Eua tenta,
ta à ferpétc
C
C h r if tu s
comederitis ex ipfa, aperientur oeuh veftri, & erit is fient dij,fcien-
tes bonum & malum. Vtiens itaque muiter quod bona effet arbor
ilia in cibttm,&oculis concupifctbilis, defiderabilis quoque effet i-
pfaarbor ad prudent iamcomparait dam, tulitdefruftu illius&co-
medtt, dedttque vtrofuo extftmifecumfqui&tipfe com edit. Et
aperti[tint oculiamborum,& cognoutrmt qiïöd midi effent, &
confueruni folia ficulttea , feceruntque fibi cmctorui. Et audi-
erunt vocem Domini Dei deambuUntis in borto ad ventum diet,
& abfiondtt ft Adam & vxor illius a facie'Domini Dei inter arbores
bor ti, Et vocauit dominus Dem ipfum Adam , & ait Hi:
Vbi es tu} Qui aitf Voctm tuant audmiin boni, &iextimui, quia
nudusigo, & abfconditus funi. Et ille dixit: Qfiis indicauit tibv
quoi nuduseffeslnmquid den fa arbore,de quapraiepi tibi vt non co -
mederes ex ipfit,cotnedifiil‘Èt dixit Adam: Mutier ipfa quant dedifti
vt mecum effet, ipfa dédit mibi df arbore -, & corn edi. Et dixit dominus
Deus ad mulierem, Cm bocfecifth Et dixit mutier :Ipfifer-
pens feduxitme,&comedi. Et dixit Dominus Detu ad ferptntemi
Quiafeciüi hoc, malediftus esprit omni iumento, &pra omrit beflia
agri tfupra ventrem tuumgradieris, &puluerem comedet omnibtts
diebus vita tua. Etinimicitiasponam inter te & inter ipfam mutterem
., interfernen tuum, & inteffemen illius: ipfum conteret tibi
caput, & tu confères eius calcanéum. Ad midierem verb dixit:
Multiplicande multiplicabo dolorem tuum & conceptual tuum: in
doloréparies filios, &advirum tutmerit defidemm tuum,& i-
pfe dominabitur tibi. Ad Adam verb dixit: Quia audifli vocem
I v xoristua,&oomedifii de arbore, dé quaprecept tibi t dicens, non
I comeiesexea, malcditta efi humus propter t e , in dôlore comedes
I earn omnibus diebus v ita. Et ßiinam at que trtbulumfacie tere feere
tibi, & ntanducabis berbam agri. in fudore vult us tui vefeeris
pane, doneer euer taris tnbumum, ex ea enini fumptus e s , quando-
quidem pulu'ts fis, & in puluerem reutrfurus fis. j Verba làcræ
icripruræ, quantum ârtinçt ad hiftoriam hominis & Pa-
radifi, fiefe habenr. Obiiciasigitur mihi : Supratradidifti
Deum loco non comprehendi, tiunc verb aise um in Para-
difo ambulare ? Audirefponfum : Deus quidem vniuerfo-
rum parer, loco nec includirur , neque ip loco inuenitur.
Non enim eft locus in quo ipfè quiefear. Ccterum fèrmo
eius pèr quem omnia creauit, exiftens potentia & fapien-
cum Ada? tia patris,aflamitper(bnam patris& dominî vniuerlbrum.
rao collo- isvénitin paradifumfub perfona Dei &colloquebatur cum
F iliu s SDcî Adamo. Siquidem leriptura fa era difertè ponit Adamum
P a tri coà- dbrifle, vocem cuam audiui. A t vocem quid aliud dixeris,
quam lermonem D ei, qui eius filiuseft? N e c arbitteris, v t
poeræ & fàbularùm feriptores perhibent j Dei filios ex
concubitu efiè natos: led inrellige hoc loco enarrari 1er-
monem perpetuo exiften tem& inficum in cordepatt isDei.
Antequam enim qurcquam eorum quæ fa&a lont, fieret,
hune confiliarium habuir, vt qui mens 8c prudentia eius foret.
