Humanitas
Ghiifti non
tota fuit in
fêpiüchtë,
nue infer*
10, fed tota
ibi fuit diminuas.
ReAa-fides
de humani-
ë Chrifti
I &fa£ti* cquo
& confurrextfiis per fidem operationis Dei ,quifofcitaàit illtim
à mortuis. Et vos, xum mortal effets in dtliftis & praputio carnis
veftra, conutuificattit cum iüo, donans vobieomnia delifta, delens
qttod aduerfum nos erat chirographum decreti, quoi erat contra-
rium nobs. Et ipfum tutu de medio, affigens ittud tm i : exuemfe
carne,prinetpatus &poteJfatestraduxu confidents,palamtrium-
pbans illos in femetipfo. Non hefeimus hune locum ad per-
fonam patris ànonnullis refera, fed ex connexion* ver-
borum ,fîc v t& legencis accedac mtentio, magis id capi-
tuli huiùs fènfùs oftenditvt vnus idemque filius, non fb-
lum Chriftus, qui fufcicacus eft, fèd eciam Deus ipfc, qui
Chriftum fufcicauic, appareat. Vt coriftet Àpoftolum in
hoc locoDei nomèn ad illamfempiternàm quæcft ex pa-
j tre, fubftanriam : nomen vero Chrifti ad earn, quam cX
homine Dei filius fumpfic, retuliflè nacuvam. Dignum
præ omnibus ducens D odorgentium, in fide Sc verita-
te,vt ficut eundem Chriftum, qui fufcicacus eft, prædica-
uic homitiem^dicens : Per hominem mors, &per hominem refont
ftio mortuorum. Sicutenimin Adamemnesmoriuntur, it a
in Chrifh omnes vmficabuntur)non minore cautela eundem
fi 1 i um, qu i fu am cameiiTrlla ( qua æqualis eft pacri ) poten-
tiafufcitauit,Beurn veriflime prædidaret, ficüc huius loçi
textus clara manifeftationevulgauit. Deusenim quifufiita-
uit Chriftum à mortuis, q nique nos cum mortui effemus in deliftis
& praputio earns nofira, conuiuificauït cum iüo, idem nobs delifta
omnia donnait: & qui donauit delifta, chirographum, quod
aduerfum eos erat, del cuit, &fublatum de medio , cruciaffixit.
Quichirographum cruciaffixit,, idem fè carne exuic :.qui
fe carne exuic, illcettamprmcipatus&poteftates traduxitconfidents,
palam triumph ans illos infemetipfo. Hoc autem, Paulo reft*
, Deus fecit, qui Chriftum à mortuis fufcitauit. A tten-
dacur icaque, fi parer chirographum cruci affixit, fi pacer
fe carne exuit, fi pater prinçipacus & poteftates traduxit,
palam triumphant illos in femetipfo. Etfi hæc omnia paterna!
pocuerint coaptari perfonæ , digne negabitùr filius hic
ab Apoftolo defîgnatus. Ille fcilicet Deus,qui Chriftum à
mortuis fufcitauit. Si autëmomniafuperins defighaca,filiô
magis quam pacri conueniunt, cognp/càcur ynus arque |
idemab Apoftolo prjedicatus Chriltus, qui d mortuis reformât
, & Deus qui Chriftum à mortuis fufcitauit. Igitur 8c
qui fufcitauit femecipfutn , & iufeitatus eft Chriftur-,
Quia ficut ineo'quod in fè fé c it, ipfedignacus eftfieri:
Sc in eo quod in fètradidir , ipfe dignatus eft tradi : in eo
1 quod in fè occidipermifit,ipfè dignatus eft mori : ficin
eo,quod in fè fufckauk,'ip(è dignatus eft fuf cicari.
C A P. V T X X X I t .
© .
