' Ennodij Libellus
I ingenijs exhibere. Labore apudqim non opus eft, quem I fortitaeft olim nuda veritas defênfbrem. Cefïènt impij
! commentitia apud ilium fimpliçitatem fraude mentiri:
quicquid fèadueriTusiuftitiam numeric, mox tenetur: nihil
apudprædi&um turius innocentia eft: legatione va-
lida vtitur, qui æquitati res congruentes infinuatrquæ
àt^üis eft plerumque principibus impugnatio »minus fi-
delium blanditiji non legatur. Sedhæc Deo meliusnarrantur,
àquoftugishuiusplaiïcadefcenqit. . ?\ • .y
Ad vos me teducitpropofiti operis non amicà conditio
» qui melioribus ha&enus operam volui nauare fèr-
monibus; dum captiuam orationemexigitimperiofanc-
ceflitas. Dixiftis enimrQuomodo de caufà, vel qualitàte
-eiusprimitus tra&abatis, cum necdumhabcret.Synodus
fiimitacem? O frontem diâionis immundæ,&faciem li-
i b elli, quam non fola maculauit imperitia.Tra&atus nô-
I ftriprouinciam & narratis & queritis.Hinceramus nem-
• pe dubij quiaquemadmodu m loquimini, non habebat
Synodus firrnitatem: tranfibac negorij qualitas auditu-
ros,&plus adhuc remanfcrat in rcuercncia pulfari,quam
effet in noftriintegricate collegij.
j Deinde pro quçftionum tormeritis venerabilem Laurentium,
& Petrum Epifcopos % à communione Papæ fe
(et, mandante occurrere .faciens de facerdôtis voto régis
imperium.Quis enim non piftaretPontificern'fpohte pa-
riturumineaparte, quamlicerefibiPrihcèpsnoncredi-
dit, eriam.fi vetaret ? Ibique Papamabèolalutatüm fiio
oreiuilît alEFari, vttraderet CoepifcOpo mancipia, nullis
fiibdeuda rormentis; feruanda profedoad difer ptatio-
nemSynodalis examinisiO caftitatem prçcèpti,qüç dum
facem præfcntibus præferttemporibus,in vmbram cogit
an tiqua.' qu'as rapit lumen vcteribiis inaufpicato fplen-
dore nouitads ! Quis talitér corhmentitijs laudibus locu-
pletautt fama dominum aôfcuum fiiorum veritate mendi-
cumîNonderogoVobis de feriptoribus,quorum beneficio
fufpendifle replicaris,& qliicqùid prouidiccautio conuo
catorum, ducitis ad crimen impetiti. Vllonè etgotem?
I pore , dum c’elebrarentûr ab his facra MifTarum à nomi-
puis eius commemoratione cefïàtum eft ? Vnquam pro
■ defîderiis veftris fine rira Catholicq, & cano m ore, fe-
miplenas nominati Antiftites hoftias obrulerunt ?• Ali- ;
côtigit ornata ad nos maiorum gefta perd ucii fed Dei
beneficia non tacebozquiaPnnceps nofter rebus fuperat
decora fermonum.Öbnoxiam linguisgloriam venerabi-
Üs caufarum trudnator infpexit : vtcumpcddoniveftræ
eftedus artifex præftaretor, in omnibus tarnen iuraEc-
clefiaftica cuftodiref.Qüæ ad hanc çftimationem,quamuis
acutioracæteriscorda,fufficiünt? vnorempore, vna
fcdptione j fine æquitatis detrimento , defideria veftra
fiipplentur,& eadem charta ad minifterium religionis, &
vcftrum, deftinatur ad gaudium. Boni enim principis
præuidit inquifitio, fèruilem affertioneminnocenti examine
non probandam.In eledione enfin venerandorum
iudicum ipfe accufantes extra ordinem repolit, ipfe ad
fpera retulit accufatum.
