ip fill
m m
l'S }
ne,gii^>fnun dutp, inluççriT^roïert^ a&iûne Dèuspçlidic»
qaaiiâôquidee'ti^m vulr|riô quatenu^pteftj, î^eic Deuni;
;mo rtalèm’racic aSi'^JfeGoncr a(%p, neéigitur cùma& io-
: Rfßonßv Gentium ad Chrifiianosi^
ncm contrahit, eam virtu tis raucacione.cönaaliit, fed vis i T ^ T On exiftimare debemus quemadmoduni in. ho bi?
quidéDei immutabiliseliremperjfedarbicratufuo aótio- :. -i. aliudeft efle,aliud eft veile, ficetiam in;Deo,fe d ide i
nes ^ h jb e r .^ e q u e en/^3 agitDeps.qirbmadmodü agunt 1 ef]b■ i&wgte, id eft planè in Deo & efle,&: velle. Qupd enini |
ij ayii in agcndoftatum fuumhabent,fic vt actione fublata .êft,êtiatn vulc,& quod vu ! r, eft:■ nec vllad imfio $è diftin- I
& hnica.eilèeciam. definan t , velu ti ignis & riix., Si énim dit) eft in Deo ex eo quod ipfe per fe ac fponte exucif Di- j
hojm.ödo agrrDehs,xióh ma'gisçpram’quæfiqnt, quam. ftindio ighi|tiftter^'atuïn Sc voluntatem'Deodetrahëri- j
• eorum ftatus caufa efficit, tan quam ii agendi finero faciat,
efle enaifrdefihat? Q upd iß apfurdum eft,illud etiä|ji a^i
metau tm o u en e iu s 1eflqnriauivariisad'ionibus,;äliäsaliis
I pcdpontis.. A tque v t no$Jt)eus cum facit primüm puerosJ
|deindcadoie£:ehtes> poftiemofenes, non poteftatis mu-
tatione facit,necadtionis interim,nec pro eilentiPfue rau-;
taci one^m ut;»t vi cilli t»; «patesn o'ftras. d-rügyfis tem p o r ib u s j
qua: priöre & pofteriore fnrer fe diftcrant., fed adipnis
progteffu& concradione;. ficnö.prö poteftatis muratio-'
npcius operatio ptincipium habet Sc terminum,fcd^pror
greffu & de,t ra (ftibpe.,Si enira coat|a'da det'rad ä vÄ^ io^
[ne lam vtrDeus finita adhone non poflgt,re$eiidhonjsm I
■ tefitus diceretur. N ünc ciimpoflit quandovulc emerna-
I dlione v ti,adioD'eifdüm deirrahi tur,nö interit. Nmenüri
vis interear,interne & epnficiadtio nopoteft. Aliud eft .n.i
traheie'tiTr adiö^qua; mundum pfEciVnuindi n&mefo ih-
[numerabfles fadieflbntinfiftita adipnei,iNunc aute evtre
muiidiisynufefFedus.%}_exfinito . op|re finita actio quad
mmidumlecitJqftenäiturJdem ergo mänen^,nihil habet
quodtemp^is;fi^t-payt[ceps:;Facit fgitur niiindum^ eumj
I femp e r o r di n ans r jhun d ufq;'exf e 6 quraem quo d fe fti p eq
conferuatiitjfit : quo^antem fempen-idemteft,originis eft’
expels'. Si ninilhabetDeusquod fit parnceps temporis,ne
facere quidem habet?: facere enim cum tempore coniun-i
d um eft. Qubdfi;X)eus m undumfaci r, n e ce iuse fle n na m 1
in lucem p rqfert,j?tqfedö mundum nonefficit. M undusj
ehim flnpeflencia non eft.nmndus.Si-verb eflentiam mun-1
dBteh^et,p£c'fienin£Cc^^
eflchfiandh foq u a f f , id necad fötuendu^ij
aSTf3 erat. ^^tum^enJmiqü«eorigme cat;et, nihil externu]
aedpit1. Q ^ od fi in omni enuncianone^aiensauthegans
veraefle.d eb e t,curvtramq; isqui refpondiiinmundi or-
tu pq fu it& affirmäcionem & jiegationem, cum ait eum
&gei>itumefle & nortgenitum ?;praet^p'fi,vj: in tertiäre^
fppnfiotfcdixic, D^us qui mg^nitus eft | ingemte facic o-"
|i?nnia,non dum generancur,fed fimulextaht: quopiäm1©-]
