S 4L&.\Ó'tr
' ? hi lip. 4
- ‘,y ~ * \ >: C i€ S A R . . . . . . . . f
Et huius tecotdatnt P au la s , B y r tich ij fait Epifcopus.
M A R .C V S .
Hic confobdnus Bamabac feit,cuius ctiamPaulus meta-
doncmfacit. Epifcopus Apolloniadisfuit.
I O S E P H . 9
■ tö fcph .qu iS c lu ftusdicitur,& BatftbaS.lbius Lucasp j
Aa isA p o fto lo ru ra meminit, qubdinforte,cpmMatthia
con iun au s fuerit.Eieuthcropolis epifcopus fäftus eft.
A R T E M A S .
Recordatur huius quoque Paulus, Lyfttis epifcopus
feit» ■ '.,i. . ü
, C L E M E N S . J p / I
Meminit huius Paulus dicens:cum Clemente aefeli-
a u s cooperariis meis. Primus ex gentibus & Gntcism
Chriftum credidit.Sardic*,qua: nunc eft T riaditza,fe6tus
feft epifcopus.
I >: o n e s e p h o r v s . •
£ t de ifto mentionem fecit Paulus. Epifcopus C o ro t
niarfe&useft.
T Y C H I C V S .
Meminit & huius Paulus. PrimusEpifcopusChalce-
' done feit,quarinBithyniä eft.
; y g c a r p v s .
Et huius redordatur Paulus. Bethcea:» quaeinThracia
elhepifcopusfeit. „ . ,. ,
E V Ö E > V $ .
* . MeminitetiamhuiusPaulus. Primus poft Petrum A -
poftolorum Coryphaeum, Antiochis: epilcopus fuit.
r P H I L E M O N .
Ad hunc Paulus pecuhareroepiftolara feripfit. Gazae
fe&us eft epilcopus.
ZENAS.
Zehäs lcgis-peritus,qui &ipfe aPaulo eommemotaturj
D io fp o liiad u se ft epifcopus.
A Q V I L A
S. Dcfetkei Èpifeopi &M *r iy r is
A R N O B I 1
DISPVTATIONVM LI.
B R Ï V l I . E X E M E N D A T I O N
& fècogniûoiïc Theodori Càri-
teri ÿlçraieâfini. . ^
Vetcriir* Außer um de Arnohio tefiimonitt. ö
ExHieronymö in Ca tä lo g o virorumEc-
clefiafticorum;
Arnobius fub Dtocletiano principe,Sicca apud Africain florentifii-
me Rbetoricam doemt, feripfitaduerfimgemes, quavulgb extant
volumina*
E x eodem de Firmian. L&a aht. ;
EirihiaAus,qui&Laäantius, Arnobij difcipulus*
Exeodeminepift» ad Magnum Oratorem R om .
gu td Tertulitanoeruditiits, quid Mutins ? Apolageticus eim &
contra ventes libri cunctam continentfaculi difciplinam. Minutiös
Relix caufidicus Romani fori,in libro, cui titulus Oäauiuseft, & in
altero contra mathematicos,fi tarnen inferiptionon mentiturau-
äorem,quidgentili*mfertpturarum dimifitintaäum ?. Septem li-
brosaduerfusgentes Arnobius ediditjotidenufe dtfcipulus eins la ft a -
tm,quide Ira quoque &optfiao Detduo volumina condidit. quosß
legere volueris,dialo.gorumCicennis in eis iirfsptlui repeties. :
• Exeod.ro cpifLadPaulinum,de inftiturione MoriàcHi;
U ä a ü t iu s, quafi quidamfluuius eloquent'ta füllt and, v tin am
tarn noflraconfirmaripotuiffet,quàmfacile A Q V I L A . tam nofiraconprmarepotutjjet,quamjacueaalliiéénnaaa deejfttrruuxxuit..AAmrnto-
Huius quoque meminit Paulus; Heracliæ fuit épifeo- im inaqualis & ntmiui e^& abs^ operufuiparütione confufus.
pus' p r i s c a s . ' '
Recordatur etiam huius Paulus. Golophonoe epifco-
pv usfuit. IVN„IAS
9 E x eodem in epift. ad Tranquillihum.
Igo Origenempropter eruditionemfic interdum legendum arbi|
i v n i n os tror,quomodo Tertulliamm, Nouatum,Arnobium,Apollinartum]
Etiam huius mentionem fecit Paulus, ApàmiæSyriæ Ugjt nonnullos IcclefiafiicosfcnptoresJGracos pariter & Latinos %v t
fedus eft epifcopus. j bona eornrn eligamus,vitemtuque contraria,luxta Apoßolum dicen-
M A R C V S . “ ■ 1 tem : Omnia probate ? quod bonuni ri?, tthete.
