m m
ill: " » ' I f
iiiN B
I S
B
m ai
contincret,qùibus dum viótimis inccdimr ara,vt tecra fie-
I r;enr exhibebat. Vnde & præceptüm fuit in monte Sina, y t
■ adimagincmfoperniillius altaris,àMofe quOq-, fabricare-
! cur intermim.Quamobremis quieirelpontedabat,Vide,
in quit, vt omnia facias iüxta typü tibi in monte oftenfom.
Hæ tene eminentióres partes, quas intelligibiles vir tûtes
cflcdiximus,pareft,vt luperftantiale ac naturæ humanæ
inacceflum myfterium comple&atur, ita vt non facile
comprehendi ab iis,quiinfra illud font naturapolÏÏt : ne-
que rationaîëshoftiæ in eo obla,tæ quoquomodo difflue-
re. Porro quadrangularis eft figura altaris, æqualis cum
hoc mundo figüræ, qui quatuor confiât elemeritis : vnde
criamexomniiplius parte rationales hoftiæ puræ, iuxta
Prophetàm,olferuntur.
Sùlue quatuor angelos.Hos angelos qui in magno flurnine
Euphrate alligati fuéfant, nonnulli 'quidem diuiniaflèue-
rarunt,tanquam indiuulfe ibi degentes,ac intelligibili circa
illud temper córemplatione occupatos,deleótatofque.
Illud enimDeumeflèàfiirmant,quo deEteias quidem ait,
quai! ex perföna ipfius Dei: Eccèego declino in eos,vt flu-
men pacis,& vt törrens inündans gloriâGèntium. Et Dated:
Elnminis impetu$ktificant ciuitatem Dei. Elle vero
qüatüor hos angelosMichaelem,de quo apud Danielem:
Gabrielem apud. Matthæum, Raphaelem apud T obiam,
Sc Vrielem apud Elfam. Eos vero telutos. elle àbjiteufce-
modi diuina occuparione ad non ingratum minifterium
exhibéndûjtum diuinæiüftitiæjtum liii aduentus. Alii vero
npn angelos, fed dæmones malignos dicunt,alligatos
quidem in aduentu m Chrifti iuxta diuinum præceptüm:
egreflbs veroab îllo altario, quod plulquam humanum e-
Et capita eorutn tanquamcapita komm. Si quis vehiculum
diuinorum iudiciörum, vel ad Ipirituajès 8c angelicæ vitæ
homines, fiue ad mores 8c affc&us référât, nihil diffidebit
in præfenti vilïone,modb contentio 8c nimia foæopinio-
nis affedio abfit.. Càpitibus autem leonum idcirco equo-
rum capitaiimihadiétafunt, quod qui diuinis rebus in-
teruiunt, oportet vtnequaquam demilfo animofuum mi-
nifterium exequantur. Viuus eft enim Dei termo,& quo-
uis gladio incidentior. Ideo inftar çenturionis çaput o-
ftendit, indignationem inquam cum impetu leonino:
quali non 3Ü0 modo, quamhpc, habiturus lit-auditorem
adaflèntiendum paratum. Neque ab hoc intelledlüdifli-
det Paulus,vbiCorinthiis comminatur, te ad ipfos cum
virga venturum.Hoc igitur capita demonftrabant.
Et de ore ipforum pracedebat ignis. Oraporroperniciemè
proximo,non procul ab alpectu, Iperatam, imp propin-
quilîime viciiiitatilpirantia, hoefignificant, quod omni-
noeatenus lirmafit Sc ftabilis,vt nullo pa&o euitari que-
at. Vt ignis quidem id portendatj qupd interitum altert,
fumus autemidiplum quodiram, ( alcendit enimfumus
iniraeius) folphurveroid quod à diuina iracundiaprofi-
dfcitùr: liue etiàm quod hæc decreto P e i lafeiuis illata
lint.Quod vero his,qte vitam ducunt angelicam,vti diui-
nitasfoleatvelutîvehiculoquodam liiorum & iudiciorü
& myfteriprum,fiifficien ter oftendit quod ab iplb D omi-
no Ananiæ de Paulo dictum fuit, vbi ait : Paulum vas ele-
«Stionis elfe, vt qui indefatigabiliter terre diuinia dogmata
piaeualcret,quæ per fuü fignificauit hpmen 1 Vtportet,in-
quit,nomen meümomen, hpceft,gloriam ac magnificenw
................. - * - tiam,&qincquidiUudeftquodratipné,uuemtelle<5tum,
rat,à diuinp iangéLo telui, y.t tecultas illis lit turbare Gen- | non modo mortale,excedat,verumetiam angelictinn Pô-
tès: ßdiac turbacioné manifeftum fiat, quidiiâlicfidelium | tefias enim eorit,fiueequorum,in ore eoruni efï.Quidhoc?Num
triticu'm,&inhorréaebrum codendum: quidvepeccato-
mm paleæ, &inçendio aptum, nuiliqj vfiii accommodü..
