S..lujtini cMàrtyrii 'ÈxflkaMnes -
: créa bat: Seis qui fuperfuiflètjcafevxóremhabüiflet j tum'>
cum haclimul etiam fratrisdèmortui acdpièbar'Vxorem : g
'quod quid affërrfporeft ;.,quin fit âblfurdütfi& alïenura?’1
Q ü ô d li hæcfeCiaifi fterilis füiflbt,qiii#efl qüâmdbrem rioÿ
pfæterquàm qugd aqfurdæ} etiam inutiles n u p t& in d u -v
cerentiirj& legispræjrct-iptiô omni ex.paite m^nca&:jiia-
nis elle doceatur, cum is qül e vjta cxççfferat, memoria
qüilib^erorürapröcreationé prpcu tatiiî:, cairctet î^Quod
vcro éniôlùlii'ën turn ,què ni V e fr u$um is qii’ià vitamigm-
uerat, ex cp cap lcquod^ ^ fiü s^ q c rM t iô Ç tç pöft mpri
tem alterîùs filij p^te^ioiï^aeturf
! S i f e ^ o n vetab*tt, fi yefe
lent,non foliim ^ gnatarn & ptopinquai;n >ledj;tiamcä^
ptiuaii)& feottum, norieft aUenunvhec inçomtfiodum} 1
âtq; detirimentum àffert yxorem cum a lfe rä a c c ip e re .* *
S fràtrerii mprtujjlpge wonfu|»'latâ.tXm,iiis enim âbXuçditas,
inlegisyi^atiOrieçoflfiftitf Q ^ id f ie ’o ptj^ a tjY^ ' * I a-/
I hoc certè^ncercum eft;, : f vxori>eô àuiem qüod incertum
e^ n p n iiç e c , * legempQiiternnère.Iiex autem-
hæe lata eftjvt'qùæ mors;ci.<jui i^^adif&fleracjerTpliiflec,?
id ^ftpftcçis nomen 8ç fiærcderitjeailii dareptur,legis p ro^
u identia^i'en iiii homines^mèmotia^h&rëditàFad hu-,
■ priasihüitat^pertpiciiumeftfeam£2 ï}ùa * ’ Deus hor-
f tatfis, v t haé^homiflibüs|tippete%,nti nön éïïè thficilem:
Ineft autem finie légi alia èdam v tilita s 'qü ad am, vt h o c
aftitiHöCtÄiugio h i r e s iueadeip tribu roaheàt, neque in
aliöm tribum tmpsXeratur. Et quoniam millier femel cum
priofe virö'copulatavnunü corpus eftecla eft^ahferius filij
is qui mcfctuus eftpatef non eifieitur j fed d us qui à füö
corpore eft prqcreàtus. • yt.ghim,!? qüiprocreatus e ftex
. hac çôp.dàtionë,0us:qu(^ceffit è vita njius noininatur*
! j fie etiam niuliereius raùlier dicitur; '
Q u a ß i o ' ‘ /i f -, . i l
S i le x quam modo d ix i, anreDauîdem natura Ifraëlitis
lata & prçcepta eft,cur Mdfthæus Euangelifta naturalium
! patrum quiDauîdenvanteeeflerunt,ëù mqj fèqu otifunt,
piêntionèm fecit : LucaS autem patres natura biii Daü î-
dem anteceiTerimtieösfiutcm ex legejqui eundem fequu-
ti funtïCoinraémoi^ùitî Et fi patruih eorum .qufriàturajétl
quiex lege erantCnÔmiha , poft migrationeni in Babylo- i
^ e ra ^ x p r^ ^ ^ i^ 'Ô fè r ip c is ;n b n te^ e r ijin tu E ^ d 'a ie -
gadonc adluBitaïcfiptafuntj quomodo ea q u a negatjo -
neadhibita Icrip talunt'^* poteruntî
«911 Explication
Lucas patrum Hëh qu^natiira fürit,mëfttii^ëra fe c it, St"
eorum qui Dauid|rrïarifecefièïunt*& eorum qui eü fünt-
•côfeqùùti. Heli âutetn vntïs Ibfepit'iiàturapafëreratlqui'
| l i l i ; r « i t ^ e & % ^ t i q p e :q u ^ l^Conftïtnêbat,âdNa-
! th a^ aù e |p ratiort^Sé yVitadicam »relatidnei^cuqcatur. |
