Collâtio
Archelai &
Chrifti quo
ad M ago*.
* InHerodî
J tiubatum.
B
Apofttophe
pto Chrifto
Occifîo In-
Hcrodiplus
ï'uga Chu!;'
• ßrumÄ8y
Herode rege Iudæonittf hîii iatn fuer&rit nati; quieraut
pâtre mortuoregnaruri. Morruo ehirh ifto Herode -, Archelau
s in Iudæa regnauit, 8c Galilcx principatuih iu-
nior Herodcs obtinuir. A> ch; laus natus eft in palatio,
Chriftusin diuerforio. Archelaus natus*eft in lebfcd ar-
genteo pofitus: Chriftus autem narus , in præfêpio eft
breuiflîmo collocatus.lllc forfîtan pretiolis inuolutus eft
fèricis: ifte viliffimis inuolutus eft pannis. Et tarnen ille
natus in palatio, conteituiitur: ifte natus in diuerforio,
quæàtur. llleiMagis hullatênus nqminatur:ifteinuen-
tus fupplicitcr adüratur. Omnino fpernitur primogeni-
tus regis, 8c muneribus honoratur primogenitus pauper-
cul« mulieris. Qu:s eft ifte reX Iudxorüta ? Pauper &c di-
ueS, humilia 8c fublimis. Quis c ft ifte reX Iudxorum, qui
portatürvt paruulus, adoracurvtDeus? Paruulus irtprx-
îèpio, immenfus in cxlo, vilis in pannis, pretiofùs in ftcl-
lis, cuius natiuitate comperta : Herodes turbatustfl, & omrits
H'ierofoljma cum tllo. Quid eft, quod fie turban’s Herodes i
Quoniam natum regem Iudxorum audifti, turbàris
fpicionibus agi taris, muid x ftimuhs in flam maris : & ob
hoc natum rcgtm occidere, co naris, Inanis eft ifta tur-
bario rua, & vanaprorfus cogtatio tua. Rex ifte qui na-
tus eft,non venir reges pügriando fuperare,, fêdmorien-*
do mirabiliterfubiugare. Nec ideo nâtus eft, vt tibi fuc-
cedat: fed vrin cum mundus fide liter cedar« Venit ergo
, nph vr pugnet viuus : fed vt triumphet occifus. Neë
vt (îbi de aliis gentibus auro exercitum quxrar, fed vt pro
faluandis gentibus preuofum fanguinem fundat. Inani-
ter i nui den do rimuifti fucceflörem, quem credendode-
buifti quxrcre fàluatorem« Quia fl in eum crederes,
cumeo regnares: Et fleut ab illoaccepifti temporale re-
gnum, acciperes etiamiempiternum. Huiusénimpueri
reguum non eft de hoc mundo , fed per ipfurn regnatur
inmundo. IpfecftenimlapicntiaDei, quxdicitinPio-
uerbiis: Per me reges regnant. Puer ifte verbum Dei eft, puer
ifte virtus 8c fapientia Dei eft. Si potes contra Del fa-
pientiam, cogita. In tuam perniciem veriàris, & nefeis,-
T u enim regnum nu lia tenus habuifles q ni 11 ab ifto
puero, qui tune natus eft, accepilïès. Puer, qui nducà
Mugis diciturrsX ludaorum, ide.n creator eft de dominus
angelorum. Quapropter, cuius primes infanriam na-
feentis, magis timere debcsomnipotenriam iudicàntis*
N oli efgo eum rimere regni tui fiicccflbrem: fêd tihte in*
fidelitatis tu* iuftifllmum damnatorem. Vtinarn eum
Magis ador antibus , etiamtn paciter adorares : 8c non
adeumMagosfrandulentacalliditate mandarer. Ite,m-r
quit,d'' interrogée diligenter de puero,& eum inuemrttis.r er un-
date fbïhi, vt & ego ventent adorent eum. O callidiras fidta:
Ö incredulitasimpia : O nequitiafraudulenca. Si adora-
re iftum puerum certiffimc difponebas, quare proiilo
multos pueros occidrbas? Sanguisjnnocencum quem
crudeliter eftudifti , atteftatur quid de hoc puero .vo-
luifti. Ec tarnen non folum iftum puerum non inuenfi
fti, led nec illis pueris aliquid nocuifti, imo in feins, quod
illis proderâc, hoe egifti. Per fæuitiam quippc tuam f i a
i font martyres', qui perinfantiamfuamfuerant innocences
: Qu ando per g-atiam hujus pueri pro eo meiOcrant
mori » priufquatn eum poftènt coram hominibus
confiteri. Ifte itaque puer , qui mundum creauit qui
thundum regit, qui omnia quæcunque vult facit, qui
cundfca mirabili arque infliperabili ordine diiponit, hoc
ordinauit, hoc egic, y t per tuam inuidiam furiofam , illi
pucri mortem luiciperent pretioiàtti. Et quod eis ad falu-
tem fuàm præftare non poifes amicus, hoc ad damnations
tuam faceresinimicusv. Ad hocetgo te permifit infantes
occidere,vt illosde te faceret triüphare. Teergo per*
rnifit ad nequitiam,illos perduxit ad pâlmam.Vpus enim
idpqj çft dominus qmnipotés,qui paruulus vagiéns.vnus
idemqj eft, qui tuam crudelitaté dignarus çftiugere-, ctl-
ius maieftaté non potes eifiigere. Fugit enim,non for mi-
aine humana, fed diipcnfatione diuina.Fugic non necef-
fitate,fed poteftate. Idco auré dignatuseftin Ægyptû fu-
gere,vc poftea ci ucé dignarecuralcfdere. Et ilia poteftate
püer m i t in Ægypto, q ja poteftate iuuenis pepen d i t in
iigno.Va^enim îdëqjelt mortisfuiceptbr.vitçqi ïargitor,
vnus idemque"illirnôrtalis cj! patré, inbttaüsexmâtre,
propria poteftate mbriens i proprià poteftate refm gens.
