H i l l
i H
, A
non xeäe>
quia diftin-
guuntutEx-
idi ij- vide
SciaauBun
* Si quzftio
effet.
yyS SA m ß a ß_i_ _S_in. a. i.ta_____________________ .____ —.. ... . . .. .— - —
co îTfukurus erat D eum de a liq ù ô cap ite ja iïig ab a c ip fiim 1 f o f lï W u jn arPid è re . fed e xp ro fa n d ita te V id ât "chaos
m fa p c rh nm e rd U nm e d io p ca o ris: & fupponebat m a -: quoddam obteneb ra tam e fe :v b id e g u n t, q rn a propin^
nus u ia s.& e xp an d eb a tu rin p alm is eius tanquam p u id u - q u is regibus ad perpetu6s carcetes cond em nahfunrÆ um
la .E ta fp ia c n s .d E p h o d n c u rn c o n fu Ie b a t:*S ta tim fù l- a u tcm ^ o s fa c n fira u c rtn t.& e x c o iia u c riu t, eo sg g f
^ urabat adamas, 6c lucem eiaCLtlànteXem ictebatradios. Si l o n t ex ru p .b tis m chaos fb ffie : qm bus B H M M 1
1 au tem D e o n o n .p la ce b a t,m a n e b a tla p is in iù o o rd in e : S i j n an tu rlap ld .e s jA q u ilæ vero fu p e rnem ru p ib u sh ab ttan -
‘ autem era t populum g lad io tra d itu ru s, fieb a tfan g u in o - te^ d e fcen d u n tad o d o rem ea rn ium , 6e furfuxn fe ru n f a-
lentus:,Sin autem m ortife rum q u id p iam e ra teu en tu ram ; g n o sh abenteslap id es, D um carnes com ed unc, lap id es
S_. ! ■. • ' 1HHl «•’*. * / tvi-iraeararin vp rnr^m n n ri.e:cnm n n rrn clam n an illiin ru p n -
a
“fichât niger.
Ex cJiïyfoftomo in indumentum facerdotis.
Induebatur olim fummus Pontifex, intrans inSanfta
Sariftorumvefte talari-, qux à çapite defeendebat vfque
ad pedes ; & fùperhumerali, quod erat alterum indamen*
tum,defcendens yfque adfoemora folum, & tibialibus,&'
ornamento , quod k£S[M dicitur fub fimbria , -Vbi erant
flores & malamalipunici. * In capitegeftabattiaramfeu
mitram. Et laminam auream in qua Dei nomenexpref-
fum erat. In humeris habebat duos Smaragdosyin quibus
videlicet hinc fex Tribus,&illincfex. In pedore,Rationale,
quod exfculptos habebat duodecimlapides.Verumr
hic aliud quidda m eft figura externa, & aliud myfticus in-
telleftus. Non enim Deus quiefcit in Hyacintho & purpura,
fed in corporeis floribus deferibitvirtutumirnagi-
maiientin verticemontis: cûmporro damnari illiintuen-:
tur, quo ab aquilis carnes elatxfunt, illuc eùntj& lapides^
auferunt, qui habent hanc efficaciam: fi iàcianturfuperi
carbones ignisvipfiqüiqemnpnlxdùhtur , carbones àü-
tem extinguürit. Nèchoc folumfed etiàrnfiqiiis capiat
làpidem,&:inûoluatinaliquolinteo,&;ponat fuper car-;
bones,ipfe quidem qui tenet, abignis calorein manu vri^
tur; linteum autem omnmbmanet illxfiim. Dicitur et-
iam parturientibus facilem partum conciliare.
nem.Nam fi vere quiefeebâtin gloriofis illis veftibus, cur
lisante Aaronem non induit Moyfen? Sederatquidem
Moyfes illavefte nudatus, ipfe induens iâcérdotes. Nam
Moyfes non fuit aqua lotus, fed lauit; Non fint vnftus o-
leofedvnxit : Non geftaûit veftem facerdotalem, fed fà-
cerdotes induit : vt difeas ei, qui eft fecundum Deum per-
feôtus, prnamentumvirtutis fufficere. In habitu igitur fà-
cerdotis virtutes effmgit & exprimit : Supeme quidem in
capite vifitur,nomen Dei, In peftare ratio : inferne, flores
&ftu£fos.
