Sermo S. Tulgentü
Virgö poll.
' üiolaca t,"
' pèiihanlit.
fa Ghrifto fufcepir, v t Omnibus ad fbtoftfugiehtibus j
fceminis febuenirfer, & fie reftauraret omnegenus fasmi-
narumad (e venientium ■, rioua -Eua feruandb virginitar
ceni, ficutbmne genus VirorumAdam hduusrecuperat
DominUslefes Chriftus ,'qiii cum!|5atre'&^intu|ao«^:o
viliit & regnacDeus'Bcr omnia fecula fieculorUm. Amen;
S e I M D r>. tVLG
E N T I I , D E S A N C T ^O S T E P H A N O
. P rbtb^^^rei'fic-'Cbnwicfibne Bi Pauli;
Eri celebrauimuS terhporalem fempitefni
JlR e g is nbftri N atalem, hodie celebramus
triiimphalem milicis paifioneim Heri enim
Jrex nbfter,trabea Carnis indutus, d'e aula v-
reri virginalis egred^eiis \ vifitare dignatus \
eft mundtim: hodie hulCs de tabernaculO corporis e-
xiens, triumphator migraiiit ad. cad urn. Ille fempicernae
Deitatis niaieftate ieruata, (eruile cin&driiim carnis ami-,
mens j in huius feculi campum pugnaturus intrauit: Ifte
d e pM fe corrujftibilibus corporh ifiduntencisy ad caeli
palatium perenniter regnaturus afcendft. Illedefceridir,
came yehtus,
ifte, lapidantibus Iudaris, quia illedefcendit yl^tanribui
angelif. ’Gloriam excelfisDeo, heriian&ian'geliexultantes
cantauexuntihodieScephaUum laetaAtes^in fiium^confor-
uum lufce^erunt. Herrdbffiintis exiuit deVteroVirginis;
hodie miles egreflus eft de ergaftulo ‘carnis. Heri Ghri-
ftus prp nobis pannis eft inuolutus:hodie Stephanus fto-
laeftabcoimmorcalitatis indutus. Heri prasft^iS angu-
ftia Clirift um portauit infantem, hodie immenlicas cadi
fufcepit Stephanum triumphanrem'. Solus do minus de-
feehdft^ vcmulroseleuaret; humiliauic fe rex nofter, vt
nos Deusynigenitus (aluos feciti conceprusm vterp
ccèpit', ipïumque opiis gratis'de fepulchro refufeitatus
impleiiic. Gónceptus in vterp | p J | | | eft particeps jxfptz
tis hoftr*) jëlurgèns de'fêpülï^iro£ fecit nos paitièipes ;
vicar fuie.Nünc iiaque oranesDomimimexoremus, vt
ficut in ifto die gaudium fuö populo .tribuit.'* ad ilium
quöque diem othriés ciim!gaudib& pace 6erducat;f>d-
puluhiquë fiium in fidé & charitace cuftodiat. Amen;
S Ë iM Ö D F VL
Ö E N t l I iD E L A V D ÏB V S N iA R I ^ i È X
; " partuSaluatoris. -
■ Aütuuas Domini hoftri Iciu Gnrifti.xotum
mundum noiia aduën tus fui luce hodie per-
■ fuditi Hödiedë c*io Dëus”dcfi:endit ad hominem',
vt incdelö Kómini prarpararet aïcenj-
fumi Hodie accipirhus riatum Dei, virgin is iiUurn,Ömniu
credëntium ialuatörëhi, Deus de pitre ,'nomö dé matre,
Deus occulrdsi homo manifeftus. Ét quoniam diabolus
^er iërpéntem Èiuè Ibquutusj. p.ër Eusa^esmundbin-
tullt mórtërii, Deus per Angeluin ad Mariam perculifc
verbum, 8t euriiftis fteulis vitam ëffudijC. Angelas lèrmo-'
hem eiècit,& Ghriftumvirgo coricepiciö coniuh£tib ii-
ne fordibus faóta, vbi maritus feriiïö eftj'Sc vxor auricula/
Hbc fplendórë concipitur Dei filius.hoc muhditiagenë^
ratun Nullarneri grauedo pötüit cottcipientii pulla trifti-
