S. A naß aßt Sinaita
H ®c igicur Anuftes fiat promifla efle dferiptis diiiinis,qu9
vera font. Petit autem, vt eaeueniant f & dentur iis, qui j
lande vixerunt, lanßta premia: neque enimvnquäinai-
uinus Antilles, qui ell diuin® iiiftiti® interpres, ea quae
Deo gratiflima elfe n on fciret,qu®que ipfe diuine fe datu-
1 rumpollicirus npn elfet,petcret. Itaque mortüisqui non
fontinitiati &fontpcccatöres,h*cnonprecatur 8c optat,
npn fplum,quod in hoc ab intèrpreris diuin oram mune-
re ac loco difeederet, atque aliquid eorum, quae officii
Pontificii fontjtemere & arroganter non ab au&orc my-
lleriorum perßiotus tentaret; yerumctiamquod no con-
fequerctur id,quod honellc non peteret, a iullo illo fecr®
Scriptur® loco auditurus: petiris & nonaccipitis ép quod
male petaris. Petiris,ßcnonacdpiris, quoniammalcpe-
,tiris. v, | . £ ; ,■
Ex Conßitutionibus Apoflokcis.
\ Peragitediemterriurn mortuoruin Pfelmis & oratio-
nibus,propter eum,qui terria die reforrexit, Item nouuin
cómemorationemfoperftitum atq; defondorum: ètiam
quädrageflmumfeeundum yeteremformam: Adoyfen e-
nim hoc modo populus luxit,nccnon anniuerferium,pro
memoria ijffius.de tur^j dé facultatibus eius egenis, in co-
memorarionemipfius.H®? depiis dicimus: namimpios:
etli otimes muhdi jfacultates dares pauperibuS nihil iuua-
bis. Nam cui viüo in fenfos erat Deus,ccrte idem mortuo
ell iratus iiioq éft eniminiuffiriaapud eum*} luftus enim
ell Dominus,& iüflitias dilë'xit. Et, eCce homo, & opus e-
ius. Et, tu red,des vnicuique iuxta opera eius.
Ex Ezechiele. T , ' •
lufiitia iußifuper ipfurn erity & tmquitas iniquifuper'tpfum e-
rit: Vnumquemtfo feeundum viam veßrani iudicabo, domus ifräsl,-
dich Dominus,
Ex Epiphami Panario.
Profunt preces quoq; pro piis defundis:Nametlxma-
gna-crimina non amputent, prolunt tarnen, propterea,
quödeumfomus homines,fiepe labamur yoluntarie & in-
uoluntarie.
Eiufdem ex eodem.
Noneftpasnitendilocus,poft mortem: nfcc enimibi,
Lazarus abitad difotem,neque diues adLazarum. Obfi-
gnata font conclauia, impletum tempus, peradum eernamen,
dillribut® corpnae,vidiqueihlladio ex hac vita ex-
trulifont. Vno verbo,pofthbftramhincexeeflum omnia
abfoluuntur & terminantur,&quiinftadio v id i font,eie-
'éri. font è vita, & omnia perfèda font & abfoIuta,poft-
quam hinc exceflèrimus. .
Chryfbflomi in Matthäum.
Nemc^qui hicpeccata nott expiaüit,porerit in alteram
vitam translatus pcénas eflugere.Sed quemadmodum qui
m carccribüs attincnturjvindirapiunturin pr^toriumjita
I &animae,quandöhincemigrant, variis fcelerum catenis
compedit®,ad terribile tribunal Dei abducuntur.
Q v a s t i o X X I I I .
Num Paradifusfitfènfibilis, an intclligibiUs ? corruptions
obnoxius, an corruptions
expers^.
