S. yimftaßns Sïnaita, ln fextum Pfalmum.
imbellis&pauperis. Sta: nihil metae. Supcreft tihifpes -folumirilancem fufilatam iniecerunt,& h?c deprefla eft,
felutis: egoproterefpondebo :ego afiimam meantpro te & chirographa quaeinalteraerantdifiedlafuere. Excla-
ponam, quon?odoDominus pro,nobis. Ne m etue,fili:)' maruntitaqueiun<$is vocibus Angelidicences:ViuitDei
StarCrqde mihiChriAus me mifit, vt^biveniam pecca- | benignitas, cprreptaq; latronis anima fecum earn abdu-
torum adferrem. Ego pro te mortem fubireparatus fum: j xerunc. Vcram sethiopes cum ignominia fiigerunr. Hxc
in me veniat fanguis, quem effudiftizin me lufeipio onus
peccatorum tuorum',in meam ceruicem. Poft hæcfubftir
tft iuuenis : arma procède treniens ac fimul vehementer
piorans: & cum ad Ioannemaccefliftèc, falutabat ilium
gemitulacryn^irumfuarum, nec quidqUamadfeexcu-
fàndum eloquipoterat.-dexteram vero fiiam lànguine etr'
iamnum cruentatam abdebat. Verum Ioanngs'latronis
dexteram exofculabatur, cum iam lacrymis bàptiZata effet:
neq; deftitit prius quam iuuenem fecum in Ecclefiam
induxiffet, dato omnibus exemplofinceræpoenitentiæ,
& conipedorefürredionis crophæo. >
Quam autem vèrefîde dignafint,quç iam diximus.te-
ftantur ram quiin crùce latro per fidum verbum ferqatus
eftjtum 8c alij improbi plures pér poenitentiam feruati; in
vbividifièt medicus , cum primum e.uigilauit aflumptis
veftibus curriculovenit ad valetuidinarium, & accedens
ad lë&um latronis, reperit corpus eius etiam n u m calidü,
animaiam adDeum prqfeéta,ïudariumq; plenum lacrymis
oculis irnpofitum iacebat. Ex iis verp, qui in propin-
quo decumbebant, cum intellexiflèt, qualemnam cófef-
nonem adDeum latro inftituiffet, arripuit fudarium, &
redaad Imperatorem pientiffimum contendic,oftendés
eiillud harranfq; omnia qu$ & in fomnis viderat,8cade-
cumbentibusinvicinolocoaudiuerat. Pixititaq; Impe-
ratori.Gratias agimu&Deo, pientiflime Domine,nam aC-
cepimuslatronemquidem olim faluum effe faélumper
confeflïonem, cceleftis Regis in crace fadtain: at vidimus
etiam tui Imperij temporibus lacronem per có fèffionem
quibus& ille, quinoftraætatefubMauricioChriftiano- | faluumeffefcnftum. Hæeetfiaudictes veraeflècredimus:
rum Imperatore fuit. Erat latronum Prinéëps quidam in | confultum.tamep putamus terrificam mords horam prç-
**• ' • o . u e n i r e , & p e r p oe n i t e n t l â m a n t e a i è p r æ p a r a r e . Quamenim
multi,putas.de repente abripiuntur ,qui neq; loqui,
neq; flere,neq; teftameritum condere jjoflunt? Quilnam
Thraciæfioibus crudelis & inhumanus, ac talis quidem
vt itinera ilia infefta redderet. Hune cum multi milices
acLatrunculatores omnibus adhibitismachinis compre-
hédeie ftuftratehtaffent, eo audito diuiniffimus Imperator
Mamicius perquendam adolefcentem Latronum'
diici facra,quæ de collo ferebar,mittit: Et etçe tanquam
diuinam virtiiteni reueritusRegis fermönem abiedtis La-
tronis m6ribussvouicalæ in more manfuetus^Regi ad pe-
des cumicelemm confeluone accidit.Poft dies non multosfebretentatus
latro in valetudinario , quodSampfo-
nis dicunt,decumbebar,,vbiex vini potuqi phreriefinet-
iam inddit. Çum autem compos mentis f|dfcus ad le re-
dilftt, iuenteq; iam nodke ièntiretje vehemendus premi,
ad familiam mifericordis pbne Dei conuerteba,cur, cum
lacryinis confitens, & venfamfuorumpeccatomm petés
ac dicens -.Nihil peto noui à te Domine benignilfîme : Vt
eniminaliumqüendamante me laèronera , ita&inme
æque lacronem mirificam eftètuam mifericordiam ofté-
,de:ac fûfçipe meas lacrymas qqas hic morci vicinusin le-
duloiacens emitco.QÛp vero modo illos,qui poft'vnde-
cimam hotam venientes nihil digniim meroede effecerâr
admiiifti : eodém & measliàfcfeexigüas lacrymasexdpe,
purgans me atqùe bapcizansin eis^in morte laltem rtiihi
peccatorum condonationem(tribue jtanqua bapcifmum
aliquem.-nec quidquam poftules præterea; non enim pa-
titur h!ec hora,quae iam . . . ad me propius accefferunt.