Videamus tamen ifta fi fad a funtrfi Dei inimici, etiam
terrent domini non fuiftis , dum Chdftum & Regem
parili temeritatem defpidtis miplenas n om m a t i A n t im t e s n o u ia s o D tu ic iu iu r iT.il ,, v&. vnus _v ob“ i.s ad- vtram
quando quod câpiti veftro adfcribatur, fàdaeftapud, quecontumeltamduduseftcnmmum.DeftinatusAnti
D-ura offenfâ pergratiam,dc extitit nutrix veniæ, pecca-1 ftes ab ipfo complendç iuifionis confinio oris veftri fpm:.
ri mater oblatio ? Fuerunt quidem corporis tantum con- abripitur, & adincentiuam confufionis aptatur, quJ pact
uentione fêparati, quos loquerisi animarum tamen præ- 1 militaturus aduenerat.InuifisBeatiÀpoftoli liminibus âd
fentiam non vicarünt.Si eos putas à confortio mutuo dif- | vfum furoris vcftri iam nefeiuss fui aduocatur * & illud,
fociatos, quos fibulareligionispiomordensdente con- I quodexomnibusorbiscardinibusdettotosattrahit, po-
iungic procul te abæftimatione cacholicaculparum du- fituminvicinitatetranfuur. Ecclefiarumfundamentum
xit affedus. Mandati cæleftis habitatio nos autmifcet; 1 Amdnr* m^mrrîifV t.inr fnem
Sj/h S*rd'<'
aut feparat : non ihtereft quaeinteruallanos fegregént» fi
vnoinfijperamanfione conclaue retinemur. Vere hinc
coniicimüs elfe vosferuos ventris &corppris» & per hanc
fente tiæ veftræ vilitate declaratis mancipia vos efle terre-
na.Scriptu eft enim:Animalis homo nopenipitqtufunt jpiritus.
Poll hæc, verfis infugam ordinibus, lymphatici more
fermonis addidiftis:Ergo Concilia facerdotum Ecclefia-
i fticis legi b us quorannis de creta p er proüincîas,quia præ-
fentiam Papæ non habent, valitudinem perdiderunt ?
L-gice , inïaniflîmi , aliquando in illis praster Apoftolici
apicisfandionem aliqUid conftitutum, & nondemaio-
tibus nègotijs, aàcollationemrfiquid.ocçurrit, præfatæ
fedis arbitrio fuilfe feruacum» Sic enim habes: fi quis Epi-
feoporum iudicio prouinciali depofirus fuerit, Rûma-
num Papam, fi placer, rurfits appellet-, &c ipfe, fi videtur,
réparée iudida in ppitulatione damnaci. Ecce.enodeeft,
quod ad laqueum pracparalfis : nifi forte artilfimisin ilia
parte nexibus adftringamur ,& replicationum nobis itinera
n.on patefeant -, dum callis ante peruius dumetis no-
îllainterclufipnçyeftitur.
His enim nos eloqulj veptibqs, dum gradimur per
plana, recinetis, cum dicitis,læfum principem, quare at-
cributum Vifitatorém, contra Ecciefiafticasregulas prima
Voluimus fronte difeedere : &c nihil aroplius liceret
hune yirij s,ne dûréiceret lolium,ne profana meflïs,nulla
difeipiin* ante mâturitatemfuccifafaJce decumberet,&
putareturlicere quoiiudices non vetabant. Vndeexa-
perto confiât, nulla vos, extra praeftanaam piilfimi regis,
quamfruftra defideratis noxé copulari,exemplorum au-
dorftâte fulciri. Supereft, vt & ipfum doceam in his ex-
ceffibus, quod bono vniueiEtatiS co n tig itn on tenêri:
quia-diredum nonoccafionem litis, nec fomentum iur-
g j,fed caufam voiuit elle concordi* : pnèuidens fçilicet,
quod nifi fimpUcem-iuffionum fuarum tutela vallaret,
cito în cfcamdifcidij toxica veftra fubreperent.Scriptum
eft enim : vtrjimplexcred'ùommverbo. îâcitco ma.ndzti\ivni-
;tem fixit.quem nulla ficeret tranfgrclîione violari.Præfa-
-»A R P<»rriAafilicam.
adiré non permittitur ftrudura mediocris : tunc fpem
bonorum fruduum perdidità radice feparatus. Dicatis
forlîran, Apoftoligenio decerpi, fi putacur cæli ciuis ter-
rarumlocis includi.T amen quamuis benedidio pofeen-
tibus vbiquepraeftetttr, & exigat pnefentiammartyris fi-
des 8c deuotiofispplicantis: negari non poteft, diligen-
tiae natal! folo plus tribui, 8c maiorem affedum loca
impetrare, de qui b us ad fiiperna tranfitur. Quam fidem
allegationi curationum multitudo iam præftitit-, & vti-
mur poft obfidionem diabolicam teftibus iam iânatis.
