Honni in loan.
ipfismyfterkcuorum fermonum manifeftaui ; ficrurfus
adhuc monftrabo vc tc cognofcant raulto magis : vtini-
pfis vinculum mcæ dilcdionis,& ego geftatus fim.
Ç A P V T X V I I I .
Si c loquutus hæc omnia,përtranfiit prudenti pedieih
oram è regione fitam j vbi rabiofo tumorè voluitur
vagus imbec ccdrorum pulchcos fljtBLtes habentiuro, tur-
gefccre faciens vcheraentium flux am torrentis'fluuii,vbi
propinquusavtf hortus viriditateelegans : quern adiens
Dóminusingrefluseft, tanquamintransbeneodoratum
confueti horti femper virentis arbuftum. cum ipfo autem
illucintroiuit charusgrex difcipulorum. f Et nouerat ;
ilium lucumplantiscopfitum audax ludas, qui cum Ian- j
gninariis & truculentis Iudacis prodidit $ quia Chriftus
invrnbrofàm defertam oram vadens , Taepe locum ilium j
introiit : ibi & ipfqrum congregatorum fociorum eontu- j
bernalis turbapernodabat. t Etquum accepiffetfcu- |
tatumexercinimpontificum , achabens abaudoribus
malotum Pharifaeis magnum concurrentem alium furen- |
tem çlauigerumcoetura vjatorem, venit mutabilis &in-
conftans ludas in afluetum hortum , arma 8C faces ha-
bens.^ fimul milTus vie, (idefit\ir6 ram ccetus.J manibus
multiplicibus fublimis alius poft alium lucernarura intus
larentium à vento defendens nemusattollens,nemus
quod fenex faber arundinibus feu calamis al ternis denfe
diuifis coniungens citcumdederat ftellkrum fimulacrum,
&firailevelocimùndo : vbi lucerna in medio apparens
ac lucens per finum coniundum extra mittens acutum
lumen fubter operculum multiforc, per fumma apparens
fplendebat 8c radiabat multifidum faliens lumen, t Je-
fus autem ab alio non edodus videns futuramnecetfi-
tatem , &fciensquæcunque pafluruseratvoluntario a-
nimo,intrepidus fpopte accurrit,relido horto -, & exerci-
tum feuta quatientem interrogauit acuto fcrmoiie ,
Qualem ïnueftiga mes venitis virum câpere ? t
autem refpondit ferreaarma geftantium virorum exercitus
, Omnes quærimus Ielum Nazareth hahttatorem.
Iefus eis dixit fuis manifeftis verbis , Sum Nazareth incola
Galilæus Iefus. Et hoftibus adftabat audax dux
ludas , quiipfum vilifliin* temporalis rei gratia filium
Dei prodidit,(pern interminatimundi ÿ filium Dei prodidit.
f Etpoftquam Rex molli ac leui indutus tunica,
ferro carens,. forti voce dixiflèt populo, JJutnNa-
zareth i nco laG alii çusleilisjom nes bellatores clypeatifu-
perfeinuicem fponte cadences, profternebanturin pul-,
uerem , proni, ftimulatiinermi turbine vocis. t Iefus
autem interrogauit fecundo prudenti fermone , Quem
fimul cpgregati quæritis virum approhendere : Hoftes
veto dixeuintakerno fermone, Quærimus Nazareth ha
bitatorem Chfiftum Iefum. f Iefus autem dixit intre-
pida voce,tarn dixivobis deck rat ore meo fermone.Sum
Nazareth incpla Galilçus Iefus ; Iefus Galilasus ego furo.
quodfi meo folum qnærentesveniftis, finite intadum
huncmeorum fociorum populum reducem ire domum.
