, -^y- ' Si fulgent. Epifiopi
I calitcr feparantur. paws,ÆninUpiritus| quem crqaui’ 'tdëles omhes bapr'zarifacit y vt ex hocvnum corpus o-
mnos clHciantur,dicente hc.ato Apoftolp, quia vnum çor-
pusfumus in Chrift'o, finguli autem alter alteriits membra. Mul-
tït iclinis quoquë çiç.dèntiuro tuit cor.&, aninia vnaper
Deus in quócuncv*|>c^ ht,ibi t flDcustqui licet in ipiriti
Èrsmalisnoftfitpcrgi'atiaTOvp trq u am quibusiptévuk
^ M H S Ê Ê Ê Ê Ê i r r. •* ** c -. .
tarnen naturalèm in omnibus cteaturis fuis fie femperefi, caritatem, 'quæ diftufa eftm eordibusJioftus per opin-
\ t nulla creatura, vél pstticula creaturæ inueniri po ifir, turn fanóhuii.qui datus ell nobis.Profcdto nppaiet quan-
in qua Deus per pptentianvnonfit. lllaigitur natura fe- taimpietate Trinitas ipfa feparabilis dicatùr, cunivtiq;
parari pot'eft a Deo , qua potuit aut poteft fubiacere pec- a Deo quælibet creatura, non loco,non tempore, fedfo-
eato. Née eft alia res quæ pofiit a Deo difcederë,nifi fub- | lis iniquitaébösfeparetur. Inde eft. qttod de qu:buidâ,di-
ftahtia quæ poteft aut potuit propria vohintatepécéare. ! cit Deus, Populus hic labits me honorât : cor autem eorum longé
Dicit entm Elaias : Ecu non cil albreuiata manus Domini, vt eft à me. Et tarnen ipfe dick, Ego fum Deusapproxtmans,&eo-
faluare nequeat, neque aggrauata eft amis eius, vt nonexaudiat: rum Deus de longinquo :ft abfcondttusfuerit homo, ego non videbo
fed iniquitattsvefira diuidunt inter vos & Deum veflrum. Inli- turn i nonne calum & terram egqimpleoi Ipfe tamen Dauid
bro quoque fapientia: often ditur homines à Deo non lo- dicit, Etee qui fe elongant à teperibunt. Et vt oftendat quidiit
cis, fedprauis cogitationibus&iniquis aótibus feparari. elongareà D eo, adiecit, perdJiftiomnesquifornicanturabs
Ibienim dicitur : Peruerfa entm cogitationes feparant à Deo. ' fe. Corde igitur deceditur à Deo, ad quem & cpideaçye-
Probata autem vifttts corripit 'infipiènus, quoniam in maleuolam ditur. Nani manifeftum eft Deurnv bique to tt : m elle, led
animam non introibit fapientia, nec inhabitant in cordefubdito loconullatcnus contineti. Spiritus eft cnim Deus, ctea-
ptccatis : (bintits entm fanftus difcipltna tffugietfiftum,& auferet tor vtique non creatus, omnium corporum omniumque
feacogitationtbut,quaf*ntftnetnttlle3 u. Hie autem quis non fpirituum fa&or incommutabilis, æternus, iminenlus,
videat Trinitatem perfunarum proprietatibus intima- I iuftus & bonus. Qui ab omnibus rebus quas feeit, nun-
tarn? Diétoun eft enim, e^ónnnyperuerfacogitationesfepa- quamdifceditperimmenfitàtem naturae. Neque enim
rant 1 Deo : quo nomine perfonaDei patris agnofcitur. I fieri poteft vtalicuirei , quae habet à Deo'vt fit, ipfe Deus-
Deinde adie&um eft, quoniam in maleuolam animam non per potentiam défit. Et tamen per mifèricordiam & iudi-
introibit fapientia : quo nomine Chriftus often ditur,quem cium quo ei cantare non dcfiftit Ecclefia, non incongrue
Dei virtutemôc DeifapientiamPaulus appellat. Deinde ! dicitur & fidelibus adefle, & infidelibus longe ^befle.