Ifteita^ue puer, qui natus eft, ideo non inuenitur in numéro
paruulorum morientium, quia ipfceftcxpeéfcatio
gentium. Sanguishuiuspueri propterca non cum ifto-
rum fanguine funditur puerorum jquia iblus in remiffio-
nemfundenduseftpeccatorum. Etillioronespuèriina-
nitet morerentur * nifi huius (anguine (àluarentur. Et
ifte quidem puer certillime' moriccur* quiafimörinöl-
let, nullatenus nafeeretur. Morieturautem j nbn vtitn-
plcàt (æuitiam tuam : fed vt perficiat manftietudinem
j luam. Faciet enim eum mori benignitas propria , non
mâlignitas aliéna. Morietur , non vt tu ir.fidclis re-
gnesinfecUÎo : (èd vt (ccum regnare faciat fi deles in icc-
. lo. Morietur, non vt regnum amirrac : fedvtregnatu-
rcs adquirat. Morietur, non vc perdat breuemvitan :
fed vt conférât (èrtipiternam. Morietur, nbnvtlèruus
iniquitatis : (ed vt dominus fnaieftatis« Morietur, non
! vinculo neéeflîtatis : (èdpropcfito voluntatis. Morietur
mirabiliter,morietur mifencorditer, morietur fingu-
lariter} morietur per propriam poteftatem^ vt (uam in o-
. mnibusadimpleatvoluntatem. Adhocenim mifericor-
diter morietur,vtrefurgenscun élis gentibusdominetur«
Moric rur ei go fleut vnus,& quidem quem Deum homi-
nem concepit fides virginis, & Dettm homin^m peperit
foecunditas virginalis. Sinefcis veram huius puen deita-
tem, attende ftellam in coelofulgentem, Magos præce*
den tem,& iterignorantib.oftendentem.Hæc ftclfa nun-
i quam ante apparaît, quia nunc earn puer ifte creauit, Sc
j Mcgi»adfevenientibuspr*uiam deputauit. Ifte puer in
praeiepi quidem paruulus collocatur,(èd magnus in cælo
mirabiliter operatur.Permirtit fe mani b us in terra portai
j ri,lèd præcipitflbi carlcftia famulari. Qyideftergo,quod
'i infantilem attendis æratem, & eius diuinam non intelii-
I gispotèftatem } Sic fuit veraciterintimanda pueri huius
naturalis diuiu: tas,& naturalis humanitas,vtraque natu-
raliter Vera, vtraque vni ta,nec in fe inuicem confufa, nec
à fe inuicem (èparatâ Jpftifn enim habuit Maria filium dé
i fe natum,cui ftelladebitæ feruirr. tis exhibuit famulatum.
Ipfum eundemque Maria in-Bethlehem Dominum ho-
minem peperit,quem ftellaMagis inOriente pofltis nun-
ciaui t. Magi ei go venerun t, & nlium virginis vnum eundemque
Dominüm hominem cognoucrunt. Denique
attende, quid obtulerunt: & agnoice, quid credidcrunt.