•j* vt immotum & firmum verbum eilet perfèdum ,
quod Chriftus antea dixerat fiio viuo patri , Nihil per-
didi eoram qua; mihi dedifti. f Propinquus autem
Simon gladium habens, audax diftrinxit : 8c perçu tiens
virum feruum magni miniftrum Pontificis, dextram
eius aurem abfeidit auxiliatorio ferro. & gladio percuffi
miniftri nomen trat Malchi. t Iefus autem repreflit
Petrum arnica voce Cefla ab ira, & in vaginam pone gla-
dium.nonbibamfübentianimóamicum mei patrispo-
culum quod ipfe mihi dédit ? t Cuftos autem facra:
domus, chiliadis eximii exercitus antefignanus atqueet-
iam iplc feutifèrotum virorum exercitus cumgrauianre-
fignano,quum Chriftum iiiculpatum &innocentem ad-
ftrinxiflentimmiti vinculo,;vefpertinum taciturn fece-
runt iter , -J- *Ducentes Chriftum in domum Annæ
Pontificis. Eum vero ita conftridum valde firmis
8c grauibus loris ad Caiapham Pontifiçem' maximum
mint Annas. Erat enim Aiidax foccr Caiapha;, qui
erat Pontifex maximus anni ill ius : f qui zelum habehs
contra Chriftum , Hebræo populo aliquando emi-
ferat vocem Deo repugnantem, Bonum eftxvnum mori
pro populo,ne inuidia repens perdattotam Hebraeorum
gentem vnius yiri gratia.f lefiim autem ducentes afflue-
bant clypeati. Et eum à tergo procul lequcbatur Simon,&
alius iuuenis difcipulus, qui ex acre pifeatoria no-
tusexfiftens valde manifeftus confaeto Pontifici maxi-
mo ; Çbrifto comes venit intraaulam Deifüfcéptricèm.
f Ac tardus ibi Pcttus relinquebatur extra forés. Alius
vero Chrifti fociusqui prope notuserat funimo Pontifici
Caiaphae, domefticum genu mouens profilüt è do-
mo, & famulae ianirrici loquutus eft « &du xit Petrum
in aùlam multorum capacem, manu/tenens eum.
•f Et andilla oftiariaconuiciatrix obliquo oculo intu-
| ens , dixit vicino Petro tale verbum , N,Um & tu es
‘ Chrifti difcipulus ? Simon autem refpondit voce ti*
j moris fignificatrice , O mulier , non Chrifti comes
| fum difcipulus. t Promifcui vero flabant miniftri
| Pontificis fummi, opérarn fimul & ferui ; & calefacie-
! banrle in orbeni, ftrata car bonum leu pr unarum ftrue.
Sub fcintilla autem cenui jgnem fopirum habens mar-
cefciîbatparcaHarama.nôxenim cractenebrofa, impla-
cid a :& vefpertini rerram réfrigérantes perflabant ven-
t i , vnde femuli ealefiebant amicô igrie. & médius ip-
forum tacitus ftabat Petrus habens incognitam faciem,
feque calèfaciebat vapore ignis ardentis. j* SacAdos
autem Caiaphas nefarius, confiiero manus njotucon-
tredlans non implicatam demi flam bar bx èxtremitatem,
acuto fermone interrogauit Iefum de fapiencibus foda-
libus quosDominus habebatdifcipulos, &dedo6trina
fantfta. f At Iefus immotus refpondit forti fermone,
Ego aùdiendi cupido miindo aperte loquutus film in
fanâiszdibus, ipflsintriuiis,.&intemplo in quo Deus
inuocatur, ybivariorum populorum gentes verfantur,
nihil occultum loquens furtiuo fermone timido : %
quid me hæc interroges î ipfeinterroga omnes qui au-
dierunt, qiûd ipfis dixerim.ecce , hi omnes circumqua-
quefunt vocis me* telles .-omnes noruntvatia meorum
(èrmonum fènfa , quxeunque apud Hebræos dixi in
Deum credenti populo, t Hæc autem ipfi dicenti mi-
nifter ferusvir audaci manu perçu flit diuinam malam,
diccns , Sictu refpondes magno Pontifici i t Iefus
vero dixit, famulti m comatum redarguens, Si audax loquutus
fum male leui fermone, teftis efto mali tua ob-
iurgarrice & vindice voce.fi vero bene dixi, quid me ver-
beribus affligis ? '(Annas quidem Iefum cuftoditum
fune cruentæ capturæ, manus ligatum duplici vinculo ad
pofteriora trahen tc, miferat ad fuurn rabiofum generura
Pontifex maximus, addu<5tum focio Pontifici ma^imo.J
f Simon autem foco adftans &c mcerens, calefaciebat
frigidtim corpus ad ignem ex carbonibus fa£tum. Miniftri
vero Pontificis maximi interrogabant calefacien-
tem k Simohem externum & nuper aduenientem, Num
SctuipfecxlbciisChriftiesJEtPetrusidaudiens, feraulis
feifeirantibus, refpendente voce negauit,dicens mendaci
fermone , Non fum Chrifti. f Et minifter facer-
dotis , cognatus no&iuagi miniftri cuius dextram
auremp’totenfam enfe percutiensrefecuerat Simon, redarguens
Petrum refpondit, Non es tu Chrifti minifter?
