Scd &c pignus 8c pecuniam ip(o nobis tribuènte habé-
mus: quo pignöre rips cuftodiente, hórt perdimus qüod
habemqs ; d qüÖ eriam iugiter adiutiamur vt pecünias
qüas accepimus cömmod.i negötiariohe multiplieare
pöffimus. Ilium véro peäti Apoftoli locüm, vbi de Deo
dicit, Ergo cuius 'vult mifetetur , &qutm vultlhiurat, mèlius
accipimus, fihocnoh ad interrogatiohiV fenfum , fedad.
conclufionem fententix referamus. Agebat ehirn bea-
tüs Paulus Apoftölüs dè gratuica mifericordia, qua Deus,
quós vult fine mentis faluat, & de iuftö iudicio, qub cx-
terös irreprehenfibili akjuitate condemnat. Vbi primum
de paruUljs loqüens Êfau & Iacob , ipfe fibi pröpofuit
quxftioheni ex qtiibus fine aliquo propriorum dunta-
xat operum merirö, quia dum nondum natifuiflerit.nihil
egeränt boni vel mali, cum am bos reams oiiginalis
peccatiténeretobftri&os, vni per indebitam mifericor-
diam gratis eft impenfa diledlio , alteriper debitumiu-
dicium iufte retributa damnatio. In hacigitur quxftio-
ne ipfe fibi quod aduerfitas inferre polier obiieiens; Quid
irgo, inquit, dicemus ? Nunquid iniquitas apud Deumi Sntim-
querefpondet, abfit. Refponfioneroquefuamlegaliste-
ftimonij probatione confirmans.ait, Moyfi enim dicit, nufer
ebor, citi mifereor, & mifertcordiam prdftabo, cuius miferebor.
Ad explicändam quöque promiffionis'fux fententiam,
fic conclufit: Igitur tion volentis neque cufrentü ,fed m'tferentü
iß Dei. Soluta vero quam de paruulis propofiierat qux-
ftione , hominum quöque iamratione vcentiumvolun-
tatës fola Dei raiferatione conuerti , fubiun&oPharao-
nis oftèhdit exemplo.Ait namque:D«rk enim fertptura Pha-
raoni, Quia in hoc tpfum excitatti te, vt oßendam in te virtutem
meant, & annuncieturnomenmeum in vniuerfa terra. Gemi-
namque fenterttiäm * quam de paruulorum atque maio-
mm gratüitafalüätioriCprotulcrat, vna conclufiöne fir-
mauitj dicensi Ergo cuius vult mtferetur, & quem vultobdurat.
Vtautera hdc dicerct,legalibusfefultumnonnefciebat
eloquiis, quibus Deum, & Moyfi dixiffe; Miferebor,cui
j mifereor, & de Pharaone dixiffe » quod eius corobdura-
turus eilet » nöuerat contineri, Denique vt agnöfeatur
hxefententianon eXobiedlione propofitä, fed ad con-
clufionem fuperioris propoficionis iliätä, poft eandem
conclufionem ipfe fibi beams Apoftolus hunc fermo-
riem contradiceiitis obiecit, Dicit itaque mihi: quid adhuc
qümtur ? voluntati eins quisrefiftit ? Solent enim homines in
tenebris proprix cxcitatis extanres, cum audiunt gratia
. Dei prxuèniri atque immutari hominum voluntates ,v i-
dentejue fepro teilébrofi cordis perüerfitate culpari, ex-
cufationi fua: dé iufta Dei voluntate iniuftum caprare
fuftragiurri j v f exinde maius recipiant punitionis au-
gmentilm. AccuiänteiiimDeum,dquogratiam nohac-
cipiunt: & feipfos exeuiänt, qui Deilm.iuftuni vitlö fiix
iniquicatis offendunt. Ipfi fiiis manibus inferunt plagas,
ac medico non dubitanc irrogare cälumniam, tan quam
ciufa öccifionis proprix nqii iii ilfo fit, qui feipfum intec-
heit, fed in eo,qui minus ei ialübricurationefubuene-
nt< Medicina quippé non mortis, fed curacionis eft'eau-
|a:Cui vtiqae non redté morsädfcribitur; fipéftxmo vul-
qèn.qiiodfibihomointulit, minime praibeatur. ÏUtlitix