HVmanitas ergo vera filij Dei nec tota in fèpulchro
fuitj,nec tota in inferno* fed in fepulchro fècundum
veram’carnem Chriftus mortuusiacuit, &fecunduma-
nimam ad infernumChriitusdefcendit. Secundum ean-
dem animam ab inferriOad carnem ( quam in fèpulchro
reliquerat)rediit.Secundum diu in i tatem vero fiiam,qüæ
nëc löcötenetur.nec fine concluditur.totus fuit in fepul-
chro cum carnc,tötus in inferno cum anima. Ac per hoc
plenüsfùit Vbique Chriftus, quia non eft Deus abhümâ-
nicate, quam fufeeperat, feparatus : qui&in animafiia
fuit, vt folutis infèrni dolóri bus, ab inferno vi<5trix redi-
ret, & in carne fiia fuit, vt celerirefurréiftione corriimpi
nonpoflet. Totum igitur hominem cum fuis infirmitaV
tibuS j fine peGcato D *i filius pro nobis accepit: In tota
traditus idem Chriftus f fecundum folam carnem mor-
tuus V totus Chriftus fecundum folam afiimam^d infer-,
num dèfcenditJdem atque infeparabiiis Chriftus,lccun-
dum folamxarnem de fèpulchro furrexit: Idem atque in-
feparabilis Chriftus, fècundumtotum hominem , quem
Rccepit, terram localiter deferens, ad carium afeendit, &
In dëxcris Dei fèdit,fècündum eundem totum hominetft
venturus ad iudicandum viuös &mörtüos: córonatüriw
fidèles Sc pios, illos fcilréet, qui Cum in vtraque, id eft, in
humana diuinaquè fubftantia, verum plenum & perfe-
■<5tum credences, nec Dei filio aliquid patemæ fubftantia:
minuunt, & totumpro fe fufeeptum hominem finepec-
èato cognofcunt : condemnaturus autem infidelesVqui
diuérfbs eu iu fl i b e t p erfid i a: fedtantu r errores, quique in
eis ita fimul obdurato corde perdurâht* vtçosvfquead
vitaepræfentis obitum_non relinquant. în quibus funtil-
li, quiinChriftophantafiamcarnisaudentcredere : Et
cum Cum veri rate m carnis denegant accepifle. Illi etiam,
qui in eo diuinitatem omnimodis abnegantes,folam ho-
minis putant fuifle fubftanriam. S ed & hi,qui eum vèl de
Deo pâtre dominüm denegant naturaliter natum.vel tdj
tamnoncredunthominisin Chrifto fubftanriam. Similiter
& illos condemnaturus àdiiçuiét,qui ex operationis
vnitate vnum D t um patrem Sc nlium credences,-aitcrum
ex alcèro fie natum denegant, Vt perfonahter jjitfem fi-.
liumque confundant. Qtnqtie patri humanam pariter
natiuitatem affignantes Sc mortem,ipfum patrem diermt
natum.ex yirgine, ipfum etiam paffiim faten tur in carne.-
Illos etiam æcern'ô condemnabic gehenn,afis tormenti
fupplfciq,qui corpus Chtifti npn ex yirgine fàtentur ïùb-
ftantialiter fumptum,fèd confingunt de .cçlodepofituin:-
cum Dei filius propterëade homine naturam fuerit di-
gnatuscorporis terrenilufeipere , quia non venerateos
qqi in eæpgfèd èos qui fiierant in terra, fàluare, ficut À-
poftolus dicit : Nufquam enim 'angehsadpnhendif, fedftmen
Abraha adprehendit : vnde debuit p s omnia jratribus ftmilari.
Sufcepit ergo filius Dei animam noftràm, id eft, melius
noftrum(quia mèlioreftmeliorènoftro, dè qUp Ioannes
dicit : Maior eft Detis corde noftro jfèdnon ^reuic etiam carnem
hoftram,id eft,infimum noftfum fufeipere, quia totum
hominem venerat liberareinec potuicinfimo noftro
infimus fieri,per quem infimum hoftrum inillud nomen,
quodfuper omne nomen eft, meruit exal tari: vt in nomine tefu o-
mne genufieftatur, caleftium, terreftrium, &infsnoru)n,& om-
nis lingua confiteatur, quia dominus lefus chriftus in gloria eft Dei
patris. Qui etiam illos tormentis eft in terminabilibus tradi
turus, qui landti fpiri tus naturam à fubftantia patris filij
que difeerfiunt: Vt Vel omnino eum perfbnalitereflè
non putent, vel tanquam miniftrum meriti prorfus infè-
noris exiftimet. Ipfifibifuaprofeftionccontrarij, quifè
ve linillo, qui omnino noil e ft, VcIincoquiDcusnon
eft, credere confitentur.
C A P V T X X X V.