nine quod limul extat,eius cum quo fimulextatfaluteferJ
reqiiirehs cuftodiam nifi illius conM
|fer!dtiqnerri:ilipenimepnrduat6;h^
f i^ f i^ p u s e f t cuftodiaad confecuati’S^eiq., il|u”d cußgfjj
diat9 'feqU'ia r»p^e^uV.confe xu a^onvm& fa lp tl, düo
extante^muleiwntea^üae^müiieppftarfe.äicuntu^nonl
qux fimul extant. 'Qu«efijta ha^nt,jn^ändqs^iftodiam
n o p requirit >qui fiin u l^m D eo extat : fcdpeus^pfe,cu |
quo muniftis extat. Si hoc ah fu /d um e ft^ to d um e | l| t -
iam mundum cum D eo extarc dicere. Dicenduseft igimr*
[ 1M1 nduseXtare'Dei^ydlüptate^e,^fdeniq; Voluntate per-'
^ ft in p e r eodem m odo e aq u x n l i 6 e x—
tanrefimul-extant* illö nianentepcrnianeant, veluti Vna ■
‘' uh?,uWarhm eompöfitioneanguli cohxrcntjmarientem
compofitip ne manent etiäm anguli, & fublata^ompofi-
t ip ^ ä n g u l i quoeme tbjluntu^Et G omtseft manereln^
guTds, necefTano danda eft cufto^ia Imparum^compoßi
t i cn i, ndnangü li|jper fe^ fe äanguh sqü iä d n per ali u a jp e^
fe^utem ^ngulprbm coippofitioni. Exhisrntelligendupi
eft,mundbsne vna c^m Dfeo extet,vtiftiplacet,
c Interrogate f h 0 ia n o r um / ^ ‘^
S iD d is efrcrftia,npn voluntate faciti vcluti ignis per le &
^*1 calefacit | ;.quomocio^j|fe 1 mplex quiadärrieft
& vniiis fp iv n x , $c Tarnen diffimihum diueru
turarum; efredpr eft
da-eft- Npn'tam'en eoddivmpdb^Keùs. per te'& eflcritia
Pfua^qup igniSjfticère ponenddfceft. Ignisenim etfi eiTèn-
.tiafua&, per fe calefacit, tamèn aducmtifiumliabetealjb-
f rém. Deoautem fijHîlnec v tita'dicam,elîentiahter, nec
forruitô accidie. Quoniam igitur nihil eiae cid ic, irieoq;T
[efTe & vé|-le ideirilunt.lflmpkxeft&.vnmshaturæatque
formæ, r e fq ^ c e r ë finegenetatiônis lege poteÇ;. V t énim
['videm’usea quæ ^nerataliimt^ velûti hoipinem certum
qiîi générât us eft, cùm génitifs fir,efficereea quægênerari
po fluqt^vnÿj er(éq; èa quïe gen i r^iifôîSmg^ncq 'di^êge
ac rati o% / a d a fi n r, generâre qüægêhera n t ex;fè faeêre
: fie Deuscura ingéuitusfir,firiegignendi m oie & legë
faeitomrifa, non d q ih ^ n u n tâ rvd çd -d u in ^ cp b^ e^ÿ ac
^orèftaci'sfquidem fnfinitareHiflîmilià efficït/fedDeürft
nonhupiano' moçeconffHérërnus. N o n enim .v.t^fos.bri-’
mamafiter.habentes'^ rniitàtirace,redici-
I mur.ficJDeus façic,j!èd pr-opfèr ex cellen te m v irh fi netenf-|
pore omnia efficients, omnia abfblüit1& perficit. Ide mm
pmplarqu e ’efl;) eaetiamquæfiimîacii^^efceiopuseftu-
I cuti nobis, vtpriùs^^fiitus fit& pe rfic ia tur , aitque ira^e^
mum faciatquod pofterius eft,proptereàquod'in eo n ihil
priuspoftqi iufque^repetitùr. Vidëmusq'aidém ha tpfàm’
pêr-fe eflèrftiaquqTua f^eientem, vniuéî.fàëq; mutationisi
[efficien t^ fiv v é l u t ie x em p lif:ÿü ^ n la^ ts :&
mql la d i præfènté çqhcretio'nèm^animàduertimùs.. M ul--
ïp ig itu r magis Deus vniû e fse '& fine témporé omni^fa^
Lcere iudicaimus?effi,itatâmenVt'Vnunifit^preftàti^drifinitate
eaquæ d iueffalùntin iucem proférât, & îlla ipfà
I omnino fponfe aeperfe in lucémprofèiantur. ï” .