Exfanfto Epiphamo à
Ration ali Pontificis infertis.
Achates eft fub ceralei coloris: Iriuenitur is quoqy in il-
lisScythiæregionibus: Si teratur fuper frontem , auertit
dolorem morfiis fcorpîonum,& viperarum.
Amethyftis flanimeùs eft profunde. Inüénîmr in montibus
. - ' ° .1 tj
Lapis Sardius, cognomento Babylonius,eftigneus &
fanguineusjnafeiturintçrra Babylonis apud Affyrios : eft
perfjpicuus;vim habet medendi: Eo vtuntur medici ad tu-
mores, vibices plagafq; ferro illatas, fi illinatur.
Topazius eft rubeus plufquam lapis carbnnculus : Nafeitur
* Pazi, quæ eft vrbs Indix: Trims in medico morta-
Libyx in littore maris.
Chryfolithus eft auro fimilisjinueniturin mpe phreati-
de ad os Achemenidis Babylonis. Babylonem enim & ilium
rio,rubrum fuccumnon emittit cum tarnen ruber fit, fed
lafteum ;imple t multos cratères, nempe quoi vult is,quis
teritjnequepondereminuitur,neq; circumferentia. Suc-
Vciis inde exprefïus conducitad yiria oculorum curanda &
adhydromaniaSpfi bibaturjmedetur 8c his, qui ex vua ma-
: rina furore corripiantur.
SmaragduSçgft viridis. In Indix montibus fodientes
harbari eum fecant. Eius virtus eo feruit,vt tanquam in
fpeculo vultus afpiciatur.
Carbuncuïus eft forma admodum puniceus ; nafeitur
Carthagine vrbe Libyx, qux dicitur Africa. Dicunt eum
rupis pùteum appellant Achemenidem. Si teratur,
medetur iis,qui ftomachi & yentris dolorè laborant.
Berillum eft glauci coloris, nafeitur in funSmitatibu?
montis, qui dicitur Taurus. N
Onychinuseft fùlüüs; inueniturin codem monte.
E x Theodoreto Eptfcopo in illud Exodi-,
nomertmeum non indicaui eü*
Docet quantohonore eum affeeerit,&quanta fuerit in
eum beneuolehtia.Quod enim nomen non indicauit.Pa-
triarchis,hoc Moyfi manifeftauit. Ei enim dixit : Ego ihm
qui fum. Hocautem apud eos quidemnominatur ineffa-
; bile; eft enim eis interdidum id lingua proferre : S cribitur
per quaruor elementa. Vnde etiam dicitur tetragramma-
ton.Idem nomen in lamina aurea inferipmm erat quç vit-
txcapitis alligata,pédebatadfrontem Pontificis.Samari-
tani y o cant nomen illud labe;- Iudxi ver o, là.
Q v a s X.I b X L I.
JjfuQmodo eft intelligendum illud ; locutus eft Salomon
de Itgnü, À Cedro v/tyue hyjfopum} qua eft
in pariet e t
R E S P O N SI O.
DE herbarum &arborum nàturis ac virtutibûs,& de 0-
mnftms quoqüeanimantibus;Salbmojiem philofp-
phatûm eflè & difleruifle dixit. Hinceft vero fîmillïmum,
eos,quilibros cbfcripfemrit medicinæ,plurima decerpfifr
fe,calidorumque,& fHgidorura,ficcoram & humidorum '
muenin non interdiu,fedno( ordinemindagaflèrhçc herba,illaherba,quanam propor- 5hi; nam procul mftar larh- . . « - . .. . , . r - «« r m .
p• adj .i saut G^ arb, om• s i• gni■ ti■ frc ■i nt.i.l.l ansadhoram,eunjaeli- non, e fit f•x ig°i di. orauat- calidior;& hums animalis hxcparu- r . ... V rr •___cula,çuimorboaneratremeaium,vtpoterejim- enx,aut n >- r mt. Quemta^l i.n amraelle;, cum n_o n. i°gn orent qi-u i qux- aHp. nç’ Ii r nnn. ünr larn cniis. taun.. au t carners vmù eræ.Urse nlrs- ehint,
adcius fblendorem abeuhtj&inueniunt. Cumge-
! ftatur,qualibufcunq; te dus fit veftibüs,iplendor,eius extra
amiftam apparct.
