„becher auf eine beliebte Form der Miehelsberger oder Bodensee-
„Pfalbaukeramik, in welcher sie noch stets rundlich profiliert
„und an der Basis spitz oder sphärisch gebildet ist” 1).
En al mag H oernes dus omtrent den vormingshaard dier trechter-
bekers eene geheel andere meening zijn toegedaan, ja, albestrijdt
hij in dit opzicht2) zelfs de aan M ü l le r ' s opvatting congruente
meening van B r em e r 3) en derhalve zijdelings, zooals reeds bleek
en nog zal blijken, tegelijk ook die van P a l l ia rd i, S tocky, A berg,
K ossin a e. a., toch ligt de afleiding uit oudere en zeer primitieve,
spherische prototypen aan die overigens zoo verschillende inzichten
gelijkelijk ten grondslag.
Merkwaardigerwijze schijnen echter de trechterbekers, indien ik
althans het laatste groote samenvattende werk van S ophus M üller4)
juist begrijp, in de latere Deensche megalithische cultures niet of
nauwelijks een rol te hebben gespeeld. Zoodoende schijnt hunne
verticale verbreiding in het Deensche, tegenover die in Nederland,
waar ze blijkbaar in alle soorten steengraven voorkomen, minder
groot.
Aangezien M ül ler 5) de speciaal megalithische trechterbekers
m.i. terecht via rondbuikige, alleen aan de randen met omloopende
koordlijnen versierde, primitieve bekers, later door K o s s in a 6)
oerbekers genoemd, in verband gebracht heeft met oudere prototypen
en zoodoende de wortelirig der bewuste Nd. Europeesche
megalithceramische gidsvormen in de oudere en vroegste potte-
bakkersproducten der Kjokkenmoddinger-Ellerbeck-cultuur plausibel
gemaakt heeft, heb ik, bij de vondstbeschrijving, de trechterbekers
in de eerste plaats genoemd. Dit te eer, omdat ook onder
de Nederlandsche enkele grootere vormen schuilen, die oudere
kenmerken schijnen te bezitten, waarop wij reeds boven (Exloo,
Emmen) de aandacht vestigden. Overigens geef ik onmiddellijk toe,
x) 161: p. 199, links onder, en p. 253, fig. 1
2) 272: p. 422 etc.
3) 251: p. 23 etc.
4) 250; 251: p. 11 etc.
5) 168: p. 29 etc., Taf. I.
dat de Nederlandsche trechterbekers in het algemeen geene primitieve,
doch integendeel over het geheel juist meer gespeciali-
seerde typen voorstellen.
Ä berg 4) , m a a r s p e c ia a l K ossina2) , h e b b e n b e id e n , u itg a a n d e v a n
d e MüLLER’s c h e o p v a ttin g e n , d e tr e c h te rb e k e r s t o t o n d e r s c h e id e n e ,
in c h ro n o lo g is c h e n g e o g r a p h is c h o p z ic h t v e r s c h ille n d e , g ro e p e n
g e b r a c h t .
Wat in het bijzonder deverspreiding en den vorm der trechterbekers
betreft, zoo zegt A berg x) daarover nader, dat zij in het
Noordzeegebied, evenals in Scandinavie, d.w.z. in het westelijke
Oostzeegebied, en voorts, dat ze ook in Midden- en Oost-Duitsch-
land en zelfs nog verder oostelijk en zuid-oostelijk voorkomen,
doch dat ze toch overal zeer gelijkvormig zijn. Hoewel ik deze
laatste meening, zooals zal blijken, niet deel, is het van meer belang,
wat A berg in dit verband omtrent de Deensche trechterbekers in
het licht stelt. Na de zoo merkwaardige S - trouwens eveneens in het
Nederlandsche megalithgebied geheel overeenkomstig, zij het ook
geographisch hier niet gescheiden voorkomende — verschillen
tusschen Deensch-Jutlandsche megalithische en individueele graf-
cultures uiteen te hebben gezet en na de minder gedifferentieerde
dolmencultuur als gemeenschappelijk uitgangspunt voor twee be-
paalde divergeerende ontwikkelingslijnen te hebben aangewezen,
concludeert hij, dat de reeds boven vermelde oerbekers de typische
overgangsvormen voorstellen tusschen de trechterbekers der dolmencultuur
eener- en de S-vormig gebogen bekers der individueele
grafcultuur anderzijds. Dit strookt echter m.i. niet met de door
M ül ler verstiekte gegevens. Immers, het is juist eene eigenaar-
digheid van de oerbekers, dat zij niet alleen voorkomen en in de
oudere dolmencultuur en in de enkelgrafcultuur, maar ook dat
zij reeds optreden in de aan beide voorafgaande, late Kjokken-
nwddinger-cultures. Zoodoende zijn ze niet als overgangsvormen,
maar als gemeenschappelijke uitgangsvormen voor de aanvankelijk
aan beide gemeene trechterbekers op te vatten en gaat de ont