ReprehenpreJpoHjt qüodnon ÿéftè datum eft. |
V T O n ^ ift iin u n d p ro ke f t r i f iq d t^ 1n5ttohiJWiliiid.eft:èl-
i»AI*'fe, aliudyelle,fic eflè inDeo.: Q u od èh ime ft, etiam |
vult^ éqû od vultjcft : n e c y lla inD eo jd fllin d io e ft,e x eo i
raupa per fe M lucem prqfeftur.^lft'-jgitftr ftatus & volûn- 1
c a t i^ ^ e o exterminandadiftin^fio. Gùm Deiêflèntia ad
Iviram referatut,& yolunrasad e ffe â io n em , qui efïèntias
lçonfïl|ique différentiam repudiàr-, is yitametiam Deirev-
fpui^&effei^ionem^iÿitam qtâdêmip’fîus,eorûm aqtem’s
qu^non fur^efFediqnénn;^|Âliud aute'm5'efïérD c i çflèii-
hîam » aliuawnfiîfum'^c voluntatem déclarât is qui re-
[fpon.dir,qui cùm ait,Qnodenimeft;etiam; Viiir,quodquc
r ul f e ÿ ^ ^ y ^ ^ ^ K i ^ >^SQnfilit^héflehtragquàfi
|ex .altéra parte yoluic refpôndëré. " Oppofitip mitcnri l e r i
nô n po teft, nifi éa qua^-cgicmeÈ|fpondentvelnumero
S r e ^ v é l ra'uope d iuRfa fin% Qumd autem vnüra e# h u -
rmel‘q,hibil obftatqüp mi^fahu,d%tqife"aliud fit^vtredîi
linea re quidem & numéro vna eftaàrione autem redçe&:
lineæaliud atqiié aliud. H o c quidem modo Déi naciïra
[a b ën em i^ c o n filiù fM io h én ^
a lib | ’fûëfl|; e1l;q;Dei b flè h g a i& in e^ n d a c 'o .^ ifu |n ‘ in^V>:
e ^ àfiaeft p rd îe â q De fd fentia , aliu^eius çdnfilium; Si 1
Dêi cplifijfüm ex eius e/Tentiâ'prodirj & é iu s' e/Iefl'tia n'bn
ex^yoluntate ; alla e fïDei eflehtia,ahud confilium eiufde.
De i eirentiànon poteft non ëfTe,.liër autem ypluncasnon
vçlle jpçtef^yélüçi yoléba t Deus fjjlem vnumcreatc,alte-
mm fq lem create noluft 1 propteteâqubd qnemaclmodu
éorum ^p^fuftt ib t'^r^fVn um efteXolérri, fie riorçexp’é - 1
diëbat^^cifdënfal
Iqnod â o n expediebati non vplebar. Q n o d fi eft, alia eft
[Ef|î c flèn ti a,al la v o lùtit a s -Si qù qd D euseftifdetiamvuiti
perfpicuum ëfteum fu t vqlunratèm^adere ,n o n efîb vo-
Sçum% na- j lu n p tqm .. (^ ^ | i tb rm o d o id e )n l e ^ b lu n t â s i üuod éf-
qaodiiib^ o Iûn^ t^ caÆ^& Vo ltfhtsÈ s ïbfa
diffêranc^quemadmodum aliud e ftqu ôd fub fenfu nvca>*
'r\ ,i , | I l ÆofëtfËtiiL. dit,aliud
d i r , a h B ^ y n t u s 'S iD c u s p r i n c i ç i o ç a r e c . c f t d ;æ t e r n u s : r i e c I q i . i d é m n o n B n im ( ù n t , r c a u t I d ë m 7 u n ^ S t 0 e ü s h o c iD ( o
p e r ^ i B l l K ^ p C 9 f p r n p o c e f t . n é c p ç r a l j à d . Q u o d ç n i i p j g u o d é f t , f a ç i t >n e e e n a r i o '& c i t ,q u  f a ç i c b m r i î a l * f i a i t t e m
planeperfc&exfci^luccprofen'potcfti’dBUllaranpne) ïoluhtàtefacit,libérè&cinquiWtófifetó&iuteruofacit
