Loexnrrc&ura-fir. Quarcfi&mare nauaiibusprslijs, &*
terra, acflumina, eorumquitunc occidenttir, ianguitie
rubcfcant, mirum non eft. Siue qtiod virtuce diuitia tunc
tub Enoch & Hclia mutario fiat aquarum in fanguiitem»
perinde ac in digypto Tub Mofe'flumiua fnnt conueria:
quo d etiam magis ad confequetiam eor\im quae dicnntur
£adt,dum inquit fangainem,non quidem mortui,feqtan-
q uam mortui. Adudbiiim etenim T anqliam,non rei efter
dum,fedfinVlitudinemin vniuerfum fignificat: quo fit vt
ha:t pofterior interpretatio minime a,fcopo declines
Mortui autem dixit, pro necati, at iugulati.
Cap vt ' X L V I I I . h
rentiæ, dum ex vtraq4, interpretatione in vmira idemqj in-
telligenriæ receptatulum ledes locetur. _
Habentispotejtatemfuper plagas. Poteftàtem, Dominicu-
cit aduentum : qui ob idfecundum aduentum luum expi*
bebit, vt cuique iuxta opéra ipfius rependat.
C A P V T L.-
ET quintus angélus effùdit pbialam fuam fuper thronum be-
fi'ta, & factum eft regnum eiùs tenebrofum, & commande
cauerunt Hnguasfuaspra dolore. Et blafphemauerunt Deumcali
pradoloribus fuis, &pra vlceribus fuis, &non egertint pceniten-
tiam exoperibus fuis.
Et quintus qngelus effudit pbialam fuam. Phialamiramvo-
cat. Solemus etenim in conuiuijsphiälis nos inuicemex-
j ciperc, dum per vinum inillis reconditum, conuiuiumi-
I pliunfirmamus: cuius contrarium aftertphialaab hocef-
fiifa ( ir? nanque Dei plenum eft poculum ipfius) fuper re-
gnum beftise. Thronum fiquidem, regnum dicit: Beftiam
vero, Antichriftum. Etfattum eft regnum eins tenebrofum.Tt-
nebroftjnauteni dicit regnuineius, quod phial« effufio
ob doloris vehementiam tale fedt. Poflent fene per regnum
C? T tertius angélus effuditpbialam fuam influmina, & infon-
Sü tes aquarum, & factus eftfanguis. Et audiui angelttm aqua- j
mm diceniem: Iuftus es Domine, qui es,& qui eras:&fanctus,
quiabaciudiçafli:quiafangüinenifanftorumacpropbetarumef- i
fudsrunt ,& fanguinem eis dedifti bibere. Digni enim funt. Et audiui
i Iterum ex altari diçentem: Etiam Domine Deus omnipotens,
ver a & iujlafunt indien tua. -
Et tertius angélus. Et hinc oftenduntur angeli præelfe ele-
ment&cx quibus vnum,quierat fuper aqùasJaudareDeü
dicit, quoddignam à transgrefibribus exegerit vltionem,
quimanusfuas ânttorum cffuore coinqüinauefunt cum
prius, cum maxime Anrichrifti tempore: vnde ob nimi- •
un iànguinis Émttorum litim audaces illos vocauit. Cor-
rupris nanque fluminibus, ac foncium featurigine, vnde
nam aliunde fiti fuæ mederi poterunt ? Et audiui angelum
aquarum. Non modo præfuntGenribus, iuxta lcgislato-
rem Mofen,diuinç virtdtes,verùnt etiam mundi dementis,
quemadmodum hæc ipfareuelario diuinicusfatta no-
bis euoluit. Quæ vero dixit angélus quieratfiiper aquas,
hæc font. Iuftus, quod pro cuiufque dignitate rependat.
