loannts CMaxentit
cioncm dute in Chriftp natur£efuerunt,&idco dicunt pofl
adunationem , an öcante adunationem vnamprofiten-
tur filifle in Chrifto naturam ? Quodfi ante adunationem
ynamfoifle dicunt, fuperfluumomninoeft, poftadunationem
dicere,quiafemper vnam fecundumipfos conftat
fuiife St elfe in Chrifto naturam. Verumfi ita eft,omnino
jfallaciter ab eis etiam mentio adunatiönis affertur, Quia
fl vna&änre & pöftmanfitin Chrifto natura,nuilaomni-
modo fa&aeftadunatio, quiaadunationemexdiuerferu
remra naturis fierfinemp eft qui nefeit. Siautem duas ante
adunarioilefn fUiftenätur<is in Chrifto dixerint duas et-
i iani fine dubio ante adunationem dicere conuincuntut in
j Chriftofiiifleperfonas,quiafecupduipfos,noneft natura
I fineperlona. Quodcumcjicunt,quieosnefeiatNeftoria-
i ux perfidiae (quodfugiunt) laqueis compediri, qui homividelicet,
qui incarnants eft,, id eft Verbi Dei, & eius qtfec
ab ipfo affumpta eft,id eft, carhis. N ön ergo hoc vniüs rei
nomen eft, quod fic expreilam lignificationem duarum
diuerfarumqj vnitarum doceat naturarum, quemadmo-
dumcumdicitur, humananatura, quamexduabusfeu
potius, in duabus diuerfifque naturis, ideft, carnis & ani-
m s lubliftere nemo dubitat, ledquemadmodum ft dica-1
tur,anima incarnata,fiue vna natura animæ,inearnatæ. E r
ideo nomen naturas vnius,quæ diuinitads,& humanitatis
expreflàm pofllt haberelignificationem,docere coguntur.
Verum ii in tantum delipuerint, quo dicant earn Chri-
fti eile naturam,rurfiis ab eis quiæritur,qualis illafit. Quia
Chriftus non natura?, fed operationis liue efficiendæ, id
eft,vn<ftionis nomen eft, & ideo adhüc coartantur, vt illi-:
us nàturælingularis, quampoft adunationem inChrifto
pollibile) duas non ante, fed poft adunationem, Sc dein-
ceps , femperindiflplubilitermanentes, natittas' invna
Gnrifti perlona, Iprcta erroris lui caligine, profited non
metuant, ne aut humanam tantum qimludaeisaut diui-
nam tantum cum Manfehæis confitentçs, ab vnica Sc Ca-
Numerus
fubfiftitin
nem plenum Deo,non Deum hominem fadhim pnedica- elfe volunt, nomen doceant.
re conuincuntur. Itemfi non eft natura line përfona, qure- Quia nulla rei natura eft, qua nonpropria & fingulari
ramiisabeis. Vtrum poft adunationem Verbi & carnis in j. nomine fecundumlpecialem videlicet appelleturfignifi-
Chriflo dicant duas elfe naturas,an denegcift.Qupdlivel ; cationem. Chriftum autem non elfe naturae nomen, fed
verbi vel rami* elfentia in Chrifto negauerint, aut fudaeo- vndionis ,SC ex-hoc,quod multi Chrifti di&i funt in vete-
rumimpietati omnino iungendi font qui Chriftum purii I reteftamento.manifeftumeft. Quapropterautnomenil-
hominemfuiflèaflèrunt , aut Manichaeorum lacrilegiis j lius naturae vnius, quod ab eis redtillime qu&ritur doce"
co*quandi,qui camisin Chrifto negant eflentiam vel na- ant,autli hoc facere minima tw)0 imt(quia omnino eftim-
turam,Si vero Sc verbum carnem efle in Chrifto dixeririt, polfibile)adur
duas vtiq; eflèndas inuiti diuerlarum naturarum ipforum
nominum teftimonio profitentur, quia non eadem lunt
nomina verbi & carnis, nam verbum verbum eft, &caro
carp eft. Verum quia nolunt efle naturam line perfona,
proculdubio eriafnlic fecundum hanc ftultam Sc impiam i tholica damnati matre Ecclcfia, in perpetuum crucientur.
definitionemluain,ipfipotiusduasinucnient inCnrifto
adferuare perfonas. Quia Verbum & carnem etiam poft
adunationem in Chrifto negare non poflunt, quorum di-
uersas efle naturas nullus ignorat. Sed duas inquiunt,
ideo non debere ,dici in Chrifto poft adunationem fate-
mur elfe naturas, quia duo numerus eflè non poteft indi-
uifliSjCum fecundümveritatem,omnrs numerus diuifiqni
fubiacet. Hsec & huiulmodi folet eorum impudentilfima
catholicam veriratémaïgumentari vanitas. Et primum
quidem non per fe ipfiim i fed inrerum naturisOmnem
lubfiftcre numerum euidentifllma ratione docemur. Deinde,
finullatenüsea qu® fecundum aliquid difeernuntur
Sc numerantur,pofluntin vnitate lubfiftere, quaero,&Pater
& Films & Spiritus fenétus, qui non re ip fa, fed cogni-
done tantum ab inuicem difeernuntur , quomodo non in
diuifione,fedin naturae vnif ate lixbfiftant ?