tia parturienti. Q^fpiuih venerat trifté laétificarë Gkc\i-
lurh j ventris nbn co ncriftaui t Fio fp it iüm; Dé cèlis më.di-
• cus trahfiéhs pér Virgitiehi j poft tranlitum fuüm illaefam
fecit virgihém permahcfë; Qg i enim difrüpta corporum
mémbra in aliis poterat integtare tangehdo', quanto ma-
gis’ih füa matre, quod imkehitintegcum,pótuit hón vio'
lare liaieerido? Creuit enimeiuispaftUiixtegdtascorpo^ Tubs militesexaltaret.Qui enim cbrpoiri fii.6 virginispr«-
ris potius quamdecreuir.Et virginicasampliata eft potius parauit vterum, ipfe martyri fuo aperire dignatus eft cae-
qnam fugafca; In'angufto cotpqrii membro fuftinuitj lum. Dominus Chriftus anguftias intrare non dedfgnaqua
quicqüid fuftinent c«li; Plena fuht.vifcerä ,jSc nullum
hbuiccöntagiumVirginiscbnfeiehtia'.Cum eftecgraufda,
faiubri letUtate plaudebat.Lumeh enim quod i.ntrale har
b ebac, pondus habere nbn poterat; Fa<fta eft Marfäfene-
ftra cMi* qüiä peripiamDeiis veram fuditieculislumenv
Fadtaeft Maria icala caeleftis.quiaper ip (am Deus defcen-
dit ad terras ,.yt per ipiam hornines aicen’dere hiereäntur
ad caeloS; ipfts ehim liceBit äicehdere illuc\ qiii Deqm
creaideririt ad terras ^er virginem Mariam aeftendiflei,
FadfcaqftMariareftäuräh^bf^mi’rtarum 5 quia^ef ipl^ma
ruin a prim^ roaledimohis probancur eile (uBtra&£. 1Tria
den iq; mala E u$ a t rib us B 0 n is M atiat pro 5 an tur e x cl ufa.
NamEuasdidfutn e ft: ihAoWtötis
virum cofyierfitiotui><& ipfidömin<ibifürfuh T rib tis ergb his
malis^ft fubiungant faeminae | qu$ Manam iion fequiin1
tiirv, dblori'i tri^itiäci'feriiituti. Mariä autemecontrarip,.
qiiarrtßr*clariftimis rribiis bonis ^Bkmeturlulcul'ta^iär
lutatiönisangelic«ibertedjdtiphisdium$; & plenicudi-
P ® grätig;- S jc eniiii earn le'gicürlalütaiie:
tuplenz, benediclx tu inter mülieres. Cum dixit4«« falucatio-
neih illicxleftqm exhibuit.Gum^dixit: gratidplehfidften-
ait ex integro iräm eXelulam p'rimae (entenciaft Sc pleham
beneditcidnis gratiam reftitutam'. tu rn dikit': bene-
Vittatu inter ntalteres), yirgihitaüs eius benediäumrru-
1 4<&um expreiut, vt ex eb benediäa di'Catur.incer rhulicres1.
I qüaecunque ^eriieuerauefit virgo.. Malediääihim Eua
I fuerat,’quälfi liunc crediniiis per Mariam ad benedidtio-
I nem glorix remeafle; Venite virginesad virginem^& l« -
| tainini', ponfce meiedidtiönem prxuaricationisj &c bene^.
didtibncnireftaurationisannmite.Proiidtedolores.qubs
j Eua per ferpente’ni accepit, & qtios per dngelum Maria
I fuftepit Kpnbresj aflumitq. Ecllice triftitiam, bon'cijfJieh-,
tes, gemitus pdrruriehtis abiieitfp,Vt fdlus Vbbis ifte virgi-
his filius dominerur. Venite virgineS ad virginem i-vehi-
iie concipiente's ad cbnci'pf'enrem j venite partunen'tes ad
parturientem | venite matres ad matrem',Venire ladtantej
ad ladtaiitemj venite iuuericiilae ad iuuenculam'; ideo 'o*-
tus eftv tetr, Vt aniitflam Stephani latit udo fufeiperet cxli.