Hæc licet per redemptorem noftrum in totoorbecéle-
brenturteft tamen non modicamonumënti illius per fre-
quentiamcomparatanobilitaf: quia per eum qui homi-
nem mutauit in Angelum » illuftrari pocuit natura tellu-
ris. HancVifitatori veftro inuidiftis graciam, acftimances
quiaerrorumveftrorum lèdacor elle defifterec, fireue-
rendæpa/fionis penetralia contigiflèr. Ecce non habetis
in regia audoritace fubfidium: ecce poft cæleftemcom-
motionemiufte vos & ptincipalis, quam Iperni feciftis,
cenfiira perceliit»
Videamus fi fupereft aliqua de reguiari propofitipne
defenfio. Y ifitatores, in quiunt,& ali js Epilcopis iplê de-
dit, &iuftumeft, v t fad i lui lege'teneatur. Non vos in
hoc ritulo falfitatis incelTo : diu mendacijs adhærentia
verba non arguo.Dico tamen, latorem iuris definitionis
fuæ, nifi velit, terminis non fiicludi:& nifi Princeps fafti-
gij fumma moderetur, fruftraad iliud, quod dederit, ius
vocatur. Lex probitatis & mentis eft, quæhominemvi-
üentem fine lege caftigat: proprie raori bus impendir.qui
necelfitatinon debetdifciplinam. Aliorum forte homi-
num caufas Deus voluerit per hommes terminare: fedis
iftiuspræfulem fiio, finequæftionc, refêruauitarbitrio.
Voiuit Beati Pétri Apoftolifuccelfores cælo tantum de-
bere innocentiam, & fubtiliffimi difeu Iforis in dagini in-
uiolatam exhiberce conlcientiam. Nolite arftimâre eas
animas de inquifitoribus non habere formidinem, quas
Deus prae cæteris fiio refcruauirexamini.Non habetapud
ilium reus de allegationis nitore fubfidium, quando ipfo
animarum
A
Wtb.iU -
ir ii.
B
RsmM-4-
c
D
ßiM .ji, j
animarum càlis ericin illäklifeeptatione conditio. J^epli-
cabo vni didum i tues Petrus,& fuper hancpetrum adifica-
bo Ecclefiatn mam: & , quàumque folamsfuper terrain, erunt
joint a &in cielo : 8c rurfusfimdöriim Voce Pontificum dignitatem
fedis eius fàdâtn tQto orbe veherabilcm, dum
5 li quicquid fidelium eft, vbique fubmittitur, dum toti-
us corporis càput elfe defignatur : de quä mihividetür di». :
dum pet prophetam ; Sihachümiliatur, ad cuiusfugtetisàu-
xtliutn} & vbi relinquètisgloriàm veßram?
Quid fi immiiUda mihi labia habenti,& nullis fiieefeh*
ficarbpnis,VtIfàiæconcelfumeft, Vndis abluta, ipfum
âdpofleffionis fuse tûénda priirilegia Pettum Àpoftolum
lîCerët euocate, & qüod agit ptecibus, huraana Voce lô-
qufcrètur ? qüem fi auditetis, hocdicérfet i
Filii bominuni vfqtiequo grauescorde;vt quid âiligilü vànitate
&qumtumendacium':ÉcitÔte quonium mirifieduit dominus fan-
âum fuum. Quid Habilita Çhrifti manibus eupitis iun-i
damentafiibruere ? quid canum poflèflionis genium illius,
qui per Culpas iuuenefcic, arittë pulfatis , 8c diuifio-
ne Ecclefiafticigregis nouis me &p o ft eàrnem paffioni-
büsfiibiugâtis ? Inauditüm facrilegii genus eftjqüodir^-
titæ religionis honore coloratis: dehonefta venetandi
reuerentiamnoràinis, qüi^adiutorèm: fe inhis,quæin
Deum iadat commiflà,' pollitctur.' Contumeliae genus.