Quod li hi tres. vnum lunt,& perlonarum luarum pro-
prietates integral Scperfeétas inconfusè cuftodiunt,n ec in
diuifione, fed in vnitate lubfiftunt, reftat, vtiamnon o-
1 mniaquasfecundumcognirionemnumerantes difeerni-:
mus,etiam rebus ipfis^xeferie diuidamus. Quia nec cum
carnis &anim*,duas pronunciamus diuerlalque naturas,
; vnum homifièni in duo dipidimus, quern non rebus, fed
; cognidone difeernimus. Alioquindiuidantprimolipol-
funt, non folum intellediu, fed edam rebus, alplendore
colprem, Sc calorem a foie tunc eorum potcrit hare ftulta
fententiaftabiliri.
1 Quodfifacere nequeunt, cedantveritati-, &duasno-
bifeura in Chrifto profiteantur elfe naturas $ qui cas non
rebus ipfis diuidimus,fed cognidone tantum diflernimus
&probamus,Siverodixerint.SicutExanima&came vna
humananatura conficitur, qu*fingulari, non plurali nu- ,
meropronunciatut, ita ex diuinitate &.humanitatevna
fadta eft Chnfti natura.» Primo quidem hocexemplo filio
Dei minirae ejpftimo conuenire,cui lubfiftendi caula caro
nonfiut. Quippequsante larculaa patre natusinpropria
'erfonaincommutabiiiter lubfiftit, fed ciim verbum caro
ieret^nifericordi® fiiit. Animam autem humanam ante
IN D I A L O GO S
I O A N N I S M A X È N T I I
C O N T R A N E S T O R I A N O S , '
AD X H B O P H I L V M
P R Æ F A T I O.
S lin h d c faculo fojfet finis ejje mandacij, marteret
vtiquequieta C hnßi Ecclefia , f id quia inextrhabile
quodammodo malum nunquam definit humana
cordapulfare, at que inopinatis arguments fd em
inquiet are catholteam, necejjè est[éclat or thus ventatis
prudenter captiefits eiusfententiaisprauiderefiapenter^
detegerejrolatafcfr in medium malleo ventatis cohibere3
& vfque ad ejfufionemfanguinis contra eatfro ventate
cert are. Prafertim cumferiptura diuina moneat & d icat
: N e confundarisloqui verbumproanima tua,&pro i
ventate cert a vfque ad mortem. Similiter d r Jpoftolus
quorumdam dénotant timiditatem: Non dum, inquit,
vfque adfanguinetn refiitifiis aduerfuspeccatum tenantes.
Refiftendum igitur,nec omnino efiparcendum hare-
ticis,confident es in tali negocio fermonis copiam minime
de futur am. Tfgmf i a d confutandamprophet a infipien-
tiam os afin* «peruit,quanto magis corfidelis refer are di-
gnabitur, v t perfider urn dementiaconfutetur i ffiuapro-
pterquoniam oliminradiceprauitasNefioriana damna
ta,nunc rurfus viùacioradfurgit quodammodo, calhdif
quefyilogtfmorum argumentis aduerfus ipfa catholic af i elet
fundamentadimicans , fubreligiofa pronunciatione
verborum religioner»profanare contendit, necejfario cre
dtdi,miTheophile,tuisadiutusprmbus,occultum,drJub
verbis catholicis latentem, eorum impium prodere,intellectum
3 quatenus deteftus d r dénotât us fia t cunciis vb i-
carnem alicubi lubfiftere, &poftmodum carni inferi, ne- j queperfiieuus. Agens fim u l etiam contra eos, qui licet
moaufuseftadfirmare. Sanequianullaresliuenaturaeft, j chriftum Dominumconfiteamur, tame nefeioquarur-
quæ nonproprioappelletur nomine, vniusnaturæ quam j jnduôliperuerfitate, déclinant eum vnum confitert
j exf x n a t& m c ilM ua Trinität'. M o i notmtaalß-
doceant.A tuvoluenntdiceré: Verbummcarnatum,iiue . . ... , ... j-r . ^ JJ
vnamnatutamDei Verb. incarnatam,co ipfo quo hoedi-. r t rc ) nonmt'UtgâUlm-verb,S tdtpfin, neg m
cunt, duas proculdubio dicere conuincunturin Chrifto <ïuoddicunt, nthtlqueahud Chrifium n ifi extraneum à
naturas, duarumque, non vnius nomina naturarum, eius Trinitate d r iuxta Arianes , credere impie er eaturam ?