Necélïàriùm ta’ihëh nobis eft, rratres, aghoA:erci quibus
àrmiVpr^dnàûs^tepmàku^, {æuidamîudæorum potuit
fuperàre \ vt ita meruuïèt foel ici ter triumbharpi Neqqe ê-
nim paraipendendafiintjtalis virtusjtalifquetiiumphus.
Haud vero vilibus armis potuit prazmuniri, qui à mul tis
honpotuitfuperariv Inuidæ namq; in eo enituitinugne,
virtutis : qnæ heefremenduhi feuitiam formidauitY ne"c
lapidantiumidtibus deuidtafuccubuir. Vfque adeo enim
inter Frementes pétmahfît incerritiis *, 8i inter läpidum :
fuif cruciaménta iecurus ; vt ihcfëdùlitatem ïudæorum
fidéntëfcatgûe'ret, & benignus pro lapidantibus exora-
jret. Qiib'd eft ef^ô tam'mâghuihatqueinfùpérabilege- !
nus ârmPrumv'quû munit us fæuientes ârgueret, lapidantes
hbn rëpërcutien’s i fc“d patiens fiiperafet; Infiiper &
pccifus,àulam cæleftis regni,viuus & coronatus ihtraret? ;
Pröcu Idübiö\ miinimine regio fëptU^ % n u llatenus eft ab
aduèrïàriis lupefatus. Quoniani rex holler i cumiîtaltïf- ■
fimus,'pro hobis humilis venitr ïed ihäiVis yëhire non potuit.
Magnum quippë dpnàduum fuis militibus attulir, i
quo eos non foluih copioiê ditauit, fëd ttiafnaddelrfàn-
düm ihui dtiffime confortauit. Àttülit nam'd ue do h tira
chàritaitfs, quæ përdu'detet Kbihihësad CPhïortiu'm dei-
tatis. Quod ergo attulit\ efogauit.: hëchbiâliquidmi-
nuiti fed mii;abiliter & fiiot um Hdeliùm pâupeHëm dità-
uit, & indcncientibus tkeiàuhs pieniiS ipte bèrmanfir.
Charitas ergo, quæ de câtlo ad terrasdfepbluit^Chriftu'm,
ipiâ Scepliàuum de terra ëleuaùit ad cælum; CHari’tàsi
qUæ pr*céiutihfege,ipfàfubj(ëquentërrefülïïfinmilitë;
Ö àdmiràndavbi'quepbrënuàlaluàtoris. Q prædicahdà
ihdefinènter gratia rede'mpf oris / Oftendit in matrè yir-
'gihïtatis æternæ miiràcüium: dc'monftfauit in martyre in-
üidæ ckaritàtfs indiefu’m; intëgritas quippëihtëmériùtâ
pefmahîitinvirgihes, dilëâionis Virt’us ihui'dàpërftue-
ràiii t in mârtÿrcv Et ficut in m àtfe dohiihi noh p'pciiit yit&
gipitas viöiadVficihhianyris'mëhtehöh potuit Ghdfti
charitas tânto fiëiiiëntiurd àjgmihë fiijpërari; Stèphanuâ
m1 jiësiftos curfùs haturæyirgo Maria j ih Domino hóftró ë rg o , vt hbmmis fui coroham hier'üiketàccipei'e j'ckà’ri-
I
H
F
G
'Arma; Stephani
contra
fæui-
tiam ItP
/dzprtuâi
; H
Donati- ,
uiun'quod
Chtiftus
-militi- ,
Ws fuis dèditjdiariusefh
fc’hà'ritas
fanftiStétatem
de Janâto Stephano.
Charitas 8e
orando 8c
arguendo
fcruabatiu.
Summa in-
- duftiiacha-
Ùtaris in
pxzlatis.
VtHecxë-
plum de
tephano '
ftcSaulo.
D
Çonueifio
tatem pro armis habebat, & per ipiâm vbitque vincebat.