Sapphims purpureum colorem prxfert: nafeitur in In-
dia ôc Æthiopia : Tritüs medetur tuberculis, fi cum lade
illinatur loris vl eeratis^ex quxMoyfi data eft in monte,in
adeps Leonis,aut languis tauri,aut carnes viperæ.De his e-
nim feripfer unt doâimedici,accepta occafione ab iis.quç
primo fcripfit Salomon. Quod autem de his omnibusSa-
lomon diflèruerit,au^dieuminSapientialoquentem?In j
manu Dei,&nos & noftri fermones; & ipfe mihi dedit eo-
rum,quxfuntcognitibnem, vt feirem mundi conftitutiotàpimt.
j»
Sapphiroexaratäfertixr. Ia(piseftSmaragdofiïnilis.inue-[ ncm,clementorumoperaaoncs,xnitiMil&iînem,& ïhç-
nirurin olho flttuü-rhçrmoaontîs.âx: apüd Amathunrem i diaxiuemporum ann^utn circulos, ôcftellarum finis,
iinn GGyypprtoo :: ccoonnffccrrtt mmoorrbboo ccoommiittiiaaiiii ccuurraanndôoo.. I nxmahumnamras.&feraxumn^.&.fpixxtuum v.ole
, Hyacinthuseft fubrutilus ; inuenitur in interiore Scy-
thix barbaria. Scythiam fbliti fimt vocare veteresomnem
regipnemBorealenijvbifuntGothi&Dani. Illicergo
intrinfecus in magnx Scythix fblitudine eft barathrum
fetifoflà profundilfimà, hpminibuSinaccefla, Sc rupibus
hiiic &illinc circumdataadeo, vtquis fuperneex fummiS
i montibus tanquam ex meenibus difpiriens-, non poffit
nimalium naturas,& ferarum iram, &. fpirituum violen-
tiam, hominum difputationes,plantarumdifferentiàs, &
radicum virtutes,&quxcunq; lunt occulta & aperta no-
ui.Nam omnium artifex me docuit lapien tiam.
E x tertio Regum.
MultiplicataeftfapiétiaSalomonis valide fuprâ prade-
tiam omnium hominû,& fuper omnes prudetes Ægypti, I
fa^ien-1
i l
^ £Qaftiohes. _ _ 7 S0
fapientiamq; exercuit fuper omnes homines^&locutus eft jj mo ludus,& corinfipiens in domo lætitixiQuqmpdo ad
de lignis à Gedro qiiap eft in Libano y fque ad hy ftbpum, | ea,qux dixit,e uerteùda ; i über lxtari : & ventri indulgere?
quxeerediturexmùroj&locutus eftdcpeeoribus,&vo- Gomedit aiitem 8c bibit quiqiiam fpiritualiter operans
mandata Dei,ribuni manentem in vitamxternam. Mens
eft enim,inquit.fibus, vtfaciam voluntatem Parris mei,^
.-.b ' Àr. jj*rx.lr ix.c nn* mahdaraDei.ribummanentemin^Mens
^ In editio.
neHerueti
fequuntur
fex aliz quç
Eccltf.i.
lucrfeus,& de reptilibus8cpifçibus, & St omnibus, qux
finit fuper terrain. , . \ ; ... •
E x Hippolyto in Canticum Con-
ticorum.