T 7 T enim pâuca huius operis caiifa fuhiiciam, dicatur,
V quidminus habet fpirituS fan&us, quam habeç pater
& filius? qui Sc initium créa tionis noftro cum parry ac
filip fimulfecit > i&effetftum redemptiqnis noftræ cum
pâtre fimul filioqueperfecit. Cælum fecifie dicituirDeus:
fèd opérante pâtre fimul Sc filius inuenitur coqperator
Sc fpiritus fan iftasf Verio enim Domini caftfirmati, &Jfiritu
oris eius omnit Pirtus eOrum. Quidpafre vel filio minus habere
creditur, à quo vittus omnis cælorum firmata monf
ftratur ? Vitam;dare nullus poceft, fiifi qui fub ftantialiter
Deus eft. Sicfirautemviuificat pàter, ficviuificatfilius,
fic viuificat fpiritus fandusi i Ham ficut pater fufeitatmertuos
&viuificat : fic & filius, quospitlt, viuificat. Etdefpiritu A-
poftolus dicit : Liter a occidit, fpiritus autem viuificat., |aem
rurfus, Si autem fpiritus eius, qui fufcitauit Iefum d mortuis, ha-
bitit in vobis, qui fufcitauit Chriftum Iefum a mortuis,viu fi-
cauit&mortalia corporaveftra , propter inhabitdntem Jpiritum
eius in vobis. Régénérât pater, régénérât filids,, règènerar
fpiritus fan dûs :: quia cum haptifirià datur : in nomine pa-,
tris & filij & Jpiriths fattfti , e t éo vn ufqujfque regenera-
,tur, in cuius nohüine baptizatur. 'Cümergbï'nd'pmme
Trinitatis datur baptifma , finiul^ tbtâïririitàs régénérât
, qu* vnus & folus eft Deus. Propterea de fidyhlîus
Ioannes dick : Qui non ex fanguirtibus, neqiu exvoluntau
carnis, nequeextoluntateviri, fedexDeo natiflint. Efiinno'-
bis charitas patris , quia dicit Paulus : Commendat autem
faint charitatembeiisin tiolit, quoniam fi cum adhuc pecyto-
res effemus , Chriftus pro nobis mdriuus eft , foulto igiur{
magi iuflificati nunc in (anguine ipfius , failli èrimüs ab ira
per ipfum. Eft in nobis chariças'Êhrifti, dicente Apo^
ftolo: Quit nos fepafdbtta ebaritate chtifti ? vt mpltamini in
omnempletfitudinem bet. Éadem eftiri nobis etiam chantas
Spiri tus fandijde qua P^tdiùoi^lt: ‘obfecro igirtir vosftatres,
„ „ .....____ _____ ...,, .. pet do-
E
Vaiij errro-
Chiiftum.
Philip.*. I
Error circa
fpiiitum
lanâum.
JbitLif.{
L ib e r tertius.
iXorS.
ephtf.i.*
i.Tim.i-d
Dat gratia.
B
Ai.io-X
Ç
Hib. 3 *
per dominum noftrum Itfum Chriftum, & per charttatemfpiritus.
Èt alio loco : Charitas Dei diffufaeft in cor dibus noftris,perfpiri- \
turn fanftum qui datas eft nobis. Et denuo dicit : Frit ft us autem
fpiritus eft charitäs,gaudium,pax. Habitat in nobis pater,ha- !
bitatfilius, habitat fpiritus fândus. Quiafcripturn eft:
Inhabitabo in illis&inambulabo.De filio quoquë dicit Apo-
ftolus : In interiore homine habitare Chriftum per fidem in cor-
dibus veftris. Spiritum quoque fandumhis verbis in nobis
habitare confirmât: Nefcitis,quia iempllimDei eftis,&fpiritus
Dei habitat in vobisî E t vt oftendetec,eundem efte fpiri turn
De i, qui fpiritus fandus çft,Timotheumficadmonet,
dicens : Bonum depofttum cuftodi perfpiritum fanftum qui habitat
in nobis. Dat grâtiam pater, daegratiam filius,datgra-
tiam fpiritus fandus. Sicut prædicator veritatis, Chrifto
in fè Io quen te, te ft atur : Gratia vobis ~& pax a Deo patre noftro,
& domino lefu Chrifto. De fpititu quoque fan d p feriptum
eftin Adibus Apoftolorum : Cum Petrus addocendum
Cornelium ab ipfo fpiritumitteretur,Loquenteautem
Vere Igitur:
Deuseft.
fpiritus. s2-
ftus, vti per
Epilogum
hie colligi.
Ibidem.D
Tna natura
< in tribut
peifoui;,
C A ' P V T X X X ?