eft, quàfi in folatio àdefie fublimi, iuxta Apoftolum : T«
quis esy qui iudicesalienum feruu’m î Quid àuribus imperiris
illuditis,&: grauiorem vin di dæ fpeciëm fàcitis elle,quam
culpi? Si odium débetis exceflibus, vos mündate î^tur li-
berius condemnatis fceléta, quam vitatis î Sui impugnâ-
tor eft,qui fomicationis öfficiis vrget aaulteria,&pcr animarum
ftupra carnisâccufat.Scripturn nempe retinetis :
Malediät muesqUi fornitentur dbfte.Poedz ètgo à nitore Domini
fiii obligatione diflb!uitur,qui ftatucis coeleftib» minus
mëra fide dépendit officiai Poffeflionis noftra: vobis,
vt video» claritas mouït inuidiam ‘, quam fimulara in nia-
Ii poftèfibris indignatione transfercis, dum defudatisim-
pendiisi Arcem,quafuiftis conipicui, crebris labfcfedata
idibus, nifi obfifterë, propoluiftis ôJbruére^ôc cæloftabi-
lita màchinâ, quantà fit» ofteudére per niinâ. Nolite pr*-
fiolaridecladé veftraVldoriami nolite triumphü fuper-
andoperdere, meis laboribus» meo fudore quxfitumi
Quicquid adtrophaïumducit,obtinuiiquicquidvôsil-
luftres faceret, in fede congefli : vobis tribuit claritatetn
fax ifta quam viperinQ liquore ptitatis extinguîi- în
pernidem propriam accenditur»;qui fie fieuic ingfa-
rias fu * getminây ,Vt plantas abfcidat j liberiot iu-
fto itacundia plufqiiam alids Jaceflitaudorëm. Sÿm“
mach! quos voçatis èxceflus r fi fiint, ilia, qüa&Vos,
, eXpedatïone fiîftirieo : pefasèft, peccancem .parienti-
1 ant iudreis non. amàte. • Quid nifi vltionem flagitat.qui dum reus & ipfê fit»vindidæ in altéto motas aCcufatîHçc
ilîis à me vox debetur flüdiisi^uiâ Deü dixiftè tënèo,pronu
elle hominé in màlitia, &ômhëcàtné arnica dfepec-
caris. Nolo eccàfione perfonæ innumèris datura dignitatem
fiat in abiedrohe pofïefliaJ ne dum homö iheeffî-
i tur, lex diüiha ftangatur.Mihi crédite, fîfünt iftà,qu i di-
citis, refpicio ; quia &: in illis, quibusnihil taie dicèbatur,
quid fuifièt infpexi. Errat, qui falli Deo proXimum credit
Mihi vindiäam, & egö rétribuant,diät dominus. VoSpö-
‘ tius olim filüjde quibus fpiritalis ventrem partus onerâ-
bar, ad abiuratam redite concordiàm i pio vos finü, fiçüt-
habuithadenus, Ëcclefîa materaccipiàt* Nühqiiameft
fera cotrédio i feit diu expedareimmodico labore quz-
fitos : nefeit pro vilibüs dèfpicete magno ptecio côpara-
tos. Multis gradibitè recur (iis eft ad fâiutcm i prætéf: de-
fperantem nullus eXcludituri fiiidüs veniæ proximus eft
coronæ. Nolite Symmachum Papain prefluris veftris
iuuare : fi refis eft , mihi crédité» cum ccfîauerlt bqma-
næ impugnàtionis minifterium , diuifium mox füccé-
ditarbitriumi Nonne |tt fplendidiffimi cognitoris lan.-
cé ptedido aut poônadebetur, aut præmium ? Syllç^
gi fin os à me. fermohum, 8ç fehemata höh quèra-
tis. Antiquo adhuc vtötretf poft hominemydc itrifàm
àfapîentibus fæculi cymbülàm noh relitjui* lllâ me
per niundi fréta fuftentàt; ditat probatum in'Captione
BtbUoth. Vet.Pati Toni* ô.
m
höminumrëtë,quo4 cerniris,Rbditeërgo, qufa fuga Vo*
nec dumeffetis agveftés eripuit curritc ad ouiie.ne lupo- -
rüvoseXponatis infidiis: neper morS àmittatisgratiam
fponte venicntumjquia contemptam inuitationégehen- )
na fubfequitur. Ego,fi quiddulcedihis vt patèr dèbui \ fi
quid difb|.&iqniç > vt attributisàDeo magiftcr,impleui.
Prouidete ne diutius qualemcüqi crucis mcæ angulü ra-
: ra Lepicarum gOcona citcum det:ne dolcndà étiam cXtra-
neis in longh folitudo dominetur : ne labor Vteri mei fte-
rilitatis vice hoftilêpcperiuèfamiliam,& numerofa proies
perfifiiftros adusinfoecunditiàtcm parentis oftendàti
Pauca ffint quae afTctui, fèd quanta ex his pendeant, a (limace.
