760
Efriél.
tftbn.i*.
S . Sinâita
ïfiêlm.+9‘
I B0 W&
ffllm.so.
Q j je s T i 9 X E VI.
Jguomodff Deus 3qui per legem mandauit Ifraeliojferre
Jacnficia > dicitperplieremiam : notflocutusjum
ad Patres vejlros de/acrificiis* neque de ho-
locaujtis manda-
ui cis?
R e s p o n s i o.
H Ó c etiam per I faiam fribindicat, dicens: Sanguinem
taürbrum &hircorum nolo:quis enimh^Crequiliuit
è manibus yeftris l Vnde dicit Daaid: fecrificium & obl'a-
tioneni höluifti, hölocauftum & pro peccatonon poftu-
laftLHinc perfjMcuum'fit,primariumfcopum legis ho effe
fecrifidoram óbiatipnem,neq; Deum pr^cipue höloc'au-
fta qu«rerei-fed eum fe demitcéreMillorumimbccillita-
tem:Q^nd<>ënimvitulamfècerunh&-t)iis,quinonerat
facrificare aggrédiebantur: tuncpoftlegerrt,datum qüoq;
eft pisccptumdcfacrificiis: Vtquifemel adea, qu« noriè-
rant>aniroi frii ftudiumtranftuleran.r,’illud vere traftsf^rrct
ad cum.qui eft re vera Deus.Quandoautem per figtja plu-
riina, ^pródigi^prpcedente tempore,eius habuërunt e-
tiam eognirionem, tametfi obfcuram SC tenuem,tüncper
-Prophetas teprinjiroblatiories brutorü animaliü, Sc dicit:
Nonaccipiam ex domo tua yitulosf tfeq; exgregibustuis
Kircos: nee comèdara cames taurorü, necfangiunem hir-
cörum bibam. Et: num annis quadraginta fecrificium ob-
tuliftis mihiin defcrtp,domus Ifrael? mifericordiam enim
voloj &nonfecrificium:Er;Ecceobedientiaeftfupra.fe-
crificium: Et: iacrificiüiaüdis glorificabïtiTie. Qmmpbré
dicit:Laudabó nomen Dei mei cumcanacó^mag'uificabo
ipfominlaude , & nlacebitDeoiupervitu|umnoucüum:
facrificium enim Deo cftSpiritiis coritrinls. Hoc eft ergo
quodlocutus fiim ad Patres veftrós de facrificiis: hoe éft:
nbndelaótabareis, fed ad eorum imbeallitacé me dernit-
tebam.Vndeiuift^dicitpeiEzechielé: Dëdifeis pnècepta
nonbona,&iuftificationes in quibu^ionviuehcineis,&
polluam ipfos in eorum dogmatibus. Hoe e ft: don fiint
prscepta digna-mea lenitate &clementia, neq; conueni-
éntia bonoiugp, quod eis volebam impónere : dura'autem
, & iwnLegislatotis cpnfuetadini, fedeorum qüibus
ferebanturle^s,; ihfolentiae neceflaria/& conuenientia:
An non eft enim durumfugerc ïnortuum, quodquidem
omnesfifturifiimus? autmulierém qu«peperit,intenm-
mundacenfeii muleis djebus,*qu« hiit inftrumentum 0-
peris Dei Opificis: aut.domum fo lucre, in quafuitaliqua
cicatrix fèurimain pariéèibris aut trabibus ? Npnertim di-
cetquifpiam, peccaffe parietes aut trabes)5 fed duro fie-
nö voluit per hare domare duri cordis populum HeL
breorum. ■
O . .
Ex cenJHtutionibus <^4poJlolicis.
Lib.6x.2 1 .
