Iàannis Maxentii
Natura Sc
Voluntas >n
Deo vnuiu
funt.
teiäus qusftionis prorupit indaginem, dilanim éftibidè
Co aliquidquxrere. Nunc vero quoniäm nimis impium,
& carholicis dogmatibus ('quantum arbicror) ereditura-
lienum,Dcuin Verbum hariiralitej- humarix naturae vni-
|tum credere, quonam hoc-modoredepolfetintelligi,fi
placet, primitus inquiratur.
,| C a i h o l i c vs.Multaquideminluperioreferrnone
differentes, nullümapud te profedum habere potuimus
quia mensnon länari,fed vincereeupiens, auerläab his
qua: dieun t ur, ad nihilum aliud iritenta eft, nifi y t inueni-
at, quod pro luis partibus eloqüatur: quapröpte’r opor-
tebatquidem nihilvlteriusrecum de re lumma difquire-
ré. Sèd ne nos hoc,defedu potius rationis,quam mode- i
ftia facere a;ftimes,cogimur contra propolitum,tuis óbie-
ÖionibusreJpondere. Itaquedixifti (mfallor) Deum verbum
naturaliter hü man# natura: yhitum credere,impium
eile, & catholicis dogmatibus alienum,quaproptef edr
hoc arbitratus es,planius te couuenitexplicare.
N. Quicquid-nt naturaliter,non voluntate,fed necefli-
tate fieri in têlligitür, & ideo fi naturaliter Deus verbum
propria carni vnituseft, non iam mifericorditer, led im-
puHii naturali hoc feciflè credendus eft.
,; C. Definis ergo vniuerfe qua naturaliter dicuntur, ne-
ceflitate fieri non voluntate i N. Ho earbitror,derdque e-
fiiriem,fitim fomnum non voluntate, fed naturale pati-
, mür,qüod autém non fit voluntate,geritur line dubio ne-/
: ceffitate natura. Hae qua dicis, compofita & pafiibilis
: natura Hint propria,impallibili autem &ihcompofita no
eft aliud riaturaliter,aliud yoluntarie quippiam fcicere,fed
prorlus vnuiri atque idiplum eft. Qwaibi non ali'ud eft
narara aliud voluntas,led natura voluntas eft,& voluntas
, natura.Idcirco Deus verbum,cui nulla voluntas eft acci-
dens, aue natura paflibil is,quum dicitur naturaliter carni
vnitus,non necelütate/edv oluntate creditur hbe fecilfe.
Alioquin quaro,v.trum naturaliterDeum: tredas eflè an
voluntane ? Si eriim voïuntarie dixeris,fequiturVt nonfit
naturaliter Deus. Si aute m naturali ter pprgis aflèrere,erit
ergo iuxtavos Deus neceffitate,riörivoIjintate, quöd de
Deo credere magna dementia eft.Etidep noneftirnpium,
‘ need catholicis dogmaribus alienum^eum Verbiimna-
turaliter propri* carni vnitum credere, ad excludendos
' e° s qni naturam inuiolabilem non credunt naturaliter v-
nitam nature palfibiii,fed perfon* nefcio cuius iam formats
in vtero hominis Deum fecundum gratiam, fiue fe^
cundum illuftracionem, vel certe diledionem fatentur v-'
nimm.
N.Compolitiohem quandam Sc confiifionem mihi vi-
deris uitroducere naturarum, dicens naturaliter naturas
vnitas. C. Quamuis ex diuinitate & humanitäre Deum
nóftrum leliim Chriftum. compofitum fiue vnitum efle
fateamur, co^fufionemtamennaturarumpenitus refugi-
mus,qmavtrafq$ naturas credimus manere perfèdas. N.
Compofitio contraria in telligimr vnitati, q uia aut confiifionem
efficit,aut non caret diuifionc. iEdificia deriiq; o-
mnia,quae compofitione conftant, nullo dubitantelbh
uuntUr,ea vero quae a pigmehtariis a diuerfis rerumnaturis
componimtur,conlu^inlefiint,necvllaresprorlusineis
obtinet proprietatem. Quomodo ergo vosindiiulas, aut
lnconrulas naturas in Chrifto poteftis dicere , qiu C'hriftu
compofitum pra»dicatis ? C.Omne compöfitumpalfibi-
le animpalfibile'aflens ? N. OmQinqpaffibile: C.De non
compohto quid opinaris? N. Profeéto impaffibilitate
lubfiftere. C. Chriftum palfibilem an impaffibilem afi
leriS'?