Gum verô iam condete, quæ delibeiauerat, inftituif-
lec, hunclcrmonemgenuit prolatum, primegenitum vni-
ucrfæcreaturæ,nec intérim Deus exinanicus eft feimone,
fermor.em g gnens, & fermone alioqucns quæ volt bat
lèmper. Hæc nos docent facræ literæ 8c omnes fan&o fpi-
ritu àfflati, quorum de numero e ll loannes ad hune rao-
dum diflerens : In principioerat fermo,&llrmoera'tapùd
Deum, & c . Significans in principio loium fiîille Deum &
m eo fermonem.îPoftea inferr. Deus trat tile fer mo. Omnia
per ipfumfaäa funt, & fine 'eofaólum efi nihil. Deus itaque ex-
illensfermo, & ex Dco.progcnitüs, quando vult pater vni-
ueilorura, mittiteumfermonem ad aliquem locum. Q u i
adueniens, auditor & videtur ab eo millixs, & in loco repe-
ritur. Deus, veex praemilfis apparet, hominem dielexto
creauit. Eins tametï creationem paifelècit poft lèptimum
dem um d .ern, cum & paradifum paraflèt,in quo, v tin rac-
liore & excellentiore regione, homo degeret. Cæterum
eorum, quæ tradidimus, vëritatem res iplà déclarât. An
non ànimaduertiraus grauilfimosdolores, quos in partu
perpetiunrur mulieresîHorum deinde leuimomento obli-
uiicuntur,vt multiplicerur & incrementa fumat mortalium,
genus. Annon videmoscondcmnationemferpentis,quam
exorfus fit humiibrpens & terram votans ? Quæ quidem
omnia plurimum faciunt ad comprobandam præditfto-
rum veritatem.Prætetea Deus exoririïècit ex terra ömr.em
arborcm vifü pülchrara & bonam ad comedendum.Qtia-1
tch o c ; ln primisnamque lêminayplantæ, herbæqiie tblæ |
Colojfu
C h riflu s à
P a tr em if-
fu s.rcp cri-
u x r in lo c o
habebantur, qüasimperio domini tertius produxeratdies. ^
A cq uæ Paradiliisprôferebat, amoentlfima 8i pulcherrima
erant, liquidem eQrum plantatio ab iplô nec àb alio D eo
pera<ft:a'elî. Reliquas quidehi plantas; haud abfimiles ha-
buic mündus:a tduasiftasarbores, atb oremv iræ,alteram
cognition is, nulla alia terra réduit quam Ibla paradifus. Ve
rum vt Iciamusparadiltmi cfleterram,& fuper terrafxcul- !
tanï. dôceïmi r.à leriptura facia, quæ inquit; EtplantauitDeus1 g«J
paradifum in Eden in regione Orientate, ( y in co pofuii hominem.
Et prodire fecit Deus exterrapnmem arborem ,puUhram vifu &
bonam adcornedchium. Q ü b 4 igicur ait: Ex terra, & in Ori-
enraii plaga, &c.djlèrte nos docet leriptura lacra paradifum
efiefub h o cccelo, fub quo Oriens & terra con (piciuntur.
Dtdlio Eden, quæ Hebraica e f t , fi tranferatur in rioftrath
lingùàm, verfionen^fignificat. Præterça indicat leriptura
lacra fiuuium procedure ex Eden ad irrigandum paradifum,
qui inde in quatuor diipelcirur capita, quotum duo
vocantiif Phifon 8c Geon, Sc humectant Orientales règio-
ues, maxime tarnen G eon,qui quaficircuIovöidique aliuit F
vniuerlamÆthiopiæregionem. Huncperhibent gcneràre /Niltuß
NJum Humen Ægyptiacum, Reliqui^uo fluuij manifcflb
à riobis cognofcuncur, &nominantur î ig r i s & Euphrates.