qtiJppe e ft, fi VUlneraftis file rtlinquatur j vt mórteni,
qüam fibi fpÖhianeis operibus adfciuit.inueniat: mile-
ricotdix autem jfi ab êó medicus mörtis perniciembe-
néficiö gratuitxordriönis eXclüdafï ïa r itö eigo iitiquiUs
medici benignifäifihfämatur, qiiatitö minus Ipóhtanea
pernicies hominis lèipfum vulnerantisattenditur: qitam
Ti in fe queruluspeccator intuétts d ifcérethori diuihani
Vólüntatem ad eXculanohetnfu^iniquitatispppoherfet,
fed humilicer mifeticordiam poftulareti Apoftolus ait,
Öhmó ttiquis es ,qui rejjiondéasDeórybi non ficut aliqui pü-
iaht, beatus Paulus in refpohfiöriédeficit: féd cofdis ob-
duratifuperbiam vtili latisincrèpatiönécoiUpefcufti Öi-
dëhs énim, 6 homo tu ^«Ä«?admonüifivcfeipfum pèccatöt
fuperbusattèndens} nec aliquidïrt fiiis operibUstiSUpd
Deo pläcefet, inrieniens, a quo fibi videbat bene viüendi
manare pratceptum, abipföin hurnilitaté concrici cordis
exoraret auxifiilm ^fciretqitc fibi taritumtiiodö fucccn-
feiidum quiequid cogitatione veioperationepêccaret:
volchtatcmque ac facultatem in fide caritate, iufte
iamfteque viuendi» nunquam homininafciexhominc,
fed dilitnitus tiribui giratuira largitate. Qua: voluntates
hoinihum malas prarueniendo mu tat in bonas j vt impiis
& iniquis peccata dimittat • eafdetnque bonas Voluntates
adiuuan do fubfequitur, vt iuftitia: cord ham bene vi-
üentibusreddat, qiiamnon in hocfieculo > fed in füturö
fidelibus fuis largiturus eft DöiUihüS j dum vafismiferi-
cordix gratiam largietur , & vafa contumelix xterno
femperarfuradeputabitincendio. In quiblis vafisthife-
ricordix atque cohtumelix; multtim fenfes iftoriitti fta-
trum a veritatedifeordat j quibus videtur ipfbselfe vafa
mifericordix, qui Ecclefiafticxfiuefieculahsmilitixha-
bent in hoc ixculo dignitatem j .cfericos vero 8c mona-
chos, vel quoslibet laicos vaia bile contumelix. Minus
enim attendunt Dei bonitatem j qux vaia mifericordix,
qux prxparauit in gloriäm, a vafis irx atque contumelix
gratuita dileöliöne difeernit j in illuminatione Cordis »
hoc eft,in fide fpe, & caritate cohfiftere:in quibus qui
perfeuerauerit vique in finem , hie iäluus erit, Ob hoc
beatus Paulus non Cuiquam fxculari» fiue Ecclefiaftica
prxdito dignitate, fed Ohmi operand bonUtli, gloriam
8c honorem, & pacem teftaturdohari pofie i & de vafis
quxindomo magna fiint loquens, hön ait quia potior
quemquam dignitas vas honoris efficiet, fed honorem
verum mundatis aiTerit largiendum. Sic enim dicit i Iti
magna autem domo nonfolum funt vafa aurea, & argentea, fed
& lignea & fittitia: & quadam quidemfunt in honorem, qua-
dam vero in contumeliam. Si quis autem emundauetitfe ab ißist
eritvasinhonorcmfanttificatum, & vtile Domino ad otnne opus
bonutfr paratum. Beatus quoque Petrus oftehdit per mi-
fericordiam Dei fecundum quam vaia mifericordix ap-
pellantur,quicumque faluantur, non dignitatem tem-
porisinhaevita, fed donum regeneratibnis in f ideipej
& caritate conferri; Ait eiiim :PenediäusDeiu, & pater Domini
noßri left thrißl, qui per mdgnam mi fericordiam regene-
rauit nos in jpem viuam ,pet refurreäionem lefu chrißi k mor-
tuts in h/treditatem incorruptibilem, & incontamihatani; & nn-
marceßibitehi, conferuatam iti coetis^ in Vobis qui in Vir tute Dei cu-