ditftum eft, quoniam SpiritusfanüuseffiigietfiZlum, &atife- | Nam quod attinet ad-naturam^, quia totum quicquid
ret feà cogitationibus qua fnnt fine intelleftu. Ne quis autem
putaret, quofl.bet iniquos aut impios ab ifta fanéta
Trinitate, quae vnus verus&bonus eftDcus, localiter
pofte feparari, pa'ulo poft feriptura fic loquitur : Humanus
eft enim Spiritus fapientia, & non liberabit maledittum à labiis
fuis, quoniam renum iUiusteftiseslDeus, &cordiseitis injpettor
verus, & linguailliusauditor. Quoniam Spiritus Domininpleuit
orbem terrarum. Immenfitatem itaque fandas Trinitatis
diuina non ceflant eloquiaprqfiteri. Hancvciquebea-
tusDâüidcertiflimenouerat, &ideodicebat: Quo ibo à
JpiritUtua, & à facie tua qm fugt am? Si afeendero in calum, tu il-
lices ft defendero in hftrnum, ades. De fapientia quoque, id
eft DeifilicS feriptura didt, quoniam attingitafine vfque a i
finem, & difponit omnia fuauiter. Quoniamigimr afanóta
Trinitate,quas vbique tota eft, nulla res localiter fepafa-
tur} fed folae feparant i Deo, ficut iam diximus, iniquita-
tés & peruerfie cogitationes : quifquis Trinitatçm fepa-
rabilem conatur adferere, neceflè eft dicat ,, àut Patrem,
autFilium, autSpiritum fan dum prauis cogitanbnibus
&iniqoiratibus pbfie nâturalitér fubiâcesel Quis^utem
!fëipfumlaqùeo tantæimpietatiseuoluat, vt abquam fe-
parationem in ilia Trinitate, ybi naturaliseft vnitäs, fu-
foiçetur -, cum per acceptam gratiam, ficut eftfnperiusà
nobis demonftca tum, confient Paulus fidélisa cantate
p é l , quaeèftin CbriftokfuDominonoftro, poftcnul-
1 aten us iepàràri ? Béàtus autem loannes Apoftolus & ca-
ritàtënr exDeo effè , & caritatem Deum elle confirmât
hisverbis: Carißimiftihgamus inuicem, quoniam caritas ex Deo
e il, & omnü quidiligit ex Deo eil, ö* Deus eil caritas. A fepfa
vtiqàrfepàrari nonpoteft, .quiainlèparabilis çft. Nam
Cum homines , quiafepoilünt inuicem fepärarii non fo^
lum ipfi in’feparata poffideât, fed mültis cordibus at-
que animabus vnum cor* vnamque animam fa cia t; quæ
dcmentiaeftipfam caritàtem feparabilém dicere, quæ
fçpâratas mentesinftpar'abilifóletamorefbeiare ? Hinc
éft vtique quöd Paulus dicebat: H am etficorportabfensfum,
fedJpiritu vobifeuthfum , gaudeiis &vidensordinein veftrum. Et
in adibus Apoftolorum feriptum e ft, quia multitudinis
credthtium trat cor & anima vna : quod vtique npn icit nifi
fpiritüs fidei & caritatis. Caritas enim Del diffufa eft iri
cordibus rioftris. Et përipfum fpirituin fit vt omnès cre-
dentes,ficut Apoftolus ait ,fitït ynùm corpus&ynusipi-
ritiisV Vndeipleaïîô îoco dicit : Ettnim in vnoJpiritu omnes
nos in vnum corpus baptizati fumusftue ludas,fine G entiles,fiue
creatum eft, fiue corporalej fiucïpiritale, fola fanda Tri-
mitas, id eft, vnus Deus, quieftPater & Filius & Spiritus
fan dus, vna voluntate, vna operatione, vna virtute, vna
beneuoientia, vnaque omnipotentia fecit : ficuttotam
creaturam impie t Pater, vtique virtute non mole, fiç to-
tam implet filius, fie totam implèt Spiritus fan dus. N e-
que enim totam creaturam ficimplet Trinitas, vt partem
impleat Pater,partem filius,pattern Spiritusiàndus, neç
tamen tota impleatur à folo Pâtre, neqÿà iolo Filio, neqj
à folo Spiritu fan do. ■ Quis enim fie de Trinitate, id eft,
de vnoDeoaudeat (entire, nondicoftultus., fedomni-
nofacrilegus, cum virtus Dei atque diuinitasnecelTe eft
itafit naturaliter immenfav ficut eft naturaliter (empiter-
rtai Sed homines carnalibus fenfibus dediti etiam-ipfiim
Deum non poftunt riifi carnaliter cogitare. Et exiftimant
Patrem&filium& Spiritum fandum,fiepofteabinui-
ccm feparari, ficut à je homines fêparantur.* qui ficut di-
ftinguntur modo & quantitate vniufcuiufque corporis,
neceftèeftita difeernantur &locis. Talcs autem dum in
luto carnis animas voluunt, creatis phantafinatibus fuis,
& graüati pondéré vanitatis, quanto magis in illarum re-
rum cog'tatione vèrfantur, quæ corporeis oculis corpo-
ream ingerunt molem, tanto minus poftunt adintelli-
gendam confcendere deitatem. Necattendunt àDomi-
noDeo per fàndum Eiâiam præcipi, ne de illo fic cogitate
vélimus, ficut de çreaturis , quas ab eo fadas noui-
mus : quia nec ipfe fic cogitât, ficut nos homines cogica-
mus. Vnde dicit Efaias ; No» enim cogitationes mea, càgiiatio-
nesveftra, neque via mea, viaveftra, dicif Dominus. Quia ficut
exaltantur colt a terra, fie exalt ata funt via mea à vijs veftris,
dr cogitationes mea à cogitationibus veftrist Deus itaquë P a ter
& Verbum eius, 8t Spiritus fandus, id eft, fanda
TrinitaSj fblus , viius j vèrus,,' & bonus Deus, fiCut non
eft in éo cogitatio , quæ temporis volübilitate varietur,
( neqtic enim, ficut homines i aliter cbgitauit priufquam
mundum faceret, aliter cogitai poftquam mundumfe?