Yerum ne mihireludleris: ne difficiliorèm mihiexhibeas.
tuam bonitatem ( praeoccuparunt enim me iniquitàtes
meæ) qui vefpCram fèlidter præueni nam infinitate inex-
plicabilià funt meadebica.At vt admififti Apoftoli tui Petri
amariflimum ifetum, ita & meum recipe, benignillî-
me, effundens has lacrymas in peccatorum meôrüm chi-
rographum: accomntiferationis tuælpongia deleas deli%\
dta mea quæ nullaimagine adumbrari queunt.Hæc&his
limilia ad multas horas confitens latro ,ac fudario fuo lacrymas
extergeusefflauitfpiritum , quemadmodum qui
prope iplum iacebant narrarunt. Inlignisautem medicus
quidam,Valetudinariumilludvifîtareiblitus1, domi fuæ
dormiens videt in fomnis circa hanc iplàtn horam, qui
latro mortuuseft, æchiopes multos venientes ad latro ni?
ledtum eum multis chartis, quibus eiusfcelcràcontine-
bantur:poftea eriam duos fplendidos yiros. Cum itaque
ailataftàteracôiecillent æthiopes omnia latronis chirö-
grapha in eam,depreflà efî vnalanx , altera in altum fub -
leuata.Aiunt autem duo lucis A'ngeliznihilne hic nos ha-
bemus reUquumîRelpondit alter, Ecquid pofîumusha-
berePnondumdecimus dies eft,cum cædem & latronum
antrum reliquit: quid boni ex illo requirimus ? H ic vt di-
xerunt, vifi mnt veftigare manibus in leôfco ipfius: fi forte
inuenirène aliquid boni. At cum fiidarium reperilïèt alter
, quo latro lacrymasfùas deterferat,ait ad fociümfuü:
Profeétohoc fudariumlacrymarumeius adhucfùpererat
autem pro fe etiam relpondebit.coniècuturum te illa ho-*
ra lacrymas,quas Deo ofFeras, quemadmodum latro ille
obtulït ? Eaptoptér ne expeótemus, nec in mortis horam
differamus Deo confiteripCccata noftrazquinpotius pr?-
ueniamus faciem eius in confèffione. Neque vero iftnxc
eo a me fcripta lunt, yt molliores ac remiffiores animos
veftros efficiam: led vos excitandi gratia podiis , non vt
negligentiores reddam, fed vt alacriores: quo poftquam.
in hocieiuniorum curricülo egregie certauerimus, vido-
res fadipeccatorumremifliöne,atque adeo ccelorum rer
gno digni habeamur gratia & benignitate Domini noftri
Ielu ChriftijCÜ quoïit Patri gloria,fimülq; fan do ae viui-
fico Spiritui nunc & femper,& in üeula feculorü. Amen.
I S . A N C T I
AN ASTÀSI I SINAITÆ,
PATRIARC^Æ AN-
T IO C H E N I ^Q V Æ S T IO N E S . E T R E- '
ip onfion es de varijs ârgumentis ÇLIV. cum
infigni aiidario publicatç,
x C V R A
T A .C O B I G R E f S E R I S O C l E T A-
T 1S IE SV THEOLOGÏ.