RcfertenimEuangehfta, quiaintrantes domum, inue-
nerunt puerum cum Maria matre eius j &prccidentes,
ade rauerunt eum, &apertfs thelàuiis fliis, obtulerunt ci
munera,aurum,thus,6c myrthair. Per ifta tria munerum
gênera, in.vno eodemque Chrifto 5c diuina maieftas, &
regiâ poteftas, & humana moi tal: tas intimatur« Thus e-
nira ad ficiihcium, aurum pertinet ad triburam, myrrha
adlcpûlruram pertinet mouuorum. Omnia hæc (ànâa
fldes Chrifto Veraciter olferre non definit«düm vnum
cündemque vetum Deum,veram regem, verumque ho--
mir.em crédit,vtvere pro nobis mortuum veraciterree©-
gnofeat. în ob'atione thuris, confunditur Ariianus : qui
(ôli patrf lâcirificium offerri debere contendir. In oblation
e tr yrrhæ, .corfanditnrM.mich*usI qmChriftum
veremortuum pronoftra-fldute nön credit» In auro ve-
ro , flmul vrerquè eonfunditur i quia & Manicbæus dé
femine Dauid (êcundum carnem natum non credit regem
, & Arrianus Deo,vnigenito naturalem aflïgnare ni-
titur feruitutem. Proinde vterque non expcrietur regem
, à quo perfidem regatur, (cdàquo pminfidelitatis
crimine puniatur i quia ab vno diuinitatis, ab altero car-
nisveritasdenegarur. In iifdem muneribus eonfunditur
etiam Neftoiius/, qüi nititurChriftuminduaspérfonas
diuidere i cum videat Magos,non alia D eo,& alia homiy
-rii, fed vniDeo hominieadem muneraobtuliflefupplicitcr.
Mon ergodiuidaturinperfonis, qui noninueni-
rurdiuifusindonis. Propterca quippevnuîidemqitVf i-
ftis muneribus honoratur., vt vnus idem que jDeus & homo
cognofcatur. IftaMagorum oblatio corfundic et-
iam Eutyehetis infaniam : qui non vulcin Chrifto vtram-
que veram prædicare nacuram. Veritarem quippe ifto-1
Ad quid
C hriftus
mortuus
elt, nô pue
fed vît.
Stella fign
Chrifto
Êrrores ha
zetiçorum
«
coriuifti C
muneiibu
Magouun.
; a g
Exhoitauo
ad Exemptant
Ma-
goium.
rum .munèrurn: tollit , dum in Qhulfco ynaiW nacuram ïiin.yifceribus fuis;,Qû'd ëftauteminiquitàs, hiflprauà
p-ædicareçpotçndit.N©sitaque,-dileét,ffi.mifrères,óf- j cùpidiras ?Écquidellçbidisrrrunditia,hifi(àntfta'Deiôc
feramus Chriftpindubitanter in fide ÿ quod Magiobtu- j proxinu charitas? diçtixi igitur Prophcta ; Auertejadem
lilfe cognoicuniur in hiunerë : vtVere diuinitaushumà- uu.rn à peccatîs ineis, &,c mues wujv.itat es meiis dole, ftàtim'qué
fubiuiigensi Cor mundum treu in me Deus, & ßnritumreflum
innoua in'vifnrtbusmeis: quid aliud dixitvnifi,dele ä me ma-
culim p rau ^ cii p id i tat is, ik do na mihi grariakt charitätis i
Aufefamc cupidicatem, per quam pofiiim damhari: &
doiia mihi charitatem f per quammerearrcbröhari. .Au-
ferä me.cupiditatem, pröpterquam in törmentofinein-
termiflione doletur &;gemit|Ur t & doha mihi charitd-
tem, per,quam in c*lo,fiqte fine regnatur. Si enim habuc-
ro enaritätem ■, quam debendo rbddendo debeam, hon
rimebo iniqüicateräi quam fine fine dolendopetfoluam.
Bene igitur-prici^it ApÖftolus: vt nemirit quiequam delta-
wus y.ntfi vt inuicem dtlgämus: hocenmdebitoduferiur^anobis
cumulus omnium delift orum, qwa char it as cooperit iriuhitudmem
peccatorüm. Nemo auiem putet ,fratres,fii d nobis oportere chart-
, tatent h'ddi\ vt reddita defihat altquando debtri: cum enim redder
tui ,j>lus debetur : & eo magis adquiniur^ 'qubredditur cum defer
tur. Nam efuifecharitatisnonfcmptr epßmdt’dxbitorem, non fe
Hebitö gaudeat abfalutum: fed dono tbantatis lugeat defiitutum.
