bij de jongere Individuen soms sierlijk gelobd of vindeelig in-
gesneden, zijn zij bij Artocarpus Blumei Tr6c., Macaranga hy-
poleuca Mull. Arg. en Pangium edule Reinw. Samengesteld
uit meer of minder talrijke en vrij groote deelen, die elk voor
zieh op een geheel blad gelijken, zijn de soms i ä 2 meters
lange gevinde bladeren van Peronema caneseens Jack, Pometia
tomentosa T. et B ., Arthrophyllum diversifolium Bl., Oroxylon
Indicum Bl., Gedrela serrulata Miq., Canarium hispidum Bl.,
Canarium rostriferum Miq. enz. Uiterst fijn verdeeld zijn de
fraaie bladeren van de reusachtige Parkia’s en de niet minder
schoone kleine boomvarens. Een zeer eigenaardig type verte-
genwoordigen de zes of meer meters lange bladeren der veder-
palmen, Arenga obtusifolia Mart., en evenzoo karakteristiek
zijn de spiraalsgewijze om den stam gerangschikte, aan de
randen scherp gedoornde bladeren der Pandanus-soorten, die
eene lengte van 3 meters, ja bij jongere individuen zelfs van
5 tot 6 meters bereiken kunnen. Door die verscheidenheid
van vormen en kleuren doet het landschap zieh voor als een
grootsch panorama, dat zieh allengs voor ons ontrolt en aan
onze opgetogen blikken voortdurend nieuwe bekoorlijke beeiden
te genieten geeft.
2. H e t S.CHADUWRIJKE OERWOUD TUSSCHEN DE
K w a n t a n en d e K am p a r .
Terwijl de hooge boomen aan den woudzoom over het alge-
meen door omvangrijke en vaak losse kronen waren gekeri-
merkt, staan zij hier zoo dicht opeen, dat hun de ruimte ont-
breekt om de kronen uit te breiden. Deze zijn dus klein eh
gedrongen en vormen te zahlen op een hoogte van 30 ä 40
meters een dicht loofgewelf, door geen zonnestraal doorbroken,
-en gedragen door grijze, zuilvormige ¡stammen, die 60—80 cM.
middellijn hebben en wier laagste takken zieh op 20 25 M.
boven den grond bevinden. Uit sommige omgewaaide boomen
bleek, dat dezelfde strijd om de ruimte 00k onder den grond
werd gevoerd, en dat in verhouding van de kolossale stammen
het wörtelsysteem weinig ontwikkeld was. Onder het dichte
loofdak schiet een groot aantal spichtige jonge boompjes om- -
hoog. De dünne stammen, die bij een doorsnede van 10 cM
soms; iö— 12 meter hoog zijn, bewijzen hoezeer zij door gebrek
aan licht en lucht in hun groei belemmerd worden. Daartusschen
ziet men weinig lianen, en kruiden ontbreken bijna geheel .op
den met afgevallen bladeren bedekten woudbodem. Deze is
donkergrauw gekleurd en zacht golvend. Hij bestaat uit een
nog al los, geelachtig, leemig kwartszand, bedekt met een schrale
humuslaag, die wel vochtig doch niet oververzadigd is van
water. Met uitzondering van een paar hoog opgeschoten Livi-
stona-palmen behooren de boomen uitsluitend tot de Dicotyledo-
nen. Hieronder zijn dammar en getah-pertjah-boomen niet zeld-
zaam; benzoe- en caoutchouc-boomen daarentegen ontbreken of
werden ten minste niet aangetroffen. Door het gemis aan on-
-derhout tusschen de tallooze naakte -stammen krijgt het woud
een onbeschrijfelijke eentonigheid. Niettegenstaande den rijkdom
en de krachtige ontwikkeling van het plantenrijk ziet men niets
dan het groen van het dichtgesloten bladerengewelf en het
grauwgnjs der stammen , wier gladde lijnen niet zooals in'de
vochtige bosschen op Java door talrijke epiphyten worden afge-
broken. Bloemen zijn hoogst zeldzaam, behalve hier en daar een
enkele oranjekleurige Pavetta. Op den. bodem vertoonen zieh
dagen achtereen geen andere kruidachtige planten dan verstrooid
staande kleine varens, waaronder een Lindsaea met donker-
blauw-groen loof en eenige weinige Phanerogamendie door
hun geringe grootte ternauwernood worden opgemerkt, Daarbii
zijn er eenige met van onderen roodgekleurde- bladeren, en die
us door hun donkere tint volkomen in de omgeving schiinen
te passen. Het herhaaldelijk voorkomen van. die soorten met
roodgekleurde bladeren op den bodem van deze donkere bosschen
gaf ons den indruk, dat er een verband moest bestaan
tusschen deze eigenschap en de heerschende duisternis. En wat
in het algemeen van roode bladeren bekend is, schijnt met die
meenmg niet in strijd. Want ofschoön deze eigenschap niet
n bij schaduwplanten voorkomt "41 er zijn toch 00k ver