
Akimi Anti Vimnmfis Archiefifcofi
Petto raco nm n d u n ttm g n is,crin cfq ù ereu eU u n c
V n g u ib u S i& n ig ra s fe ftin an tfcm d c re n ia la s.
Nee paucæ plarixëre diu,mox occupât ornnes
Ludtus quamqucfuus,foriat vnus in ætheré clamor
Non vno ex fletjit gemitu conterritus aer.
Nulla vàcàris àfaorte domus : tumluminë multq
Tota curatut pöpulofüm funus in vrbe,
Co<ninturque faâm prolem moerere merentes, ^
Nec iam fanebrès peragi cum fanere ludos
Turba dolorque finunt,tantus tremor occupât omnes
Quinetiam nifiplebeiös & honore carentes
Sacraflènt ignijâüt foffa tellure locaffent,
Nullæfaffiëerent capiendis omnibus vrnæ.
Tuni regemcircufacommoto murmure fiftit
Moeftâ cohors,fcriftesqüe trahens ex ore loquelas :
Heus (ittquit)üdftris aduerfa potenria rebus
Ebræi populi| rodés cùi vindicë dextra
Militât omne malum,torus cüi denique mündus
Serait,& irato facceriduntprofpera ccelo.
Vis quædam ié cretaD ei,maiorque poteftas
Hæc in fcep tra furitjg èhtem q ue v lc ü c itu r ip lam :
Quin eriam noftrae feriient contraria genti
Vidtores elemcnta faos : coniurar in omnes
Et coelum & tellus Pharios, cpniurat & aèr.
En iacet Ægyptus,nec iam parabilis vitrag
Arqué vtinampoenàs & dura pericula viuis jj
.Ferret adhuc diuiha manus,nec fanëra tanto
Deceptam fabita vacuaflët cede Çanopum : >
Tan d em parce folo,caU fasq ue e kp clle ruinæ .
' D umleuior ftrages,fapcrant dum mifaânoftræ
Gehtis adhuc : grauiopi prius,quam faneraitriftes:
E xp e rtijn o h p o flim U s cum fo n e vo lem u s.
.Quin diram eiëóto dêpeUimus höfpite cladem ?
Nil ne mouet nofter natórUm funcre planóhis ?
Quodnifi communi forçaflê mouebere planótu,
Vel nati mors dira rai,te vindice zélo
C ommbueat, pulfisque illis,fac pauca faperftent
P ignora, qua tantum abftergaht fèruata dólorem,
Et detruncàta repaient difpendia génris.
His didtis lachrymaspopulusdedit,iplafaperbi
Frangitur ad fleram aura in dementia segis.
' Hæcperturbata feddümtraébmturinaula^
Ebræi, vatum ftudio monirisquefapernis,
Optima quæque parant àd fiera, epulasque requirunt
Vainque lolennis quæpofcit pliuima cultus,
Ornamenta etiam vefïèsque monilia,gcrnmas,
Mutua ab’Ægypto plèbes Ebræarequint,
Confeftim redaenaa fibi • mox commodat illis,
Ditat &ignôrans trépidum manus æmulaplebem.
Quænam digna tuispandantur laudibus ora.
Summepaft;r,qui tam fæuo fie vteris hofte,
Commodet vtpreciolafais qliæque hoftib us ? &iam ,
Annuit aduerfas,laxgitur munera nolens,
Q uæ fecum cfîm ifïa fe ran t,n e c fo lu e re tantum
S u ffic it o p p relïb s,o p ib ù s d ita n tu r eunteS,
T hefàurofque nouoslibertâsreddita famit.
Atque inter medios inimicain {èdefaroreS,
Prædatufdominum fagiëns,fallitcrae videntem,
Præfëntem fpoliàns : neCtamdifcéderepulfos
Quam lætos migraflè putes : tolluntur aüari
Sic Pharaonis opes : quem tuhe mercedc foluta
Seruidi longum crcdas taxàflë laborem :
Sic ftudiis auquàndo hpminum in contrada vërfis
Auârorem redeunt commenta pericula in ipfam.
T ü n c ftuftra irin ôcuo meditatos vulnera fratri,
Inuidaplus læd fruftratôvulnere bilis.
Egrèflî interea trepido de rege miniftri
Compellunt celerâre fugafa,coguntque volentes,
Præcipitânt alacres,& feftinàrtdbus inflant,
Pellendasque putant puhà cum gentc ruinas.