Hi vlque ad nollra dimata accédant. Homiqem autem
Deuspetduxitin paradifum, vt eumbperaretur & cùftoidi-
ret.Cfqu'epræcepit vtederec de omnibus fiublibiis, nec et'-
iam arborem vitæ exccpit. Cæterum vetuitnegüftarct quidem
fi u&um arboris cognitionis. In huric mod um tranftu-
lit Deus hominem in paradifum, ei vndique occafioncs
fuggerens vt crefceret & perfedlus redderetur, & detlara-
tus tandem Deus,in aftrâ afcenderet.Mediam ctenim con-
ditionemobtinuit homo, nec totus m oftaiis,nectotus im -
mortalis exiftens , verum vtriufque extititparticeps. SiéïJJ,®**
quoq-, parad dus ærernitate donaoisin medio cceli & tetræ I '° ‘
conftitit, quantum adamoenitarem& pulchritudmemiatti-
net.Qiiod inqüit, vteutnopetaretur, 8cç. hullun» aliud ö-
pusnutiümqdaborempraec!pic,quamvtledulolèruet m3-
datum Dei,ne impingens lèiplum perdat, quemadmodum
accidit eipropter peccatum. Arbor quidem cognitïonis erac
bona,erat bonus & eiusftuclus.Non enim,vt quidam opi-
nantur.aliquid noxij veljetifèri ea arbor tulir, lçd inobedi-
entia mortis caula luit. Nam frublui nihil aliud habebat,
quam cognitionemlblam. Verum cognitiobona&pulçhra
eft,fi quis ea redte vtatur.Êo teihpqre adhucinfans leu puer
erat Adam. Quapropteream cognitionem digne percipe-
re nequiuit. Nam eciamnum infans recenter natuspane ve-
feinequit, a tproueôlioreætatectiam ad lolidiorem cibum
prpeedif. Idemciienit.v.tin Adamo. Q üaprôptërnon inui-
detis ( vi quidérii lentiun r) Deus Adamo,ei\m ab arbore cb-
gnitionisabftincreiulfir.PrætereaRonîinç.mprobareJvble-
bat Deus, a n d iélo audiens elle vellet. Ad hæc cupicbat vt
homo lépore logo fimplex 8c lÿncçrus manefet qualî puer.
Id cn im lan â iim & laudabile cenfètur.nôh lorum apud
Deunj, lcd & apud homines, videlicet^infimplrcitate, 8c
ablqueomni malfriàfiibtici parentibus. Ptætere^'us nâtu- puerora[
ralepoftulac, vtlibëri fint parentibus Idfebiti. S i autem h- Hipienm
beros parentibus fubit blos elle oportet,quanto magis coh- & fubic-
uenifVtDeo patri omnium pareamus? Indecorum eft pue-
ros, antequam puerilem egrelfi fuerint ætatem »lupra æta- T
tem làperë.Quemadmodum enim æ t a f t a t u r a inctemé-
tum fumit paulatim, fie etiam prudentia pederentim auge-
tur. C um lex aliquid vetar,ncchorainesIegi pôfitæ obtempérant,/
am poenam non lex,verum hominum ino'be-
dientia gignir. Nam & pater interdum filiq édicir, vt ab a-
liquibus abftineat: fi paternum imperium re^juit & ih veti-
ta nititur, vîrgis çæditur, poenamque non paternum edi-
dum,vemminobedicntiameretur. N e c rcs iplæ verbera
lèupoenas continent,ièdinobedientiainobedicnripoenam
8c ignominiamimportat. A d eum m odum, Prptbplaftiim
noftrum inobedien tia ex paradifixexpulic. N e c pröpterea,
quafi aliquidmali feientiæ fiue cognitionis arbori ineflèr,
hqmoprin^æuiisinlabores,triftitiam,&pbftrémô in moftempro
laplusell,fed mobedientiam potius culpec, quæ
herum malorum caulâ êxtitit. A f Deus maximum Bé mp-
fibium horoinijjræftitit, ne perpetuum in pécbatoriiiri’fbt-
dibushæréreeogeretur. At qubdeftillud benèficium?Né-
Arborci
gnitioni
Adam ii
fans.