j .Chriftum porro.Iofeph qiii duos patres habuft.filiiim riö-
•-^i“ ®ri--^i«^a.grat^(3wolu^^al_gej^im q q id èm ë x l e g e v t
^° • îîul4 em Wium elfe aiidiraus /fed
ne aiienumift,nobis no - i
uumqtie videîtur,alterufnâurem natuta.y,t enjoi Iotèph
ipfè HclFquidem fed a b e o h o n e f tp ro - ’l
cteatus^uod di,u|iæ;l|gi i ta yiftim eft-ëx ^ e u fv x o ^ L e u i i
^dare fiiiuip;fîèplacpit D,eq,ex%)feph rpulicre darp ïolèpfoi
filiiim,queiÄaturaponpro^c'reaftet.^pfodnq'üft,^//D<*-
u id ,n ß t ir t ie r fa a ^ tu m i . ‘^ u o d enitn c i
lalhipamuliercextraltuprumpfocrcatur^paritur^ecef-
I f a ^ e f t Yiri& n n fc is .lilju s ;: quo modp vult Ddas*dare
film m. y iro,aiy pel^con qub ituju?aut i i n c co n c u b i t cö^
j^ulatione-Nec.Yeroëuangehft'æ vfl funr-Hegatione, 'cum
eos c^jnmemoràrpnt qiiôçuoi iii'ortus deferiptiohe ex- '
P fe ^ fu n t n om fn a ,fed fc iip s hifto djs.H eb r iien im file^
X111^ ^l^fb.r^i^anâfeuangeliftæ-j^ui.'ortus'ràdonern
feriplera)|t^qq^.difige.n^ui.cujcainqueymagnain in eo
'B^feetunt,^^^ïgi^«gi^ïjfeacÏtói^^ï;tribrü|-ratioi|etfi
ten d en t. O.b eainqj çaplam Éfd ras"po I fcredi tu m dB a b y -
^ ^ ^ ^ . ^ ^ ^ ^ o t ^ ^ a i ó g o o i i t p s W t t t r o c m o -
tatoshoninuehit,e(^'d^lacerdotij miiheré cxclufit, quod
^niddnièiêlibïdParaiipoméhi'n cföcë^ufi
&4M| ^ hm
Si»MolîDeu; Iègetn àd IftaelîUsçerFcréndâw’a Ô i t , £iir
? iês nominatar i ■■ ■
«I Jr Î*- . Ë ty lfté tio .,
Eft ho e in mo¥& pofitum non-tóodohominibius. >‘verùm
etiàmdiuîhæ fcripturæ,vt eius>qü{ librumferipfit nomine
lib iu pf appellet , quo'façiliùs quidslib er fi t , intelligàtùr.
Vt-illud*,.5 edel'/U/»c«rra£ttn«f/)f^J^£^j/4^^^/jerFÎWî./^':
^ f,^ ru l^ sî^^0dfiw^fiojinqiür,j«i/îr«^»fcf^MiÇ a Ddntelefro-
ÿhelafctipfàefi* Eodemqfte itiodo nos fôlèmus dicere, Emi
Hl.J5^ 9 n^ni.pj;o|fficcam >âut Apoftdliitm. »
: g iïs jliô ' *
^fV^dseft Ghriftus, qura<ftiohem & appellationem per
-diuinau^ fe r ip tu r i^d ó ce t :& demö^uftfaCi;Ënirnahuclem
Çhriftdmdiuinaferipcurafappellariy o lu irtqulv e-
'•rusDominus habejbiturj cùm pofteâqù^ip^di'tusëft,, nui-
.quain Enimanuelis nonióproDauerifó^Onio emm Ghri-
ftum cum venit, Emmanuelisappellauit noirfine. 'r i-, '
Explication *.*,% ' I l •'
S i in euangelici&expofîflôhibus diuinarum de Chrifto
prædidti onum eue iUus.co'ntinetur : tradiditautem nobis
beatus Ma tthaus euro e fîèqui diuina pr«di£tione præfi -
nitusfit,vtEramanuelis nomine appelîetur : quidni. Erór
manuelisvoceturnomine î Nec^erodefijcautintermific
I iànd taDe iEcele fia ex ian fti euangelij dcfëtrinaEmînanuelem.
Dôroinum vqcare. In G hriftiau te m nomine
reliqiias omn es 'G hr l^ appellàtionès\iComprch'en.ias ‘&:
contentas hab em us,e tiamn n on ’om tiibus le mper v fi fi-
mus. "Nequ e enîmquiaEmmanu elvocà tur,e ft:fed qu ia
è%vôcâtùr.- 'J.vc.
