het reisverhaal blijken zal, evenals die van alle maleische vorsten
meer schijn dan wezen. Hij houdt verblijf te Bandjar Poelau
Baroe in de negrie Basarah.
Omtrent de rechtspleging vind ik ongeveer het volgende
aangeteekend ’).
„Voorkomende zaken kunnen tusschen personen van dezelfde
soekoe worden afgedaan door den toea kampoeng (voor zoover
ze zijn kampoeng betreffen) of wel door den parighoeloe soekoe,
naar gelang van den aard van het geschil en de hoegrootheid
van het bedrag.
Behooren de personen tot verschillende soekoe’s, dan wordt
recht gesproken door de gezamenlijke panghoeloe’s dier soekoe’s
en zoo noodig door het geheele negriebestuur.
Bij geschil tusschen verschillende negrieen wordt de rechtbank
gevormd door de vereenigde panghoeloe’s met den orang gädang
als voorzitter.
Binnen bepaalde grenzen is hooger beroep toegelaten tot zelfs
bij den vorst; doch dit läätste behoort of moet althans tot de
zeldzaamheden behooren” , -
Bij het geringe aanzien, dat de vorst geniet, laat men hem
buiten het spei. Veel meer komt het voor, dat iemand vanin-
vloed, die op den steun van eenige aanhangers kan rekenen,
weigert zieh aan het gesproken vonnis te onderwerpen of dat
de negriefin zieh niet bij de genomen beslissing nederleggen.
In het laatste geval volgt dan dikwijls een prang hadat, een
weinig bloedige vechtpartij.
De Controleur Twiss vermeldt dat de in de Kwantanlanden
gebruikelijke. straffen niet afwijken van die der Batang Hari
districten.
Marteling, verminking en doodstraf worden daar, zoomin als
hier , toegepast.
Wel wordt tegen moord, diefstal of verzet wanneer het den
vorst geldt de doodstraf bedreigd, maar daaraan wordt de hand
niet gehouden.
x) C on trôleur S chwartz.
ledere moord wordt door eene geldboete, bangoen, goed-
gemaakt; voor een panghoeloe tot een bedrag van f 480.
Ook tegen onwilligen manslag is boete bedreigd; was. het
slachtoffer een panghoeloe dan moet bovendien een gedenkteeken
in den vorm eener kleine balei (djirat sakaki) op zijn graf ge-
plaatst, en een feest aan de negrie gegeven worden.
Op diefstal Staat vergoeding van het gestolene, en een boete
tot een bedrag van f 48 of / 2 4 , naar gelang het misdrijf bij
een panghoeloe of bij een gewoon man gepleegd werd.
Overspei jegens den vorst wordt met den dood, verlies der
vrijheid of verbanning gestraft; overspei jegens anderen met
boete, te voldoen door beide schuldigen.
Het stelsel van tanggoeng menanggoeng heerscht in de Rantau
Kwantan in al zijne vormen; de familie en de soekoe zijn
voor elk harer leden, de negrie voor elk harer inwoners aan-
sprakelijk.
Het zielental werd door den controleur van Höevell (1875)
geschat op 60 ä 70*000, door den controleur Schwartz (1890)
op 40.000. Deze cijfers hebben natuurlijk slechts zeer betrek-
kelijke waarde en zeker mag op grond daarvan niet worden
aangenomen dat de bevolking met meer dan een derde ver-
minderd zou zijn; maar wel mag als vaststaande worden be-
schouwd, dat zij voornamelijk als gevolg van landverhuizing
naar de overzijde van straat Malakka niet vermeerdert, eer af-
neemt.
De belangrijkste plaatsen zijn') Loeboek Djambi en Taloek,
dan volgen Basarah, Inoeman, Tjeranti, Pangean, Simandalak,
Sintadjo (om den rijkdom zijner handelaren bekend), Kopah,
Benei, Loeboek Salak, Kariet, Goenoeng, Toear en Taloek
Bäringin.
Evenals in alle landen, waar de hadat kamanakan den grond-
slag der maatschappelijke inrichtingen vormt, is ook hier datgene
van toepassing, wat in het „R6sum6 van het onderzoek naar de
') C ontrôleur Tw is s .