ïamprôpe centenum compleuerat aduena luftrura
In regnis Ægÿpte tuis Iudæus apella,
Quatuor arque dècem luftris tantiirn inde remotia
Èx quo illuc Iacob fècum perduxerat pmném
BiÜÆia cum proie domum, carosque nepotes_________
I Multa propagates tandem pér millia^donec
i Ægypd inuiraampopulus ccinflàuedtaudfcus.
■ Quando induratum plebes Iudaica regera
|%nugien s ,fadtisÆgyptum claflibus exit.
Primo confpicuus falgèbàt in ordine dodfcor
Legifer adiundto præcedens agmina fratre:
Poft quos belligerae difponunt arma cohorte s, ;
Ducunt & validas inftrudto robore turmas.
Arma ferunt humeris,en{ès & balthea læuo
Acdngunt lateri,preflb turn vertice caffis
Fulget,Sc albenri certat lux ferrea lunae.
Nitunrâr iaculis alij, clypeosque finiftris
Voluunt, & rapido meditantur bellarotatu.
Gaudetpars edampharetris, vo’lucresque fagittas
Hoftis in océurfum mittendis modbusaptat
Aut fi forte virum fagientia terga fequatur,
Vtpennataleues tranfmittantlpiculaventos.
Incedit pauidum poftrema per agmina vulgus
Non imparnumero,quis coelumpingitur,aftris,
Aut quis fe'ruefcit pelagus àriipanribus vndis.
Vel quibüs exundat compertum littus,arenis,
Vel quot deftillanthumendanubilàguttis.
Mirantur Pharii numerum, nec crederepoflùnr,
Quod cernunf o culis : placet eieciflè tot hoftes.
Quanquam nonacie Pharaô penmetur àb ifta,
Quamlibet innumeris faerit ftipata cateruis î
Vnus pugnabit cundispro milfibus auétor.
Interealento moderatustramitegreflum
Ebræuscarpebat iter: procédera tantum
Permilfas ^>adi,quantum vel tarda feneétus,
V el radibus reptans infanda fiiltiAetannis.
Ne nimium fragiles inter delaflèt eundum
Ætatem lèxumque labor,fie cundta fupemus
Difpenlàt nutus,plebique aHîftit eund.
Ergo vbi fignaris fédérant millia caftfis,
Armatusque pedes vulgus vallauit inerme
Vefperè tum primo ftanriaflimilatà columnar
:tnfiftens,puro refplenduit aéthere flammà:
Non velurinoto airam micat ignis in axe,
P-rodita cùm terris coeli portenta minantur,
Aut morbis triflem bellîsque aut cladibus annum.
Sed radiisfalgens,&lumine Candida læto,
Oftenditniddum raftris mirantibusignem.
- Diffugiunt tenebræ,vicinâque fidera cedunt.
Obftupuere viri primüm, aeperterrait omries
Incumtque metum noui tas, tu m luminis vfa
Paularim coelefte iubar confaefcere coepit.
K Maxima nodhirnas iam pars exegerat horas,
Et voluenda dies inftabat fane propinqua,
Cunéloram ecce oculis per coelum vifà moueri?
Altera iter rapuit populo fpeétante columna.
Prprinus hane fânéti patres fénfere féquendam,
Etdùce coeleftigaudentes,prorinus omnes
Abrapere moras,caftrisquc excederé certant,
Tune vt q^uæque tribus primüm fbrrira laborem,
Ordine carpif hcr,féquitur tum cetera pubes.
Hsecinter elarum rediens lux pandit olympum,
Flammea mox vifo pallefcit foie columnæ,,
In nubemque redit totus qui falférat ignis :
Sed fpecies perftat tenfæ fiiper æthera formar.
Tertianoéturnos deterférathora liquôres,
Etmaturinasiamfol fiiperaueratvmbr^,
Ecce (nouum diétu) ccelo fouata féreno,
Fcruenri radio fe iuflà opponere nubes
Frigida,conderifam cumulauit in aere tegmen.
Nec tamen hanenubem tetro faffufà colore
Forma dabat,nëc erat nigro fie horrida Vultu,
Vt validos terrant cumpromunfnubilanimbos,
Sed qualis folem madidus cum videritarcus:
Tanta fait Pul chræ fpecies obloiiga columnæ.
Nodribus igm’s eratjlumenque accenfàfereblac.
Cum fol tbrreret,gelidumdabathumidatofam.