I A C O B V S G R E T S E R V S
Ad Leftorem. ,
Stas quæftiones &c refponfiones edidit fub Anaftafij
Nicçni nomine, GentianusHeruetus, cuius editio &yer-
fioprimo tomoBibliothecse Patrum illigatafuit, & ,
•fine dubio Nicaninomen gemino fiio in codice græco
repererat : quis enim de fuo adiecilfe credat : fedquis ifte
Anaftafius Niççnus ? Duos AnaftafipsNicçnosEcclefia-
ftica monumenta nobis exhibent,in primis illüj'qui con-
cilio Chalcedonenfiinterfuic : cui, vt videre eft A6t.13.e-
iufdemlynodi, Eunomius'Nicomedienfispræfiildicàm
feripfit, qüafi termiuosfuæiurifdi6tionis tranfcendilfet,
&ralcem liiam in alienum agrum mififiet. Alter eft cuius
nomen aliquoties a6tis Quinti Oecumenici concilij fub-
feriptum legimusf •
Virido6t?nec huius,nec iliius opus hoc elfe affirmant,
idquepröpterea, quod Quæft.’77..nobis 64. citetur Canon
concilij Quinifexci feu Trullani, quod multis annis
I
poftduos fupradidos Anaftafios.celebratum eft, Sed ratio
haec rem non conficit : polfet enim quis relpondere.
canonemillumTrullanum à pofteriorealiquo adiedum
agedumalteri hoc lancij addita.illi Dei benignitate, im- 1 élfe, v t&alia nonnulla , quæ ex àiiisâu61:oribus vtroque
ponamus, at que aliquid taödemerit.Moxäütem vt illud , Anaftafio iunioribiis affcrutur.ADicuntigitur Anaftafium
« - - ' ■ : hiinc
Teftatur
Nicephoxationem
habitam
initio qua
oiageliuiic.
CAd Lett or em.
huric quifquis fiieiit, poft fynodum Trullanam & poft
Iidperatores Iconomachos;vixilfe.
V erum G ræcus codex nofter cal a m o exaratus hanc in-
•feriptionempalampræfert, $tv
dyto/ç mcTçoç y(AiSvd,Mix<nis g ozuixtrn iÿimfKcnrx tyzxncAiaif
ccvTio%elacç. Liber, qui appellatur Hodegus feu DUx viafanfti patrie
hofiri AnafiafitSinaiu Epifcopt Antiochem.Habcs ergo hie
Anaftafium non Niçænum, fedSinaicamfeu Antioché-
nura lan6titate 6c eruditione ^edatilfimum ; cuius ante
aliquot annos alium quendam contra Seuerianos librum
nuncupatum Gr^ce & Latine publicauimus. Vbi
plura quoque de rebus geftis & feriptis eius difleruimus,
vt hie ea repetere-fuperHuum videatur.Nec dubito,in tribus;
Vaticanis.codicibus,, cum quibusnofter collacus eft,
Anaftafij Sinaitæ noménîtidem exftare ; quandoquidem
ij,qui cotuierimt,nihil diUerfitatis feu diferepantis ledio-
nis circa titulu annotarunt. Quod pro accurata fua in cx-
terfs diligentiafacere no omifillent^fi vel vnusvel omnes
Anaftafium Micçnum reprçfenralfent.Itaq;open huic A-
nàftafij Sinaitænomenpræfa'ipfî,idq; eo libentius,q> vi-
derem Francifcum Turrianum noftrum in Græcorü mo-
numentis verlatilfimuin, hóe Opfis Anaftafio Sinaitæ feu
Antiocheno tribuère ; ita enim feribit in proemio ad Con-
ftitutiones ClementisRomani,/vbivariosau6toresaddu-
ci t,qui conftitutionesiftas agnóüërunt & laud#runt.