Lex eft Decalogus, quam antequam populus vitulum
(hoe eft, Apim >Ëgyptium) feceret, Deus eis tulit voce,
qtue audiretur. Et ideo lex diciturpropterea quod fecun-
dumuaturam iufte facit iadicium: eft enim bona,& mini-
meafferensneccflïtatem. Vnde dicit :'Sifèceris mihialr
tare: non dixit, Fac -, fèd, fi feceris: necnecefïitatemimpo-
liiit, fed pdteftati permifit4 vtquie fit libera: non enim e-
get Deus facrificiis, vt qui miriime fit indigens j-fed vt qui
Tciat, iafn prius pium Abèlem & N oe, & Abraham, &
qiiideinccps fiint fecuti, ifton iufibs, fednatutali lege mö-
tps, ex feipfisDeo obtuliflê Sacrificium, quodg^ati eft a-
nimi: NuncquoqUe per-mittit Hebraeis, non imperansj
fed fi, ve.lint, concedens; & , fi reéta mente obtulerint,grata
gypto j & negarantDeum, qui per M ofem eosvilitauitrn J
àftîidiPne} tunc iratds Deus(vt in quem fuiflent ingr ati ) li
eos vinxityinculis infolubilibus, bnerum opprèffione, %c ^
catenaeduritia:nec dixitamplius ,fifeceris; fed, Fac altar !:
tare, &aflidrie facrifica ; es enim immemor & ingratus.|
Propter cordis ergo eorum duritiem eps adftrinxit, & ad ;
ciborum, & ad animalium differeri'tiam, fiufta difimdio-;|
ne mundorum& immundoriim ; etiamfi mundum eflec
omne animal; vt façrificândo, feriando^ fe expiando, Sc),
qüæ fünt huiufinodi obferuando , Deus eis veniret in)
mentem, qui hæc eis præcepit, necèius oblhiifeercntur. ,
& accepta habcens eorum Sacrificia. Et idcö dicit: Si
cupisfacrificare, nonmihiegenti facrifica: nullius eiiim
egep: meuseftenim of bis terra:, Sc plenitudoeius.Quan-
do autem hontm fucrant immemores , Sc vitulum pro,
Deo -ifiupcaruntj & ei adferipferunt caufam exitiis eX i£ -
gyptOjdicentessHi fiint dii mi IfiaeEqui teeduxerüt eXi£-
E x Theodoreto, de curandis affeciionibus
Grac amas
Populum enim Ifracliticum, quiplurimunvtetripus in
Ægypto contriuerat, & indigenarum prauos mores acce- ]
perat, & idolis, & dæmonibus fàcrificare ab cis didicerat,
ludereq; & chords ducefe, «muficis obledari orgaaiis,
& adprauum eorum habitttmperuénerat,volens Deus li-
berare, fàcrificare quidem conceffit, atnon iis * qui fiilfo
hominabantur,Ægyptiorunl diis,fed ipfifpli ofîerre deps:
Ægyptiomm.In dcoram enimnumemm olim referebant
Ægyptîi , & Bouem & Ouem, & Capram 8c Columbam
ôc.Tiirturem, & qqædam alia ex iis,qiue rion furitçfculen-
ta, fed & quæ etiam appellantur immunda. Neergofegrc
ferrent, y t quibus, illisdiis omnino effet interdibtum'qni
videntur; dïis quidem fàcrificareprohibuir; ipflaütemyt
fàçrifiçarent ea, quæ ab ipfis nupér adorabaritur, lègcfàn-
xit: extêrreftribus quidem bouem, & capram,& ouem;ex
volucribus autem turturem & columbam fàcrificare qiii-
dèm concedens, propter eorum imbecillitatem ; iubens
aptein fàcrificare ea , .quæ ab ipfis colebanïur, vt ex eb
quod fàçrifiçarent,difeerent non nominate,neé exiftima-
re deos éa, quæfàcrificabantur. Propter eos quoque iuffit
nonvefcifuilliS carnibus, quoniam iis folis vefeuntur Æ-
gyptjitabaliis, tanquàm diis, abftinentes. Cumenimirn-
mqndaexiftimareea, lege fànxiffet; iuffit vefci iis,quæpro
diis colebantur, vtvidcrentmcontemptibifiâ, qu*abi-
pfis Comederentur. No'n ergo facrificiis , aut organorum
lbnis indigens Deus iuffit fàcrificare, & organa pulfere:
fed ad imbecillitatem eoram, vetercs curans affedusjhæc
legefànxit. v : '
Q_v æ s t 1 o XJL V I I . .