J î -
Hotnob i
jnparaoi®
‘-ollocatus
a princi-
I P10,
j A data cur
àDeo vo
; catus.
B
jkdairt initio
cur nec
mortalis
Eua cur
formata
excofta.
pc quod cum eiecit paradiïb, Iblum verteré quafi exulem,
1 mbes, vt ftatuto fiüe determinato tempore peccatum exol-
ucns>& probe omniaedobtus & inftitutus,poftrerab reuo-
cafetun Qu ip rb pte r cum hbtiip iam recens in mundo
conditus foret, quafi fub, tenigmace, & myfterioioXSencfi
fcriptum r ep e r jtu rh om in em bis in paradifum eflè col-
Iocatupi. Prima in in paradifum 'iridu&io contigit: altera
eueniet poft^ vniuc^lalcm relurreftionêtn1 & extremum
iudrcium. . Quemadmodumvasaliquod>modofa-
mencioneminalijs noftiis fcriptis. Quaprdptcr nolumus
nunceainreeflèptolixiores. Adam vbi cognpuit vxorem
fuam, eaconcipienspeperittandem fiiium nomine Caih,
& d ixit: Acquifiui hominem,a Domino. Deinde denuo conci-
pieus & alterum fiiium enixacft, cui parétes nomen dixe-
reA b e l. Ab el tem pccuariam exercebat: Cain efat agri-
cola 6&agriculturx dabatoperam. Q u o d ad hospertinet,
hiftoriajacra complebljcur plura,Öcalio, quam nos enar-
ramujj m odp. Quapropcer lï quis cupit haec exadius &
quafi ad vnguem nouiiïè, conlulat librum, qui inferibitur,
Generariomundi:&otnnia pctfebfciusaddifcet. Diabolus
6tum artificis manu, h non jtelppndit ad animam artificis,
deniió fingitur 8c fqnditür vrfit nouum& integrum,lie ho
miniaccidif per mortem* Nam eius potentia cotofcabluseil
vtinueniatur m tefucrebtione lanus, i4 eft mundus, iuftus,
jmmortalis. Q u odD eu s vpcat hominem, & ait, Vbiès
Adam? & c. ne tu fablumintelligas, quafi rerum fueritigna-
rus. D eus longanimis exiftens? ei occalipnem. pcenitentiae
8c con(èlïïpnisfuhiminiftrabat. Sed dicat qu is : Mortalisnc
crcatus eft homo? N equaquam. Q u id igicur? num immot-
talis? Ne hóe quidern. Nam a ptimordio lu x creationis nec
tnortal/s nec ifnmortalis conditus eft.Si immortalemab in-
itio eum fcciflèc, D eu rlf eum cohftituiflet. Si mortalen? eü
formafletabinitip,Deus lanèpolïèrauthor hominü mpr-
tis videri . Apparetigitpr hominem - . P W ! a Deo nec mortalériec Quarefeciftt hod voxfanguinumfratris tui clamat ad me de btimo.
immortalem elle fablnm, led quemadmodum fupra figni- , Et nunc malediäus estuèterra.quaaperuit os fuum ad fufctpten:
videns non Iblum, Adamum &Euam, vita |f u i, verüm
Sc libèros procreareyqtiqs cum hpn pofletperimere, inui-
diaftimulatusihftigauitGain, vt fiatrem liium Abel, qui
grarus 8c acceptus erat Domino, crudelicer enecaret. Hoe
pa fto diabolus principium & origo fuit mortis qu x poflr-
modumlare vfqueadnoftratcmpora in vniuerlum gemis
mortalium euagata eft. Deus dubtus mifericordia fua, vö-
luit poenitentix 8c cqnfeHionijCain, ficüt & Adxpraebere
occafioncm , & dixit: Vbi eft Abel frater tutu l Cainjefpon-
det,admodum prxfrablc inobedies exiftens Deo & inquit, -
nefcio, m m ego euftos fumfratrismeiïHinc iratus D eu s , dixit:
D ia b o lu s
o r ig o to o t
ficauimus, vtriufq; quödammodo participcm ,v t reperet
ad immor^litatemleruansmjndafum Dei, & vt hancca-
perefmercédem,tandem & iplè Deus f.iäu s ; Sin autem
canuerfusfuerit^inobedientiam febtams) «d peccatum,&
teliquerit Deum, fib/ ipfij?t author fptet mortis. Nam libe-
rqqi Sc fui.iuris crcanirDeus hominem. Q u u d auccm fibi
per iniuriam & inobed-'cntiam accerliuerar, id ei nunc .do-
nat Deus per luam humanitärem Sc milericordiam faciens
homines fibi pbedientes. Quemadmodum enim lua in-
obedienti^ quafi proprio iumento mortem fibi apportauit
homo: Sic qui Deiyoluntati ij^on recutat ob temperaie , fibi
xteruam poteft parate vitara. Nam Icgcm &pra»cepta
fanblaco^nmunicauit nobis Deus, qu x .fi homo Icruarit,
dum fanguinesfratris tui de manu tua. Mobiles & vagus eris in .