Has alternantem ducens cum tempore fbnem,
Mutauitnatura vices: fabftantia difeors
Muneribus propriis concordem reddidit vfiim.
Si manfit,manîere viri : fi mota, fécuti.
^i rnulris etiam Vila eft pend ère diebus,
iSubdita defixo tardabant agmixu vallo.
De Trànfitü Marts Rubric Lib. V\
ïfta quaterdenos miracula vi4 per annos,
T empöre quo vaftaEbræi verfàntur eremo,
Vefrioris integris nullaque in parte minutis :
T une nulli longo cgrrencU prorfiisab vfù
Detriris foleis,prifci féruantur amidtus.
Sic longæua fuit,fed non damnofà vetuftas,
Dum facram populo vfdhim,candenria manna
! Ferrent,& coeli migem terrcnà vidèrent;.,
Myftica quæ longp prædiccret ante figura,
Virgineo ex vtero,purum fine femme, Chrifti
Edendum,nobisque aliquando corpus edendum:
Q ^ s capêret pâfeendus homo,de fede faperna
I Illaben te Deo fandtis alraribus efeas :
Necporcentificæeepitme obliuio virgæ : v
Quofigno fumrauspercufîàrüpe fàcerdos .
Protulit irriguos populis fitienribus hauftus :
Infînuans Cnriftum ftabilem confiftera petram,
Perçufliis iaculo largas qui præbuit vndas,
Pörrexitque fuis fàcro de vulnere potuin.
Ebræi interea læri du cente columna,
Greffa per terras ibant,perque æthera vultu. '
Ecce iterqm.Phariis infedit mentibus ira, -
Etpopulumfine more ferdx his vocibus armat.
Exit & in talés viçinamörte furores : ,
O'nimïumftultis impónens menribuserror,
Præftigiæque diu nebulofàin fraude peradfcæ,
Nonne pudet fefuam nullo ccframine gentem
Sicimpune rapi î ficnos pariemur inulti,
Déférât vt yacuas difeedens accola terras ?
Rura vacant,çoeptis defiftünt oppida mûris,
1 Nec folitum confurgit opUSinon çtiltor in agris
ExercetValidosatrrito dente ligdnes. ,
Quin poriusîumpeis cxercicus imiit, armis,
Imbellemque manumprofagosqüereducit alumnos.
Quôdfi feruilis tantum procederec aufas,
V t contra pugnare velint: mox occidac omnis
: C;6nfufà cumplebe manusrferuenribus armis ’
Permixtîçpareant corifoflopeôfcore matrès,
Vberibus iundtos configantfpicula natos,
Prolem qüifque faam cernens ante ora cadentcm,
Oblaris opter iugulis præcedere mortem.
Orbatum noftrös faciaj libaie dolores
Vlrima fors pqpulum,fie viuensomniàperdat.
T um pereant,jlenfà & campMüb ftrage iacentes
Trifti comniicfantinhumata cadaUera ccelo.
Inde vbi fànguineô fàriauerit enfe farores
Thefàuros réuocetfagientès dexrcravidtrix.
T alibus exçitas aeuebant fiaribüs iras,
Irridente Deo,folus quidefpicit omnem
Conatum rigidç>. meditantemvana tumore,
Confîliumque ducum caftàris diifipataufis.
Ergo bella rogant,feruens rapit arma iuuentus,
Spumantes ducuriturequi,pnalerisque potentes
Sufpenduntalacresfplendenriafrenaiügales.,
Pugnax pompa nitetjfubiedtiscurribus axes
Aurato temone trahunt : tum cæterapubes
Induitur chalybe,aut faluo circundatur ære,
Et loricarum vafto fab tegmine gaudet,
Intexitcreberfibimctquascirculushærens, .
Afl; alius tenui contexit lamina ferro,.
Affaetos aliis crates,compacta metalla,
Horrentesque habitus diuerfàfecerat arte
Ira^feróx ,nudos etiam quæadpræliamifit.
I Et tamen ardentum cundfca inter tela viroram
: Terribilis plus forma fuit? quis namque furentes ''
Vfque adeo fpeééansvultufpeculéturamiçoî .
Inclufie galeis faciès,& ferrea veftis
CinXetatiratas armoramlucetenebraS.
Mox prodit colledta manus,rex ipfe frementes
; Curru cogitçquos : relis tamen vhdiqüc feptus| r :à
Delitetj&dbnfàmrcddunt haftiliafîluam.