» Jgualia & quantafmt3qu£ mfpiritufeceruntdi-
uinus Elias & Ehfkus ? , ,
R E S fO N S IO . ...
C Liasfeptemfecit Qpera, qùæfenthæc; Triùmanno-
-Ç-’rum induxit ficcitatem. Exiguam farinamauxit, ôc
lifieiim maximagratia dpriauit, excitauitfiliumviduæ eignem
deduxitè coelo fuper fàcrifieium, xeduxit pluriias,i-
gne eombûffit,quinquagenarios, & eos, qiu cumipfis e-
iant, ôc diuifitlordanem.
Eltfitus autem quatuordecim.
1. Diuifîtlordanem.i.Curauit aquas fteriles &lethale$.
3. P ueros infolentes3cmaledicos per duos vrfos occidit,
quadraginta duos. 4. In aquç pènuriafluuium induxit,eb^
que etiam fim1^ parta eft vidoria contra Moabitas. c.Qlèi
perparum,auxit plurimum. 6 . Effecit vt mulier fterilis pa-
reret filium. 7. Et hune ipfiim mortuûm excitauit. 8).Mor-
tiferam decodionem reddidit falybrem, poftquam alriit
in fame centum virbs viginti panibus,&paiicis legümini-
bus,àdeovtfiiperelîèt.c).NaamanSyrûmàlepraliberauic.
io.MinifiEofii'oGiezilepramNaamâintulit.ii.Eftecityt
ferrum exaquaenataret. ia.EÔecit vt hpftescçcita,télabor
rarent, nec vidèrent. 13. Effecit vt effet magnaifrumenti &
hordei abundantiajugatishoftibusprçdidaetiam morte
eius,qui non credidit. i4.Proiedum mortuum fuo corpore
exçitauit.Impletum eft & quod prçdixërat fore,vt multi
intentent abHazael, &alia qqa: de eodixerat:
i
c
Dan, il.
îm m
Efiid+i.
D
Zachar.9.
Daniel, jrl ~
Matth.e 4.
Jïÿtafijones. 7 6 1
i Qj æ s t i o X L V I I I .
'gualtfnam fia tu a , qua apparuit N a-
buchedonofori
~ R.E s P ON S ! o.
Q.Tatuailla eràt figura regnorum totius mundi: in iis au-
O tem regnis tunc regnarunt Babylonii, vtqui effent au-
reum caput ftatuæ : deinde Per&,tanquam argenteü ; deinde
Graeci ab Älexandro,tanquam aê$: poft eos Romani,
tan quam felriim ; ptPptereà quod effent fortes ab validi;
poftea digiti pedum j vçbfteriqaritur futuræ D emocratiæ)
diuifàe in deceni digitosftatriaé;iri quibus erat ferrum terra|
miftum.Tandem abfcifiris fuit lapis fine manibus & per- ;
euffit ftatuam : ferro enim cum tefta nuxto,cùm id jprocef - >
fiffet ad frimmos vfq; digitos,&effent hommes inter fe no
confentièntes; quid aliud expedari debébàt, quam Ghri-
ftus veniens è çoelo,vt mundi rçgna traiisferret, &: excita-
ret regnum coelefte,aeternüm,regnum fciliçetSandorum)
quod non interibit,
È x tiyppolyto in Banielfm.
Cum enim tibiaeferreae;quæ nune dominatu obtinent)
ad veftigia pedum &digitos procefïérint,cOngruenter ter-
rijjiflis beftiae oftêrifiôni j ficut eft fignificatum priori bus
terhporibus, ècoelis veniet lapisqui (percufîà ftàtua, &
contrita) transferet oinniaregna, $ç dabit regnum Tandis
Altiffimi.Hic eft,qui fàdus eftmons magnus, & impleuit
tetram, de quo di&um eft : Cohterriplaßar in vifione no-
6lis;&eccecumnubibus coeli veniens tanquam filiusho-
minis,&vfq; ad antiquum dierumpemenit;& ci datus efi
principatus & honor,& regnum; & omnespopuli,tribus,
& linguæ feruiént ipfi,po teftas eius æterna quae non tranfe
ibit, Sc regnum eius non interibit.