Neq-, explodendum aiuhtli dicatur dæmones ad Euphra-
ten alligatos,quandoquidem breui inde Antichriftus pro-
celïurus iità captiuis Hcbræis, quivcl in Hierulàlem fue-
rint refer uati,vel in illis locis comrùorati. Et numerus eque-
ßris cxercitus.Cum nihil de exercitibûsantehac dixerit,hu-
îusnumemm’txprimir. Manitefium eft igitur quodilli.
poteftatemadfcribitori,vtveludcaulàmreddat cur milfi
lincequiî Anquoddicit, In ore eorumçft, minas iîgnificat
earum rerum,quæ Kominibus timoré incutiant,quo àpra-
uis ftudiis re trahantur,ne.caudis tradantur eorundem? Per
caudas enim finem exitumque eorum, qui pereunt,defi-
gnanSj&iplum quoqj euent.um iam depingens, ferpenti-
bus coraparat,qui llmilia capita habeant: ex ipfo videlicet
impetùolb aggrcflii exitium, idqj ineuitàbile afferrg figniqui
per quatuor acierum duces Michaeicm acceperunt, fiantia, & nequaquam fiituram afïliôfionem,fedprælènlabrielem,
Vriclem,ac Raphaelem, haudfineratione hue
adducfci iuiit.Mos namque eft,vt äciei ducein tequa.tur cu,-:
neus. Mille vero mibia,&dcciesmillies decern milliami-
niftrantiumdilfere ppllcmus in Daniele:at nunc duplica-
to myriadis numero multiti^indm.fe vidilfeafièritiquae
ducesipfos aciérum fequeretur,quod poft D omini mcar-
nadonem libèrius & omniabieifio inetu cum hominipus
angeli conuertentur. Hue etiam diétum elfe aiurtt, angelos
afeendentes Sc deteéndentes luprafiliumhommis.
Et ita vidsbam equosin vifione,&quifedebant fuper eos ba-
bèbant tborMs. igneos, & hyacihtbijios, &fulpbur;eos. Et capita
equonim er ant tanquam capita komm, c? els ore ipforum proce-
debat ign(is,&funm, &fulphur. Ab his tribuspUgis occifa eft ter-
tiapdrs hominurn>deigney&defumo,&dßfulphure, quaprocedc-
bantex ore ipforum. Troteßas enim t eoram^i.ore ipforum eSl, &
in cauiis éorum. Kam cauda eorumfimile$firpentibus,habtntes
capita-, & per hoc nocent, Etcateri homines qui nonfunt occifi his
plagis, nee refipuerunt ab operibus manuum fuarum,vt non adora-
rent damonia, &fimtilacbra durea, & argentea, &area, &lapidea,
&lignea,quanequevidßrepoffdnt,neque audire,neque ambu-
lare:&nonegerantpcenitentiamdebomicidiKfuis nequedevene-
ficiisfits,neque defornicationefuajietfc de funis fuis.
Et qui fedebant fuper eos. Per equorum tefibres, aut di-
uinje virtute s accipftndas funt,qua: vim cprrigendi mores
pafiionefque alfequut£efunt,& ad melius dirigendi (fie e-
nim & ecjuorum domftbres, afeendentes luper equos, ca-
moeos&ftenodirigunt.) aut certeprjecepta diuina pere-
untium zelo armature, eique ignex, hyacinthime, adeo-
que fulphureaïfimilia diéta funt. Vnde & Dauid: Afeendit
fumus(diüiniihquamzeli)iniraeius,inquit,&ignisa
tern, cum nulla iam prudentia luperfit, quaiplam effuge-
re aflliétionem poflint.
