. al. Oui--
a dius. ‘i
al.Vèrè,
G
hominibus fanéti? A u t quid iq profan is locisfâçierit, qui i ineptum eft;/Xed Poëtfs]icet quicquid velint. No riex cu-
in ter aras deorurnlumma/çclera commitcunr?Pefçénnjus, tipitarn deforme myftërium ; née Priapum d én u d é : ne
Feftus inlibris Kiftoriarurriper fatyram r e fe r tC a r th a g r -1 qüra appareac rîru;dîgnuhr., Fi'nxerunthæc ranè p o è te :
nienies Saturne humaftas h o ftias folitdsimmq lare : ÖCI fed necçfie eft,alicuiusniàibriS turpitudinis te g e n d s gra- | .
cum v id ie lle n t^ a bA g à th q c le regéSycuJorumy iratum tîa fi& a fin c. C ^ s 't f ih t e r g o qusramus. A t e ap ro fed o ai.
fibi Deùm putauifïè : itaque vt diligcntius piaculumXp.l- j mànifefta eft. Nam licut L u n * taurusma&atur: qu^i fi-
uérént ï; ducentos nöbilium fîlios immolaflë. H ' militer habet cornua-: &
fit.
al. litalis.
D
Tantum relhgiopotmt [nadere m dor uni:
Qtupeperitfapefeelerofa at que impiafafta. .
C u i ergo dementiffithi -homines illb lacrificibcorirüle-
bant î cùm tan cam partem ciuitktis occiderenti quan tam
fortalfe ne Agathpples qùidem v id o r bdeiderat. A b ifto
généré facr Ôruïh no minoris miamçiudrcânda funtpubft-
ca ilia (aéra: quorum alia fu h rmattis Deûm ; ih quibus
homines fuis ipli virilibus litantt: amputato enim* lèxû ,
nec yiros fe , hcc foeminasilkciünt: AiiaYirtutisY quam
eandem ßellonam v o c an t-in quibusipfîfaçerdoces nein"
alienojlèd fiup cruorcfacriScanc, S e d is namque hume^
ris, & vtraque, manu diftridos gladios e x e r c é e s , cur-
runc.-cfferuntiir: irilàhiunt. O p tim è ig itu f QmndlianUs
in Fanâtiço, X ftud| ih qu it, û Deus cçg it : tratiïs eft. Et-,
iamhè hæcîacrafunf ? N onqe fatius.eft pecudum more
viuere ; quam D eos tarn impios, tàm profanos, tàmïan-
guinarios colere ? ; Sed vri'de ifti'èrrores, 6c h s e tàntafla-
gitia manaueriint'1: lu o ip c o dilTeromtó. Interim'videa-
müs & e ste ra , qiteicarent fcelcre: ne Audio inTedandi
'tcnusfiliumparuulumvefperdrdcn^véiinuenentVN^
primo Tacerdütes eins deglabratq corpore lua^ p cd o te
tundunt: lamentantur, ficutipfa ,cùm perdidiiy
P eindepuerproduciturquafiin uentusr&inlætrtiamlu-
■ d u s ille mutatur. iaeo * Lucanus :
d Nunquamjzfatû quafitiisOfirk,
Semper enim peidunt : 6c Temper inùcniunt. ^ efer tu r
ergo in faens -imag^réi , q u s jg veragefta efi. quæ profe-
Tto, fiquidfapimuijdedarac mprtalem muiièrcm fu ilïe,
ac peucorbam; hili-v^icuin repeiifiét. quod ilium Ç fum
p.oetam minirhefugit, apud qiiém Pompeius adoiek,ens,
mortepatrisâudïta, h * ç loquitur;: ;
Euoluam bußo 'tam numengentïbus ifim : . - ;
Er tettumltgnojpargam per vulgus ofiçm»
H ic eftOfiris,quem Séraphin & Serapidera Vulgiis appel-
làt. Soientehim mortuis confècratisnomina îmmutari t*
j Cfe d o , nequisputeteos homines fiiifle. Nam & Rbmu-
lus poft morcém QüiriHus did us eft : & LedaNehieirs',
& C irceM anca , dclno, p^ftquàm fe præçipitauirjlèuçdti |
tHoa î.materque ,M atu ta > & Melicertes filius eius, Palæ-
mon, atqu’ë l^ortunriüs,Sacravero Ceferis Eleufin * ,'r\dn
lîinthisdiffimilia. Nam;fieutibi ÔfiriSpuer plandu-ma-
tris inquiritur ; ita h ic ad'inçeftum patrui matrimpniurjv
rapta Prolerpina, quam quiaTaçîbus ex Æthae vefciçeac-
cèiiiis quæfilîe in Sicilia^Cèrés drcitUr; idcirco facra eius
ardêntium tedarum iadationecelebrantur. Aj^id Éam-;
pfacüm P r îapb^iitab ilisvidima eft afellus. Çumsiàcfi-
, ficij rario in Faftis'haec réddicurf C ùm Dij omnes ad fe-
ftun^matris magn^ çonuerîi'flènt :>epuli|que làriatr no-
d em lufibus duçerent : quieuiflëhumi Veftam,(qmnunique
cepifle.-ibi P iiapumibmno eius,acpu4 rciti* inlîdïa-
tum : led illâm iritempeftiuo clampre a^ lli, quo ^lenfls
vehebatur CxcitatamY libidinem verpïnfidiatoriseflc de*-
• tedam : H à c de caufaLapipiàcenos^UurhPriapo.quafi
in vltionem mada re cOnfùeuifle : apud R omanos vero
cundem Veftalibus fàeris ih^Honorem pu d iciti* confer-
uatæpanibûscofonati. Q n id tu rp iu s î quidflagitioliùs?