Per charitatem D e i, fæuientibus ludæis nbn çëfïîc : rér
eharitacëm proxinii,pro lapidantibus interceilït.Per châ-
ritatëni arg îebat errantes j vt corrigefeutur i per ckarita-
tem pro lapiaantibui orakat i nè punirëntur; Chatham
Virfcutë.fubnixüs, Vicit Satilum trudelitet isuientém : &
ijufeih^hàbuic ih tërra.pëi:fequutôrem, in àelo meruit
habere cönförtem: Ipîà iânbta & indefeiîa charitas defi-
derauit prando acquirëre,quos nequiuit monendp con-
üerte re. N eqtie enini fratreSiexiftimanduseftStephanus
tuÂcinimicosdilexiilè, cûmprôeisbraret: & riondile-
x iile , cumèbrumincrëdulitatëmafgùehdo corriperet.
A bfit hoc âb anima martyris ad cæli palatiuni Feftihahcis.
Ipfa ënim ïanâià chantas firmarii içriiauit in orâtione
: patiçntiam.quæ rigidani teriuit ih corretftione ccnfuram.
Et idëo in bratibriè audiri mëruii: lenitas ; quia fine çhari-
taté hon Fuit ih côrrëéfciorie feiieritas. Àc per h o t , fi te o-
rando, fiue corripiendo, thacitâtem beatuS Stephanus
referuàuit; ^uiairtrobique iàlutëm èrfâritiumfcogitàuit:
Et indiciô fan<ftç orationis ofteriditjincrepationëm illam
non fui fie odij ,fed àiiiôris.Hoc autem fâciëns,& pràfen-
tibuscharitatem BeatuSmartyr ëxiiibüit, ëcvtile Himis
exemplum pofterisreliquiti Dériibnftrauit ënimgémi-
nam ëcclefiâftici difpenfatoris induftdam * vf ad ebrrf-
gendumcuiüflibetpeccaniisferrôrçmiôc non défit in Öre
' corrëptio, & ad Déuni piro èoiupplex efiundatur bratio:
vt 4 Ui mâlUm fecit, périncrepatibrieni demidis cjjeribus
confùndatur j. &per bratiônemapud Deum ad uuetur.
Âcficifiiâ charitas & in ofe iuftifiarh fönet ; vt errahtem
corrigat:8t ih corde paciëntiàm fëruet,yr pro errancebra-
tionem pürqafte^udiletàioniseffandan, Qu énimcr-
iantémridn corfipuerit,de negligentia iudicaturiqui autem
pro eb no ôraüerit*de pèrnicie côndemnatuf. Quo-
circafiàtres, laquàndo àliquis pro ahimàe falutë co npi-
turî non aipernariter accipiat ni oh ita bhàricacisi nec pras-
reticem triftitiam Caà voldùtatis attéridarç fed cohfideret
quælucràvtilitatisacquirat: tdcirco etiim argiiiturj vtà
jjrauià opetibus CbrfigatUr. Nëc ciim videt cbrrëptio-
nem,àliqùa verbpriimaufteritate fernere: exifthâec cka-
fitatem in cordexrigefcëre* Sic eriim vigilëc ih'ore Corrc-
pdo,vt in cdrdcndn dorniitec ofatib. Ac për hdeiri vtro-
que peccanti cdrifulteproipicitur, vtdumkdmb.Corrë-
ptus depeccatdconfunditur, &àrhalis opèribusfppara-
tetur,&:peroratidnera(Deo miicrintë) filuetur.Nam
{àri<fta fcdpturadicit:_5«b»ti»i quein diligit dominus jorripir.