Neque enim habet chatipafem quam haBJrifc aefttcit.quia
jjrbdig is debitor non rbqderidp peraidic, quam vt fem-
perretideret, & (empep haberet, accepit: qubcirca tunc
fe nouerit perdidiflbipißa aice^erat j tfum non reidciidb
hitatifque confeflip, ip(afit apudChriftum noftui fide-
|i'&!ûbUbo. Hæcmutiéra cura ^lagisvnantmiterbffe.a
ynus, & àdregibnçm faruftdrum to ta cordis denbrione
tehdamusi Ncê ténèâmits yiamvctfcrisvit* , iedidininis
,|niahaatis hu ihilke^obfèqtierites ÿ Viâm mutemus, & in
quapràècçpit;Dominus ambniemûs| yt ad patriain per-
hen ire valeahtusy vb i fine fine-cufndpfo Dominogau-
deâmus. .Viaénimhomihise(bvwaièius. Qui male viuky
iViath-tcncterrons ; qui bene Viuït^'erviam gradirabve-
;ritatis; Qua propter qui am bulaBdt Viamfornieatiohis;
vi®m teneat caftitatis; Qui viamtehebataùaritiaîytenéat
|Viarii mikricordiæ : qui arnbulabàb per- viam fiérionisi
;viam teneat liunc putitatisr Atnbulemus bene per fidem,
vc perueriiamüs àd (peciem| vbi plénum erir gattdium7
inoftrum i quiaimplebiturih riobk defiderium npfttumj
• Per éuin qui Viüit dc rcgftatih lè cuia feculorUm; Amen;
IS E R M O n. 1 VI .-
; C H A .- .
. ntàteDciac'prôxhiUi k ,
rit quod déBebàt. Sed dicir aliquis Cui hanfc debca?.-vel
'V^fitunl cuplo Sain&itàri veftræ debittim j tui liane rxic bpbrtet reiidere charitatèrh?Re(pon'demus,
^,4 4 ^ Charitaté fermpheinV jtaqtu.rh 1 Charitàrem omnibus homihibiisèflerètldendam, idéft,
tiie tharitaris inagis fieri video:,:debito- horisfe ignotis: & bbh iS& malisi &àmibis&inimicis.
fèrii : nef ihttehip qiialitex poflim vérbisi Namcütn^ beacus Apoftolus dicar: jirgo cumtempushabe-
fcxplicarc præcohium tharitatis : in qu^ fi c nais ,opïremur quod bonuïh ejlad omnes maxime autem ad doftie-
debemus, quamdiu in hot fecülo ÿiuimus>.tTèftçre inui- fitcbsjidei ;çüideriter bftendit, quod m opere charitatis fit
bemdiligédo.fieutéamiixbemu.r (ctriperdiebçre redden- j quidemal us alio præferendus, nemotamen fitàchari-
do Beacus hamque Apoftolus Paulusj dum nosomni- J taris Beneficiis excludéndtis* Çhârifasjtàquëillàlanifta,
:b«s;debîcispr^epiiretabfblùii,folohosmutu*çharita- pürà", , vriffroprie dtcafrt g chantas Chnjliana. qua pattens
jtisdebito (èniper voluitdctinëri, dicens : Nemini qtiic- eft, quabenignaejl, qua non émulatur, quation agîtperperàm,non
quam de beads i nifivfc inuicémdüigatisi Ifta eft Apbftq- inflatur, nontftambïtiofifnon quant qui fuafuni, quation irrt-
jlitde fumma dp£trini: hæc fimc confulta ehàfitatis ptater- ; tatur, non cogitât nrdluin, hongaudet fuper iniquitatém, congatt-
næyvthcminiquicquamdebeamus, nifi vt inuicemdi- j dit autem veritaii. qua omnia fuffert, omnia ciedit, omniaJperat,
JUgamuSi. Guni ergo audimusy ve ncmirii quiequam de- I omniafuflintt, lharttasqua hunquamcadii^fifcompleftatur ami-
bearnus $ nrili in hotverbb rem.anéamus3-fedatidiamus } cos, vt iildtetur vfqueadinmicos:amicisfe volerittbusrsddat, ini-
]& facianjus qubd fèqui tliri vt nos inuicem dd{gamus ; i micisfenoUntibuiihgerat : iftosteneati iîîbS adquiràti iftos
diiueniémusfanâ:atncharitatem^uam femper debendo oblccStct i vt ex amicis honefficianturmimici: tllbsin-
(reddàifiûSi & reddendo fidubritér debeamus. Magna res uitet, vt fiantex inimicis àniiei. R?cdrdëmir, Fratréè.vet-
;charitaseftj dil^iSfrflimifratresi quattr docentè Apqftolo borumdomini, d i c e n t iD’digiteinimicisveftros, benefacite