cit, àüt aliter côgitaturusëft poftquam mundi liuius figura
tranfieritj quia cônfiiium Domini manet in æternum^
ficeft mfeparabilis^cüt incommutabilis. Triniças; enim
vriüsDeus , nec corptis eft nec creatüs fpiritüs ; quia cor- .
pus ldco concluftitur j &-ômnis fpiritüs quicreàtUseft,
naturæ fuq'modulo terminatur. Trinitas autem vnus
Deus,ficut eft æternus,&nülla ilii coæterna funttempo-
$ fié eft itnmehfus i quera nüili pofeft con cludere créa-
(èrüiftué liberi, & omnes in vnojpirjtu potaii fumus. Baprizari i tura: & quiaimmenfus, vbiqué totus: quia nec contine-
aütém omhes gentes in nomine Patris & FÏlij & Spiritus :iurtqco* néC difténditur aut contrahitur fpatio. Deus ita--
fafidivnigenitusDei filius oré fuo mandauic. Cumer- | que fapiehtiaéft, Deus veritas eft, Deus caritas eft. Hoe
g ó bajirifma daturiri nbminé Trinitatis, in vnum corpus Pater, fco.c Filius, höc Spiritus fandus, hoe ipfa Trinitas,
Sop-7.
tfclr.rt
qui vnus i verus, & bonus eft Dêus. Si qiiis ergo doeerc
poteft, fiue in fapientia, fiue in veritate, fiue in caritâte a-
liquam diùifionem eftè-, audeatindubitanter 8c aftèrere
Trinitateim Si vero nee fapientia, nec veritas, nec caritas
aliquatenus diuiditür, ex hoc Vtique T rinitas indiuifibi-
| lis atq; infèparabilis agnofeitun Apparetigiturmagnam
‘ fuiftè Faftidiofi impietatem, qua nos in eo putauit omni-
no culpandos , quia fatemur infeparabilem atqueindi-
uiduam Trinitatem. Cum vtiqUe, ficut præcedens di^»u-
tatio docuit , quam non folum ratio, fed & teflamonio-
rumfufficiens diumorum copia roborauit, hecloco con-
tineri queat hatura Trinitatis immenfa, nec pcccato fubiacere
poftitquçlibet inT rinitateperfona.quiaipfaTri-
nitaseftnaturaliteræterna, perfeda, incommutabilifq;
iuftitiæ. Minorem vero filiümhæ.retica quidemprauitas
male aflerere riititur.Pietate féru ata vero catholica veritas
æ quale m confitctur.Hçretici quippe incorpoream Diui-
nitatem non nifi corporaliter cogitantes, cum fecundum
haturam dieunt filium minorem, fub imagine Chriftiani
nominis quam failaciterprætenduntjidololatriænefan-
do.crimiriefemetipfos inuoluunt. Quideftenimt)eum
maiorem 8c Deum minorem in flngulisperfonis dicere,
ûifi diuerfi generis diuerfæque virtutis Idola. non in pa-
rietibus, fed quod detenus eft, in cordibus collocate ?
Hinc enim fe duoi Deos colère A-rriàni.euidenter pflen-
dunr, dum jçqualem Patri filium negant ; &cutn mino-
rem » non aflumpt-ione catnis ( quod fidei vexitas habet )
fêdnatUraimmenfædi'iiinitarisafleuefant, Cum deipfo
didum fit , qui'fàpientia Dei eft Qui candor eft lucit attrna.