E x dialogo Origenis cum Megethio Mar-
cionißu.'
Megethius ait:Daniel dicit:Làpis excifris eft ex môte fine
manibus,& pereuffit ftatuam, & fecit eam tanqua pul-
uérem,& efïlata eft à vento.Oftendicur ergo Chriftü rion-
dum veniflemam fi veniffet,non effet aliüa regnum in terra,
vt dembnftrat Daniel. Ex eo autem,quod fribfiftunt
omnià régna , perfpicuum relinquitur hondum veniffe
Chriftum,per Legem & PropHetas prædicatum.
Re]j>onßo Origenis,
V tvidetur, nudas dicis elle feripturaS,nec eiufmbdi, vt
çadantfribintelligentiam; Prophet« enfin & Eiiangeli-
um duos Çhrifti aduentusapertè indicant;vnüm primum
feilieet in humilitate, fecùndiliri, in gloria : De primo fie
dicit Ifàiasî Vidimus éum ,& non hàbebatpulchritiidi-
nem,neq; for mam,fed forma eius erat indeeorä,.delicieus
præter fifios hominum. Et,Ecce filiusmeus, qüèm elegi,
a iledus,qui placuit anima: meæ. N on conte'ndet, neqiie
claraabit,neq; âudiet qüifpiam vocem eius,in plateis. Ga-
lamum contritumnon confxinget, & linum frimigans n5
extinguet. Et Zacharias : Lætare valde ftliaSion, prædica
filia Hierufàlem : Ecce rex tuus venit tibi manfiietus, fe-
dens friper afinum:& in Euangelio dftenfrim eft, quod in-
fidens, afin© ingrefTus fir Hierufalem.Paulus quoq; fecun-
dum,èumq; gloriofrimaduenmm Ghriftinouit; itaferi-
bensfiniufiri D ei,in voce archangeli defeendet D ominus
de coelb.Et Daniel vidit tanquam filium hominis,per riu-
bes venientem. Dicit etiam in EuangèIiô:Sicut frilgur exit
î ab Oriente, & apparet vfque in Occidentem,itaeritad-
uentus filiihominis; öftenfrim eft ergo friiflè quidem pri-
mum eius aduenturii inhumilitate,iècundumautemin
gloria. Qmimobrem de fecundo eius aduentu, hod dixit
Daniel : Tune enim omne regnum & potentia.ftifïblue-
tur,& regiiabit Domiiius folus in fiecula.Vos autem Valde
decipimini non intelligentes Scriptufas, neque virtutem
Deijfed omniaconfunaentes,& res & tempora. Eos enim
qui pie volunt feripturas intelligere, oportet exadte & accurate
diiudicate tempora, & perfonas, & feopum eius,
qui loquitur.Hæcyero qui non diiudicat,in muita in ci dit
abfriraa. . . .. ..
* A rationc aXenum eft, &abfurdum,inftitutiacfcojp
yim non attendere, fed didiones:eftq; hoc proprium non
eorum, qui diuina volunt intelligere, fed eorum, qui nu-
dos admittunt fonos,& eos vfque ad uures frifeipiunt ex-«
trinfecus,n on tranfeun tes ; neque Voliuit feire,quid ea di-
brio fïgnificet, & qubmodo eam opèrteat declarare per a-
lias, quæ æquaelm vimhabent, & frintfignificandores Ôc
claribres,afngunmr enim dementis & literis intelligëntiç
haudperuiis,& iyllabisac verbis ignoris,neq; animæin-
telligentiampenetrantibus, fed extra circüm labia ôcau-
jesperftrepentibùs). •
E x Magni Bafilii Dialogico.
. . Oportet ex auditoribus, eosqüi diüinis feripturis infti-
tuti funt,examinareeaquæ docenturàDoétoribus : & e a
quidem admitterë,qüæ confonaritfàcrisfcripturis': aliéna
reiieere, ôc eos qui iri eiufinodi feripturæ àduerfàhribus
placitis manent, vehementer auerferi : Væ,inquit,homini
ber qùëm feandalüm venir.