N. Poftincarnationem prorfus palfibilem. C. Cur ergo
Chriftum filium Dei viuirefugis compofitum confite-
ri, qhemfine dubio dicis eftc paflibilem ? N. Secundum
humanitatem, videlicet, Chriftum compofitum fäteor,
qqia & letjündum humanitatem eum palfibilem credo,fe-
cundum diuinitatem autem incompofitu, quia Sc impafi-
libilcm. C. Quidigiturvnum eundemque fateris ex mui-
ifitate & humanitate poft incarnationem:compofitum,
quern ante incarnarionem conftat fuifleincompofitum?
N. Non equidem/ed afliimptum hominem compofitum
dic9,emn vero d quo aifiimptus eft, idcompofiriim. C.'
Duos filios proculdubio credere, depreiiehderis vnum
compofitum, alterumincompofitum.
N. Negas ergo tu'diuinitarisnaturam eflèümplicéni &
ineompofitam? C. Nullomodohocdenego»; N» Com-
ppfitum fateris hominem, an incompofitum. C. Com-
pofitum prorlus. N . Quomodo ergo negas Chriftum
compofitum eflèj& ineompofimml quern fine dubio Deum
& hominem confiteris ? C.Deum quidem&homi-
nem filium Dei confiteor : ebs autem qui non eundem
Çhriftam filium Dei & incompofitum ante incarnàtio-
;nem,& poft incarnarionem compofitum confitentur val-
derefugip. N . Contradrionem quandam diuinæ naturæ
prædjcare cognofceris, eundem dicens, & ante incarna-
tionem incompofitum, & poft incarnarionem compofi-
tum. Qupmodo autempoteftincircumfcriptadc vbique
diffufa natura cireumfcriptæ & in paruo loco conftitutæ
naturæ lècundum eompofitionem vnirfinifi forte,vt dixi,
aut diuinitatis contradionem aut carnis extentionem fa-
«âamimpielàteris? C.Opiftor corporeain te crederedi-
iiinamellentiam, quam modo contrahiad camé æftimas,
modo extendi cum came pronuncias. N. Abfit hoc ab a-
riimo Chriftiano. C. Quid ergo lentis diuinam elle naturam
? N . Virtutemprpculdubio magnam,&Vbiq; totam. J
C.Totam vbique lecundum totam cam dicis exiliere ? N.
Nonv,tiqj fecundum totum vbiq; eft,led ab ea rationabi-,
ha aliter,irrationabilia aliter,automnilenfu carentia con-
tinenrar. C.Tota lècundum totum in vnoquoqj rationa-
lianimali, ac. particulariter efle cognofcitur. N.Particu-
lariter certe ineft,non lècundum tomm,quiafiriguli quiqj
de plenitudine eius accipiunt. C.Quomodo ergo vbique
to ta eft,quæ non eft in vnoquoque rationali animali tpea,
led particulariter? & quomodo particulariter,quç non ell
GorpuSjlèdlpiritus ? N. Iplà quidem ad leiplam tota, &
fecundum totum vbique eft, quantum autem ad creatu-
ram pertinet, non efficit, vt earn rationale animal libimet
adelle,autinefle fentiat, nifi quantum ipla indicauerit. G .
Deum Verburii in nullo dilunfilépatri te crcdere opinor.
N . Arianorum & Eunomianoram,non catholiCorüm do-
gma eftjdilfimilé Patri filiüin pâtre aliquacredere. G.Per-
lèdùm enim^icüt eft patri çqualis,propriæ cafhi cjrcitis v- i
nttum,anfecundtimàliquid vnitum,& lècundum aliquid !
no vnitum ? N. Paulus docuit,in quo lùnt omnes thelauri
làpientiæ &-£èiériæablcoiïdith C. T otä ergo & lècundum
comm,vteftperfe<StaDeiverbidiuinitasçqualispatri,car-
m vnitaéft ? N. Nullushoçdubitàt Chriftianus^ C.Qmâ
igitiir contraéHonemdiuinitatis,an‘ extenrioné earnis'fe-
Ctamaflèris,quianonpoteft,vtdicis,incircunlèripta&'V-
biq; difiulà natura circunfcriptæ, &paruo loco conftitùtç
naturæ lècundum compofiuosiem vniri ? N.Neqj naturæ
contra6idonem,neque extentionem humanæ faâamaflèr
ro,quiâ.hocpropi'ie corporumeft, non âutëm Ipiritus & 1
virturis,quæ carni vniri lècundum eompofitionem non .