De quo in epiftola ad- Hebræôs dicitur : qui cum JU jplendôr
gratia, & figura fubftantia eius. Attendant autem caiidorem
lucis æternæ.Sc agnofeant, quia ficut ilia lux æterna eft &
immenfàj ita fuum quoqj candorem nec pofteriorem na-
turaliter habet aliquatenus, rieemirjorem; fèdæternitas
immenfitatem, oeternifatem immenfitas æqualem. Fides
igitur Chriftiana,quæ nouit vnigenitum Deum & de Par
tris natura folum natum, & de virgine Maria creatum,
côgnofèens in eo véra manere vtramq; fùbàantiâ, fié eu
vere de pâtre Deo Patri confitetur æqualé, vt fine meda-
cij atq-, impietatis otimine prædiget & minoré« Nam quia
vna eft illinaturalis eft patte diuihiras &vna cu matre na-
curalis humanitas: in co eft æqualis patri filiusdn quo de
pâtre ver* eft De9,& in eo eft pater maior filio,in quo ipfe
vnigenitus De9 vet9 eft homo. Ipfa eft ergo fides vera,ipfa
pietas sada,ipfâ çrëdul tas Chriftiana,in vnoeodéqj Dei
tem , quia cum venit plenitudo tefttporis ,inifitöeus fi-
lium fuum fadum ex matre,fa dum fub lege.Proinde fic-
ut indubitanter prædicamu* natum,fic vtiqj prasdicamus
& fadum. Dicimus cnim fine initio nàtüm de corde
patris : dicimus in tempore faduhi opere Trinitatis. Fi-
liumenim fuum proprium & de fua natura pater genuit,
& de natura virginis fecit. Quidquid autem fecit, coope
rame filio&fpititufando fecit, Filium ergo fuum fbiut
quidem pater genuit, fed non folusfecir. In filio enim
vnigenito folius acterna generatio patris : & ineodem
filio fad o vna totius operatio eft Trinitatis, Creator
quippe hominis vnigenitus Deus, creatus eft homo ;& i-
dem qui de viro mulierem fecit, de muliere vit fadus eft.
Vnde apparet, quia teftimonia, quæ de Euangelio,&
de Adibus Apoftolorum, ac Salömone Faftidipfusim-
pie protulit, non yniratem paternae naturæ filio adi-
munti fed façramentum diuinæincamationis oftendunt.
Qiibdcertiflîme feiens Ioânnes Baptifta, dixit: Hic eft de
quo dixi, Poft me venit, qui ante mefaiïuseftt Guius facra-
menri veritatem prædicans Petrus Apoftolus ait : Gertif-
fime itaque feiat omnis domus lfrael , quia & Deum ilium
& Chriftum Deus fecit bunc Iefum, quem vos crucifixiftis. Digne
vtique dixit fadum y quem prædicat crucifixum,
Deus quippe vnigenitus,incomprehenfîbilis, &immor-
talis, a nullo f-d u s, & rerum omnium fàdor æternus,
fuo dignatus eft opere Çhriftus fieri, vt iudæorum poflc t
opere crucifigi : quia redemptorem muridi traditum crux
nulla ratione poi taflet, nifl mundi fid o rtm Conceptum
virginis vtéms edidiflet« Ipfe igitur étiam per Salomo-
nem generationis Cteationifque fuàs iufinaans verita-
tem-, dixit: Dominus creauit me initio viarum fuarum ih opéré
fuo. ScdantequamJioç diccrer, manifeftum futuiæ iri-
carnationis fuæ præmifit indicium , dicens : Si nuncia-
uero vobii qua quotidie fu nt, commemOrabo qua afaculo funt.