Concucitur pulfàtaroris,ac pondéré tellus
Prefla gemit,neciarii capiehdisfiïffiaV if lis, ‘
V fque adeo Ægyptum anguftat fHpatàiuentus,
Occluditqueyias fagiénda vtnùlla filperfît,
Hinc équité Ebræos i illinc clàüdenribusvndis,
Spesve mbdusve vlïus,ni iam mortâlibus illos
Præfidiisvacuoscoeleftis dexterafàluet, î;
Quæ folfet éxtremam niiferis afferre faluteffai
Iunxeratinterea,quaponto Magdalus inftat,
Ebræus populus rubicundo caffraprofando, ■
Euafos credens fecuris mentibus hoftës.
Ecce autem vt cepere fixas tenroria fedesj
Dum refidentjfixoque parant requiefeerë vallo: *
Cernuntpuruereàsln coelum fargere nubes,
Moxque etiam ptopius fpèdantiDUs,altapatëfeunt
NigrantesvultUs adopertanitehtibus armis
Agmina cradelcs tantum fpiranriâ mortes.
Nec tamen infenfàspariturcommlttere partes
Solefab oëciduo vicinus prælia vefper.
Craftma luxergo vallari bella tyranni
Diftulit ardentes qiii ne compefeeret iras, /
Infomnemducit meditans crudelia noétem.
Auroramque cupir ftellispreparareremoris.
Iam fuperEbræos cônfiftensrorte columna
Flammeà,mirandam reddebàt in aere lucem;
Vt vidée infaetum Pharao & mirabile lumen,
Ardet,& excitas iamplus feruefeitin iras,
Rauktimque mori non faftinet : itùr ad vnam,
Quæclaudat cunâaspelagofbrbente ruinas,
Interea condufe loco,finemque féquenti
Expcétans pauefada die,nec tela nec vllas
Bellorum verfet curas Ebraica plebes :
Sed defedaanimo voces erapit in iftas,
Mofenihcefïéns : O cèrque quaterqiiebeari,
Quosmorceabfiimpcos calidis Ægyptus àrenis
Condi disantepatrum morientes ora fuorum ;
Digni habiri,qratam duros fenrirc dolores,
Nec ftragemhanc poflént, neepignora cap ta videra
Aliribus nos efca dati,nec fede fepulchri
' Ornari, vaftæ corpus reddemus heremo.
Vulgus &accenfbplângcbat turba tumul tu.
Sanétus adhas Mdfes promiffareferre querelas,
. Solarique mëtum,iu6hisque his tçrgere dictis :
Quæfamus ingratespopulùs depone timorés,
■ Expertus totiesmunquam ndenribus in fe
Défera coeleftes :nec defperandapureris,
I QuætanrisfpondentcoeiefHa nurainafignis.
| Infidis ne poteft labi de cordibus vnquam
Ægyptus tôt cæfà malis ? iam crédité,dura
Nüiacum regem mariet atque extrema ruina.
Nonne inter médias Ægypri Ebraica clades,
Iumenrisque virifque finiulDeus agmina feluis
Seruauirî Sed quidmemoreni trakéla ? yideris
V t médiatri’cis curettutela columna,
Ne quid adùerfk licear nos fraude vereri.
Quin magis ereétas ^>e firmaattollicê mentes.
Vlrimanamque dies præfixaeftcraftina genti,
Quæ nuncbelk crepaiis,fixmpris confidit in armis.
Illi faa bella crepent,& fulmina : non fie
Pugnandum vobis,riec telis tela fereris
Obùia : nec veftro vobis fadore triumphus
CrafHnUs adueniet : coeli pugnabitur ira,
Hanc diiiihafibipugnam iracundiaferuat.
Talibus inranras Mofès,deieééa leüabât
Corda vifam,'& fânëtafedabat voc* timorem.
Interea valHusferaenri flamirie vèntus
Vrabat, to ta confamensno&eprofundum,
ConfeftfiU infblitas miranturnuminaflammas
Ardet enim afflatus percufïb in gurgite Huétus.
Ad maturipumperuenerat horrida tempus
Vix aciës;priiriofquè nitens aiïfeia raboreÿ
Spargebat mundo,terris cum protinus omnes
Erumpunt cafïris,frémit vndique mota xuuencus.
Atpauidæ plebis poftquam peraëiiit ad auras.
Clangenrisqüerabæpercufüt'pédora terror.
Arripiiint ca^untgUeviam, qnaprpximàponri