MarcUs, q u i& Io an n e sv o c a tu s e ft, cuius Lucas in A -
étis Apoftolorum recordatur, B ybli fe it epifcopus.
A R I S T A R C H O N .
Êtiam iftius meminit Paulus. ■
P V D A S .
Et huius recordatur Paulus.
T R O P H IM V S .
Ex Appendice Chronicorum EufebiiPamphiln
Arnobius in Africa rhetor clarus habetur, quiquuminciuitate
Sitcd ad declamandum iuueneserudiret, & adhuc Ethnicus ad cre-
dulitatem fomniis compelleretUr, vtqueab Epifcopis impétrantfr-
dem, quam femperimpugnauerat, elucubrauit aduerftis priflinam
religionem luculentifiimos hbros : & tandem veluti quibusdam obfi
Mentionem Paulus & iftius fecit. Hitresinquibusuis , 7 ;^ " " - ; .
perfecutionibus adflittionum. Pauli confortes feerunt. dtbustrhpetrauit.
Poftremb per martyrium vnà çum ipfo fub Nerone capiti-
E x ioanneTrittenhem Abbate de Scripto.
bus Eccleliafticis.
Afnobius presbyter, philofophus &rhetorinfignis, quum adhuc
; gentilis Rbetoricam doceretjiuina miferatione vocatus.Gbrifiianu
bus truncaris occubuerunt.
IStis Marcus & Lucas Euangelifta connutoerantur t & i-
pli ad catalogum feptuaginta difeipulorum pertinem
tes. Sed & Eunuchus Candaces Regina: Æthiopum in A - ?------
3 2 M 5 & mlula T aprobana, ufque vmucrla Erythra. am d em fib a ft^ a n
Euaheelium D omini lern C bnfti:prædicauit,fertur etiam
mniaanuyygniiuuumi gg*l«o»n*o«c.è* n u i..., .».-j----- 1 — - « | Ä
meccriumiplius munimentum infuperabile eft fideli-
bus,barbaioslceleftos fugans,morbos pellens*
& i'anationes opetans vfque in ho-
diernumdicm.
menus Jiutf lOJiarcmr luuucrc, vjr umnsnujonitrunttn
■ Arnobius verb cernensfibifidon minirne adbibm, inargumentum
finceritatisfuaferipfit & obtulit infigne volutnen.
Aduerfumgentes Lib. V l j I.
In Pfalter turn qtioque Lib.I.
J)e Rhetorica infiitutioneLib. I.
Alia quoque multa edtdit, qua ad notittam nofirdih non. vene-
runt. '
Docuitin Africa Rbetoricam fub biocletiano ptincipc,habuitque
: multos egregios & nobilesdtfcipuks, quiviri docltf inn euaferunt»
Claruit ergo circa atitwm Domini noftri tefuChnfti CCC
EX B E L L A RM I N G , DE SCRIPTO
r ib u s E c c le f iä f t ic is .
AÊnobiusfub ïmp. Diocletiaiiofloruit, teflé S.Hierotiymo de
Script. Ecclef ac vt probaret, fe verefaäum effe ex pagano
Chrifiidnum,feripfit librosfepterh contra gentes:w4w oäauus,
qui illi operiadiunäus eft, non eft liber oäauus Arnobif , fedOäa-
utus Eelicis Mtnutijjé quofupra diäum eft. Eetuntur eiiam fub nomine
ArnobifCommentdriabreata in Pfalmos. Sedea fionvidentur.
ejfe huius Arnotyfed älterius recentioris-.nam in explicatione pfalm.
ioS.r'efellit hicauäor barefim prxdefiinatorum,qui tempore S.Au-
guflinifVelpoflea exorta eft:& in explicatione Pfal.ioy.nominatim
ref edit Phot mum barefisEbionitaruniinftauratorem. AtPhotinus
' tempore Valentimànïlmpcratoris vixit, teftcfanäoHicronymo dt
\ Script. Ecclef. quo tempore Arnobius fuperfies effe nonpoterat. Edit
' enim Arnobiuspr£ceptorLaäantij,laäantiusaut inèxtrema fene-
! äute vocatus eftaConftatino Magno,vt CriJpumfiliumcrudiretje-
fieS.Hwonjtno de Script. Ecclef in Laäantio. Ouamuisautem
, Commenlaria in Pfalmos, nonfint iUius Arnobij, qui circa initia
1 pnncipatus Diodetianiflorebat : funttarnen auäorUalicuiusvete-
; ris,qüi etiam Atnobius dicebatur, vt confiât ex CommentariisBeda
in Pfalmos, inquibus explicatio Arnobij noil femd adducitur. Rerun
tur etiam annotatiuncuU in varios locos Euangelij ; fedparui
moments, neque certain eft, anfint Atnobij.