Kef reßpuerunt.Senno hie infenfibilitatis excellendani
pr$ fe fert,hoc eftjindolenda: ac lafeiuia: eorum, quitem-
pus fibi interim a Deo proprer benignitafé, dum parcitil-
lis, concelïüm adtelurem, circa vanf tatem inlumpferunt,
yt etiam pro dignicate fbcordiaefua? merceclem reterant:
quinimo Sc ante prauorum oculosiplaptofedoretribu-
doeffedui mancipatur. Ifti tarnen non Iblum horum ter-
ribiliumalpedu,qu? oboculos in promptu habcbar,me-
liores non Hint efte ^ tv eruin etiam peiores, acmagis ma^
gilque peccatis obuefturi,curium fuum compleuerunt. Et
non egeruntpeeniterif iam. Non hoc lane,inquic,quodin vita
ilkfiituranon egerintpeenitenriam (quomodo namquei
velquaepcenitudo inyitailk quaefierinonpoteft,yt mu-
tetur, eflè poteirit?) ted quoft viuentes.adhuc,&tamen
nullam ex auditu teualpedu. eorum, quo tum futura tent,
pcenitentiam put te teren«:s. ab operibus qua:-yidcrunt,
addiderunt adprima,nempe.ad inkniam daerrionü, & fi-
mulachromm culturam, Sc ea quae pm er eultum iptern,1
odiumquoqj &inuidiamafferrent. Non quod tentes ca-
rentiam modo eorum defignet quae manufadafunt,imo
quod iniquitati jniquitatem addiderunt,proindeq-, a vera
inftitia exclufi tent.Quae enim iufticia illi efie pbflit,qui a-
lium f i u genëris neeat,vel gladiorum impetu, vel infidiis
venenorum?Quis vero eum non oderit,qui vel fibiipfi'
non parcit, etiam quanta ne hollis quidem infidiöfe illi
infenfus ,aduertem eum excogftare autes fuifict ? Quis e-
nim fpurcitiam afilduitaternq^ fornicationis, qua te quite
quc,ne diuinum fit domicilium,priuat (liquidem Diuo
Paulo qredendum eft) nonexecrandam dixeritAr abomi-
fade e iu s e x ^ t ,& carbojnesac<^nlilimt. Ad vtrumuis , ______ I_____ I ____ 1 1 ______ I____ I ; H |H |
horum tenfijum cüiq-, licebit accedcre: mihi vero margis nandam? Porro quiin furdsafliduus perteuerat,illudfibi-
arridetfimulachmmprauosdirigenris,adreétamqjline- 1 metconquifiuit,quoderiamfibiipteinutihs & incom-*
a/nreuocands. , | modusfadusfit.
_________________________________________ ______ -____' , C a p y x
1 1 ] in Apoealypjim, Cap. X X V 1 1 . X X V 1 U . f t r ,
A gulaexa«fterimantur. Ad vocem porro dolorotepeccato- e >
C a p v t X X V I I I . rumliipplicia telHnenrium,quid(obfecro)competentius :
aptari pollit,quàm fredere ac ftridere,a quo fit fremitus &
T7 T vidi ahum angelumfortem defcendentemdcccelo,amittum ftridor dentium?Di6tum eft autem €^vxav,hoc eft,frendc-
J~snttbe,&irisin captteeius,&facies eiusjicutfoi, & pedes eius re fiue ftridere dentibus,ab eoj quodfimilitudinem habe- >
tanquam column*, ignis :& babebat in manu fualibellumaper- at cum 6^«<n,quod inter edendum dentes mutuo collidäturn,
&pofuitpedemfuum dextrumfuper mare,Jinijlrum autem tur. Et cum clamajfet loquuta funtfeptem tonitrua.Voft. clamofuper
tear am. Etclamauit voce magna,quemadmodum ko mugit. rem vero èveftigio feptem tonitrua loquuta tent. Porro
Et cum clamaJ[et,loquuta funt feptem tonitrua voces fuas. Etcum feptem hæc tonitrua,aut feptem ab vno eodemq; angelo
loquuta fuijfent feptem tonitrua voces fuas, egoferipturuseram. voces terribiliter emiflas, angelicas virtutes ^xiftimamus !
