatem. habuit. Cum prophetictis Spiritus
res futuras ftcnarrat, quafi iam fint geft^ae praetetita;> que-
ad modum etiam ex iiS qu * antè d i^ a fuht exiftirbari liceti • ,
v t excii(atiohem & dekniïoném ne pnebèat légentibuvj '; ? ■
hoc quoquccxponemus.&explanabimus^a qnasomninö
; cogntta iune,& decteta,futura eum,vt iam preterita p r id i-
cere. Atqüe vt ita accipiendum intelligatis, attente audire
quae^ieuntur. Dauidahnis mille & quingentis ante quam
Chriftus homo fa&usih crucé ageretur, ea q usan tè didla
funt/cripiitine cqu ifq u amq uiante illu cruci fuflixus eft,
gentibuslatitiamattulitsncquc verb quifquam eorum qui
'iliumfecuti funt, Nofter autem le iu s Chriftus cum cruci
fuifixus/& m ortuuseiïèt, ab inferisexeitatuseft i regtia-
uitquecum ip coelum afcendityafficiunturque istitia nati-
ones omnes e x its quae ab co per Apoftolos praedicata iunc,
qüi eam quam ijle nunciauit expectant immortalitatem.
f Sednequisiis qure a me ante commemorata iunt, addu-
- (ftus, f^ti neceftitace fieri omnia qua: Bant putet nos diceré»
quod ea qux antè ftatuta fuh.c^ prasdicantunhoc etiam ex-
plicamus, nos fupplicia & pcenas, atque premia pro dignir
tate adtionum redditum iri, aprophetis didic.flè: idque ypgj
rè enunciain usj quandoquidem ni ita eflet fatoque herent .
omnia, ne ei quidem quod in nóbis fitum e ft, loci aliquid j > G
relinqueretur. Si enim infatis eft, hunc eïïè bonum, malum
que ilium; neqiièiile proban dus efte t, ne que hie rèpre-
. hendendus. Acnifi libero arbitrioatqueiudicrogehusho- ' ...
minum & res turpes fugefe poteft, & pulchras ac bonas fe~ y t " K a '
ig qui, extra caufam culpamque eft éórumquse: quoquo mo- •
do aguntur.Sedip(um libero arbitrio liberaque voiuntate
, & re«5lè facere,& pèccare, docemus h o c mod o , hominem
ipfüm coritraria exereereacfacere cernimus. Q u o d ïi fató
fieret, v t efletaucimprobusiaut bonus, p to fed o contra-
riain cum cadere nunqu^ro poflent, nec fspiftime mutate-
tur, quin qealij quidem probiefllnc,'alij mali, alioqui fatum
caulam malorumeHe,contrariaqjfibi focè re fnnthnils:
auc illu dquod ante diiftu ëft,;vidcri vetuefTè, nihil eflevir-
. tutc neb yitiü ,ftd opinione folübonaöc mala iudicaii:qua^-:
vt vera ratio docet, maxima eft impietas &iniuftitia. Vetum -
fatum bocimmutabileef^ dicimus j iis qui prxclaras bo-
nafquè res oligunt,ac,fibi prOponunt, digna praimia^ item-
quensqUi-contraiiajdignapr^miacöriftirüensf N bu epiih !
vt alia.velüti atbores ti. quadrupedia, quaenihilyoluntate
& iudicib fecere poftunti fic hominem Deuscbndidic.Ne-
que entmprimioaclaude dignuseifièt, fipCr fe & a fe bo-
num nondeligeret,fed bonus fa^üs eiièttnecfirnaiuseilèt,
lure fupplicio afticcrctur,cum non a Ce talis e ffè t , fed aliud
nihil eftc pofièt, nifi qupd faélus fiiiflct. H o c atitera prö-
pheticusSpiritus per Mofem d o c u it , quod ei horhini qui
ptimUscbnditus&fi(^uscft,htEcaDeddi(ftaefle,dlcit, Eft l,.
coram te borium & tnalum,botuim e/^e.Rur(us pet Efaiartx ali- *
um p r o p h e tam v t ai^icente orhnibm &i p b p in o P e o
ad hoch*cdi<fta{imtJLuuamini, mundi efiofe,;: huftrte malum
ex animis vefiris : dtfiite bonum agere: iudicdlé püpïtlo i vidu-
; am que iufiam uuliciovefiro oft endiie, ittmqtie venite,7& dijferi-.
mus, dicitDorttmii:-acfifintpeccataveftrdvtpiirpurq,. eavtla-
ham dealbabo : Ji fiht v icg ccm a n th tp q u am hiurm dèqtbdbi.
Omftfivelitis, w c file audi arts f i o h a ï e ^ menondudiatisyvpsghuliUs
ionfimitfos:enim Domini haclocuturH eft. Q u od
autem diftum eft, G la lm y p s confitniei, non hoc ait, gla-
d/is cöftimpcüm iri cols qui minus dibto audieUceS fuerint;