a r n o b i i d i s p v -
T A T I O N V M A D V E,R § V S
G E N T E S L I B R I S E P T E M .
L I B E R P R I M V S ;
■ V'oniam comperi n onnu llo s, qui le plurithum
faperç fuis peifualionibus c r ed u u t, infanire,
bacchari, & velut quiddam promptum ex ora-
çulq (dicererpoftquam elle iu mundo Chriftia-
na gens çoepi t,tertaru m orbem perijde, m ultiformib. ma-
lis affectum elle ge n us h u ma n u m : i p fo s ctiam Ccelites de-
jrelidis curis folennibus, qu itu s quondam folebac inuife-
re res noftcas, teiiarum ab regionibusexterminatos : fta-
tui pro captu.ac medio^titate lbrmonis contraire inqidix,
I &calumniolas dilTolueçc criminationes,ne,autillilibi vi-
d ea n t u r,pop ularia dum verbadeprotnunt, magnum ali-
quid dicere,aut,li nos talibus continuerimusàlitibus,ob-
tinuiflè fc caufam putent,vi6tam fui v itio,non afleitorum
filentio deftitucam.Neque enim negauerim validilnmam
eflè accufationem iftam,holtilibufqi condignos odijs nos
e lle , fi apiid nos efle conftiterit cauias, per quas fuis mun-
dos aberrauit ab legibüs. Exterminandi fumus, fi per nos
examina tantanioerorum mortalium importata funt lecu*
lis.Infpiciamus igitur opinionis iftius metem,& h o c quod
dicitur,qtiale litrlummotilq; omnibus contentionum ftu-
dijs.quibus ôbfcutari &contegi,contemplatio rerum fo-
let,anfitiftu(î qu odd icitury eium, momentorum parium
examinationependamus. Efticietur enim profeétora-
tionum confequentiumcopulatu , v t non impij nos ma-
gis, fed illi ipfi reperiantur criminis iftius rei, qui fe numi-
num profite n tur elle cultores,atqueinueteraris religioni-
busdeditos. Acprimumab his illudfamiliari & placida
oratione pcrquirimusrpoftquam elle nomc in terris Chri-
ftianæReligionis o cc c epit, quidnam inulitacum, quid
incoguicum.quid contra leges principaliter inftitutas,aut
fenfitaut paffa eft rerum ipla , quæ dicitur appellaturque
natura? Nunqu id in contrarias qualitates primaiila ele-
menta mutata font ^ ex quibus res ointies. conle,nl|iqi eft
clfeconcretas/ N u n q u idmachinæhuius , & m o ]is , qua
vniuerfi tegitqur,ôç continemur incluli, parte eftin aliqua
[ telaxata,auc d ilfoluta conftrutftio ? N u n quid vertigo hgc
mundi,primigenij motUsnipderamen^xcedens , autta *-
dius repere, aut præcipiti coepit volubilitate raptari ?Nu n-
quid ab occiduis pactibus attollere fe aftra, atque inbrtus
fieri fignorum emptaeft ittclinaricj ? Niinquid ipfe fyde1
rum'Sol priheeps, cuius omnia lilce veftiuntur atque ani-
mantur,caloreexarfit, intepuit, atqüe in contraries hab^
tus mpderaminis foliti temperamenta corrupit?Nünquid
Lunadcfiuit redintegrare fc ipfam, atque in veteres formas
nôuellarum Içmperreftitutione traducere?Nunquidi
frigora, nunquid calores, nunquid tepores medij inajqua- !
lium temporum confefionibus oqciderunt ? Nunquid!