E t v b i nam e ft co p io fîffim a ilia fe ien ria ? y b iillam y fte -
r ia î & v b i lib r i ? e xtan t enim fo la p ro u e rb ia ,i& fàp ien tia ,&
E c c le fia fte s , & can ticum can ticq rum . Q m d erg o ? falfum
ne d ic it fe rip tu ra i a frfit. Sed fiü tq u td èm m ag n a^ o rum ,
q u x fe rip fit,m ateria & d iu e rfita s ,ïd q ; o fte n tfit d ice rid p i
Ç an ticum C a n tico ram : fig tu fic a te n im fe id ,q uod co n ti-
neb atur te r m ille o dis feu c a n t ic if, h o c vn o com prehen-
d ifle .In diebus au tem .E ze ch ix a ln q u id em fib ri fù e ru n t e-
d e â ija lü v e ran ç g fe ^ yb ^ ^ ^ -^ ^ tu ^H x c ^ n tp rD ^ ..
u erb ,iaS a lom o n is(h fe te ta ,q uæ fe rip fe ru n t am ici E z e c h ix
re g is. V n d e autem fe le g e ra n t,n ifi è x lib ris , q u i in e ran t in
te r m iU ep ro u e rb iiS jd çq u in q u ics m ille o d is feu c an tiris?
Exipfis fepientes amiri Ezechixelegerunteajquçpertinç-
bant ad xdificationcm Eçclefix.
ß x Eußbio Tamphili de prifta
hiß or ta.
Libtos Salomonis, qui feripti erant de prpuerbiis, 8c
omni gencreànimaliuro, 8c de curatione omniummor- :
borüm; demediofuftulitEzechias,propterea,quodmor-
borum medelasinde acciperet populus, 8c niluli faceret a
Deo petere çuràtiones.
' Q v æ s t i ’o X L I I .
Jp u id eft, Sapientia adißeauit fifo
domum?
R e s p o N s r,o.
BHriftus Dei & Patris fàpientia 8ç virtus xdificauitfibî
domum, nértipë camera ; nam Verbum earo fedturri
èft , & habitauit iii nobxà : Et fundaüit columnas feptem j
nerripe fen^Spiritüsfè»tènarium,vtdirirEfàias:Etquie-
feent fuper eumfeptèm fpiritus Deijinmolauit fuàs hofti-
■ as,nempe Prophetàs, qui fiiO tempore perimebantur ab
incrèdiüis pro ventàte,&clàmabant: propter te mortifi-
camur tota die,xftimati fiiniùs tanquam oues occifionis;
Mifeuitin cratere vinumfuum squiainvtero facratiflîmæ
virginis diuinitatem fiiâtri car ni taiiquam vinum merilfi-
mum yniuit, 8c ex ilia iriconfufeDeus & homo hatiis eft.
Parauit menfamfuam, nempe Trinitàtis, qùà àhnùnrià^
batur,cognitionëm. Mifit femös fuos, coriUócans illos è-
lata voce.S iquis eft paruulus veniat ad më;niniirUm Apô-
ftolos,qui yniuprfiun niundumadägnitiöne Dèiàduoca-
ran t Et infîpientibus lo cuta eft,nempe iis » qui nondùm
poffidebànt virtiitem fàiadi fpiritus: V enite,coinédite pa-
ném meum,& bibite vinum,quod mifeui vobis.Diuinam
fiiam carnem, 8c lanâtum fartguinem dédit riobis corne-'
dendum ßc bibendum,in remiffionem peccatprum, * J
Qjy æ s t i p‘ X L I I I .
Jpuomodo intelligendum illud : n ih il homini melius
ejfe, quam comedere d r bibere, & oßenderc
anima fu a bona de labori-
bus fuis.
R e s p o n s i o.
N On carnaliter comedere & bibere iubet Ecclefiaftes,;
fed fpiritualiter. Nam qui dixit in prouerbiis: Ne de-
cipiamini in feturitate ventris: Et melius eft irein dotiiumv
ltt&us, quam in do miuti conuiuii. E t , cor fàpiens in do-
y f : . I b iblióth.Vet.Patr.Tom.G.