R e s*,p o n s i ö. J
SIcut feriptura ftatuit duäs Hierofolymas/ coelellem &
terrenam ;.ita eriam <fupsParadilps:vnumlpiritualem,
alteram ccelellem, ex qüp egrediunturfoperterram aquae
Nili &Epphratis>in quo erat Adam, jEua,lerpens & plants,
Namnfcipentem,plaatas,& aquas acciperemus alle-
gorice; omninp eriäm Adanium & Euam allegoriceinter-
pretaremurj&fic euerterernus,yclpoftusabrogarerous la-
cram foriptfoam.Qüpmoap Adam eratmedius inter cor^
ruptioné& incorrupriohé; ita eriam erat & eftparadifos.
Ex Epiphanii Ânco/ato.
Si nonell Paradifos foper terram, & non font vera qua:
feripta font in Geneli , fed dida per allegoriam i nihil erit
yerameorum, qusfoquunturrluhtenimomnia didaper
allegoriam. In principio, inquit, fecitDeus coslum& ter-
ram, & omnia., Necfont allegorica, fed in omnium ocu-
lps ineurrunt,& cum reuera,verum hominem Deus fecil-
fet:pofoiteuminParadifo, iique comçditexligno. Paradifos,
inquit,ell in Edem ad Orientem: Fons autem afcen-
debat ex Edem. Non dixit:defcendit,ne exiftimaremus,
Edem elle in ccelo : namfifuillet in cóelo juillet ei diçen-
dum, defeendit exalto. Sed fluûius (inquitjegreditur ex
Edem, & diuiditurin quatuor initia : ymiiomen eft Phi?-
Ion, qui apudIndos& Æthippes appellatür Ganges : A-
pud Grscos vocaturlndiis, & circuit vniuerlam terram,
Euilat, paruamque, & magnam Æthiopiam, partes Euils
orum, Euilsos enim nominat intimos Ihdos : Tranlit
autem magnam Æ th io p iam & influit ad Auftrum &
Occafum intra tria Gadira in magnum Qceanum, qui
circumdât tbtam terram.: Secundus fluüius eft Geoni
qui & Nilris, defcendens in Æthiopiam ; & tranfit par-
uam Æthiopiam, Anubitimque, Blemmyam Sc Axoni-
tim; inundani^artes Thebaidis & Ægypti, imhoc mare
Æelabitur. Si quis non credit, audiat Hieremiam,dicen-
tem: Qmdnobis cum terra Ægypti, vt bibamus aquam
Geon turbatam? Tertius eft Tigris, qui labitur ex ad-
uerfo Aflyriorum, &diuidkpartes Orienris uerramque
fobiens oritur iterum ab Armenia, pér medium Cardien-
fiura & Armehiprum, rurfofijue emanat, & diuiditur in
terra Aflyriorum. Quartus Euphrates, fimiliterquo-
que terram fobiens alccndit ab Armenia alluens Perli-
dem. Sinoneftèrgo Paradifoslèniilis in terra: omninq
neque eft fons, neque fluuius, neque quatuor initia, ne-«»
que ficus, neque lignum. Si npn eft lignum, npn cil Eua,
qusex eo comédit : Si non eft Eua, neque Adam : Si non
eft Adam, non font honm^cSjlèd fobülaeft veritasî&font
ómnia diftaallegoricé, vt eft fententia infoni Origenis,.
Ex Dionyfio Alexandrino contra
Origenem.
Si Paradiflis non eft pars h uius mundi, neqj in eo con-
ditus, & fieum Deus neq*, cüm aliis, neqj circa mundum
ereauit,fedfopcrmundanum quendam locum elle voluit;
quomodo terreûrem hominem abs Ce formatum eo in-
troduxit ? Quomodxibidem Deusextetrapröduxitom--
nia animantia agri,& yolucres' cceli? (vbi & Adamum &
mulierem produxerat}oc addujçit eàad Adamum,vt vide:-«
ret,quid vocaretea. Quomodo lignummorriferûm,&
ferpens impolior ibi erat}vQuilibet Igiturapud fe ftatuat,
paradifum non in coelo, led in terra foôtum efle , eft enim
locusin oriente, & regio eleóla.'
Q v æ s t i o X X I V .