flodimini perfidem in falutem pardtatn reuelari in tempote no-
uiftmo, in quo exultdbitis, modicum nunc ,fifieri poieftper trifii-
tiam in variis teniatiohibus, vt probatio veflra fidetmultopretio-
fiorfitauro, quoiperignemprobatur,&inuehtaiurinlaudem &
gloriam & honorem, in reuelatione Domini neßri lefu Chrißi:
quem cum non videritis, diligitis,in quern hunc quoqUe non viden-
tescreditis, credehtesautem exultatis Utitiainenarrabili & hono-
rificata, recipientesfinemfideivefirafalutem dhimarum. Vide-
tis paitorem fandtum ouibus.quas ab ipfo principe domi-
noque paftorum alendas accepiti falubria ipititalis do-
driux pabula prouidentem.Nempe oftendit, quia Deus
hie per magham mifericordiam fuam infuisfidelibuso-
peretuf; fcilicet regenerationem, non in ipem fiecularis
autEcclefiaftxxcuiuipiamtranfitorix dignitatis : fed in
fpe in vitx xternx .* necinhxreditatem-Imperiali^Port1*
dficalifue ihilitix, fed in hxreditatem incorrilptibilem &
iticontaminatam.& immarceflibilem .* neque affedän-
dam in tertis, fed cbhferuatam in coelisVnec in eos,qui fx-
cularis aut Ecclefiafticx dignitatis adipifeuntur tempo-
ralitdr culmen/fed in eos, qui inyirtute Dei cuftodiUntuf
per fiqetti ili falutem * non vtique iam perfeifte concefta m
in nod ixculo j fed parätam reuelariintemporenoUiffi-
mojl« quo, inquit, exultabitis:ft.axim que vitx prxfcntis in-
finUarti qüalitatem, intulit: Modicum nunc ,fifieripot eft per
triftiiidmtn variis tentattonibus. Cuius Verd vtilitatis caufe
hxc fidelibusaccidant, fubfequenter infinuans , Vt pro-
fitauro, quod per igtum
ptöbdhr , & inuentatur in Idudem & gloridtoi ,r& honorem.
Quando Vdro fit hdiuS honoris & glorix iperanda cpl-
ia t io , moit äperit, tH reuelatione ,'irtquiens, lefu Chrißi'.'
Quod e tiam väs eledtionis infinuans,dick, Mortui enim e-
ßis,&yuaVeßrdabfconditdeficum chriftoinpeo: Cum enim
Xhrifiifi appariterit vita vefitiC, time & vos qpparebitis cum ipfo
in gloria. Quantum ergo pertinet ad huiUsteniporis vi-
tam,conftat quia in Ecclefianemo Pontifice potior, & in
ixculo nemo.Chriftiano Imperatore celfior inuenitur.
Sed
W0 ii.
C-fitaUe.*!
m
SednohideoquilibètËpircopurvas'mfiéricördix purer L Conftantinum ; vtyafacontumelix Antoniumanpelfet, rur in gloriam prxpara tUm/qmal’ohtifiçaü,militia fungi-
tur:fed fi pro grege fibi credito follicitus fe'inper irtuigi-
iet » prxdicet verb urn, inftet opportune, importune »ar-
guat, obfeçret»increpet,in ornnl patientia & dodrina?
necfibi dominamm fùperbus vfùfpare contendat : fed
Apoftolicis informât1 >s el o q uiis exëmplum fe cundtis ex-
hibear.nec fi vllius altitudinis collatum fibi gaudeat temporale
faftigiiim » fed fi humili cordefidelibusprxbeat
bonx ebnueffetibnis exemplum. Clementiflimus quoque
Imperator non ideo eft vas mifericord’X prçparatum
ingloriam,quiaapicemterreniprincipatusacçepit:fedfi
inimperiali culmine reétafide viuat » 8c vera cordis huL
mili rate prxd i tus» cu 1 me n regix dignitatis iandtx religio-
ni fubjiciat : fi roagis iri nmore feruiat Deo » quam in tu-
more dominafi populo deledtetur :fi in èo lenitas iracun-
diam mit.'get»prhec benïguitaspoteftàtem : fi fe rnàgis dir
ligëndum quam mètuenduni cundtis exhibeat : fi iubie?