In Q u& ftio f ';< v
Si,diuinà feriptura ne parentes nègiigântur & rëp'liâien-
j~U£ vctuit,ôqqui eorumqhæ ye tu itfitpa rd c èp s , peccator
hómiriatur,quombdo G lTfifthsqpi ifi diuerfis locis parc-
te^côntempfit&neglëxitjàpeccato'abhorreréoftéditur?
N âm & in nuptijsfex'eöcfdodróatciak ; ^ u ïdm ih i & W t ,
mulierî eam obiürgaüit : S i cum
I matrem & fràtrëÿeôÿqu|voluntatffiii.pàrëfent,appélla-
u it i &r cutn aluus qiïæ eùni feo rtaftèt bea t^diceretur, &
;^ m m d q f ia s fiïxifla^ beâéæ: ipfe ëos qui D ervolufitâti
^præeçptifqjpb tempèrarenf,beatbs éfie dicefear: 'q iïæqiii-
pem Ômnia'per matris CbntÜmeliamoàbeoditftaeffeexi-
ilii^antür, quôdcùrhlpfius ma terhoniinatafit i & b ’éatà
appellata, ad eiiis .diftjiiiftiqhé alioS^beatos efie (fixetit:
përfpicuumautem fi^ëarrî diftin^ionem quæ c o n t t i â ï -
. ÿ ib e atUri in^ebus çbhtrarljs intelligi : p r ifer tim çum ,fi
■ dd ûuvStx vitgihis dxftinëïionem dixic-jquam'àdtânta:, vt
|ÿi:diçara,di(peniatiohis offiëium delëgitjqùrfià't^v.tlndi-
gnabeatitudifie ëx ijs'^uæ d fif ta^ n r f habita fit & iudieà-
tà?Siv erbeà^üædi^fa funt>inter fe furit çontrariaï^qub-
î^odo n onea quàe.îunt intet'îè côtratia mutuaro èuerfîo-,
hem aecipiunt ?
' ;-7 Explicatio., : • , 1
llla d y gM dm h i & ttii.feiejfotoulièïï hoh bbmrgandæ'malns
eau fe,-a(c bri f t ruât bïé d:i btu me ft ^ fed v t hoc deçlàfèt ,fNè
nos dicant eos e î è , squir fiobis' vindm in îiüptijsopnfum-
p turr) ^ IFi e flöpollieitffilhus:' ta m‘e n abu n d an ci a am bris.
' • ^^^^n^^deficiatjdiqrofhiftfis î vpeà q u iiu b e o ,
fàciat ^urnqj'experiere/vinfiTn eisno'hdefu t u'tum.^duod
•etiamro^broeftj. N o n igj,çurvérbov-matrëm obiufjgaôit,
^a^caftigauidquam re hcfnorauif. AlijS aiitem in verBis
nbn roàtrëm d ë bi tq h op 0 re frau d a t, fe ddefeë tq ù a, Vt i*ta
^dicam,ëxrop.Eprhît^tè\^rgofitbeâtilfima. ’S i eriim is bui
1 m J f S S g W I D e l ed«.: £ ^ m & M q r Si
trtat^ÿi qiiorutn ytrumq-,in ëiüsmatre i n e r^t, pe r fpi eu ü m
cft^atremipfiuse xfiacma tdsra tion e beatam d ie, opor.
tuiflë. Audire enlm i^clyerbufn Sceuftadife ^virtuns1 ëft|
nnndim
Ê m
Jgu&ft. à Gent . chrifl. tofitarum.
inundique aniim, qui totus Deumintuecur. E t quoniam
nbn quamuis mulierem Deus d eleg it, quæ Chrifti mater
ficre&fedquicæteras mulieresvirtutibus ahteiretjidcir-
éo Chriftus ab ea vir tute matrem fiiambeatam di ci
volebat ,c x quadigna Habita e f t , quæ virgo mater fieret.
Clnifturo autern in telligi nihil feciflè vfquara pe t paren-
tufe ignominiam autnegligentiam,Lucas euangelifta déclarât
his v erbis, Defçendit & àbijt Hierofolymis Ghri-
ftus cum Maria & Io iëp h, eifque iubicbtus c ra t, & obe-
diebat.
Qutftio 137.
Si Dominum Maria antè quàm ièpultus é fle r , vnguento
perfudit S i inunxit : nos autem eius&paflionis & rë fu r -
refribnis in baptifmo fîgnificationes perheimus, cur pri-
mum o lcb ihugimur, deinde cùm ea quæ antè didta iunt,
in pifcmacóplëuim us,vnguento pofteàperfundimur,ne-
.que hæc nos præpoftero cbntrarioque ordine ijs quæ in
Chrifto fa<ftafunt,facere exiftimamusîSiquidem primùro
Çhriftus vnguento inuhbtus eft,deinde mortem pertulit.