Dialog Lib. I.
S i enim verus eft Deusficut eft, aut Trinit as e ft , aut y - :
nus ex Trinitate. Sedquiatotam Trinitatem Chrifium
crederefacrilegiumefi, r efiatv tvnu s fit Deus Chrifius
etc Trinitate. N if i forte alium eum Deum prater T r initatem
effe contendant, quod non Catholicorum, fe d
Manichaorum eftproprium, qui duos Deos fib i contra
riosintroducunt. Placuitigiturfubperfona interrogan -
tisharetici,drCathoücirefpondentis,explicarehuius nof
i r a dijputationis opufculum, quo facilius obteBtonum
\bfolutio legentibus elucefcat.
C A P I TV LA L I B R I
P R I M I.
E modoappellationis Theotoca hocefi,
jDeigenitricis.
Ë J ^ o d Theoiocon haretici be at a virgi-
qtn emita fateanttir,non quia Deuufecu-
dum carnemfedqtiia homine Deo vnitugemerit.
fituodinitium dari Deo verbo exfeeminafiulte ca-
lumnientur,hisquiveredrproprie Deum fecundum
carnem natum exfeemina confitentur.
- t ,i........................... I | | § j f y I
feâatorëm, nullus jnouetur muflitadonibus querulo-
TO , Cuiusautem animusde fuaeft fejlitate cunfeius
licèt nemo de eo queratur, inlpicionum tarnen ftimulis
ihquietatür aflidue. Nihil autem prudendbus aufert imo
pQtiu^c°nfert,mendax infamario maleuplorum. Si enim
veraciçer quis de talibus reprehenditurçorrigendus eft,
ne vltérius repreheijdant, li mendaciter, condemnendi
funtponus& d e lendi,Quapropterfî,vçipfeælbmas,tuafilm
luin ego infamatoraflertioiium, age nunc, licut defi-
derafti,& tefe&atoram veritads oftenaens, me cuumfal-
wflimum nota accufetprem.
N.Relinquentes,liplacet, ifta, ea proferamus difeuri-
encfeinmedium,quævnufquifq; nolhumfimplicimente,
catholicis judiçat conuenire dogmadbus,ne in his qu^
adremnpnpertinenttempusyideamurexpendiflè.
C. Qpdmum quidem mihi Sc nimis gratum, femods
eonuitil? femper de veritate conqnirere.
N. Solen tiniuri« ilfo præfta^e liilFragium,quibus ftu-
dium eftnon de ventate, ièddçpropriàdegloriativi^o?
Ifib « autem,qui tptaintejitioné cupiunt de comper'»
ta vçrkate gaudere,locum hæcpenitus non habent,
’ Ç. Faale feiet in çlilputarionum femitis fe ('fiçut feri
ptumeft) hilariter ip4 veritas intimare,cumad inueftiga
tionem liii rlilnnraririiTm mpmn« J __■_ • . ®
' r - i r -uiuciuga-
V .......... ........----------- . tionem lui dilpuçandum mentes firaplici vident inten-
Jfiuod calltde drperuerfeeam matrem humanita- donepertendere. Ènt igitur proculdubio noftræ difou-
tis adfirmént. • - i tarionisftudluolusfinis, fimodo furiolàcontendolùm-
JttuodexiUisEuangelkisvocibusq u a adlofeph(bo- _
r. n r n. / 1 f r - n . JN.Meacerteh«ceftomnmomtentio,fitamen&mnla
temiecundumProùhetàm.lediiiirumtantum,“temfecundum Prophetam.fèdpurum tantum, qnuuii 3^ - r L .
propter eum, cu ivn ir ï meruit, Deusfortis dicatur,
fedfoemina natum conentur adflruere. •
De eo quodfcriptnm efi:£>upd natum efide car ne,caro
efi : quod natum eft deJpiritu(piritus efi.
Deeo quodnon Deum fdôlum , f è d Chriftum De- \
um facium calhdefatenlur.
Jj>uodnon natura,f e d dignitate d r vnitione Deum
fin ite afférant chriftum : oh id qüod(criptum eft in
Aiïibus Apoftolorum, Petro ad Cornelium dicen-
te i J fu ia Deus er at cum Ulo.