étisiàlubriter coniulat:fi iuftitiam fie teheat,vr mifericordiam
non relinquàt ï fi prx omnibus fè iàniftx marris Ec- •
clefix;Catholicx meminerit filium- ,; vc eius paci atque
rranquillirati per vniucribm mundum ptodeife faciat fu-
Um principatum, Magis enim Chriftianum regitûr ac
propagatur imperium-, dum Eodefiaftico ftatui per vni-'
uerlàm terram coniulituc, quam cum in parte quacum-
que terra rum protemporali fecqritate pugnâtur.Non er*-
go per quamlibet ixcuJi aut Ecclefix dignitatem , fed per
fidem,qua: per diledtionem operatur, vnuiquiique vas in
honorem dono Deipiifetantis efficirur. Non enim ialua-
tor nofter beacos voiuit nuncupari habentes ixcularem
aut Ecciefiafticam dignitatem » fed pauperes fpiritu, mi-
res,lugëntes,efuciéntes, firienteique iuftitiam, miferiepr-
des» mundos corde » pacificos, & qui perfequutionem
& Paulum ;N on ne fi ipfe beaixmemori§ A uguftiis Gon*
I ftäntihushumanis rebushaclènusinrereifer,tarn noxiam
I Hlnomihislaudem intcr maxima? centum,elias deputa*
ret/? Aur beaiimi iihpe. acorem Theodofium fic poteft
quifqüam vas miferiGordix dicere ptxparatum in glo-
hain , vt Iodünem Thebxum monachum a vafis miferi-
cotdix fegreger, & vasin cöntumeliam fedtum periierfus
affirmet t cum ipfe gloriofiifimus Imperator, cui Deus fi-
dei merko.quam ipie donaüerat, etiam indoroitas fubdi-
dit gèntes»tantam diCaturmemörato viro Dei honorifi-
cchciam detulifle.vt nullarenüs illaru m prxiumeretfubi-
reconfliÄüs, priüf^uamfuilfetPropheticailliüs refpoh-
fione firmatus ? Ergo ne tantüm virum rcligioiiilimus
Imperaror vas contumelix fuiiTe credebat» in quo fic De-
um humiliterque confuleret,& per quem fibi Deum yera
reipdndéntem ipfo rerum effedtu teftanre protinus agno-‘
uiifet ? Quis vero néget beatos ÈpifeoposInnócentium
Romanüm , Athanafium Alexandrinum * Enftachium
Antiöchenum^GregoriumNazianzenum^BäfiliumGx-
Iarienfem,Ämbrofium Mediolanenfern,Hiiaritttn Pidtäi
uienfem , Conftantinopolitanum Ioännem , Aurelium
Carthaginehfem, Auguftinum Mipponenfem, exteröf-
qüe pbntifices,qui EcclefiasDei vigifenti filme gubeman-
tes,auc nafeen tib us,aut iam naris hxreticis habi tante in fe
fäk«ftoSpiritu reftiterunt»nec vetereslupos Ecélefiaftjco
gregi permittehtes irrepere,nec liouos pernieiofe intra ouile
dominicumlatitarej quis inquam iftos negetvaiä mifericordix,
qüx Deus prXparauiwn gloriam ? Sedquis vfe
que adeo diuinx fidei & caritatis inimicus, vt Paulum,
AntoniumjIoannem,HiIarionem »Macarium »aliofque
fimil s yitxac iän&itatis monachos, in quibus& redtxfidei
Veritäs,8c fahdtx conueriationi? refidfit integritas, vapropter
iuftitiam paciuncur. Ncé Abrahampatremno- faeóiitïïmeiiaenonmerüatappellate i Abßtabomnibus
j Chriftianis V vttaliadèbpnisièruis Deiçredant. Q u C «A..!!.«*..*,« « ■ — fliint* Inirf perduxerUnt.* fed quia credidit Deo, repuratum eft illiad hi T^i ominMa, C.I.. .J.
iuftitiam,& amicus Dei appellatus eft.Necpauperem La-
zarum, ^rumna paupertatis & famis affli(ftum, ab sterna
requic inopia atque ignobilitas temporalis exclufit: fed
vittutem, quam diuinitus Abraham^ dines accepit, vt in
diuitiispaupet-ipiritufenifte viueret: eandem accepit Lazarus
» vt afferens frudlum cum tolerantia translatusab
Angelis in finum Abrahx peruenket.Hoc autem ideo faa
btum e |t, quia,fecundum ixculUm alia copia Abrahx di-
uitis,alia Lazaripauperis videbatur inopia: exterum fecundum
Deum , & paupertatem fendam cum LaZaro
qUotipiriruDeiaguntur,hxcindignenonfolum demo-
nachis, qui feipfos caftrauerunt propter regnum ccelo-
rum , fed & de laicis coniugatis reiftfe Credehtibus , re-
deque viuentibus fufpibanmr. Diuerfus eft quidem fe-
mitus feitdus, qiiod hominis filiq femihante» terra bona
feecun do fin u iufcipit.nutriendum i nec tamen cen-
tenus foJus, fed & fexagenus, & trieenus, Vt in horreum
congregetur, Deo nunc interius incrementumlargien-
te nutritur. Dicit enim Deus per Prophcram ^. daru-
rum fe ipadonibus , id e ft, virginibus, in ciuitate fua,
& in muto fiio honoretp & locum meliorem quam ficum
Abraham Lazarus pauper indiuifa communione
pofiedit, DéUs enim paupères elegitin hoc mundo » diui-
tés in fide, & hxrèdes regni» quod promifirdiligentibus
fe.Ipfe fide diuites fiunt omnes, qui feientes quia prxterit
figura huius mundi,mortui peccato,viuentes aucemDeo,
non in dignitate tëmporall,fed in cruce Domini hoftri lefu
Chrifti cum Apoftölo gloriantfir. ÎSxcularcm quippe,
I fi-UCEccIefiafticam dighitatem.poffant & va fa mifericordix
» & Vafa çontumelix temporaliteradipifei» quia ifta ,
bonis funt malifque con^muniacin ctUce auteroDomini !