v° ! “ nc®fI%^Bf^fîca*temjl.fFei-en:çiàrtïq;tol- Boip.foqapdeftjfaclt^fi’uftracfteiusyc^untas^qu^mjftul
modummnob isa lmdeftefre,ahud.veile,fieetiamefTein v u lt^ W a c e r e . S i e n im « > ^ f aeit & tamengubdfiï-
D/ ° ; i P ° nPn? autem e° ^ m diftmdronem, a it,S ed idem hufquam exiftit : n e c ^ w . n e b r^ wrf4f,m W e ffid cn&
:^ ru,:^ f>EfIeaute& velle.dcm (une in Deo.- nec non effizienter facit. V cenim nop efficimrid^uoTfit* I ficnecefficiensfapifi Quemadmodum.inquir
^ v md »aly planeidein pft. Eodemicjs m odó : ea qüægçnïcaïiinc, vclntifao.mincra qdigignendi tnore &
W » T r p lane eft»..«r almd aln. A tf i^ e rp e f te fle n u a lege g en e ra te d l , d m fitgemtuSje a qUæ6g?nerari poffimt
n ^ l ip a t q i a l i | fu b la t o J*e ceirario collecu r^eptia;D e l .tand ileg eg eoe rata&h t.cae tia ràquæ a bip fisn afcuntu t.
acyoluntat1f,&?^e-^yiita^cam,identitas^em-! genitatadanplicDeo;scóiDgehituafrt.finf L n.hd;^ ^
admodummouocimocuseftadap^ fic eam v e lle a ft.p e ft ; fa c itom n ia .n ó q u é g ig n ü n ta r .fe d f im o lco h L n t
v oluntaHy;quæqioftmtervim«çaaipnemdifti.na!P,ea-! n am ig itu rh om m em c ffed c .e am q iii.v tifte a lt eiànendi
den^eftin t e r f i l e a e v^ u n ts fem .Fim iautem,ppnppteft, ; legeptfeaus eft, S £ cdmideib genitiis fit , g ig n é t td ifa s ea
h j r a ’ ” | c *b f ° 9 ul vl>1edifFerâtii!fadtiqua:generaripoflttnt î S tD eu s e ttq a ieû e ffe c itln id
QùàdfinullaratiOTelîenpotefty:V0pfi«tyelic,vplon^FoaM&çftquamobtemnnniftementituafit,,dim ait,Deus
perfpicuum eft eum qui adimicDeo veile cum ingenitusjfit<*^»»W ingehitaefficitîSi hon e ft Deus
ahudataueahud.atrehrk/^i>tn-inmcd^irr.-a:«a atq.uealiud,agcntis & àd io n is adimete diftinëtiohë,' __° r , d ju w u c iiu cu » ,
quodabfurdqm eft. Sialiud eft quod p etfe confiât,aliud
quQd non per fe cohçret, Sc illud Deus eft, hocau të vèlle,
non eft dubium q u iq isq u i ye lle ;àhud atque afiud»Deum
no v u lt , aut id quod perfe confiât detràhat,aut quod péb
fbhon coöftat. Slïa tiô n e çontrarij , quod Denseft,etiam
vuly,& quod vulteft^perfpicuum eft,nifi y élit Deus fbam
actionem interire, earn çum finita.efteo yblente hô inrer-
ïrea N o n igitur eft Deiis id quód vult. Sçfaçere,eft Dei voluntatis,
f>?rfpi cuum eft, q u e mad m odü inter facerc omnir
n q .& fa c é fe qualia, vel quanta, vel aliquando intpreft, fic
êflèacvellédifferre. ,I^ô tamenitaDëusponenduseftfa-
cerepc r fè& tften tia fu a ,v tign is cjalefacit. |gnisenim etfi^
vtitadicam,efrentiaIiter,tamenaduebtitiumhabetcalo-
rem.Deo au ténih iin ec cfrentialiteraccidit,ïnec fortuito.