jUgellatautemomntmfiltumqutmrecipii. Chtiftiergo chari-
tate conipttlfi i 6t boiios Hbrtamur^ vt i.n Bdno pemia-
nearic: & maloë cdmpHiimus, vt à mal© difcedànc: Pr*-
fertirti i qUdriiâtti in iftis dudbds(ànâ:is gétxiinüm nobis
mouftratiirfalüris ihdiciumiyt fi qüis Bonus éft, ihlitëciir
përlçUéirahnàni chàricatisin ScepHàtio : qui autem nîalus
eft,fe<ftetur exempluui côuùcifioriisiri Pauloî Ètqùi bo-
hhs cft, aiqui tatem vfqueàd finëui teneat:qüi autqm malus
eft, quantdcius à fua peruerficatè difeedari Necbo-
num Kominëm prxftimptib tuftitiaè làdat negligeritëm:
rtec tbàluni ihiquitas façiat deipërantém : Içdulë bontim
fottitër teheat,ifte fnalu celeriter déférât. Bohiif fimeat,
iiç cadat : malus Conëtur, vc furgat: Quifquis ërgb rrial as
cft i cum Paulo profterHioifiri paalb : vt cùiii ëo êrigunr
ih bond. Qùoniâm & ille cècidit nialus, & furrexic bo
nus: Proftratus eft iri|4 nds,& ërcéus iùftas: Cëcidit Cx-
uiflimûs perfecutor,<S>: furrekit vëfidiciis pfidicator:<i;a-
dens lumen corporis inipius përdidit i iurgnis autem lu-
inën cordis iuftificatus âccejjît. Confondus èftifiq) $çe-
phanojfaéiusoùis c i lupo.Et eccè nunc PaûltiS fcUlu Sté-
phano lætatur, cum S cep han oCh tifticlaritatepètftù ttur,
ctihi Stephan o exultât,cumStephàrio reghàt.Quo ëniiii
praeceffit Stephanus, trucidatus iàpidibus Pauli : illlic fe-
quutus eft Paulus, adiutus oràtioni b us S cephahh Quani
veravita, fratres mei, vbl hbn Pauliis de S téphaiii occi-
fibne confundituf :Fëd S tephänlis dePàuii confbrtlo gra-
, . .... . . ____ |f||
Charitas igicur eft omrthihrfohs &origo bohbrum, mu-
nimëh egiegium, via quæ ducit ad cælum. Incharitate
qui ambulat,hec erràrc poterit,nec timérë: Ipfadirigië,H
plâ profcegiti ipfa perducit; Qüofcirca i fratres i quoniam
icalam fcharitatis cohftituit Chriftus,për quam ad cælum
ohinis pofîît bonfcehdcre Chriftiahus, puràm charita-
:em fortfter retinetë i lpfam vobis inuicëm exhibete, &
in ea proficiendo cbnfccndice:mfiftitc operibus bonis, vt
adprimiâéternàperuënirepokirisi àdiuti gratia Salua-
torisiQùi Viuit & régnât in fecula recuidrum.
SERMO D F VLG
Ë N r i l l Dfe Ë P i P H A N IA , DEqué
Inhbcënfciim nece i & muncribus
Magorum.
0 Oftis,fratres.chariffiroi, ^uia diesi-
(3 * . f ’ 5 lI*^ ° “ 's*n ^on® reni Doftlihi
\m jppr ânhos fingulo* Celebraturi ore
^ tfrncëoruihfideiiumËjpiphaniavej^
j-hërabiliter mmcupnur. Et quia
Zi-Di M ^ r^ c um prôbatufeflè vôcabulum;
mkltis Latiniséft incognitum.inde
è f t« ï nonicn iftud bmnesqui-
de Latini dicuntued non omnes iniièniiintur nbîTë qiio'd
dicunt. P ro indebohuiiie ft, vtcuniài, qhidiemhodier-
uü Epiphaniam n ijncupànt,& ctirhoc'dicatuç ignorant,
lacra nient uni dici huius,nominis ihterprétatidne Cogno-
fcaric. Debetenith dieihiiius folehnitasä fidelibus celë:
brari,& ideqfblenhitàtls cayfit non debec ignbrari.Hunc
é rg q d icm , ficut diximus, Épipîianiam vocat CKriftiaha
teligiq. Eçiphaniavt-ro int.erpretàturmanifeftatio. Tratei?