HÆcvt dominus dedit, ClemeritiUitneRex, malui
tujepietatifcribere, quam omnimodis reticere: ne
filendo aut æftimarer fuperbiis , aut de fidei noftræ veri-1
tatepurarer ambiguus. Cum Ëcclefiàm Catholicam folam
Chriftus columbam fuam volüètit appellari, dicens:
Vna eft coluniba mea, vna eft dilefta mea. In quo columbæ
nomine, charitas &fimplicitas defignatur. Solaautem
veram poflidet charitatem» quæ filium Dei quem diligit,
non dicit in diuinitateminörem* fed patri fateturæqua-
lcm. Sola vero poflidet veritatèm fimplicitâtis, quæ v-
nam veram Sc fimplicem credit fubflantiam Trinitatis.
Oramus autem Deum, vt aures clementiæ tuæ verbo ve-
ritatis; placidas reddat, & jpio cordi tuo lumen fapientiæ
fpiritalis infundat,vt filium Dei Deum Dominum Iefum
Chriftum fichonorifices, ficut honorificaspatrem. Me-
«tu ren im h o c ite , vr«um qui te fceit Patte too mdio-
M B p em fu o fecundum dimnam naturam fatcam * -
Su- 9 » ^ Qu*fo glonofe Rex vt mtecoufidetes atg.-
mustemplumpattis, fumus templumfilij,fumus tem^ ! tatem dmimmunem, acpoteftatem noummuaslatg.-
pium fpiritus fa n a i, ficut Paulo doÆore didicimus, qui totis : vt qu, t.bi temporale donamt regnum, donet et-
ait : Pos enim eftis templum Dei v'tui : Et alio locccsi quis autem tan fernp.mtnum Ipfe emm M B » » 4 » m f r & m ,
,m,lumD,imUu,rit:McrittiUumDms. Templumeuim M R Q ä °d >P6 M B W Ü 1 " ævnusH
Deifanótumeft, quod eftis vos. Filij quoque tempiuni eftDeu
fumus, cuius domus fumus. Nam ütipfc filius templum g »» "- M IPfi S10™ ™ * -
domumvocauic, dicenteEuangelifta: Afeendit lefus Hie- ! culafeculorumi Amen.
rofolymam, & inutnit in templo vendentes bouesJ y oues, & catera.
Quoscum de templo protinuseieciflèt, veridehti-
bus columbas dixit : Auferteifta him, & nolitefaceredomum
patris mei domum negotiations. Similiter Dauid id eflè templum
Dei quod domum , in Pfalmis oftendit dicens:
Ego autem in multitudine mifericordia tua introibo in domum
iuqm, adorabo ad templum fanftum tuum in timoré tuo. Cum
hoc ergo fic templum Dei, quod domus D e i, templum
nos filij demonftrat beatus Apoftolus , cuius nos domum,
ita fcribensHebræis, appellat : Chriftus autem tanquam
filius in domofua, qua domus nosfumus,fiduciam &glo-
riam fpei vfque adfinem firmamrétineamus. Nam & ipfhm
corpus filij & domum fèriptura fan&a nominauit 8c
terriplum, cum dicit'Salomon : Sapientia adificauitfibi domum.
Et Euangelifta huicfeniuiconcordans ait : Ipfe autem
dicebat de templo corporis fui. Si ergo quód corpus eft
Chrifti, templum eft Chrifti: nos quoque templum eius
fumus , quos corpus eius eflè confirmât Apoftolus * dicens
: Vos eftis corpus Chrifti & membra. Templum etiam
Spiritus fan&i nos eflè, manifçfte commendat. Nefeitis,
inquiens, quia membra veftra templum eft IpiritUs fanfti, qui irt
vobis eft, quemhabetiskDeo ? Vbi cum Deum quoque m«n-
ftrauit, ifta fubi j ciens, Et non eftis veftr 't : Empti enitâ eftisprètiomagno,
B. FVLGENTI I AD DONATVM, LIB^R VNYSi’
De fide orthidoxa,& diuerfis erroribus
hæreticorum. -
C À P V T Ï.