Qj æ s t i q XL IX.
Jt^utcnamfin t feptem tnfurïofa : qua v id
it Zacharias?
R e s p o n s i o.
ET conuertir me àngelus,qui loquébatur mihi,& dixît
ad me : Quid tu vidés ? Et dixi : Vidi,& ecce candelabrum
aufeura to tutti,& lucernula friper îpfum, &feptem
lucernæ,&fepteminfuforia,&duç oliuç mperillud:Et dixit
mihi angelus -.HoceftverbumDomini. Quis eft ergo
candelabrrim?S.Maria.Gur autem caridelabrrimîQüoni-
am materiæ expertem lucemgeftauit, Deumincarnatum.
’Gur candelabrum totum aureum? Quoniam poft partum
manfit virgó,dicit enim:Hæcporta erit claufa, & nemoih-
trabitpeream,fedDpmimisDeusfblusintrabit, & fede-
bit,quoniam ipfeeft düx;& egredietur, & claudet portam
poft fe. Quod autem vterus fit porta,teftacur lob, diceiis :I
Curnon cónclufifti portas Vteri matris me* ?
Quid eft autem lucernula ? Deus verbum incarnatum,
dicit eilim Ifaias : Propter Sion non tacebo, & propter le-
rufàlem no quiefeam,donee egrefîà frierit,tanqua lumen,
iuftitia mea; fàlutare autem n?eum tanquam lucernaar-
debit. Qmenam frint feptem lucernae?Septem leges fingu-
lares: dicit enim ,.Lucema pedibus meislex tua : ôducer- :
fia mandatum legis & lux. Quod fint fgptem leges, audi :
Prima lex eft ea, quam quilibetanatura infitamhabet,de
qua Apoftölus: cum gentes,qu« legem nónhabent,natu-_
ralitèf ea,quae frint legis fàciunt, eiiriinp di legem non ha-;
béntesfipfi funt lex. Secunda éft quaéper vifrim eft: quem
enimDeum lexpraedicat,eum vifris probat jper res creatas.
Nam eX rerum creàtarum magnitucunè,pulchritadine,& .
coniieriienti proportione , earum faâor confideratur ÔC
cèrnitun Tertia lèx èrat,ilhid de ligho mandatum : * dicit
enim Apoftolus : Lex quidem fanóta, & mandatum fan-
<$him& iriftum,& bonum.Quarta quae tempore Noèfriit
ifinubè. Quin;a,quætempore Abrahaefuit;per circriinci-
fionem. Sexta,lex liter*. Septima,lexgratiae. ÇÇiod gratia
legemhabeatjteftatur Apofiplus : Alteralteriuaonera
portate,&ficadimplebitis legem Chrifti. Dicit autem
Ifaias de Sion exibit le x , & verbum Domini de Hierufa-
iem,Sc iudicabit inter multas gentes.
* Quænam funt feptem infririofa ? Septem dona fpiritus
j fàn&i, vt dicit Ifaiais : Egredietur virga à radice Ieffe,&flos
è radice afeendet, & requiefeetfiiper eum Spiritus fàpien-
ti«, &intéîleéhis : S piritus confilîi & vî^risiSpiritüs fei-
i enti« & pietatis , Spiritus timoris Dei implebit ipfrim.
Qj^enàm frint du« oliu«? Duo teftanienta:ficiiti enim o-
iea habet folium fèmper virefeens : ïta etiam duo tefta-
Bibhoth. Vet.Pat.Tom.i}. S s s 5 •menta,
£
•Sequentiâ
aWcribütur
S.Dionyfio
Areopagitç,
in cdit.H«-
ueri, neccô
parent apud
Oxigenem
Dial.i. con
tra Marcio-
nid as'. Vere
enim funt
Areopagitz
in lib. de di*
uinis nomir
F
Matth. II.
Zathdr. 4.
G
leb fi »
IfaUSl,
Pfilm.nt,
RemBi. a.
H •
* Adamoin
Paradifo tra
'ditum.
Reman.
Çalat.6.
£fai*b