quàm û Vefta beneficio aiinr virgo eft ? A t poeta fabulànb
finxit. N üm ergo rllud eft verifcs, quo i l referun t i j , qui
^ « ^ c o n fô d p f e r u n t i c u m dé duabus C âficrifteliis lomili
ter habet cornua-:
, ffaça t equoHerfis ra iïü Hyperioriaärifiunt :
Nedcturcelmyittima tarda Deo :
ita inhocquiama griitndo membrivirilisehormiseft: no
ç o tu it ei m ohftro aptior v jd im a réperiri, quàm qu*-ip-
furpj Cui tpadatur, ppiTetirhitari. A p u d Lind um^qu od
eft oppidum R h od i , Herculis facra funt: quorum à cæ-
terislongè diuerfiiseftritiis. fiquidem non Græ-*
.ciapp ellant) T edmaledidis;&Cxecra tione celebrantur;
eaque pro v io la is habent,fi quando inter foiennes ritus
v el imprudentf aliçui exefderit bonum vërbiim. Cüius
ic i hæc ratio redditur ; J i tarnen vllaeftè ratio in rebus va- j
niffimis goteftj. Hercules,eum éo delatus eflét:Tamemqi
pàteretuc: aratqrem quen'dam aipçxit opera rïtim * ab eör
quepetete çoe p fty t f jb i vnym bouem^enderet. I lle n e -
gauit fieri poijë : j quia fpes fua bmnis co)endæ terræ, duo-
'bns illisiu mentis niceretur.-Hercules lolita violentia vlus,
qiha i/num acCjperenon p p tu it, vtrumquéfuftîilit. at ille
i^^dix, .eum- boiie^ fiios'-m^da^.'^fderet: iniuriam fua ni
•malçdidis yltusei^. quqd hominbeleganti. ^ vrl>ano gra*-1
tilfimühf f ul|* Namdurn éomiti^us fuis epulas1 apparat:
dumcjtxeÿienosboues déuor^t : ilium fibi araariflimè cô-
uiçianrcmicum rïlu,&cachinnis audiebat. Sed poftquam i
"Her cuH diuinos hOnoresob admiçationem yirtu tis defer-
rip k cô ic^ à ciuibùs ei ara p ô f î fâ ^ q u | im ^ d e |a d o r f t<'î»»
îd^ ftV b bu is iugum
quêipfutftiïbi conftitui|: f^èrdotem>* ac pç*cëbiT, vt iifi-t
d em w lè d id is ferïiper in celëbrandiYiacrifieiis vtere tufî !
qu o d négarec Iqvnquam cpulatum çflè.iûcundius. H æ c l
i^tenop lac^ h in t, led iaçrilégia': ih-quibusid ian d up i ;
d^crtur, ^ IM? fi fiat,, etia iwlèu Crufi m è y ind i ca tur. ;
lpliusauteniLretic^Iouis,lacraquidaliud,qi4amquQmo-
-lâ/^t A m al r^p hao^ : quæ-vbefibps ^iris aluitinfàntem.
de quaGermanicu^ Caelatin A ra teo carmineficait :
y-, Illaputatur '
S g u f n x ejfeloüis: fiye?cluppiter infans
- Vbeya Crete* mulßtfidißtma ca p u : ;
'Si^requaclarp^atumtefiaturalüntnum.