poteffc, præfertim quum indrcunlctiptafit,'vtdixi, verbi
diuinitas,& omnia continens. G. Compofitum dicis lùb- J
ftinerehominem, an incompofitum ? N. Compofitüm. \
•G.Exquibusrebus? N. Ex anima vtiquc&carne. C. A’-
nimam conlubftantialem carni aflèris, an diuerlæ natu- ;
ræï N.Diuerlæpmnino. C. Ytriim quia-non fit c â ro ,& ‘
.-fit corpus,quia qiiamuis omnis caro corpus,non tarnen o-
, mne corpus caro eft? N.Nullo modo ego corpus dico ani-,
mam efle. C.Qmd ergo dicis i N.Spiricümfine du bio ,lèd
non incircunfcriptum.C.T otamfateris earn diffulâmper
lingula mèmbra, an maibrem qniden^partem eiùs in maiore
membro,minorem vero in minore ? , N. Totäin vnoquoque
membro corporis fin earn eflè credç,quia licet fit
circunlcripra, parabus tamen earn cohftare nullo moder
, opinor,quia truncatis membris corporis, iplà integra pér-^
lèueratX^i ergo anima,quæ non eft corpus, lèd IpiritiTs^.
carni lècundum eompofitionem vnita,nullä contradio- ;
hem in minore, nullam èxtèntionem in maiore patitur
membro,lèd fine lùiçonfufione, totàinmaiôrè , tota efi-
"fe creditur in minore: quo paéto diüinitas Dei verbi fe-\
cundum compôfitionempropriæ carni vriità,contra€tio- -
nem aut extentionem fiue çoûfiifionemluftinuille cretié-^,
da eft? Exemplo enim animæ ad carnémfaétæ vniri onis,j
D 'ùlogi Lib. I ƒ.- 389
quamfecundum compofitipnemfieri rionnegafti, omnes
dojStoresEcclefia; & illuftres viri Dei verbi ad propriam
carnem vnirionem fa&am docerc monfträntur. N.Omne
compofitum partibus conltare nulii dubium eft j pars aur
tem minus eft quam totum, eft ergo Deus yeibum pars
Chrifti,quem ex diuinitate &humanitate compofitu afle-
ris, & ii Deus verb urn pars eft Chrifti,& Deus verbum iuxta
vos minor Chrifto,cuius & pars eft,quodfi pars Chri-
1H Deus eft,quomodo Deus,fi imperfectus eft? C.Nori eft
imperfectusDcus verbum,quia non vtperficeretur aflum-
ptione carnis indiguit, fed vt caro perficeretur inmeliiis
commutata, carni le vniens,compoiitus fa&us eft qui ante
erat line dubio fumme fimplex&incompofitiiSjpcrfedul1
queper omnia,vtpotc Deus.Scriptum eniin de eo cft,quia
bonorum noftrorum non egeat. Nihil enim illi contulit,
aut detraxit, aflumptapro nöftra laiute humana natura,
quam vnirione fua iftfe potius ineffabiliter giorificauit.