lefu Chrifti vetaciter glonari, propriam eft vaforum mifericordix,
qux pfxparauit Deus in gloriam, qux & v o -
cauithon folum ex It)dxis,fed etiam ex Gentibus» Ifta vafa
vera ci ter Chrifti effe beatus Paulus intimât,dicehs: Qui
Autem funt Chrifti, carnetn ftiamcrucifixcrunt cum vitiis&con-
cupifeentiii. Quifquis hoc diuina iiluminatus miferatio-
he confiderât,nulfatenùs audebit quoslibet laicos,quafi-
tacumque fxculari pfxditos dignitate ,mundi Contem-
ptoribus ëlericis ac monachis fände viuentibus prxpo-
nete t vt illos vafe contumelix appellet , <1 quibus diuinx
gradx dono mundum ipfum contemptum videt atque
calcatum} & illos pro tethpotali pôteftate putet efle vafa
mifericordix , qupS manifeftum eft in culmine fXculi
confticutos,id éft mündi huius religiöfbs p ri ncipes,m midi
contemproribus non folum Epifcópis ^ fed etiam mo-
nächis, Gnriftianx rel igi onis obtentu „ feipfos vètaciter
atque; laudabiliter fubdidifie. Ergo nequifquam Chri-
ftiânus poteft ira vas mifericordix dicere imperarorem
horerh congruurrt conrinentiæ viduali 8C coniugali pu-
d ic itix , bonitaris fux largitate conceflic » dicente Pku-
lb yV'tduas honora, qua vire vidua funt. Et rurfus.» Hctoora*
bile conntibturn in omnibus, & thorus immacidatus. Itane A*
poftolus » qui in magna domo alia dicit effe vafa in ho - :
norem, alia in contumeliam, honorari viduas, coniuga-
tofque prxeiperet, fi eos intcr vafe, contumelix députa-
ret i Vafa quidem effe in honorem omnes »qui fpretisfe-
cultatibus in fide & caritate deferuiunt, nullus audet ne-
gare fidelium. Sed quis vafàcontumelix dicere audeh^
illo s, quibusad dexteramconftitutisobhocditftutus eft
Dômînüsjiqtiia éiïtn in fin's, minimis efiirientem fiden-
temquc pauerunt, VeftierUnt nudum > fufeeperunt ho-
fpirio peregrinum » vifitaueruht infirmUm , & incarcère
conftiturum ? Quis. iftos omnes audeat dicere Vâfe
fa&ain contumeliam , quos ipfe figulüs ituros in vitam
teftatur xternam ? An forte ifti monachos & laicosde^
üotë Domino ih fuis gradibus ac prófeffionihus feruicn-
tes,in hoé tantum Ixculo vaia efle contumelixdicunr»-
quia eos affici contumeliis , tribulationibüfqüe perfpi-
ciuht ? Sed talia fentienres ilia ftatim fequetUrabfurditas,
vt ipfos primitUs bearos Apoftolos, gregis fcilicet do-
minici gloriofiflimos arietes j ^igilantiffimofqufe pafto-
rès.vafà contumelix appellarecogantun Quos enim cer-
tius in Chrifti domo ftatres ifli vafa contumelix fecundum
fuam fententiam nuncUpabunt, nifi qUos pro notoi*
neChtifti feriptura teftante cohtumelias coghoiferit per-
tu|ifTe ? Audiant igitur beatum Paulum Theflaloniccn*
- - . fihus