Qj b s t i o X L I V.
tpMnt&jnagnitudinis erat templum Salomons*
i
■*
R e st » on s i o.
T Ongitudo erat quadfaginta cubitoram, altitudo, vi-
JL/ginti.Conuerfumautem erat nonad orientem ne prêtantes
adorarentfblem orientera. Sed Solis Dominum.
Nemo autem miretur,fi cumdixetit.fcriptarafuiffelongi-
fudincm quadraginta cubitorum; ego dixerim fexaginta:
nam paulo poft afiOium viginri meminit, dicens Sanfta
San&orum,qux Daber quoq; nominat. Longitudo ergo
témpli erat quidem quadraginta^^cubitoram : Sanft a au-
temSanftörum erant aliomm viginti.Iôfephus dkit,templum
fiiiflè duarum contighationnm, & totam altitudi-
nem fiiiflècentum cubitoram, Ita enim fignificaüit etiam
liber Paralipomenori,dicens: Et coepit Salomon çdificare
templum D ci; lo ngitudo cubitoram fexaginta erat prima
dimenfîo, & latitüdo cabitorum viginti, & altitudo centum
viginti; & deaurauitipfura gb oriente,auro puro,
Q j Æ S T I Q X L V.
Vndenam habuerint Samaritani hanç
appellationem ?
R e s p o h s i ö ,
EX propofita hiftoria hoc ferile poflùmus difeere, Ac-
quifîuit enim,lambre rex montemSamoron à Semer
Domino montis duobus ralenti? argSiti, & xdificaqitipfum,
8c appellarÉ iiomen eius Samar um. A Semer ergo
nominatus fuit mons Samoram, à monte autem vrbs Sa-
inaria. Samaria autem eft, qux nuncappellararSebaftea;
hic énim erat fedes regia decem tribuurti, in captiuitatem
autem abduftis decem tribubus, & déferra vrbe,ex regio-
iiibus oricncalibusin illas chutâtes,ad locum euftodien-
dum tranfmigrare fecerunt reges Aflÿriora«i quatuor
gentes; nempe Cutthiæos,Catthixos, &Sepharuxos, &
Aiiagogauxos.Ifti autem 8c ex San\aria,&ex çuftodia no-
ininatifunt Sàmàritanijqui linguaChaldxorum interpret
tantum cuftpdeSf
EX Èpiphanioad Diodorum.
Somoron^Uidëm inons fuitappe3^cus,&locafiniti-
maà Semçf vriofilio Chananxonun,priufquam adillam
terram afeeiidèret Abraham.Cüm autem veiiiffent eufto -
des, appellati funt Sàmâritafti, id eft, euftodes, Eranrque
euftodes noii folum terræ, fed etiärri Legis. Seruabant e-
tiim Peiitateucfium folum, quem acceperunt per Ef^am
Sacerdotem,vtexeodgriofeerenhir fernen Abrahx, fed
iegem non feruabant perfefte. .Qua^ipbrém dicit: Scri-
ptüra: ManferUnt farientes Iegem Dei,& adorantes idola.
At cüm lex prohibeatadorare idolà,quornodpcultuido-
lolatricp implebitur ? Res fitfe fiabet. Cum eognouiffeut
facerdotes quatuor gentiumjqiiod véniflèt Efd«s abomi-
nans idola fecundum Iegem D ëi, feftitiantes abfconde-
runtidolainmonte Garïzim ifiquadàm fpelunca,&auerterant
cor Samarifehotum,vt Offrent ad montem, qui ab
Oriente quidem,ad Ôccafiün;&: quiab'Ôccidenté,àd Orientem;&
qmaSepfentrione,"a^Mèridiem, 8c qufàMe-
ridic adSepfentrionem;ad montes precantiesjorant vtim-
pleantur,quxScripturadicit : Manfërunt farientes Iegem
Dei, & adorantes fua idola.Nam etfi ipfiignorancfita illic !
cfleklola, fieri tamen non poteft, vt fiilfum
dicat Scriptura. • ,
, " &r . ' : :
f i s S' q ™ -