Q uoniam ig ku r ei nihil accidit, & eflè a e ye lie idem in t o
funt ; fîmplex eftvniufqifprmae, ^çitq;^es no m oregenequid
eft, cut npn aliéna curet Deus.ebnfulens hominibns,
qo crumnen ,fite iFe ap r!Qu ed fiab lu td umeft,DeumVominis
ellé e ffe âorem n e g a te , abfurduin eft etiatn Deuni
^.rjVadngenitafacerefateri.Up^mt^menim q i i gènitus
elf, effeçit. Si cuius pars getiita 8 ft, idVptum etiam
gemtum eft npçélïatie .• parsautê.mundieft.hemp qui ad-
■ petfatij confeflibne j*uir«faâus,eft,genitus‘éfteiiatn mû-
dus .Sun g en ïtu seftO eu s .& in g en ïta fidKiiu in pn cn n tta
cbmmune ingeniti ncitlén is qui Deum ipfuhi, nulla re di-
Iftinguit.atttibuit î’S iD e u s td q u e d ïpfeeft;,npnfadt:fieri
enim non poyeft<de bteiç eaquæ non liint,eâ igitur quæ ge-
netari poflunt,,effiGit,cùmingenitus ipfe fi t " Notiqnætimusauteniprimùm,
qupmodd'faciatitcdquidifaciat,In-
u en to cn im d lo , quid fàciat, inuentumttiain eft, qupmod
o taciat.Si ingcnitusèll£)eus,&,à^,,À-.t ingenita efficit,
idem etiam nullius dominatu oppreffiis, fine û o n u n ile g e
ç a quæüominum non h a b en t,fc ït!S ia b f(1rdum fecundui
tandt. Dicat ifte vt v o le t quentadmoc!|ijgni caloraccidat. ! ublurdumetiamprimûeft. Q u ifin em tè tu a llo in tetle eo-
Ncqienimhp cquærKu^qu omodo ei calot acciderit.fed j bæ rcn t.eotflnemoaltetiusefteaotellépoteft': fm minus
r î mb voluntatem non çadit, agirai, qua per ! altetfltetiu se iiteffea oiiSiho cab furd ü eftiab fu rdû eftctle
“ e ilentialuaagit.V e i le a« teflència eeft,autineftinef- iam ,D cum e fte ab rë e lled ice rc eo rû ,qu ç cum co n u llo in -
lcntia.Si c fte ilcnaa ,noneft qui vultiliio eflcn tia in eft ,a - ten eâ o fp ad o e oh ie ten t SiinfinitaDeusfaeerenoteft fed
lludatquealiudhntnecefleeft. Nequeenîm id quod eft, éoluntaiecneusautèmdiuSifa efle non potéffivnum enim
. (i^ u _ 1neft,memlunt. Si m u ltavu k Deus,militaa.uré eft,Stiimplex,vniufquc tormæôc natma;:&{liuetfàvLilt:
nnóo éeiftt,,npô.öidideé eeffttecflllèê && vveeiillee iinn DDeeop.. DDeeuuss.ffii oomni nniiaa- aqnu&atte-ff-- 1 non non elïehtia eflentiafacir.ia c it, fed fpt\ vnlnnVàif<yôluntate.A Si Cî vt «p cumlinearumcbm-l i l .
ficerc Yiilt,facete bbteft, n « q u f poteft facere,facere vult
poiîtioné cohærent ariguli,ficetiam mundus cùmDeorne-
puntig ; cflèSc veile in ep ideni pp lunt. S i‘Deus vnum e ft
cçflario & inuitusfacit inunduiii Deus,&peraccïdens,nô
f im p l e X i& . v n iu s f o rm a - 1m u l t a - a u t é | u I t ,& n p i l t a n ó v u l t ,
P « f è,necçflàriq enim & per accidenscum linearüm com-
veluti vult yanétate q u id f multaelfe ea q u * % t t ita d cm v
ppfitiorÆangi|[i cbhærent.Quifacit,id quod nonèft facit.
verb iq ulritudihe in fin itid fe p ó vulitii® ïd a i ia t in c o ellè
Q u od en im èft,èffe(ftoremno req u ir it.S i ho c,noneftef-
atqucvelle.Si^eus'ldquodefta^fa,cit!id cmq i6 cinq up d
febior DeUs eorum quæ çum ep cohæreht,vtplacecaduerfario.