pfa terra. Ex hoc tempore, terra timore percullanon am*
plius hominis nec t tiäm al terius animalis fanguinem fudit.
Athomicidijculpamnonhxrere in terra,verum in homi-
ne tranfgteflore , omnibus manifeftum reor. Sed &
Cain natuselffilius, cui nomen erat Enoch. Pater dehinc
extruxir vtbem, quam nomine filij fui appcllauit Enoch.
Eo tempore cceptx fqnt v ibe scon d i,& quidem ante dilu-
uium. P-roinde falfum & mendaxeft ttftimonium Homert
canentis: Necenimdum vrbs polica erat hominum di-
ftindas linguas habentium. Enoch natus eft filius nomine
Gaidas,quigenuitMeel,quigenuit Mathufalem,qui ge-
nuit Lamech. Lamech accepic vxorcs duas, quarum nolàlutcmconfequh&
relutgens, hæreditatem incorruptjbi-1 mina Ada & Sela. Eoenimdemum tempore inoleuit mos
j™5 Profilera.
’ b
IPhboiu*
lem nancifci poterie. Adam pafadifo exabtus cognouit E-
uam vxorem fuam, quâm ei rormaueratDeus ex colla. C x-
terum ex colla m ulieremfinxit non ideo, quafi ex alia materia
præftat e id non yaléiet, led alia caufa eft. Deus præno-
uerathomines Deotüm m ultitudinemintrodubluros. E-
iftS. igiturtei prælcius ç^dlens, & quafi certo Iciens lèrpen-
tçm,petmulritudinem Deorum (qui non ïünt)errôrem
allaturum (nàm cum lùb idem tempus vnus foret Deus,
iam tum-meditabaturr error fiue diabolus mulritudinem
deorum liiblêrerè, & dieere: Erin's vr dijjne exurgerent qui
dicerènt: Hic Deus virum, alius fi)rmatmulierem,&c. Euâ
ex colla .copegit, & duos fecit ambos..Simul pet hæc,quafi
in myftefio,fuam monarchiam fiuevnitacetndemonftrau
voluit, dum fimulvtrumqilc créât. Et èrunt duo in carnem $P
nam. H o c quidem in nobis experimür cbmplerum. Q uis
enim légitimas: nuptias contrahens, non'Çontemnat matrem,
patrem, vniuerlàm cognationem, ptbpinquos ik a-
micos, vtIqo compariadhætçat? Et qüo maiore inuicem
deuincitenturbeneuolenria,ad Euam dixit Adam : Hoc
nunc os ex ofitbus rneis, & caro e x came mea. Præterea vatici-
natüs qft, dicens. Huius reigratia deferet hottio patrem fuum
& matrem, dy adglutinabitur vxori fu a , eruntqüe duo in carnem
vnam H o c quidçm in nobis vfimenire quis eft qui non vi-
deat. Q ijR ' enim Jcgitimis nuptiis fefe com mittens, non
pernitmatrem &patcem,on3nemcQgnationem,atquead-
eo opines pro pin quo s,& adglu ci natur &coadunatur magis
v xo r i, quàm pr^Jiblisombibus? Hinçvidereeft quof-
Pr9 l*fetlpqnlas luas non. cunblari extrema fubire vi-
tæ dilcrimina. Hanç Euam principe^ ÔC caput peeçati
f quia fedubfa eftdïerpeote.per que.m riialcficus diabolus
joquujus efti qui diabolus & Satan vocatur & vfque.ad-
, ùçoperatur in iis qui^ ipfius Ipjritu aguntur ) diabolus,
oon ceflàt vocare . Diabolus quoque^ draco nominatur.,
« u s norairiis etymologia dçiiuâcur .»