Neq-, minor eft Deus Verbum Chrifto, quia ipfe eft Chri-
ftus;nec feipfo minor efle poteft,&aflumptacarne idem
manfitDeus linedubitationc perfedus. Alioquin fi &poft
incarnarionem negatur Cliriftus eflecompofitus,manfit
ergo,quod erat amtea, fimplex &incompofacus.Et quia res
fumme fimplex & incompofitanullamomnino in fe reci-
pit paflionem,ficut luperius etiam ipfe profeflus es,non eft
ergo iuxta vos Chriftus jphumana felutc perpefliis. Siau-
tem fimplex manens & incompofituspaflus eft, iam non
fimplex incömpofita natura eft impaffibilis. Qupdfifim-
plex & incompolitanatiiraimpaflxbilis non eft, ergo pafe
hbilis eft Chrifti diuinitas. Si autem Chriftidiuinitasim-
paflibilis permariet,ficut & verum eft,reftat vt natura fimplex
&inc6pofita non fit paflibilis. Quia quamuis Chri-
itus diiunicatis Cax fimplicitatem & impaffibilitatem etia
poll vnirionem pompofitionemqj conferuet tarnen pro-
p:er vnitam fibi carnem iufte ad ipfam compofitus efle
credendus eft. Quaprbpterdumnon vis poftincarnatio-
nem Chriftum fäteri compolitqm, aut diuinitatis eius naturam
eprnpofitam 6c pailibilcm conuinceris credere, aut
C-rte Chriftum, quern etiam poll incarnarionem fimpli-
cem & incopolitum, vt erat antea, afleris, nullatenuspaf-
lum pro humana fidute tefteris. N . Nec diuinam naturam
palfibilem credo,quam fiimnie fimplieem Sc incompofi-
ta.ndico,& Chriftum pro humana laiute paflum confire-
or,quia non Deum tantum,fed &hominemeumagno-
feo.Qugro autCjVtrum eompofitionem hanc in vulua vir-
ginislaitam afleras, an poftquä p.eperit filium luu primo-
genitum. C. Invulua prorlus. Nam quomodo Deum natura
crederem,quem fecimdum eompofitionem carni v-
C.Qjupniam fijbjiomine templi, alium infepultum, ali-.
um fi^ultum mini videris aflerere,templu qüidintcllims/
iiplacet5lucidius manifefta. N. Mca expoiitione noiun-
diget,quqdab Euangelifta conftat expreflum. Denique
poft illam debent vocem expofitam dicenris:Soluite teni-
pluirihoc,&iritriduo refulcitabo illud,mox fequutus äd-
iun^t:Hocautemdicebatd6templo corporis äi.C.Co r-
piis hoc Dei,an hominis efle dicis ? N.Horrifiiis fine dubio
nitum fateoi^fipoft partura compofirioncm naturaru ad-
fererent ? hsec enim nec copofitio, nec vnirio creditur,fed
aiterius in altero habitatio.N.Docuifti ccrte,quod multis
hactenus yerborum ambagibus cegere videbaris, compo-
litionem nullatciius natUrarum feruarc proprietatem. C.
Quonam modo compofitionem^dqcui^naturarum non
feruare proprietatem» N . In eoj-quod inhabitationi earn
contrariamiudicas. C . Sicut non confundit naturas vni-
tio,itaneecompofitio,quianecanimae & carnis naturie,
qusfecundum eompofitionem vnitx lunt, confundun-
tur in fefe, Aiterius aute in altero inhabitatio prorfiis duor
rum eft. Deus autem Sc homo non alter in altero eft, iedi-
dem Deus idem homo eft. N.Quamuis fecundum vnirio*
nemvnus id^mque fitDeus & homo, fecundum naturas
tarnen alter Deus eft,alter homo. Namfiipfe Deushomo
eft,etiam fecamdum naturas, quomodo nondicit: Solui-
teme,fed, loluitc templüm hoc, & in triduo fufeitabo
illud.
c C-iMirorte voces ,euangelicas,quas tuiscrcdis aflertio-
nibus, conuenire memoria retinere,eas vero quas tuis partibus
agnofeis eflecontxarias, quafi nunquä audicris pr«-
terire. An verq qui dixit: Soluite templum hoc, non ipfe
pqft infuiumamuliere luper, caput luum vnguentum di-
xifle fenur:Sinite eam,bonum opusoperata eftin me.Mit-
tens hamque ha:c vnguentum hocin corpus meum, adfe-
peliendum me fecit: cernisnonaljumeflefepultum,nifi
eum cuius &templu eft?N.Si ille fepultus eft,cuius & tem-
aflumpti. C. Si hominis adfum^ti hoc corpus eft,cor-
pus ergo hoc aflumpti hominis templüm eft ? N. Non eft
tempiura aflumpti hominis, fed eius qui iftipfij habitat in-
uifibiliter. .C.Etqtiiseftinilifibilis templum inhabitans?