Anaftafius Antiochenus, qui ante mille annos-, omnibus
virtutibus &dodrinis floruit, multas conftîtutiones
Apoftolorum, ex his libris, quoi nunc habemus, eifdem
verbis citât,de non legendis librisGentilium,ex libro pri-
mo;de feparandis ab Eeclefia, quorum peccataalijs nocè-
te polfunt, exiib.za. de ratione recipiendi poenitèntesjex
eodem libro;a quib us accipiendæ oblationes,&a quibus
rionjex lib.4.de Orpha.nis;qui iiifte eleemolynasaccipiat,
& qui non,ex epdem libro; de duplici via altera vitte,altera
mortis,ex principio libri 7 .'de naturali lege dëcalógi,&
de ijs quae prophet düricié cordis fancita efant Hebræis ex
lib.(> .dé Q^dragefima 8c hebdo.madalanda, ex libq.de-
feftisDomini &Saivdorüj& de 7.1horis canonids ex lib.8.
Quanta intern fit huius feriptoris audoritas,exijs,quç
de ëiiis in diuinis feripturis eriiditiorie & vitæ lànditate,
&aduerlus Iuftinianum ImperatOré prodefenfioné Ca-
tholici dogmatis conftantia Eùagrius lib. 4. hiftoriæluæ
feribit,perlpici poteft,qui inter alias eius laudes,in diftol-
uendis quæftionibus acutum &perlpicacem fuilïè teftatur,
quælaus làtis indicat ëius elfe librü variârum quæftio-
num qui eide inferiptus eft,quem ôftjyiv appellauit.Quod
enim in eo libro âuaores Anaftafio pofteriores citantur S.
tyaximus monachus, Ioanncs monachus cognomento
Climax: NicephprusGonft'antinop. qui côtralcpnoma-
chos feripfit, idejn hic faétum eft, quod in librp quâéftio-
num Anaftafij Alexâdrini ad Antiocl^umprincipe, quem
Athanafij elfe non Iblum hicA^iaftafîus, ledloannesDa-
mafeenus cum alijs teftatur ,àn eo tarnen libro ferüntur
nunc autftores Athànafio pofteriores S. Epiphanius, 6c
Gregorius Nylfenus.Ego vero naétus fuiti exemplar Græ-
cumharum quteftionum Athanafij ex Bibliotheca Mef-
lànenfis Archimandritæ; vbi non eft citants Epiphanius,
neque Gregorius Nylfenus ; quiab aliqiro fiint appofiti,
qui; qùæad Athanafij quæftiones pertinentiain his au-
dtoribus legebat, ad fuam &aliprum vtilitatemadiunxit;
fié in Anaftafij quæftionibus fà6tum ëft.
Hæc Tutrianus, qui fimul eriam diftbluit nodum, qua
ratione faôfcumfit,vt in hoc opéré feriptores Anaftafio Si-
naita longe recéntiores citentur.Nonnulla etiam de terrç
lânétæab infidelibus pccupatiône, de captiuitatéCypri
& dé Chriftianisinferuitutem abduélis interlpergunfOr,
quæ poft ætatem S. Anaftafij Sinaitæ accidilfe certum ëft.
Porro Qaiy.ait auétor, feptingentps annos vlq;-ad lua
tempora elaplbs;elfe, ex quo loca Chrifti myfterijs & mi-
raculis conleeratiiv vteft Nazardth, monsThabor, mons
Siô,Bethleé,Golgotha,Relurré6tio,& id gçh9 alia,in po-
téftate &polfelîione Chriftianorüôrthodoxorûfuerint.
Sed non indicat ; vnde compumm annorum incipiat;
num ab Afeénfione Dominiincoelum; an à temporibus
Conftantini Magni; quandpEeclefiæpalfini conditæ, &
idolorü delubra veldirutavél claufafunt.At neuter computus
ætatiS. Anaftafij Sinaitæ congruere poteftj vtintel-
hget, qui rationcs annorum propius infpicere Voluerit.