* ceu Ejgitiuus 4 Deo. Siqpidem in prinei-
PJ9 lux creationis Angelica folgebatVdignitare.. • .Et:hæc
quidem de d i a b o l o l cuius alias miiftam’feci mus men-,
multas habendi vxores. Ho c eodem tempore Sc mufica in*
lienca eft; Nam Lamech nari fiint filij tresj quorum nomina,
O b e l, Iubal, Thobel.Iubal inuentor-Plalterij & C itha-
rxe ft. T ho belfuitfab eræris& ferri.Huculque cxcurritge-
nealogiarum catalogus, quæ lêquuntur obliuioaboleuit,
quodcommifitfiatricidiura. At Deus,vtaliusin locumA-
feel peremprilubftitueretur,dedicvtEuaconciperet& fiiium
ederet quinominatuseftSeth, à qu o ad noftta vlque
tempora mortafiurn genus propagatum eft. Sed fi qui cu-
pidine aguncur Sc reliquas audiendi genealogias, quas quidem
leriptura fitcra tradit, feripturam fàcram adeant , 8c
rem omnem inuenient-. Nam etiam nos conlctipumus,
vtfuprateftatilinmiSjorationem q u x continet genealogi-
atumlériem. Cæterum genealogiaruiii otdo eft in primo
ficrxhiftorixlibro . Hæcomnia,quæhabtenustradidimus,
docet nos Spiritusfânblùs pet Molen 8c reliquos Prophe-
tas. E>;quibus confiât, uoftralcripta, quipii fumus Sc ve-
ramrëligioncm cent mus, elle antiqui Hitna : præterea de-
jmonftiantutvetioraeHe omnium poecarum & authorutn
fcriptis. Q u o d ad Muficam attinec, eius inuentoxem quidam
nugari funteffe Apollinem. A^i hoe inuentum Ö r-
pheo acceprum rerèrunt, vc qui Muficam ex lüaui auium
concentu venatusfit. Verum quis non inteiligithorum
rationes vanas 8c mendaces eHè? Nam Apollo Sc ÖrpheuS
longo ppftdiluuium tempore vixerunt., D e No e, quem
nonnulli Deucalionem vocant, in libro quem lùpra often-
dimus,loquuti fumus : quem, fi lubet, ipfe inlpicere potes.
, P o ll diiuuium’denuo vrbes cceptx rant extrui, & re-
gna diftingui. Vrbs prima fuir Babylon., hanc ordine lub-
lecutæ fiint, Orech, Archat, Sc Criaianx con ditx in regione
Senaar. His,.vtrex prxfuit Nembroth. Inde originem
fumpfic Aftiir, vr.de Aftyrii liium nomen fiunt adepti.Nem*
brothica opera luncNiniue, Rh obo on^Ca la e & Dafan,
q u x in medio N/niues 8c Calmes fi ta eft. NiniUe primitus,
vrbs ad modum fuit magna. Alter filius S em filii No e, nomine
Melrain , genuit Laudonim , Euemigim , Labiim,
Nephrhalim,.Patrolbniim~&Chasloim, vnde progreflus
E ,
V rb S s c o d
i coeptav,
G
P o ly g a»
m ia .
M u fica
quandoin
uenu*
N ö e , q u i
& D c u c a -
T r b e s a
q u iffim ç