N.Deusprociildubio.C.Eft ergo corpus,nonhominis a t
fumpti,vcafleris,fedDci cuius & templum eft. N. Si corpus
eflet exanime, in quo inuifibilisDeus habitaret, eflet
vtiqj corpus Dei,non hominis aflumpti. Verum quia corpus
animatuiri eft , in quo habitat Deus, eft corpus nöi*
Dei,fed hominis aflumpti.C.Non ergo corpus,fed homo
templum eft Dei, quia in corpore ammato ( quod eft fine
dubio homo; alferis habitarc Deuminuilibilem.N.N,um
tibi hoc non videtur ? C^Ablit: hoc enim omnino contrariura
eft Euangefiflfe expofitioni,qui dixit : Hoc aute non
dicebàtderemplo hominis lüi,fedde templo cörporisfui.
N. Vt mihi videtur, animanon credis habuifle Chriftum.
E #
C.Procul âme omnino fit ilfci calumniâ. N. Qupmodo
ergo quafi contrarimnrcfpuis,quo(ü nobis Deus dicitur
habitare in homine, fi corpus animam habere Chriftü. fateris
? C.Quia corpusnonhominis aflùmpri,vt tu aflèris,
fed Dei coniiceris,cuius & animam eflè credo,&ideo non
Dcuminhomine,fed Deura in corpore præclicof Alioquin
nihil eft aliud dicereDeum in homine,nifi hominem
Deijficque non iam Deus homo, fed homo Dei intelligi-
tur Chriftus,quod de omnibus qui Deo fidelitef feruiunt,
didpoteft.
N ^ i corpus Dei eft, nonaflumprihominis,curnon di-
&um:Nifi mànducâueritis carnem Dei; fed carnem jfilii
hominis,non habebitis vitamin vobis ? C.Quainuis carp
fit filii hominiSjipfa tamen caro filii hominis caro Dei eft.
Namli caro Déinon eft,quomodopoteft vitamætcrnam
præftare credenribus? N. QuiahocilliàDeo fibi vnito eft
præftirutum. C . Si Deo vnita eft caro, quomodo non eft
caro Dei ? N.Quia contra manifeftam Euangelii vocem.
inuerecunde contendis, quæro,quis eft qui adpafliónem
properans,didt difeipulis fins : Avcdpite Sc édité ex hoco-
mnesjhoc eft enim corpus meum, quod pro vobis flange-
tur inrçmiifionempeccatorum.
Ç,Illeeftnimirum,qui dixit : Ego lum via, veritas & vi-
ta.N. Vita ergo manib us comprehenditur impiorum, vita
crudfigitur, poftremo moriturvita, & fi vita eft mortua,
quis vitam mortuis præftare credendus eft? C.Si is qui vita
eft , non eft cmcifixus , &mormusft>erare#ûtain mortui
nuilatenus debent. Veruqiuacrudnxuseft,&mortuusis
qui eft vita, non me, fed beatum Petram ad ludæos audi
aamantem: Petiftis,inquit, verum homiddam donari
vobis, audorem vero vitæinteremiftis. N. Quamuis au-
6tor vitæ proprie Deus eflè credatur, tarnen quia & homines
au&ores vitæ poflumus appellare,qui difcipiinam trar
dunt bene viuendi,manifcftius doce , fiyalès,cracifixam
vel morraam vitam. C.Quanquam non homines qui dife
dplinam tradunt bene viuendi , lèd Deus lolus audor vitæ
non rede credatur, tamen & fieum qui eft vita,mortu-
um& crudfixümex feriptüris docuero, rurfiis ad alia tc
conuertenSjdum non vis credere veritati, fiiperfluas quæ-
ftiones mouere non définis. N Si ipllem crcdere veritati,
. nunquatnea quæ me mouct, in medium difcutienda pro-
ferrem. T u vero,dum non valës rdpondere obiedis, nob’s
quafi fiiperflua quærentibus infiiltas. C.Verumhoco-
mninoeft,quQdnori ego, lèd ipfe de quo agi tur, tuis pro
me relpondic obiedi o nib us, teque luum aduerferium notans
loquitur,in Deuteronomioadpopulumllrael. Et vi-
!, dcbitis,inquit,vitam veftram pendentemin ligna, & non
crcdctis ei.N.Et quomodo poteft vita per fependere in li-
! gno ? Deus ergo aludæis cft crucifixus. .
C.Noh mini,fed Prop he tæ crede dicenri: Siaffigithot#
19
plum eft,reftat vt templum nec lolutum fit, nep fepultum. [ mo Deum,.quia vos configitis me gens tota. N.Faffiim
BibHoth.Vet.Pat.Tom.s7~~ ' "" 7~ K k 3 eftoj
f l ü