Qjwpropter noft dubitohanc quoq; quæftionem àd A-
naftâfianas quæftipnes aflumentum elle : nam huic libro
&Athanafiano adÀnriochum,tanquam farragini & cen-
coni,nullius certi argumenti,ea forspbtigit.vt pofteriores
adijeèrent, quæadijciendàcenfebant. Vndehauditapri-
dçm longe plurés quæftiones adAnriochum græce & latine,
quamolimeuulgâtæluht. •
Eandem aleaoifubijtetiàhahicnofter Anaftafius,, cu-
ius^Gentiano’Herueto tantum 93. Quæftiones éditas
fiint; noftçr-codex 154. compleélitur. Primuni quoque
Herueti exemplar, ex quo 93. Quæftiones vertit; valde
mutilumfuifie oportuit.Qupclrcapoftmodum integrius
exemplarnaélus,ad Quæftiones 1.2.3.4.5.^.7.8.10.12.14.
15.17.18 .multa patrum te'ftimonia adiiinxit.N umeri duo-
que qttæftibnum non concinunt vbique cum numeris
Heruetianis.Defiint etiam nonnulla-teftimonia in noftro
codice,quæ Heruetus inuenit in fuo.
Inlperfi ego palîîm notulas quafdâ, quibus duriufeuie
di6la molliui,& ob.fcura explanaui, non tamen vfq; adeo
folliciteaut copiofe,neque enim commentârium in hune
auélorem feriberepropofitum habeba. Verfio nondginta
trium quæftiônumeftGéntiâni Herueti;'quæ iam ter in
Bibliotheca patrum publicata eft :4 e qùa non libenter a-
liquid pronuncio, quia’Gentianû tôt interpretationibus,
datum, femper pro érudi.tilfimo viro habui. Quapropter
non feio,qua ratione ex officinqeius prodierit yerfio plane
barbara &incondita,multisq; locis à Grçco textuâlie-
nilfima,quam emendauimus,éxpoliuimus,&adgræcum
fontemhincindeaccornmodaùimus’vt'leéior ipfe depre-
hendet, fi noftram editionem cum prioribus comparané-
rit. Omnia correéla dare, nec otij, nec animi noftri fuit. Si ;
tamen antea verfio fine ftpmacho le Aa eft tomo primos
Bibliothecæ, mülto magis nunc ablque bile legetur,fub-
latis tocerratis. v ; t
CATALOGVS SCRIPTORVM
E X Q V I B V S Q J Æ S T I O N E S
iftæ contextæ funt. '
Biblia facra. . Dionyfius Areopagtid. MS I I ' 9
Clemens Romanus. Gregorius T heologus. ; ; ^ Gregorius Njjfentts. Theo dor et us.
Cyrillus Eierofolymitanus. Athanafm. ■ I loannes Cbryfofiomus. Serinus feu Serenus.
Bafilius Magnus. lofephus.
loannes Climactic. , BufebiusPamphiU.
Marcus Monachus. Clemens Alexandrinus.
Maximus Monachus.. Olympiodortts. s ' Palladius. Nemefius Epfcopus.
Diadochus. Dionyfius Alexandrinus. 9
Ifidorus Pelufiota. Epiphanius. ■
Cyrillus Alexandrinus. Hippolytus.
Ntins Monachus. Origenes. , A Nicephoros Fpifcopus Confian- Sophronius. n
- r Sr tinopolitanus. Irenaus.
LIBER QVI VOCATVR
oinyif, H O G E S T , D V X
v ix .
S A N C T I PA T R IS N O ST R l A N A S T A S lI
naita, Epifcopt Antiocheni interraggtiones & refponfiones de d'p-
uerfis capitibUs a diuerfis propofita. Solutions non
ex fe ipfo, fed ab experientia> & ex facris
Uteris defumpfit. *
11 ■ Q j y a . s t 1 o I.*
Qrndnam fit fignumvert Chrifiiani.
Refponfib.
Liqui dicunt, fidem redlam, & p ia operaveri
Chriftiani indicium efie. Sed Redemptor no-
_ fter verum Chriftianum his non defiriit. Poteft
enim quis 8c. fide bonisque operibus inftruclus altum
[ Ooo 4 _______ mpere;
Andóchia
poftcriori-
bus fzeu-
lis diâàeft
Theopolù, -
Ciultas
Dei.