Et afidiui vocem dicentem mihi : Obfigna qua loquutafunt feptem elfe,promdeq-, tonitruis affimilatas : aut certe feptem illos \
tonitrua, &ne feripfirisea. fpiritusjde quibus diélum in præcedentib'ùs fuit. Er cum
Loquuta fuijfent feptem tonitrua. Omni dubio procul hinc i
Amiftunt nube. Idquidempra: te fertnubes, quodnec darum fit,per feptem tonitrua, angelicas inrelligi virtutangi
nec vidéri poflit. Iris veto in capite,fummam ange- tes.Subftantia’énimquædameftquæloquitur, non toni- j
liciordinisdelcribitex pollellione Deo placitarum vir- truü,quodèft tenus,qiii fimul Sc generatur, & de medio
tutum: Sc ex varietate circa miflionem, quamproximus 1 tollitur. Obßgna.S crib’ere,hoc eft,mau^elta ea hominibus"
fit>& iptern ftationem magnifiée prædicat. Tale enim perfcripturàm façere quæcerneret,pr6nibituseft. Atob- F
quiddam iris eft, quæ in nubibus apparet,dumexradij ligna,ihquit,id eft, indubiaac firma retentione in mente
B Iblaris obeiétione variis coloribus formata videtur. Et tua conferua,nullo vero pa&öea per teripturam diuulga:
facies eiusjicut fol. Similitudo faciei folicomparata quida- forte quod nullæ ellètvalitatiea ante aauentum nouilliliudfignificat,
quam Iplendorem inftar'lolis,& quodvbi- morum temporum prodére : quandoquidem & Daniel
cünq j fuerint qui diurnarum operum diftributionem prç- docebaturfermoneshuiufmodirenim oblîgnare. Quod
ceptùmùeperficiunt,abinaccellà luperlubftantialiqi luce vero profit earecondi,per conieéluram an dicere poteriilluftrabantur.
mus,eflè vehementiam conftitutorum tormcnrorum,vbi
Et pedes eius tanquam column* ignis. Pedes defeentem fob- mifericors Deus per team clementiam tepplicii retribuindicant,
qui nullam ob aliam cautem fit, quam ad vltio- tionem haud æquali pondéré cum peçcatis indudt. Vnde
nem de impiis exi'gendam : eapropter etiam tanquam co- illud quoq; eft,quod Ptelmographusait, nequaquam iu- P fa Ira. tôt.
lumnæignis dicuntur.Columnis vero ignis aflimilati tent xtainiquicates noftras, neqj iuxtapeccata noftra commenon
ob illuminationem,fed ob exuftionem. Et babebat in tirinobisretributionem. Qua loquuta funt feptem tonitrua.
manu fua libellant. Quid autem fibi vult,quod apertumli- T onitrua(vt diximus) virtutes angelicç intelligendæ font,
bellum in manu geltat ? Hic libellus, apertus diélus eft et- tonitruisallimilatæob eumrimorem qui per ea, quæ ab
iam àpud Danielem,qùandq iudicium coram iplo confti- eis dicuntur. T aies enim fonétorum font incorporeorum
tuitur,&libri aperiuntur,ommum, quiàteculo vixerunt. angelorum voces,quæab iptemanifeftatione horc§ndum
aéta continentes & nomina.Quod li apud Danielem qui- quiddam habent, quemadmodum ex illo angelopatet,
dem libri, hie autem libellumfe videre indicat, nihil dite cuius Daniel ne leuem quidem vilionem, nihil in fe incre-
*“ fonantiæ eft.Siquidem apud Danielem libri memorantur pâtionis alpcritatifue hàbentem,ferre potuit. Prædpitur
c iudicii totius mundi.cognitionem iuftorum iniuftomm- autem,vteaobfîgnarentur,quæ feptem tonitrua nuncia- G
que exhibentes ; hoc autem loco eorum duntaxat, qui ne- rent,hoc eft,vtfe cretaferuarentur : quod perfedfa horum
fariis qperibusvitamcontempterunt. Quorum|riateor- cognitio, ac fdentia mànifeftior, nouilfimis, temp.oribus
fim a<fta no in libro,tedinlibello lcripta funt, diminutiuo vtiiitcrreferuetur.