Omino eximio,& in Chrifti charitate plu-
rinium defiderabili filio Donato, Fulgen-
tius, fèruorum Dei famulus, in Doririiio
falutem. * Multis beriedico Doriiinum,
dilediffime fill * cuius gratia talis e s, vt
cumfisætàteiuniôr, non quæfuntcarnis* fèdquæfunt
fpiriths * concupifcas: & d e fidei fcrüorë filccenfus, ilia
iaudabiliteriamincipiàsmeditari, quibus nonvoluptA
carnem damnabiliter mitriat * fed agriita Veritas animum
fpiritaliter pafeat. Ipfius éiïim fà<ftum infpiratione non
dubito» vc cuq» ftudiis infiftere foléâs fecularium litera-
rum, diuinis eloquiis affc<ftum impehdas: Ilhfd y tique
Volens magis apprehendere, hoii vnde turaida eloquen-
tia difeitur, fèd vnde vita: perehnitas comparatur. Quif-
duis enim fidem veràm tettet,vitampoflîdet:i«#i#r»»!M ex
glorificatt &portdte Deum incorpore veftro iHocta- ............- . . . . .. . S B
.. r . _£ ----------------------:►
men templum Spiritus fandti, membra Chrifti eiTe te- jUcViuit. Et qmfquis tóéiüfdemfideimyftetlocup.tm-
j, * iL i c i t . . i / v t i i '. i i : I a_- « . aifdianrUm/ipiiHpnironiniln. Tn nua tamen
ftatur dicens .* Nefeitis,quiacorpora vtftrdmembra Chrifti font? i
Dicatur igitur, fi ccelorum vktutempotuitfirmare qui
non eft Deus:fi poteft viuificare, qui non eft Deus:fipo-
teftinBaptifmatis regeneratione fantftificarc , qui non
eft Deus, fi poteft charitatem tribuere, qui non eft Deusi
fi poteft in credentibus habitare, qui non eft D eus: fi
poteft gratiani dare, qui non eft Deus: fi poteft templum
membra Chrifti habere , qui non eft Deus : 8c dignd
Spiritus fandtus liegabitur Deus. Rurfus dicatur l Si ea*
quae de Spiritufando commemoratafunt, poteft aliqua
creatura faCere: Sc digne Spiritiis fandus dicetur crea-
tura. Si autem h*d crcatur* poflibilia nunquam fue-
runt, &inueniuntuifin Spiritu fan d o* quae tamen fob
competunt D eo: non debemus naturaliter diUerfum a
ftrui» vitæ fciêntiam defiderat adipifei. In qua * tamen
quifq- crêffcit, quanto magis quod verum & falutare eft,
difeiti Huius feientiaé qui tenueritindubitanter initium,
peruenietadperfedum: & qui non fpreuerit lac Apofto-
fici fermonis numilitëf accipere, ipfe merebitur foiidi ci-
bi perceptione gaudere. Siue autem quis intraecclcfiam
Câthôlicam lad e nutriatur, fiue cibo pafeatur, tamen à
fînu Matris Ecclefiæ non receflcriti vitæpatticepsper-
hianebit, quia tenens fidei iuftitiam, poflidebit Sc vitam.
Quam vitam nèc ille poflidebit, qui permanet in infide-
litatei nec illequi perfeuerat incrimine, quoniam de il-
îiseflèçonuincitur, qui fecundum Apoftolifententiam
veranl : ambulantinvanitatefenfosfoi, tenebrisobfturatum ha-
bentes intelleftum, alietiati k * via Deiper ignorantiam , qua eft in
patrefilioque diccre, qntminOperumpotentie diuer- ill» ,propterMitittm
fum non poflumus inuenire. Ac fic ex vnitatë öperisvr
nffas eft agnofeenda viftutis : Ned quifqüam dubitet,
Patrem & Filium & Spiritum fandum , perfonarum
Trinitate Ièruata,vnum Deum naturaliter dicere:qui po-
tuitvniuerfàfolavolüntate condere, qui cunda poteft
virtutisomnipotentia gubernare, quiomniprpoteftim-
picnfitatediuittitatisimplere.
9 Sc quid erddat, Sc quid agat, ignorât.
C A P V T I I .
T X I c is itaque ? a quibufdam Arriariisde patre Sc filio !
propofitam quæftionem , in qua patrem maiorem,
& minorem filium afferebant : T e vero, proprer diuina-
B iblioth. Vet. Pat. Tom. 6.
Peroratio
ad Regem
Trafimun-
dum Ariia-
num.
Cant, 6. e
F
1 % *•ƒ
G
Laudabili*
in iuaene
affeftus ad
facras lite-
lai.
* Multam.
d/vmit. ^
Rom. I.
* tantum
. H
Qui* vit*
pamcegs.
epb,J
Donatus
: de Trinitate
tentatus
abAmanis.j