|fi’cidbemurkrùperredderé, VteaiWnihilorriinusiubea-r '' ' " fi ;; - 1 ' ' '»
mur fineintermiflione debere; 0 charitatisdtbitum bo-
num j debiturn fan61 urn 3 debitum cxleftibus rerercum
1 commodis, debitum fempiternisplenam omninodiui-
tiis. Magna,jratres, hot débita lucrà conquit bn iis, ïmmerifa com-
moda tait fcénort tdmpàramui. Dut)t enim charitas à nobis reddt-
tur & debctur.omriis nostra mqstitas dimittitur & ddetur. Ipfam
denique fcharitâtctfi fibi beacus Dàuid ad detendasini-
qüitacés fiias redonari pofcebàt, quando prb peccato
graüidominumlachrymabiliter èxô rabat: Nàm fcümjl1
leccbrofo quondam câptiùatus afpeélu, milftisfaiadül-
tërarët vxorëm j ôbfcèlerè geminato * màritüm quoquë
interficeret irinbCeritem : poft perpetrationem péctati
per Prcjphëtàm ebrréptu? oraçulo j èt poft eonfemohëm
recreâtus medicinali refponfo /diiiii pbènitënti* Verbâ
fupplici proftratus obfecratione depromérët, quibus
Deum iuftum fégeni règùtri i 8cdotninum clominorum
quàntotius placaret, inter c&tera dixiftè cognbfçituri
Auerte faciérn tuam à peccatîs meis, &omnïs ihiquitâtes meas
dele : Ôc quoniam fiiie charicaris dbiio fieri non po'ftç cer-
ncbàt;illicofiibiünxif: Cormuhduüiereàin}iiebeiiî, I
his quioderuntvbs, borate pro perfequentibui & Calumw antibus
vosi Ecce Dominus vfque adinimi.cos charitatenSlubcc
bift8ndi,& vftjue ad perfe’eutores Chnftian; tordisbene-
uolentiam dilatari.Et qu* merces bperum tantoruih Ba-
bitur? yel quodriiunus|>r*cepto huicobeuntibus tori-,
fertur ? Ipfe dcmbnftret a fe prxparatam charitati mercer
dem, qiiiper (piritumfan6lumgrai:isipf?.m 'd.gqaturih-
fundere charitatem: Ipie nobis aicat, quidpre charitate
reddituriisfit dignis i.quieandem chanratem dohare idi-
gnetiir indignisi Dicatigithr dominus j dicat, 5c proprio
fermorie magnitudinem nobis fu * prbmiflionis oftevf
dat: Vtjitif, inquil,jf/yp/ifWTefiri',5«iioc<ri/S^. Cum ehirn
diligendos priciperet inimicos y'aiharum forfitan eirat,
jpiodaudiehti iupebatuf: fit quxfo dulce i quod bbedi-
entipromittitur. Tenfeaturergo dulcediiliihuius in cor-,
de fuauitasi & amaritudifiis iBius feparabitur djmcpl-,
tasi Qui enim dileierint inimicos fuos,8c benefecerint;
eis qui cos oderunt, fili) Dei ferant. Qiiid verb accepturi
firitiftifili) Dei, ApoftblUsenuhciatdicbhs:
'jtimbnium reMit jpiriliii hojiro , !quia fumusfilijDei'.'jiautem
filtji(fharedes: borides quidem Dei j coharedts duiem Chrifii
rttumreflumimoudinvifceribus nteii. Cor autem.mundurii, Audite igitur Ghriftianii''duc|ite filij t)eii audite h*.techaritacis
elle domicilium j his verbis cbmiiieridaf Apo^
ftblus dicens : Finir enim jtriktjtti eft chantas de cordepuro, &
coHfcietitia bona ,& fide nonfiftai Proinde duo qùædarn in
his ptophèt* Vepbii dihgenciu^ confideranda fimt nb-
biss vriurhiquöda fè pbpofeir au Ferri: alterum j tjhbd fibi
p oftulauit a t tribui. Periic enim di 1er! iniqui; aces fuas :cor
autem mundum in fe creari, & ipiritum retftuin irihoUadesÜcï,
8c cöhxrëdès Chrifti : vtbaternam pomdeatis
hâkëâitafehi j nbhfolumamicis j fed etiam ihimicis im-
pènditê charitalemiNulli charitas dehè^etur,qu^ab nq-
mihib’us bonis bbmmiiniter poffidetur. Omneè feàm fi-
mül hâbetéj 8c vt eam magis1 h^bèatis j 8c bonis cam 8c
malis imperidite. PbÏÏeftio ënim eft bonöriim iftaeorii-
muni j Ôh terrehâÿ’tiqucifed cæleftis; ßbideo hùlluhl ihj