nonne vidiego tecum illo contubernalemin hortoar-
boribus confico? f Et Petrus iteru min citât us ter tia folita
'Voceabnegamtlefùm.acftatimcantauitgàllus. t Cactus
autefn accufaror relinquens ædes Çaiaphæ ac ce flit
ad domum elati Præfidis -, Iefum voientem , vitae au-
(Storem , ad mortem trahens. / Tunc vero fmmenfa
luxaurorx rofeas vlnas habentis diflipauerat tenebro-
fam diuinæ no6lis caliginem. ) nec vero iuie intra
multifonam domum pedibus cautis , vt ne inqnina-
retmembra, volens comedere pafeha purocorpore j fed
procu! fletit ftultus, ignorans quod rantam ad eædem repens,
vitabat 8Cauerfabàtur puram domum legum mala
repellentium. f Et Pilatusacererupir ex aula fua : 8c
/àcerdotesincerrogauit debito quo dam iure, fermonérro
exigens homicidialis teftem vocis, Quod verbum accu-
fâtorium dicitis aduerfus hune virum? quascauflà mortis?
• .♦ v’ , quid
I quid cam magniim peccauic vir j qualem termonem pro-
Mfc j ferais accufatorium viri interirüs ? f Et inbido oïe rë-
j fponderunt Pbntifices, Nifl Commififlèt rieFandum ma-
1 lum, haudquaqiiam viàd té traxiflemus viriim infohlem
\ adduccntes bccidendum j in martum tuam tradentes;
|i' + Ille Vero, quutri acute 8t celeriter inlfe'llëkiflet inui-
diam, Chriftum èxaminàre renuit teftificantë fermone,
Vos huncadeijiite i 8c indicate paternis façrifici Ib r ile1
gibus, & cbnfueta pcenâ; Ec audax costusdixil, Nobis
3* non eft fas oçcidere aliquem hdminum. , 'f Vt firmus
> effet ferrrio quern Ghriftus dixerat, prædicensqua mor-
I ft | te effet mbriturus. -p Pilatus âiitëm verfiirb coetu relij
aftixus hie lublimi erOiftus fit pedibus & manibus ferrcos
aculeos ferens; EtPilatiis populis prudehtem ru- ]
fitvoceih , Vbs nunc torquetequadtifori exitio. ego e- f
ttim non inueni in ipfo vllani mortis caufam. f Et Pila- j
io dixerunt Furen ires Pontifices,Pacria & auita Iudads fer- |
|ur lex quim legi&rjfcripferiih'taliquahdb in libro:&,fic-s.
ut fandlioiubet, hic^irdbbet mori vindice morte, propter
impiekaceni, quia ipfe fe ipfurri vocaui r diiiinum fi- |
liumDeipatrisfemperuiui. t Er quum index prudens
vij Hbcaudiret, ex paiiore tremuir. Ac feftihantibus
pedibus filBiitcapacem aulam: 8c icerum interrogauit left!