emus d patribus i quod VnigenicuS Deiisj
pbftquM e/Uecundum carnéni terpporàlitçjrnatüs.iri i-
'ftd die eft Magis veniçntibus hiànifeftaèus, i quibus ob-
latismuneribusjfupplicitereft adoratus; Nam quia ipfe
eft Deris qui fibiin yetefi teftamétb primitiàs offerri rha-
dauitridem Deùs homo hdtus,gentium primitiàs fuo culiul dedi-
cauit. Apoftolica vero teftatur auéfcoritusr^aw v nus eH Deus
quiiùfiipèit ctrcùncxfionm exfidtï &pr*pummptrfidm. Cifc
cuncifîonishommeludæos.præputij domine Genres in-
dabitanrer ofteridens.îfti fiint duo pàriètes;qui ex diuer*
fö veneruht, & in lapideni, qiii fruftus eft in çaput anguli^
ihviiifare fidei cdnuenenint.ÿnUsparies Venir cx itidçis;
a!fcerexGentibus;Lohge à fe diuem ëràntiduâdp diuërfe
credèbant: Pbfitus eft in medid lapisingularisi qiu ad fe
vcmhq; parietemaücêrer, &vrrunqj vno nomine niin-
cuparet:eflèntq; vnura comuniohe voçaBuIiiqui fièrent
in yna gratia Curimenii.Per Cbrißüm enim qùiènpdxnbftrà,
faciens vtrafy vnum,l\xàx\i & Gentiies fefti f ini vniim,qui-
bus fidei, vtticas vmim ihdidit iiomihis Cliriftiani voca-
friiltim; Ad lapidem «ftgö angulareni yrcfqj pariés vënfe;
& verum anguluui fidei Vnitas fecir.Horum duoruni pâ-
rietum vnus addu&us eft ; quando paftoribus Iudæis
CHriftum naciim angélus nûciauit : alter paries àddudfuk
eft quando Génrilibus Magis hoüürri fedus apparut?;
Illifrieruhcprimitiæ ïudæorum i.ifti feifti fent prithitiæ
Gentinhi: l llide.prbkinioidduÄfiiftidelôngiriqüorc-
dudi.Prope enim erant ludæi quiDeuiii cbiebahdÖrige
ëautgentës,quiidôlis feruiëbanè.fiôcVtiq; fignifreabh
paftqres;qùinafccnceGiiriftoprÔperuntihueuri,Â'Migi,
ipiifuntde longiü<}uis Ôriëntiiphfrbtù addüâi. Qui-
tanlen Ÿehientes,cutti.ipfî ludæi ho eficnr regem Iudæo-
rtirii fe q^uærere |5fQFëffi funt : âèadipfum adoranduhi fë
veiiiucdixerunt.AirehimËuangelifta:j^i<iM.^rf/;Orienré
V e n e r u h i Ü i t r o f o l jm a d ie tn te s : V b i e f t q u i t u t u s e f t r<% I u d c o h tm ?
V id tm U s t n im f ta j lß th e in s i h O r i e n t é , & v e n a n t« d d ô ïa r è e u m .
Quid eft dulciflimi fratres, Vt ifti Magi regem Itidædrum
âdorëndurfl quæferelihcuih ipfi ludæi non r îfeh t?E t qii‘
Kttlatur,'.quoiiiamclüuiritsin^tro<|uelætaiur; GHancas I regemïVriqî fidn H'efodëtn^kdQfrriftum;VbluiUédb-
qtiippe in Stephano fiipërauit feuitiam Iudépium, cha* frifeicgeiiiliupèf riafoitt; nèCadorâhttegèmaiitçanhos
ritasiaPaulbcooperuitmultitildinc pcccacorumiChari* I aliquotoidinatum; Adotare cupiunt infàntçmia&sq-
tas iu veroq; pdriter regnurh mëruit polfiderc cælorum . 'tem,nec adorant regem ponnlis imperanteni. Nam 6è de
B ib lio tb . V e t .P a t . T o n t .6 . Ifcrode.
F
SEB.M.-S
Sxtd.lt. l;.
U .
Magi, pritfbif.
i.i
tcs.ludçi 8c
üentiiès.ij
vnum lapi-
dem. Chii-
ftiim ci
Magi non .
ludzi rcgl
ludxotum