Vult,’8£ mtlndum y u l jp f e t e : eflè & veile nó idernfunt in
Deus.dpmumnonfecit,fe^fecithomipemjeiq;vim
eo.Si ca qtlK gencrari np pofli^t,«^»s™snonfiuntiDeus
e fe c ic^ em domus dédît. '; N ih i l igiturhorum dp»vr*>f eft
e a q u e g e n e r a r i n o n ] f e H u n t ,4 < '> » ' '» s n o n ( a c i i s ; f i e t i e h im :
apudDeum^nechominisponftruëtiP, nec fbculcacislargi-
n o n p o t e f t , v t q d ö d g é m r a t i n o n p o t o f t , f i a t . V i d o i f t f i n a ’
«o* Duas régulas ftatuit adùerfàrius,vnam in iis quæ funt
q ó c e n t i s e f t ' i n 4 i f c e o m a ó t i o , f i c e f f e < f t i o a c t i o e f t f a c i e ï i t i s
ingenita,& «^r^'wfaciunt.'alteram inefFéëUoneeorü quç
in e oq u o d e ffic itu t.Q a i e tgo o tiginé ei quod fitad imifis
gençrata fupc, 6c gignendi legefaciunt:&operaquidem,
adimit ètjam effè&ipni facientis adtioné, ftuftra Deus agit
v taitjcorü quæ ingenita funt, cùm fui eflèiftoribusM^iiT«;
efte&ioncm,nulla re fubieiftaquaffiar. Si l)eus eft
cohærent:eorum autem quægenita funt,opera cum tem-
non fa cit: n e c « j"> f-« f iiiu Hoptuum.ijDeusfecit.affir-
pore con iun d a funt. Cùm ergo nihilëbrumquæingenita
iïiatióefteffetftionis.- illu.dautê, D eus-'vuWf facir.pote-
^untjin temporefaciat, perfpicuum efteaquæ genicafbnt,
ftateeftaffitmatiqriistrcgatio.jiugiantia Verba fuBtjquod
nec faëla eflè abeo quodingenituméft,nécpoflè fieri.Sed
origine cote t,& quodfieti poteft._^i efteffeiftïüne in geni-
Deuin humano more facere intelligere minime debemus:
turainoeftingenimid qu o d n ó effeiftione eft.NiKilmter-
neqiip v tnosprius aliter habentes, pofterius in aliud mu-
eft, dicamus, qui fècir, 8c quodiiebat, nongignebacur, an
tàri fàcerediciraur^flc Deus facie, fed vi quadam & p o té -
illu d,Deu sfa cife aqu sgigBi.non póffiint.Sirea cdicitu r,
ftate quæexplicari nonpo teft,& quæexçellit,fine tempo-'
Deus «m>ï»V«tingehüa facere ..re^d etiato illpd dicetuf , !
refaciensjomhia pe rficit& abfpluit: arque v fprimumeft
^«i.TOs.inggnit^gnuncur.flul.Mpnimexeo^oo.deftfie-
res etiamfacit,hecei opus e f t , quemadmodum npbis, vt
ti.confequcnseftnaturaiinècefficate. Sifecunduabfutdu
prius faiftbsfir, & perfieiatur,ac fie deraû faciac, propifereà
'ft,Scptimum.Sjgigni ad tempus pettinct,fieri etiam pex^i
quod nihil eft in éo prius & pofterius.Nos quidem prius in
tmet. Idem en im H ic iu n t Scvalent, fierienim nó poteft,
pofterius mutamus meliorisinuehtione.Deusautem non
quin dum is qu ifacit,facit,id qu od fit fiat.Si njhil
reoçtem m o d o , fèd vt par eft, dprincipio facit, priora in po-
ggnitu t.n ilul'et iamS;W>«r«rfi t fgigtii énim Sc beti.vetbo
fteriota non mu tan do. Si enim inftitùeret a b initio fupe
• ■ i,, Biblioth. Vet. ?afr. Tom. z . >