Q u id autem çaufip eft,quin ftiperuacanea olei perfiifio ijs
qui bàptizandi lunt,adhibeat ur ? Siquidem fo lo vnguento
Dominus in paflîone perfufus eft. .
Explicatio.
Quoniam quç facit * ad lëpulturam poft morte eius qui
fepehtur fa cit,bcata autem M aria Dominum ante morte
inunxit,quemadmodum illud déclarât, Quod fecit hac,ad
fepulturam meamfecit.Prauenit enirn vngere corpus meum. Illud
enim verbum,præuênit,pofitum eft pro,antedebitum o-
portunumqi tempuscörpusmeumin un xit.Itaque in co
diëlo nu lla ineftrepugnantia , fed qu o d inD om in o ante
tempus fa&um e ftid in ijs qui baptizâturfitdebito opor-
tunoque tempore.Inungimur autem veteri Qlco,vcChri-
fti, id eftjinumftifimus. Vnguento porro inungimur, eius
memoriamrecolentes, qui vnguenti perfufionem Icpul-
turæ fiiæ caufa fieri d u c it,& figuira quidem in hac vita ,v e -
ritaee autem in fu tu ra ,v t participes fiamus & eorum quæ
perpeftus eft Chriftus,&eiufdem gloriæ.
■ B Qiuftio 138.
Si iuftuseft is ,qu id eeo quipcdcauit, proijsfcclerib. quæ
admilitjfumit lupplicium : quomodo iuftusDeus eft,qui
taiitam populi mulcitudinem pro aliorum criminibus
morte mulôlauitîDico autem peccatumeflè à Ionathadc
Daurde,ab illoq u id em impruaentia,cùm m ellisguftatio-
nefoluitieiunium: ab hoc autem, cùmtemerepopulum
recenfuit. Q u o d fi quis illud afferat, eorum qui parent
mortem ad éorum qui imperant fupplicium pertinuiftc,
quid caufæ e ft , quin iniuftè facial D e u s , qui innocentes
iùpplicio dedat? Aduerlatur autem feripturæ quæ ait, Anima
qtupeccauent, ipfamorietur.
Explicatio.
Supplicium autem populi * acerrimum eflè regutri qui
peccatunt fupplicium,declaratipfe beatus Dauid, pe tens
a Deo v t iti le Se in familiam fuamà populo cladem ftra-
gemq; transferred Eorum enim qui rcgibus parent dimi-
nutio,rcgni difloiutio eft.Eodemquc m o do Saul Ionathâ
filium incerfeClurus fuit.vt eius morte populi internecib-
ni remedium aftèrret,nifioccupans populus iè Ionatham
non interheipafiurum elleiurailct. À tq u e v tilom o ex à-
nimb conftat SCcotporc, lie regnum conflatur ex rege Sc
ijs qui régi obtempérant. Vc etiam cùm homo feelere Ce
contaminauitjfi manu tergùseius feriatur, is qui eum fe-
rit,non iniuriam facic: fie Deus iniuftè non ta c it, cùm po* |
pulumobregum feelerafitpplicio afticit. V ehementer e-
nim populi blades reges fölet angere, quippe cùm clades
populi rëgni fit fupplicium.
Quàfiio 13p. ; : ^ . -
Si Deus vnus eft,D eus,perfpicuum eft etiam id habere v t
ynum fint ömnia, veluri- fi mplexvel çon cretum, mortale
velimmörtalè>genicnm Vel hön g;enitum, gignërc vel no
gignere. Q u ï igiturfieri p o te ft,v t P atefcùm poteft'gene-
rauerit, filius ~non generauerit : Filiiis generacus fit,Pater
non fit generatusJvnus Deus Pater, Filius & Spiritus fan-
«ftus vocenttfr j fië x eo qubdgeneratus e ft, vel non géne-
ratus,& quód general vel nongenerar, in eum repugnan-
tia cadere exiftimetur ?
Explicatio.