Huius cappll* ço iio vfQ'rniefîctprp leuto Iouem contra
Titanas^imicariçëm, Nfüfæusraudor eft., vnde à poetis
^ ^ r io m in a t u r . îta quidquid^ft gefium inabfcondén-
do puero : id ipfum perimagiheiftgerîfury^ftcris. led & :
mifterium idem cqntine t,;quod Ouidius ex-
ponit i^FaftTs^^l
Ardka m n dùdum refonattinnitïbtts ïde
■ .ß f i u t w v t infants yagiatorepuer.
- fscljpcosJiulibus, galùupars tundit inanes. ^
ß ' :\ Hoc Curetes hdbent, hoc CdrylTantes opusfl
KesUtititrprtffifymarientmttamïnafacti -,
> Aéra de* : cornues rancag3 terga monent. e \
■ SpibalaprogaleUipro f i ft ü tfmpanàpulfant: l
t W ^ ^ fj^ ÿ ^ y t r ie d ir a n t e ym o d o s .
Hà/ictotaip opiriionem, q u a f iàp q e tis fid am ,’Salluftius
: yoluicqueingeniosèinterpretari : curaltores Io-
H
uis dicantUr Güretes luilfe :• & fie ait : Quia principes in-
felli^epdi diu ina fugrunr : ve tuftatem v t estera in malus âj. dipoN
componenteis, altores Ioui qeiebrauilïe. Quantum erra-
uer^Ci^omo eruditus^ iam res iplà déclarât, fienimprin-
^ P s pfi lupiter & deorum , & religionum ; fi ante ilium
D iÿn u lli colebantur vu!go /quia nochdum nati fueranr,
:^ a u m u r , ' q W G i è e i M # ar“ . Ç à O t a cxdiaerfoprincipe«fuit-
mnïDaire,rf r à n in ^ r in . & F . - r ’ t fo u u^ n o d Wejligendp. pdr quos ertor omnisindu- al. «
t J r f l S K S P ^ S cum an'ln^m tranlîre a u s x t t , & D eivèrimemorïaiublata. E x ip fiiiu n u em v - « M
te t.d uMttWaltenhocpiæmmmdçdfcnt^vtbiunanayo- : fteti&;'&;ceremoairsinteJligero<debuemut hominibus
S i Vi<aamiî p f e qu, h os r o d zm p u â t : Pon.sfi-
— ^ H o o v e rom u lto mag.s | cum ipfqrumlcriptaconfidei-et:ëé,qulcquideftlitci-arùm
‘ ; ’ . ?&: r— -q ~ ' i - — — ■ " '' - 1 . 1 " | ' ad l ie r a 1
I n ß iß u t tom lv i d iu in 'd rU p t, E i f c r I .
afterrmus,rnueniet, e x ouibus iriréll^àk afferimus, inneniet, qiiibüs jritellrgatj iinnannniiaa., rInheSpiEtaH,. ^ V i .
commèndtia ëlftómnia'jquxprqlanftishabeiltur.Siquis
j U5e.11? föpientia dcpößi^Hc errptëïin: pEofeóto’^idëbit
inepriashbminum pene demerjtium', iilos d ic ö ,q u i
vclinhqneftÖ laltätu tripüdiaüi^veiquï^udLyn^ij.coro-’
nati, perfqnati, au^luto^bliti eurruht, i f Q u id de fditw
iam vetuftate pütridis'dicam? q u * cum pprtant,) D'eè.sjf^
los lè geftare liTmerisTuis arbitrantur. Näm^urius Biba-
culüs inter pysci^apietatisexemplanumëratur.qui cum
P r*to r e lf t t : tarnen lifto n b u s prseuntibuSjancyleporra^
ca?iópem.- Nbn'ergq ifië Farius^Tedplan^furiolu
prsruram hóe miniftcrio lè putauit ornare. Merito igicur,
•cUm h s c a y ir is noniimpèridiiacrpdibus fiant, Lucretius,
exclami^t, * / t ' ) ' - " ^
Oftiilu i beminion mente.f opeftoracacal
Quamlibeiin teneris vit&>qtiantifcj3pericUs
Degitur hoe auitfuddcUnque.eft) tijk , $
Q ^ i| h s c lu dm r i^ o n dèrideat, qui fiabeataliquid la^-
nitätis? etimyidc^t- Hbrnifiësyelut mente captos éaftri^.
faeere, g a s fi quis faciat iC.in liifu, ^nimislafciuus, Sc ine-
ptus eile videatur.