m placid o beneuoldqufe fermone. Quis 'es ? vnde es tu 1
&b foribiis propinqub, riirfus fubiitiundicam aulam j | Mitis verb Domiriuis fiiit'bculosih terrain : 8c non Pila-
! Iefumque vocauir, & inrdrrogauit fceftifi'cantc voce, Ipfe
$4 Iudteorum rex es ? t Diuiniloquusautem Ieiuis, fimi-
lis nefcientijdixit interrogaiiti, interrogauit Pilatüm, co-
I gnofceils diuinä mente, Dicishoc a te ipfo j feeperiferum
j 5 J Iudxbritm me vocans j vel dixit tibi alius ? f Et di-
| xitptlnceps vir, Nurtifego fum Iudaeus? tüa qUidem gens
t I &ipfiimpudentesviri Pontifices tradidenint te mihivt
^ 1 iudicemteudiC&ipfeqUödopüsfecifti. f Rex Vero ire-
fpondit fermone , Regia mea aula non eft terreftris ali-
qua , non fum ex rtiundo temporalis. SI enim me,Urn
regnumefletterrenum , fieflec ek mundo , vtique mei
miniftri armatüm haberent cerramen , vt ne manibus
tra£fcatus traderer ludxis. nufle äqtem mihihinc noheft
regium imperiunii f ^t Pilatus herum dikit mutuä voce,
Num igitur Rexes ? E t refpondit Iefus * Tumani-
feftaVoce dicis me regem efle* 8c ad hod hatus film 8c ve-
ni, vt hominibiis femper fim teftis verifatis ortjnia demiil
to os foluens coriträ datäm verbis muttiam dedit vocem;
f Et Pilatus-gratiitdr iracunddm eroifit cüih fonitu 10
Vocem i Nonme tuis VSrbis p'ehfäs ? iiöque nbfti qu*d in
te habeo duplicem poteftarem ? vtrumque enim, & cm- \
cddomaref6ffümj&fivelim,tedemirtam. f'EtGhvi- i i f
ftusdixitei, fufdi bumFa^ürnredarguens ■, Nullamha- |
bes propriam inm'epotentiamhifl fiip'eme fit dätam. | ,
ptöpter qubdvir'qm me capiens ttadiditfiAij maiüspec- F
cätiira fetinet; f inde d'ecernens Pilatus cupiebac le- .-ii
fum dimirtere indemnatiim, folutüm e perhicte; Pbpuli i
verö contra emifcrunl fbni hon heehtis ftrfepitum infi- *
nitooiejllifum hunedimittens, Cx fu is hoh esamicus
foliusfeeptriferi Rfegis; Ömnisenihi ffeipfiim regem di-
cerismendaci fermone, is nomen fuum mentiens repii-
gnat Casfäri Tibbrio: f Bc Pilatiis tfcrhülis auribus
fermonem hutidaudiens", extlä fekdelfas asdfeü duxit Ie-
fum:&prö tribuhalialtigrado feditiudex;feditßutemjin
cenriSi Ët omnis qtii mauult veritatis iugumtrahere, | locolithoftroto retentereXftruélq, fétënte hofchömën
Ungute noftræ verum fermonem audit. ' f Ec Pilatus ob- 1
ftupuit,& rurfils interfogâüit verbo, Veiitas quid eft ? ac
fuum thronum velok relinquens iuit fecöndo extra domum
, non eitfpeäans refpbhfum ChriÄi î & dixitinfipidiétum
Græca voce ; qüäfi fträtis lapidibus eiaboraco;
ihÜigërià àutëm balbutiente fermone Sÿro vöcäbatür
Gabbatha. f Sexta verb i ^uàm dieu nt Pröfaßbätiimi
ttincerar aurora,& parafceiie (féu préparatiö ) faniSti Pa-
fehæ Iüdæomm;eratquëprotënfatértià mörtifeta hora.
E l Pilatus celer ac from f tus clamaiiic Iudæisjè fëdc ex
populo,ac facerdores rëdârguic, Ego cum huhe exa-
minauedm mu!tifeio fermone, caüfàm nùllam in hoc vfc
rb vidéo .‘ non inueni occafiohem vllahvcertara. Pri-1 bbhis lapidibus cöhfe<äa,Ecce prope f lat höhiÖ,rex veenti
, feum verovobis patrium eftanniuerfariuhi,vt Vobis e car^ j fier j regiaih veffem /'geftans. | f Pofuli autein tonrra {
cere vocans vnum vindlum virum foluam,quando fanAi clamauerutltc8fbtiis&cOnfehtietibusegiitcuribus, Hue i q
Pafchte aduenit feftuim hum igitur vultii-Vt iurfas folu- 1 afccipiens trUcifige morte aliqiia makime ignbminiofa: |
turn vobis prsebeam vinculis conftdduth. iudsebrum re- irialtum treiSlus Hie pereat ferriferis a dims j extenfus
' ;gem? "j1 Iudtei vero clamauetunt , infinirum concor- | quadrtiplici vinchlb mortis in ligfio fadlar; EtPilatUs
dem fonum edentes, No« hunt querndixifii, fid Barabbam \ itferum dixie vniuetfo fpedlalbri populo Lignis claiid
(qui état latro lethifer us. ) tràiedis ego cläiiämrh adigehs regem vëftrüm fèrdam
Vindice morte ? Et dolofisoribus rfectamäUAünc Pontifices
, Nosnëfcimüs Hàberë àlîum ihfaëtiim regemjrë-
gëmvltroheum &iniiiffiimiquëm hbntblôhâuitRÔihâj !