(ongos habere dies bruma , &reu o ca re tardiflimas luces
nox coepit æftatis? Nunqu id fuas animas expirauerunt
venti ? emortuifq; flamlnibus neque caelum coä räatur in
nubila,necmadidataimbribusaruafuccelcunt ? C om -
mendataleminatellus reculâtaeciperc ? aut frondelcere
arbores nolunt? fapor frugibus, efulentis, exuftis liquori-
busmutatuseft?olcarumexbacculis cruorteterexprimé
tur î neclumini.fobminiftraturextin<fto ? Animalia terris
fueta,atque in aquis degentia nonefuriunt, nec conci-
piuntîfoetus non in vtcris furpptos fuis moribus, & fua
lege cuftodiunt?Ipfi homines denique quos perinhabita-
biles oras terrae Ipàrfit prima incipienfq; natiuitas,nö ma-
trimonia copulant nuptiarum folennibus iuftis? non dul-
cilïîmasprocréantliberorümftirpes? non negociapubli-
ca ,n on p iiu a ta ,& familiäres resaguntînon ( v tcuiqu e libitum
eft)perdiuerlàsartium, dilciplinarüq; rationesin-
genia dirigunt,&ftudiofe referunt natiuitatis vfuras?Non ■'
regnant? nonimperant quibus fors rerum attributa eft?
Talibus non au äiore s quotidie dignitatibus,Sr poteftati-
bus Hunt? iudiciorum dilceptationibus præfunt? legesin-
terpretantur, & iura » Nonne omnia cætera,quibus vita
! fuccingitur & continctur humana,fuis omnes in gentibus
patriorum celebrant inftitutionibus morum ? C um igitur
hæc ita lin t , neque vlla irruperit nouitas,quæ tenorem
perpetuum rerum diftociata continuatione diduxerit t
quid eft iftud , quod dicitur inue&am eflè labern terris,
poftquam religio Chriftianaihtulit fe mundo, öeveritatis
abfconditæ facramcnta patefecit i Sed peftilentias , in-
quiunt,&: ficci rates,bella,frugum inopiam -, locuftas, mu-
res,& grandines,resq; alias noxias,quibus négocia incur-
fanturhumana,dij nobis importantiniurijs veftris atque
olfenfionibus exalperati.Si in rebus perlpicuis>'& nullam ,
delideran tibus derenfionem,non ftoliditatis eflçt diutius
immorari,oftenderem p rofc&o replicatis priorib.leculis, !
ma laifta quædicitis,no eflèincognita,non repencina : nec :
poftqua gens noftrafelicitate donari huius vocaminis meruit
, irrupiflehaslabes, & infeftari coepiflè diferiminum
varietate mortalia. Si enim nos fomus in caulà, Sc in noftri
criminis meritumexeogitar* font hæpeftes, v a de nouit
antiquitas mifèriarum hæc nomina? vnde bellislignifi-
catum dedit ? peftilentiam,grandines, quapotuitnocione
fîgnare i aut inter fuas vbcès,quibus oratio explicabatur,
aflumere ? Nam fi nouella font hæc m a la , & ab recènti-
bus ducunt olfenfionibus cauias,qui potuit fieri,vt eis re^
bus formarét verba,quas necipla Iciebat experram le eflè,
neque vins comperilîec maiorum in temporib. faditatas?
Penuria, inquit,frugum,&anguftiæfrumentariæai<5Hus
noshabent. Antiqua enim & vetuftiflimalæcula ne cefllf
taris iftius aliquando feerunt expertia i nonne iplà nomina,
quibus cenfentur hæc mala, teftificantur, Acclamant
nullum abhisvnquä immunem abiflè mortalium ? Q ijo d
fi ad çredendum difficilis res eflèt,teftimonijs agere poflè-
mus auch orum,quan tæ,quoties, Sc quægenres famé fen-
forint h ortidam,& aggerara in t ericrin t v a iti ta te. Cafus fre-
quentilTimigrandinisaccidunt, arque ad ieruntcunâa.
înliterisenim prilciscomprchen(hm-&cômpofitum non
Vidfemus.etiamimbres làxeos rotas læpe comminuiflè régi
ones? Difficiles pluuiæfata faciunt emori,& fteriliratcm
inducunt terris. Imtnunis enim antiquicas mails ab his i
fuit?cum etiam fiuminà cognoucrimu^ ingentia iimisin-
horruiflè lïccatis. Peftilentiç contagia vrunt genus huma-
nuit}. AnnaliumlcriptapercurrjtfiTiiTguarum diuerlïtari-
busfcriptaivniuerïàs difcetisgentes fiepenumero defela-
is ,& viduatas fuis eflè cultoribus. A loc uftis,à muribus,
I ■ : 4 a
Ë
F
H
genus