S c H o -L i A. v j ; \
a N u n qüamque iä tisqu s fitus O firis.^ Cum hunc locum
pratermißj[em,vir iuris vtnufqueconfultißimusatque aliis omnibus
bonis artibus inßruäißimqiiytdacus Couarruuias Epifcopus Segobi-
infis, quo,cum Tridenti efftmusI ftmiliariter v[us fum,admonutt
tne,hic memqridlapfum Laäantium, Lu canton pro Ouidio cita-
uiffe. quod ita effetnuènï, ctmh'tc verfus in # , libïtbffcetAmprfhté
feos reperiaMt. ' r-
De obfcdlni magnhadine.]L egendamexmtiquo,& ',mbus
Vatican»codicibus^tr; indutitur ilia vox metfrbri, quod nuhiprobat
nr, quia vcref uddius:prifirtim, cum infra dicat L.rdantim non
executio,nön denudoPriapum.
giphibüsderqgabant, 'mëmoris fit traditum ? N em o er-,
gbtu'nçinSenatünbhftültiffimus. Potuè^uçYrtirn Sc li-'
I3“ & Ÿes tem ca in pemo riam non exîrë. Itadrim
^Voiïih CÄtiam jpöftcris a^pïobairc, q uanta pie taré defend e-
ri t£ r ë l ïg io n ^ ^
doihinuerun t. Sed v t Pompilius apud Roman os in'ftïtü-
tqr inejptarum religîonum fuit': fie abte Pompïlium Faù-
nus inXàtip, qui & Sà tü rn o aùo nefariâïacra côhftituit: &
Picum parrerh în terDeqs honoraüirY&tororem fuamÄ
Faiinàm , eaihqlre coniugem eonïècràuit. quam
GîBàirus Fatuàm nôminatamftadït , quöd m ulieribus fa-
tàcanerc'cbnfueuiftetiytFaunusviris.eYhâemVarrdlcn-'
bfttantepudicitrsfuifièiVthëmocam3qu’(^vïxerit,'prç--
-te tj^  iû û q i-m a sv id e r i^ n e ch bm ê r ië i fid ïe r it'. ï c -
circpilli mulieres in opértoTacrifiçant ; & Sonani deam'
nomin ant.& S ex .Çlod iu s ineo lib ro,quemgrscèfcriplît,
refer cfauriihànë vxorem fuifie:" q u s uuia contra mprem,
decufquerëgium clâni.yiniollam ëhiberat, & eBriafaftà
emt • yirgiS myi-teis à viro vfque admortem cæla. poftea
vero cum eum fàwi liii p cénîtereci & defiderium eius ferré
non polfet: dïirinum illi honorem detuliflé. Iccireo inTâ-
crisjei^sqbïïôluta.mviniamphbramponi. R e liqü irergo
ppfteris Fauhus quôque non parure erroris | quem tarnen
prudences quique perfpiciunc. Nam Lucilius eorum
ftulticiain, qui limulachra deçsputantefle, deridethis *
vërbis.
* TerfieolMLamfàsPauni qüas,Pompiîtt^
1 nftituëre Nunu-, trennt has,hic omniaponit
Vtpueri infantes creduntfigna omnia aben'x s
SE VfUère-,&ieflel)ömtnes:ficifiipmniaßäa,
Vèramttant^creduntfignis corinejfeahenis.
Pergu)a pfâQïumyeŸt nihil\orfinia fittd.
’P oeta qilidëm ftujros homines infantibus compàrà-
uie : A t ego m alcofmp r u den ci o r es éll ë.d.iÇo. I|IienimirnuslanpS
jd^oexantiquoCodice, quifißßega/nmloßcfpins, ne.