Theodoren Epifeopi CyricpuaßiOi quidnamfittl-
lud Jecundum tmagmem & fimi-
litudinemf
R E s p o W s 1 0 j
Autélege nam ferme Patres darent, hominem fa«ftû
J adDeiimaginem prppter intelleékum &yoluntatem
quxinafpedabüiafont,vide Bèllarm.libr.i.degratiapri-1
mi hominis çap.i.Nonnulli quidem,idanimæ,qùod non
cadit fub afpciftum «vocarunt Dei imaginera, lèd non re«
&c. Si enim eflèt imago Deiid animæ,quod non eftalpe-*
blabile ; Dei imagines magis vocarentur angeli ,• & omnes
naturæiriçprpbreæ) vtquælint Omniho liberæà corpori-
bus,& mixtum nonhabeaiitdd,qûodeft lpé6labilc<Nonj
nullijob fommàm ftixltitiam}cumfcripturarn audiünt,diJ
€entem:Apen ocfoostuôs,&vide,ôcinçlina aurem tuaiti#
& audiiEt odoratus eft D ominus odorem foauiparis ci. Éf
osDominiloeupü eftea. Etin manu eiusfontômhes fines
£>U(efliones
3
terrae quæ font huiufmodi: malea udientes, & intelH-
gentes, exiffimantDeum elle hum.rnaformapræditumj
nec inteUçxerunt(vt qui eflènt mihium inflpientés,)quo<|
çu m hominibus per homines loquens Deus, auditorura
imbecillitariformonemaccommodâta&quoniamvide-
musper oculos, yidendifocultatém öcülos nomihat-, &
audiendi focultatem,aures;&mandatum,os.Sedc)porte-
bar eum non lolum audirîe hæc vcrba , led etiam ea , quæ
docent, Deum nonp oflè cir çumfcrib i .Quo, i n qùit,ibo à
Spiritu tuoj & qùo à facie tua fugiam? Si alcendero in ea>
lum, tu illices. Si defoendero ininfernumades, Etj Nun»
quid cælum & terram ego impleo?.dicit Dominus: Et De»
us eft Spiritus, & cos, qui adórane,' m Spiritu& veritate 6-
; porter adoraré.sSi Deus eft Spiri'tusieftergo limplex,&in-
çômpofîtus, figütæq; expers. Scimus ergohominemfo-
dura eflè ad Dei imagi ne m, próp ter principatum ; E)eüs
enim dicitj Faciamiis hominem ad imaginèm noftràm &
fimilitufonem. Et fobiungit.Et imperent pifcibus maris &
volucribus cæli, de iumeriris j & toti terræ. Quompdoe-
nim iplè dominatum dbcinec in yniuerlàj itaetiamdédit
homini'poteftatemin animantia expertiaratiônis.
.y Licet quidem etiam alia inuenire, quæ aliquo modo
référant, $cimitantûràrchecypum. Namhpmoquoque•
fobricatur ad imitationem Dei Creator^, & domos, &
vrbesj .Gælique,&Solis,&Stellarumeffigiés,hominum-
qUeß^ animantium & brUtorum imagines &fimulachra:
Sed vrriufque hüius-èffedionis immenfo eft differentia.
NamDeUsprOduCitresi.&exiis, quænonfont; & Ä ii s i
quæ font, ablquèfoborèj neqüe öpushabet tempore, materia,
& conflderationé ad idquod fit, expehdendum : At -
vero homo, témpore,labore, materia, & .cohfîderatione
eget. Qüamuis fie quoque aliquid efficiens creatorem vt-
.cünqueimiterur,nimirum,tanquamimago exemplar. I- !