Venite filij, audite me , tilttpté Domini docui Vos*
Romamrefpipite, quam ribidoloru ferüitute fine àuri,fi-
neargentiptetiolibcram faqguinis Çhrifïifecit ëffufib i
cui etiam meatn ferüuli fui mort.éiuffit impendi.Quæ per
multa temporafamofis çultû delubris cxhibuit : quæ diu
venerata eft in iroaginib. dæmonuin,quem laborante ce-
fuindideratmànus magiftra terrotem z.tjuaê fufpexit po-
teftatera numihum èmptam pretîp metailoruin : Cüi mb-
limiores Deos pépetit exërcitatior mantisartifiëisl,& di-
uinitaté,quam homo perfilbrîcam contulir-, apüdhomi-
nes Dei habuit forma maiorem. Ecce iam, Chrifto propi-
tio,âd nouasfornaCcs fimulacra rediérün’t : fcçce iam de
obfolèta fftperftitione vfiis veltër accipic, quod lætetur :
dum de veieri Tonante noua merito vàfculapræparah-
tur-. Quid hanc adnitimihi iiitertfimpere quïerem? quid
ludere vanis intenronibus foelicicatem î excufationem
non habet furor ifte, fi créditisi non intereft quib mô iti-
heribusad mundi principem currat, qui à (ari&a vni tare
dccifcic : pingues hoftiaslitatDiabolo, qui contriftat Ec-
clefiam. Vanas ergo repudiate tendicfilàst fimpiieem habet
defenfionem pacis arfeâzusi nimis arlhâcus e ft, qui
ilia, quæaduerfàrius concordiæ miniftrat, tela contem-
nit i fuffi cit contra omiiia iacula iurgio rum fidèi nuda op-
poficio. Quid Ëu|ali|r& Bonifacii tempbra, dum malo--
' ram fblatium quæritis». reaoCatisiomediümj qfifd in-
crémenris excelfpum pr^fentatis vetfifta côntagia,& per
iniquam voluntàtém feneCtutiin-ppériendis deiicftis fàcitis
nillicère ? Aliatunefuitcaufadifeordiæ:& nifinar-
rando cogerer fuftinerè trahfa6ta,ofténderem vobis nullum
eüenirëfolatium de compâratione fjCtoirum : quia
illos,quos ad Pontifi cale faftigium intencioni obfèquens
feruorèuexerat, vtrofqüerepuli: huncëlegi: quiade il-
lis.tëfteexitUjDëmomihiplacüit i de iftis, cqntra régulas,
nitetem profugum feci} proueâum légitimé mundo
impugnante fèrüâui. Scitisiftà, non iioüa fiint: quia dum
ille truditur, ifte firmatur, Vëfter mihi mUitâùis aflenfus.
Deinde cur in pernitiem veftram I r i t is (àcèfdotalfcCon-
ciliüm \ euriaceratisféntchtiam, in qiiainfpirahie Çhri-
fto oracula fiiperna patuerunt, & iiirér Deupi arque homines
interptes extitit lingua Pontificum 5 quid generalis
Ecclefiæ dolorem facitis» quamuis in principal!, tarnen
invhâ comrnifliim ? Ilia enim Cælicuria, variarum
dotibus aufta curulium, ÔC mu! to re^émotoris noftriaü-
rojoftroquë d#cOràta, nihh lia ilia difefimonè àUâore (e
protüliritèd per hunianæ lingue minifterium diüiho mi-
litauitimpcrio. Intellexitnôneflè fiiüm, quicquid im-
pulfa ebnftitfiit.‘ niliil habet iii ilia fenfentia^ hifîvndede
Coh defiotione gtatuletutt peregrintlm ftylus fèh'fît elo-
quiüm , inde fumens folam gloriam , quod infüfa fibi
ferüâliit & Colilit. Qù’d his de exemplis Euàngélids prç-
paraftis Calumhiam ? ficut de vbbis feriptum eft: Érraue-
ruht in ebrietdté, nefcietuüt “pidentetn » ignoŸàuèrunt itidicium.
Nam dum profanis mctóotatos verbis csëditis, Öc infei-
tiàVh ptoditiSj&liuörem; Ifti ergo rèfurreCtionem corporis
quam,prædicant, non Êrédentes ,hæreticis (p mifeuére
contagiis ? Ifti quod abititantlinguis, corde fedànturî
Ërgo qüîa dixetunt,eüm timendumelîè» qui poteft corpus
ôëcidere}& animam mittete in gehënnam J ideodfide
aliéna téxuerunt? ecce ptofundam iirtpérîtiam. Ën be-
atum Lucam, euius'potèftiS aflèrtiohe eôhuinci, cui cia-;
mat : Tittoeteeum, quipofiqUàmoctidetitcôrpüsthabetpotejlatfM
animant tnitterein geheHnam. Quis hicjbeus ertoris, vbi
congruentia pari dudtu exëpli &hiftotiç verba côcühqtj
:y ; .• nec