9 g u o d h o c tantum difiarea Prophetic Chrifium im-
dum de Theotoca? appellatione,planum tibi fieri flagita.
fubic^,qnamconlhtgeriuifleEmanuelem.Si enirnmo
I dumappeflationis T heotpc« perquirentcs,etia Emanue-
iem,quemqätum dixifti exvirgine,jDeifiliü croderesfuf-
ficçret dicere 1 quonammodo Theotpcps beatayirgoap-
pelletur à yobis.Àdijciendo,autem,quam conftatgenuifle
Emanuelem, doeuifti-, ficut datur intelligi, Emanuelem
I wpn te filium Dei credere, N.,Nunquam ego, vt tu alferis,
Emanuelem nili filium Deieredidi, fed feire çupio modü,
qualiter Theotocos beata virgoappelletur îyobis. C.Si
Emanuel,quem natiim | B.virgine confiteris,filiura Dei à
te femper eft creditus,filius autem Dei non eftnifiljeus,re-
6te omnino à nobis beata.virgo creditur Theotocos. N.
Citopropolîtæquæftionis rationëm te æftimasgcplicalfe,
qualî non lint vltcnus , quæ 4 e hac quaeftipne qu^rantur,
Ç.Dic agèjquidvis^iecyllas dijationispgtiaris angifliias,
N. Quamuis Theotocqn beatain virginem confiteri nec
ego refugiam, non,tamen quod Deiimy fed quia homi-
nem genuerit, Deqvnituin, idcirco earn confiteorThco-
con. C.Patuit omnino quodhaâenus tegcbatur. Si enfin
non D.eum,fed fiominem D eumvnitu trigenufi:
virgo Maria, eftline|ubio iuxta te AnthropOtpcos, hoc
eft,hominis genitrix, non Theotoc9s. Qup ergo modo
Theotocon, eandcmvirginemprobteiis, quamnonDc-
um,fedhominem tantummodp prædicis genufife? N,V-
nitionefabtum eft,vtis quiex ea natus eft, Deusappeller
tur, propter Deunividelieetcui vniri, vnamqj cum^p dignitatem
pie fa t cant ur, qui non f i t natus exfemineviri,qua-
uis nonpoft conformationemfedin tpfa conforma-
tione, Chrifto tamen Deum verbum vnitum inique
contendant.
fpuodficut duas naturas,it a drfùbfiftentiasfiueperfonas
inChrifto fateanlur.
Jpupdafjumpttim à Deo,non D eum faÛumhominemperuerfe
afférant,d r quodipfumdefiniant naturam
effe quod perfona eft, |
JOuod alia fu n t propria nomina naturarum d r per-
Jom> qua nullam faciant quafiionem,alia communia
qua inquafiionem venianu
S3 ^ u id inter naturas difiet at que perfonam, d r quod
nonomnisfitnaturaperfona.
z4- g u o d d r Deum factum homincm,dr fecundum na-
tiuitatem Dei v e rb i iuxta carnem haretici credere
deteftantur.
I O A N N I S M A X E N T I I D 1 A -
LOGI , LIBER PRIMVS.
Interlocutoires, m
N ESTO RIANVSy CA T HOLT CVS.
■ E s t o r i an vs . Olim te noftrorum didtorum
dere.Ç.Move quod vis,vtiam yideamus ea quæàmefeire
defideres. N. Voloigitur, vt mihi planum facias, quonam
modo à Vobis bea^aVirgo appellatur TbeotocosJhQceft,
Dei gemtrKjquam conftat genuilfe Emantielem. ;
C.Ipfeprorfijstu^interrogadonisprindpiajdiiostefilios
credere tnanifeftant.
N. Noli,quæfo içe,anfequam raeoram didtorum ratio-
né difigenterdifeuuas,(^umniofismeimpetere voabus.
C. Nemo rede fibi inferri calumniam querirur quem
non aliéna, fed fiiapoüusredarguunt. Verqm fiego inter-
rogadonistmefententiamminimeintçlligerepotui, députa
hoc imperitiæ,dümodo tu lucidius explices,qui mo
SC au^foritatem habere promeruic. C.Appplla-
audiens infamatorem fiepius incitabaturanimus,
tècum I I diuinæ dilperilationis conquitcrc fecramento.
Nnhcvero opportuno loco & tempore tua no- _____ I __________
tione ergo tantum & dignitate,fiue honore, non vere &
propriebéata yiigo eft fecundum yos Tbeotp,ços,quæ no
vere & proprie genuit fecundu camc Deum Verbü,fed ho-
I ^ eo donatapræfentia, valde defidero, vt praefentem minem, çui præfticutn eft ab co, cui vniri.memit, vt Deus
arguas,çui abfenti non q.uiefeis detrahere. v , ] dicatur,quo4 non eft. N.Quoniam hoceft,quodnos val-
" ^arhohcus.Qui ferton rnendacii, fed veritarirexhiber de permouet,eo quod vere &proprieDcumnatum exfc^-
I Vera ce t n& ■
j per; urban- j
j furiDBrmit»
I ic malcuo.
Mendac«..
I pleni funt
fufpicio.
Prüden teg ^
calumnijg '
' nonisdi,
Contumt.
liolielfe
folent.qui
adviâori».
amdifpu-
Contentio
uenda à d i.
fputacionc.
Anthrppv