mago enim habet exemplaris fimilitudinem j lèd habet
quidemlpeeiempartium, nonhabetautemoperationes:
caret enim anima, per quatn mouetur corpus: Itararlus
homo qüOqùe régnât & iudicat ad Dei imitationem j fed
Deus quidem iudicans , -ndn eget teftibus & accufotori-
bus : Sic ehim & condemnauitGain, cum füillèt iplè in-
Ipeélor odii & fcéleris j homo autem iudicans, opüs habet
teftibus & accufotoribusi fonoratenim ea, quæfodla
Hint. Sichomo.eft appellacus Déus, & Dei,imago. Ego,
enim j dixijdnquit, Dii eftis, & filii'êxcelfi : Et J homo
non tegit caput , cum fit imago & gloria Dei. Séd Deus
quidem eftl3eusnatura: homo àutem èft peus,gratia. Ita
etiam Dei proprium eft , quod non poflit circumlcribij
imitaturaUcem eumquodammodo eciammenshumana:
in momento cnim temporis doit vniuerfom terram-, &
i |foeleftia & fubterraneaiverum noneflèntia,led Ibla men-?
^tis vifioneàcphantafîa:Deus äütem ßefopientia & virtute
habet, qOod nonpoffit circumlcribi.
Cæterum àliam quoque accuratiorem & exaéliorem i-
mitationemin anima hominis inüenire eft : Habet enimi-
pfo quoqj in fe rarionem & vftam.Et mens quidem gignit
rarionemfeü verbum: Simul autem cum verbopromanat
Spiritus, qm non gignitur ficut verbum : fed verbum lèm- j
per comitatur, & cumgenito fimulprocedit. Sedhæcad- 1
font homini tanquam in imagine: Quamobrem verbum.!
& Spiritus in eo nullam habenthyppftafim, neefobfiftfit.
In Sanéla autem Triade tres intelligimus hypoiftalès , in?-, '
çonfulè vnitas &per fe fobfiftehtes.nam genitum quidem
eft ante lècula ex Patre Deus verbum, & eft infeparabile
äb eo,qui genuiti&Spiricus ex Patre quidem procedit:ih-
telligitur autem in propria hy p o llafi : O mnia,enim inquit,
Opefatur vnus & idem Spiritus,diuidens propria vni'cuiqj
ficut vult. Quamobrem ad Dei quidem imaginem eft in-
telligentia/liberum arbitrium, principatüs ac iipperium:
Ad fimilitudinem vero eft, virturis( quoadeiusficripo-
reft ) affimilatic*. -
V Ex Nemefio Epißopo de natura hominis.
Homihiimfeimusab initio, neque platte jaiftum eile
mortälem, nequeimmortalem,ledinconhtuovtriufqUe
rtaturæ'j vtfi'côrporeas fecütüs elfetaffoéliönes, inçidèret
etiam incorporalës mumtiönes.Sin ante prætuliflct botta
aniini, immqrtalitäte dighus habéretut» Si Cninl ab initio
Deus eum fecilfet mortalemnon eum morte eendemnal-
fet, quando peccauit: Mortaleni enim nemo condemn^
mortalitateiSin rurfus immortalem eondidiflet,opus noil
habuiffet corporalialimento, neqj tam facile Deiini paA
mtuilfet: neC genitum imhiortaleni, ftatimfecifletmörta-
lem: neque enim hocfedlfe cérniturinangelis,qui pécca-
ruiit, fed conuenienterei, quamab initio habuerunt, na-
tur*,permanlèruntimmortales,peccatorum foorum alio
accepto foppliciomoprnorte.Melius eft ersovelhqc modo
intèlligërèfacraè feriptura: diélum yèl Scendum erit,
Mortalem quidem grearam efle, fed profedy bus cotinuis
adlmmortalitatempertingere potuilfe:ad immortalicate,
inquam, potenria,& quoniam ei non conducebat,yt ante
-fuiperfeélionem,foamcögnofeeretnatutam: prohibuit
Deüs,negullaretdelignb lcientix:Eranteriim: imo nunc
quoq; funtin platttiS maxim® virtutes:tuncautem (vtpo^
teinitio mundi condiri) cum effent fineer®,pótentiflima
habebant operatiqném. Guftatio igitur aheuius frudus
do cebat, qualinatura fruólus ille conftaret. Nolebatau-
tem Deus eum foam cognofeere naturam, anreperfe&io -
nem, ne fi cognouilfet fe multis egere ,ea curaflet, qu® ad
vfum corporis pertinent ,relinquens curam anim®: quo-
eitca prohibuit, ne de ligno feienti® boni& maliquid?