riififoIumCæfârem,përpëruümp'âfto.rem muhdi; f Et
Pilatus ihexftinguibilem populi ciairibrëm audiehs j j
Ghriftnmvoierishoiëns iniüftætrâdiditmôrti; vtihdir !
gnæ Ôc Êorihimeliofic cruci àffîgêrètur; Éi^hoirtë gau- j
dentës|imptidënteü Politificès Iefum accëperùnt voltiri-
tàrij.Etcito peritUri mo'rtales fadi Flint imihortalià Clirk I
fti intërfedores omnëà fimùl; f Et crucem fuaim ha- - j
hens ac baiiiJaris ipfe Iefùs,impërrerritus vôlunràrlümfâ- i
ciebafitërâd mortem > donee vënitih locum hëminati jq
Crâniii ferèntem nbmeh'ab âm&itii feu tötürtdilate Wapitis
Adami primi, parenris : qüemloçüm bs Sÿrorüiri j
vocabat Golgotha; f Iilic intërfédbres ad ligriurii 1 -g
qüâdrilatèrum filBlime fùfrd tertain ëtëÊÉUm extende-
tiintCbr'ifiumi adftringéntesvtcxplitâtas verimqué rha-
nusfërreo qüodàm vinculo -Scimmenfb trahsfikum fin-
gulariclàiip j habetitem in pêcfibùs tbnhexis duplex ve-
liici p'edufculùni vho përforatulh ijnpem, ihflcxilë vin-
Cuium èxltii. Aculeis autem &clâU!sfimilibuî!àd crtr-
cêm ligatos nödurnoslattonesdüos viros vnaconfocia-
runt mbrre propinqubs inter fè: irçëdhim verb ftatuelüht
Iefiifiji f £ t Pilatus fpedabiiêm infcrrpfit teftificantë
clauo ihfcriptiohem, quam voce Lacihayocàrittitulùm.
C A P V T X I X.-
INfànum vero infîpientiUm orium tlâmorem àudietis
princeps ^præbuic poptilb prædonem loro non cæfum,
non vindum, &clallafèu fuftibus non figriarum; alter-
nantibut aütem àcrëpecitis idibus hotrCndo Chrifti ebrs
ptis rubefecit flagelfo; f Ec exercitus höftium conui dis
gaudenSttnebat Iefum, Quum autem circUrrtplicaflent
cacumitia & farhos acute fècatitii fpinæ; coronath illëgi-
timam circumdeaerunt càpiti eins; 8c ipfum veftiiieruHt
iniiciëtes cörpöri induthënta fulgentia elegahti Sidonii
iharis fcintilla : fignä domin ii etiam in dolbribus; f Et
cirtumfixa genua fledéntes ihtetram ceruicë curua, Rè-
geni falutabant mendàci àppéllatibne ,• fiipplicationis
præcone feU indice. 8c ibataÛus poftalium, manibùs al-
tcrnismaxillæfiimvnum pulians; f Ec Pilatus tonfîlio
præceps accurrit extra domüm pedibus rèciprocis j ac dixit
infipienti populo, Vitum Hune ad vbsiàm diiqo forai*
vt aücem cognofcatis j hullum mentis errâtUm iti ipfo ih-
ueniegopræcordiis irreprehenfibilibas iddicans &exa-
minans. f Incontaminatis autAn pedibus perrexitextra
domum Iefus i valde mulca paflus gràuia mala incus.
&habebâtcorinexâm>lpih*tôronâm toöias ätUtas ha- ----- -- r - - - - . l . . . . . . . l -. à
bentem,pufputeamqùeveftem irriguam fanguirie mûri- Ërttr autem fàpenti cakmofcriptüm, Jlictfl le fus, bit 'Jt
cis. EtPilatasdixit herum inuidö populo, Eccë, yà-, j iiidaohmÊexGattixutießiSi f EtffîtiltusHebfæorümpë- i ^
riutn dorfum Habens adftàt infons hdmov À- \ f Et ipfum' I régtifiUs cÖJruslegie titulpm videns i quialô^üsvbftoh-
intuiti exleges principes keerdotum ^ Qc trdeuiend mini- l cluferahit eùm tetinaculö crucis i erat cöllis ciuitati vici* i
ftti, eut» fremitü edideruht imménfam fbhum ; drüci 1 htis. Èratàntenf (tbptum iatelledili vniüs mahu^ tradu
H 'MïiiiàthiVeUm \ ' • É e J ; ■ Röi«ä"