Enumerans deinde fùbiunxit : Dominus creauit me initié
viarumfuarum in opere fuo. Hæc vtique creario àfæculoeft,
non ante fæcuIum.' Nam poftmodüm dicit : ante façulâ
fundàuitmt. Et paulo poft : ante omnes coûts genuit me. Hie
qüod dicit, ante facula, & ante omnes colles, ærern itatem vo-
luit intélligi natiuitatis diuinæ. Et ante fieeula, &pôft
fæculumæternitas eft. Et ficæternitasftlij Ôeiante fæcu-
lum non habet initium , ficut æternitas eius poft fæca-
lum non habet finem. Sic autem prö tempore futuro
tempuspræteritum ponensdicitfapicntia: Dominus creauit
me ,pro eo quod eft, creaturus eft me : & ita dixit ran-
fi!io,&naturampaternædiuinitatis credere, &maternæ I quamHradCum.quodVtiqueèratfaCieridum.'ficutperbeâ-
humanitatis fabftantiam non negate. Necdiuerfam cre- | dixit: foderunt manusmeas&pedesmeos.dihumedere
diuinicatem Filij.à diiiinitate Dei Patris : nec fèpara-
rKhumanitatem filij ab humanitate virginis genirricis;
fed ineodem vero Deo veram totamque credere noftri
genéris humanitärem, 8cin eodem vero totoquéhömi-
ne veram plenamque paternæ naturæ credete deitatem*
Qui enim fûbftantiæ Paras in filio denegat vnitateni,
Ariiana impietate polluitur j qui autem negat veritatem
carnis in Vnigenito Deo,Manichææpeftis crimine
pröfanatur : qui vero negat in eodem Dei filio huma-
nam, id éft , rationalem animam. Apolihariftarum fa-
crilegio protinus inquinatur* QUocirca paternæ ma-
ternæque naturæ in Viiigenitô Deo veritate ad plenitu—
dinem crédita , & in vna Ghrifti perfonageminæ fiibfta-
tiç naturali proprietäre feruata,pie vèreque Patri filius æ-
qualis & minor diéitur, pie vereqj coæternus 8s pofterior
prædicatur,pié vereqj ÉC fempér natus,& inteiripore na-
tus,& feiîiper irtcommutab Iis, & in téthpore mutatus
adferitur. Eft itaque filius æqualis Patri, quia hoc fèmper
habet ex Pâtre. Ëft etiarÀ Pâtre minor, quia,hoc tempo-
raliteraccepit ex virgine. Quqcirca ficutpie füius æqualis
diciturParri,quandb ineohtimanitas qua Pâtre minor
éft, nön agnofcitur: fie impie minor idem filius dicitur,
quandoirieortatutalitercum Pâtre diuinitatis vnitas 8c
æqualitasdenegatùr* Dicimus ergo filiùm naturaliter æ-
qualem, dicimus & minorem« Dicimùs fecundum for-
mam Dciæquaiem natum: fecundum formam vero fèrui
habitü minoratum. Dicimus æqualem Patri , ih quo co-
gnofeimus fine initio natum de Pâtre : dicimus & minorauerunt
omnia offa mea. Ipfi veto confiderauerunt & cotijprxe-
runtme. Diuiferuntfibt vtfiimentamea,&in veftimentummeum
miftrUnt fortem. Dicens itaque, Dominus creauit me, o-
ftenditquemadmodum fueritfaftusi Dicens eriàm, fo-
dtrunt manus tkeas&pedes ww.oftendit quemadmodu firent
cru cifixus.S iciit autem hoc vtique futurum erat,quód
tan quam fkâum dé fuapaflïone per Dauid Dei filius ce-
einit titafuturum erat, quod tanquâm faéium de fiiain-
carnatione perSalomonetti ipfe qui eftDéi fapientia pro-
phëtauit: Nam ipfe Sâlolnon paulo prius zk’Sapïentiaadâ- '
ficauitfibi dmum, & fubdidit câumnasfeptém. Quod ad in*
carnatiopis dominiçæ pertinet ortumi îfaiasquoque de
Ghrifti pafliohe loquiturfiç, vtqnod futuruhiprophe-
tat, tànquam præreritum diçat. Ipfe enim dicit de Chri-
fto : Sicut ouü adimmbiandum àuâusesl, & fient âgnuscorara
tundentefine votefte non a p t r u i t o s Nam 8c ipfam vnige-
nitiDéi fecundum carnem de virgine natiuitatem i non
folum aliquando tanquam fiituram prædieitj fedaliquâ-
do taftquam præteritam dicit. Denique quodàm loco
aiti Ecce virgoinvtero habebit, & pariet filium. Alio item loco
tanquam faëluiri atquétranfà<âum infinuani, ait : Puer
ndtus eft mbit, filius datus eft nébit. Quis ergo hon vide at, il-
lud totum quod de humanitate 8c paflîone vnigeniri Dëi
diélum eftperProphetas,eodem tempore fie fuifle in veritate
futurum, ficutnUhceftin veritate præreritum} Ad
oftehdendam vero ihcommutabilitatem diuini conûlij]
fa&ura éft vtpropheticaferiptura tâquam prætericum fit
di ccret iti fcrmphë, q nod futuru expe<ft.i battu in opéré;
H
*f‘ 7.