quamatringeret. Cum autem non obediflèt, & feipfom
cognouilfet, a perfeétione quidem excidit: eoruyerQ,qu?
ad corporis v fom pertinen t,fuit egenus,&ftatim qu®fiuit
tegumenturn : dicit enim feriptura: cognouit, quodelfet.
nudus. Prius femperin exftafi&infoi ipfius ignoratione !
verfatus. Cum ergo excidilfet a per feélione, fimili ter eri Ï
excidit ab immortalitate, quam ppftea accepturus eftgra-
riaeius, qui ipfomcreauit. Pollquam autem excidit j car-?
nium quoque vfoseft ei concefliis : Prius enim iuffiteum
efle contentum iis fblis, qu® nafcuntur è terra; ea enim e-
rantin Paradilb: delperata autem perfeélione, de c®tero,
vt quibus veUetjfraeretur,permifit,nam opus quidemfu-
ithominicibo&norapropterexinahitiohes,&digeft:iQ-::l
nés:pörro cum homo ex corpore cópöfitus fit, omneau-
tem corpus ex qüatüofelemenris conftet,necilfe eft, vt iis.
affedionibusfobiiciacHr, quibus & ciementa, diiiifioni
.feilicer, mutationi & fluxui: qu® foli corpori coittpetunt,
; quod mufationi fobiacec feeundum qualitatem , fluxui
äutem feeundum euacuationem: euacuatur enim animal
per manifeftos&: non manifellos poros iiuemeatuS : de
' quibuspoftea diflcremus.
I Necelfe eft ergOj Vt vel exinaniris ®qualia rurlus fob-
ftituantur y vel vt diflol uatur animal ob inopiam alimen-
ri Cum autem ea, qu® exinaniuntur fint ncca & humi-
da, & Spiritus:, necelfe eft , vt ficco &humido alimento
fuftenteturanimal, &Spiritu. C®terum cibus, & ootus
foppeditaturttobisper Eleméntaex quibus fumusxom-«
poiiti. Vnumquodqjenimalitur eb,quodjft cognatum &
fimile, curatur autem contrario. Elementa vero partim
proxime partim ahis quibufdam naturis interccdentibus,
afliimimus: vt aquäm, aliquando per fe,aliquando per vi-«
num, oleum,&omnia,qu®humidifru<ftusappellantur:
nihil enim aliud eft vinum, quamaqua éx vit® certa qua-
dam qualitate affeóta. Similiter igne vrimur, aliquando
quidem proxime, dum ab eo calenmus: aliquando inter-
uentu eqrum,qu® edimus &bibimus: omnibus enim vel
maiör vél minor parsigrtis infita eft.De aëré idem fentien-
dum: nam proxime eo vtifour quod rglpiramus,quod dream
famm nobis habemus ,duod in comédèndo &biben-
do eum trahimus, per alias vero naturas omneS, qüibus
nutrimur- Terraquidemper fe n ^ hullo modo ^ fed fem-
per aliis quibufoam iriterpofitis vefeimUr.Terra enim feu-
niehtum finfrumèntum véto nobis eft cibus. A laud®»co-
lumb®,&perdices fope Terramedunt, at homo per feirii-
na A rborUm baccas, catties. *
At quoniamhoh folum pröptërdècentiaih, fed etiam
propter tangettdi fenfos exeellenriam,quö maxime omni-
DUsfoimahDüshomöpr®ftat,neq;cdrionöSobdüXit',.vt'
boues ßc c®tera,qu® Aafla cutè veftitä foht,neq j pilis itia-
gnis&denfi|,ftcapraS, hues, fepörëS: rieqiie fq.uamisj vt
Ierpèntes6ipifees,rteq5tèfl:a,vtrcfl:udiries & Öllrea: neqj
.... v.'.,-' .. R - j j 4 . ..... r ; 90öfii