S i Deus eft & extat trium hypoftafèon d iu in am m ,v tita
dicam,coexiftentia,qH® inter fe nonefièntiaipia differac,
fedconftandi modis: conftandi autem modorum difsi-
militudo & differentiaid quod in eflciltiaeft non diuidic
& diftinguit; atqj v t in A damo ■, & É u a , atq; Seth vna eft
quidem efTcnti^ ratio ( animus ènimineft rationisparti-
c ep s , & mortale corpus j conftandi autem modi diuerfi
funt. Adamus enim ex terra faéfcuseft, Eua e xlaterei Seth
ex fèmine : S e i n diuerfis conftandi modis mahec éadem
ratio in diuidu a& immutabilis: fic etiam iii Deo' ëadem
perfonatum cITentia vnus Deus eflè creditur Pater, Filius
& Spiritus fandu«. Nih il enim äd eflèntire rationein conftandi
m odus percinct. Atq ; in ijs quidem q tixin tribuS
diuinis perfonis fimili m odo fine muta^ione dicuntur, v-
nitatemeflèntfx inte llige. Qu^ au tem non,fimili modo
dicuntur,eaintellige éx eo modo quo perfen^ cpnftant;
Quaßid 14b.
S i h^redem fèipfuni ChriftuS nomiiiat,edm autem iti vió-
latione agrico ls ,id e ft, Iudxi agnouerunt, Sc cupiditate
dominandi agriculcuta:fiue vinca: d u& i vtftteredem in-
terfecerunt: cur Chriftus ipfè Apoftolufq; Paulus eis i-
gnorationis fceleris teftes filerunt, file quidem his verbis^
lgnofce eis, non enim feitint quidfaciant: hie autem his, St cogno-
uiffent3nunquam Dominum gloria cruci fufjixiffent ?
Explicdtio. .
Duobus modis igiiordtio d icitur, N am au t non volens &
inuicusaliquisignorat, efitn res q u x ad co gn itio rem du-
cunt,non habet: aut vplens ignorat,cüm res quidem qu«
äd cognitionem ducunc,eifuppetunt , fed non Vult co-
gnofeere. Han c aü tem voluntariäm ighorationeiti inter-
dum diuina feriptura igOoratipriem, inrerdum feientiam
Cognitionemque fblet nominate:igtiorationem quidem,
v t cum ait Chri(kus,Etme tio fiii,& vndefum feitis; p ro, poce-
ftis ex ijs q u a fa d o feire & no minis me i, Sc verb oru mco-
tum veritatem. Q u i enim mendax e ftjhxc facetë non pö -
teft.Abagricolis autem cognicus eft hxres quatênuS eum
omnibushopiinibuSirlhäcvitaprxftare ex ijs q u s facie-
ba t , & ex filij appellatione intellexerunt, exemplo parab
o la , qua: rem oculis fubijeiebat. Sed non intellexerunt
fore v t poft mórtem a D eo excitaretutd mortuiSjad v ita
immörtälitatem , omniumque haredemefic in ftitutum,
neque enim exemplum parabola banc habliit fignitica-
tionem. Han c ig itu r ignorationëm Chriftusiritelligebat,
cüm aic,Pater ignofeeeis,non cmnifcuint quidfaciant. Simili-
que m odo Ap o fto lu s , Si enim cognouijfent, Dominum glorié,
honfuflultjfentin crucem.
Quaßio 14L
S i Chriftus folus diuiriam legein pe rfedè impleuir, quomodo
in lege fine reprehenfione ambulabat Zacharias &
Elizab et,dequibus h a c Lucas teftificacus eft ? Sc Paulus;
quodatcinet ad iufticiam lcgis,culpari nonpotuit?
I Explicatio.
^.liud eft quod reprehenfione c a re t, aiiud quodpeccarc
norf poteft.Qui enim peccare non pqtcft, etiam omni re-
preherifione caret:fèd non qui reprehenfione carec,etiam
peccare non póteft. Q u i enim coiïtralegèmfacit & pec-
cat eo peccati gencre cui datur v enia, is & oblarione ho^
ftiartnn,& delicti redemptioneremifliprieacceptä; mun-
dus efficitur,&a crim ine libpr fit ea iuftitia quam lex effi-
cit. Chriftusautem iri quèm peccatum non cecidit, quiq;
legem non violauit,nihil etiam fecit, quod emendationis
& corredionis indigeret; Ioannem verb eum qui qx eo
Baptifta dibtus eft,probauir, & ab cohaptizatus e ft, v t 6-
mnem.virtutemiuftitiamqueexpleret;quam Paulilsantè
qudtri C lirifto crëderët, nondum acceperac: quandoqui-
dem Ecclefiänon exagitafTet, necperfequutus fuiflèt: id-
circo Chriftus folüsab Omnipëccató liber fuiffe dicitur.
Etblioth.Vet.PatriXomu. Quaftio