nomine pàruitatem édrum,quæ in eb cqntinentur fignifi- Et angélus quemvidtfiantemfuper mare & fuper terram, lecante
Apoftolo, li ad vniuertelem iudicii tententiam con- uauitmanum fudm dextramadccelum, & tur au it in viuente in
fcratur,& ea,quæ hanç compleélendo perficiuntur. Et pd- feculafeculorum, qui creaiiitfalum, & ea qua in illo funt: &
fuit pedem dextrum fupeç mare. Ex pedibus altero quidem terram, & ea qua in ilia funt: & mare, & ea qua in illofunt: temhumidæ
congregationiinniti, altero vero aridæ, ilîius de- pus non fore amplius, fed in diebus vocis feptimi angeli, cum
• lignât magnitudiné,quivtrunque complebtebatur.Quod coeperït tuba canere, tonfummandum effe myfierium Dei, ficut
vero dextro humidæ,liniftro autem aridæ innitatur,nulla lato nuncio manifefiauit feruis fuis Prophefis. Et vox,quam audialia
de caute diétum reor, quam quod horum elemento- ui de coelo, rurfum loquens mecum, ac dteens : Vade,& accipe Urum
ordinem tequatur. Aeri namque, quifobtilioris fob- bellum aper tum in manu angeli, fiant isfuper mare & fuper terftantiæeftjcralfioraqua
fiibiacet, perinde ac aquæ terra. ram,Et abii adangelum, dicens ei, vt daret mihi libellum. Et di-
Non igitur aliter dictum arbitror,quam quod dextra fini- xit mihï : Accipe libellum, & deuora ilium, &fhciet amaricari
ftris femperrobuftiorafont,quodplures videliccircama- ventrem tuumfed in ore tuo erit dulcis tanquam mel. '
re inique agentes fint,piratæ inquam, & qui nauali prælio Leuautt manumfuam dextram ad coelum. Dextræ manus ealios
demèrgunt, vel per aliquod aliud inlidiarum genus: leuatioefficacemacfirmam demonftrat fiituram rem ilquod
aquarum fob ftantia faciliorem præbeat facinorolis lius quiiurauit : &idco-di<ftum eft, Dextera Dominifedt yfalm.UJ.
D aditum aduerliis eos,quibus infidiantur. Poftquam igitur virmtem. Quod autem lubdit,in viuente in fecula lecuhæc
ita fe habent, artiheiofe prudenterqj id , quod eft for- lorum, à græca quidemphrafialienum videtur. Iurare fi- H
tiuSjfceleratis attribuitur.Et quod hoc lit,progenitor ille quidem didtur, noiiin aliquo, fedper âliqüem. Non ta-
Dei dignus eft qui fidem teciat,vbi impemm inlidianrium men indecens fuit in viuente iurare, ollendendo iuxta vonobis
dæmonumdefcriberet,adiutorio altiflimi vtentes, luntatemilliusefîé teramentum, per quèm afiumpmm
è finiftra quidem millenum nos catemdeclinarèeorum, fuit. Atqui D eus,quoniam per nuilummaioremiurare T
quiin tenebris perambulantes infidiantur nobis, decies potuit,quod mods eft iurantibus, per femetipfiim iurat,
millenum dextræ attribuit. Et hæc quidem de pédum di- dicens:Per memetiptem iuraui,dicit Dominus. Angeli sf-»'- +s.
éta lint difpofitione. vero,vtpote creaturæ,per çrcatorei*Aiurant:per diuini nu-
Etclamauit voccmagna,quemadmoduko mugit. Qupdve- minis aflùmptionemÿnoftrædifhdentiæ fidem certain fàro
voce magna,ac leonino Ibhituckmauerit, iræeft lym- cientes.
boluniridcirco Sc mugtiui comparataeft.Cæterumpræter T empus non fore amplius. Reéteac vere iurauit,quod temloquèntium
morem eft, vt leonis vox per mugitum expri- pus non erit pofthacFluxus enim temporariæ tebftantiæ,
matur,fedpotius bourn eft rleonibus autem vel rugitus, ^ui tune lulpendetur cohibebiturque, velperum ac intervel
fremitus attribuitur. Hoc igitur haud ociote dicendü ciiionem ne feiet, 8c hac de caute nec tempus erit. Quideeioccurrit,
quihæcbreuiterac velütiin tranlcurte decla- nim opus eft telaris luminis correprione,per qua tequies à
randa telceperit,quod videlicetin vte verbi,Mugire,non diutniskboribusanimalibusinnafcatur ? Nam line his,
perftet, fedtranlierit ad aliud, nempe, Glamauit. Et hæc quidna opus eft telaris lucisîS olitaq; crit,quianeceoprç- 1 quidé de leonum clamore propter eos diétafunt, qui fin- lens mundus tender,vtpenitus n61it,fedadfenouatiqnc.
Bibliotb. Vet, P at.Tom. 6. Z z ' Verum