congruitcumhÿiquoepaufàÏÏqte aixit,vbi non d e jä fm ififed ie in -
fama Purij loquütus ejl: boc eterißn vnius tantum vittiproprium ejty
nempe lMin is,cumiMdmmmfanm,àdonmïapoftt referri. s Y
DeNuma intro duiïione religioHisPaanï, O r-
» phèi, Meliffti. %
^ c A p. v  xçil;
H Arum vanitarum^apùd Romanq|au.(ftôfa & c o n f t f
tu to rS ab in u s ille re x fn itiq u i màximè ànimos ho-
minum rudes^atqùe imperitbs^npuis lupferftitionibusim-
plicâuit. quodytJ^Cëfetaliqüa cüm auëfcoritate, fimüîa--
uit cuth dea Egeria nodu rno s fe habere cöngrellus. Éràt
qusdamlpeluncaperop^cain nenrpre A rianà , :vnde ri-
uus perenhi fonte mànabat.fiucteniôtis arbitris,le inferre
confueiierat , y t meùtiri p o lle t, m o n itu p e s cönihgrs eà
facta populo lè tTadere,quæ acceprilïîmàDijs,elïent.vide-
licetaftutiam M inpis Voluit imitarii qüjlèin^àntrum lo uis
recondebat^& ihr diu moratus, legès. ranquarn^bi-à
lou e t r a i ta s affijrebat / vt homines ad-parendum noh
modo impe rip, ledetiam reiigiptie cbhflringeïét. ^ N e t
difficilelànè fuit perlùadere paftoribus. Itaque pbhtifi-
ces,flamihés,Salios,augûres cteaait} Deos per f& iilias fie-
fie nouipopulireroces'animbs mitigaûiriÔ£,ad.ftu^
diapacis arebny béllicisauocauir. Sed^ùmialios ^ llé rèq
(eipfüm tàmen hon fe lellit. Nam poft annos plurimos,
Corne lio ;& Bebiocoss.inagL-o IcribæPetilij f^bfaniçn«
lo a r e s d u s lapidés funr reperte,| fblftribbs ^ u a lum ïn
altera cprpus Nürhsfiiic , in llte ra feptem la tinilib ti dç.^
idrep ontifioioutem g t s c i totidem, de difcipliha lanièhtis ;
fcripu:ouibusreligiones, noneas n rodb, quasiplé infti-
tucrar, ledbrnnes prsterea difioliift; Q u a r fa d Senatum,
délaça, decretum eft> vthîlibriabolerencut. itâeos ÇfPe^
tiliû sP r^ o y^ rb i^ ir ic o n c îo n ^ o p ù li côncrémauit.iufî-
P’cnrer id qn id em.gu id ën i m p o f t i ir,li btos elle combu-
^tarequoduoheft'ihbsftultitia. Illiv ciqu ebrèu i definune
fa !li:fio rum v a n i ta s& d u r a t ,^ lem p è r c r e^ . Sacra L iberi
patris primus Orpheus
^ q ë ceiebrâuitin m onte BoeotiæThebis, vbi Leiber natus
.eftprbximO. 'quicùm frequenter citharæ cantq perfonâ-
fétÿ Citheroh appellatuseft. E a facia étiam nuric Orphî-‘
ca nomihantur, ih Quibus ipfe poftea dilacerat'us , & ;ëâr-|
ptuseli; & fu it per eàdenr fe rètémpbra, 'qüibus Faunu^;
led quis State prsceflèritj d ubitari pbteft, uquidé per èof-
dem annos Latinùs,Priâmuf^ue|egnaderuhr,itëm pàtrei
SOrum P icus, & Laomedon. qupreghantei.Orpheus ciira
Argpnàufis ad iliehfidm litcus aecêfiir. Procedàmus igii-
tur vltermsj&quSràmuSjquisomninÔ colendörurh Dëo-
rumprimusÆüftorexticit, Didymus-in libris '^lyinàs miht-
ait.Melilïèa Cretenlîum regem pfimum Dijs làçrifi-]
caftèjac ritus nouo s , làctorumque pompas.inrroduxixle.
Huius duas fufflè filiàs, Amalthàîàiny 6c_ Mélilïàm q u s
Iouem p iftium captinp l a d e ac melle nurrierunc. vnde
poetica ilia fabulaoriginem lumpfttj, aduolalîè apes, at-
què os pueri mdfie complelle. Melil&m verb à,patre pri-
mam lacerdôtem Ma trima gns cohftitutam. vnde adhuc
eiufdemMatrisantiftitesMeliftænuncupantur. Hiftoria
verQ lacra teftatur, ipfumlouëm,poftquam return potitus
éfijiuïtântem infoleritiam yenifie»vt ip ft fibi fana multisih
.j(xci^côqlti^e^ejt^;i4àm a lm tè fra s circuiréc, in quam-
cujnqüë regionem yeneràtiréges,priheipé^e pôpulbrùm
hofpitio fibi, & amicitia copulabar : & cùm à quoquç di-
grederetur^ iubebac fibi fanum creari hofpitis fui nominef
quafiirapolTec amicitiæ,&foederis rsemoria côlèruari.Sic
confti|jLitafunttempla Ioui Ä täbyrio,Ioui Labradeo.Aca-
byrius enim SéXabràdeus holpites e ius, âtqj adiutores in
bello fuerunr.Item IouiLaprio,Ioui M olioni,Ioui Cafiio,
& quséTuhtin èudeiTÎ'modum. quod ille aftutiiiimë excb- ;
gitauitivc&fibi honorem diuinum,&holpitib.fuisperpe-
cuuïh'noméacquircret.cumreligione con iundü. Gaude-
b a hte rgoü lf;ôçh uie iropeci,o eius libenter ôblequebàn-
tu r,& nominis fui gratia ritus annuos,&fefta celebrabant.
Similè