Porro, Qui es,finis carentiam præ le fert. Qui eras autem,
principij-oan&us vero, quod liber fit ab Omni mortali af-
fe&u. Heoq,hæc iudicauitvthi, qui fan&orum làngui-
nem fuçlerant, {ànguinem quoque biberent : Sandfcôrum
inquam,qui ab Anrichrifti fautoribus propugnatoribufq-,
afflidifuerint: Prophetarumvero, hoteftEnqch&He-
liæ,quoniam illos quoqj mternecabunt.Qui vero (àngui-
nembibèntî Neceificatenanq; çbmpulfiij, quiiuxtafiu-
minain prælijs bellantes militant, fædatamfepc numéro
fanguine aquam.ex moricnrium iugulatione bibunt. Ef
audiui alter um ex altari. Hic qui eft fuper altare, concor s cü
angelo illo eft qui fuper aquaS çrat. At per hune Sdpfequidcm
Chriftus intelhgi poteft, vtpote quodin ipfo apper i-
■ pfum offerantur Deo & patri rationalia holocaufta,&vi-
uæhoftiae, quasofferréex Apoftolodidicimus. Poteftet-
iam ad angijjtcas referri virtutes, vt quæfurfum noftras rc-
rant pieces, & {piritualia holocaufta.Dictum veroeftSv-
rjaçv/g^ov, hoc eft altare, -ns bvcioK ; id eft,ab hoftia feu
vi£Hma,quodvidelicetvi<ftimashoftialqueferuet:nempe
à continente contentum, per figuram fynecdochen. Ab
hoc itaque ratioriàli, làcrorumqucadminiftratorio altari
vocemraânm fuiflè ait, quæ iufta prædi caret Dei iudicia,
qu$ fermonem ac mentem omnem excedant.
C AP V I , XL IX.
ET quartus angélus effudit pbialam fuam infolem, & datum
eft illi afin affligere hopiines per ignem, Et aftuauerunt homines
afin magno , & blafphemauerunt nomen Dei, habentispote-
ftatem fuper bat plagas ; neque egerunt pcenitentiam, vt durent ipfi
glortam.
Et datüeft illiajtu affligere. Vtrouis modo hæcquis acce-
perit, allegorice inquam fiué rerum effc&u, fenfom habe-
bità verifimili nequaquam ex craneum. Siueenim folem,
diurnum exiftimet curfom, quo moleftiæ anxietatefq; eos
inuoluent, qui in lafduijs vitam conterunt,vt conuertan-
tur:.feuquodipfefolfqualoreac ficcitate, anguftia&an-
xietatcillarummoleftiarüm, quæin bello côntingereib-
lent, foo ardore efficacius aeftuare facie t j quod ipfe quoqj
fl vgellet, admonens illos côuerfionis, nihil fene erit diffe-
&illi intciligi,quiAntichrifti regno fubiedi fuerinr.
C A P V t L I .
ET fextus angelus effudit pbialam fuam influmemilludma-
■ gnum Euphratem, érficcata eft aqua eius. vtprapararefur
via regibus, qui ab ortu folis. Et vidi ex ore draconis, & ex ore be-
fiiss,&sxorefalfipropbetafpirinis tres immundos in modum ra-
narum. Sunt e nunfpiritus djtmoniomnfaciêntesfignà, quipfoce-
duntadregestotm orbit, vtcongregent eos ad pralium diei tllius
magna Dei ommpotentis.Eccevenioficut fur.Beatus qui vigilat,&
eußodit veflimenta fua, ne nudus ambulet, & videant turpitudi-
nemeius, Et congregauit eos in locum, quivocatur hebraice Armageddon.
- . .
1 Eiftccataeft aqua eius. Imminutum ait flumen Euphrate
ad tranfitum regum terra: in mutuum pradium.Exurget c-
nim, ait Dominus in Euahgelijs, gens in gentem,& regnu
iureguum. Hos autem ex Sey tharum regionibus elfe Gog
&'Magog ueriiimile eft. Neq; autem non putandum eft,
quod<3c ipfe Antidiriftus ab orientalibus Perfidisregio-
nibus proditurus fit, vbi tribus Dan ex Hebrteorum ftirpe
commoratur, vna cum reliquis quoque regibus, feu ma-
gnatibus : quandoquidem& his nonnunquam régis no-
men tribuitur, quemadmodum inplalmo, Aftiterurit reges
terrae fquippe cum Pilatus rex non effet.
\ Vtpraparanturviarentbus. Tranfire autem Euphratem
regës didtidumvel animç vel corpori mortem adducunt.
Animæ quidem,& daemonum operatione,& permilfione
Dei:imo vero & ipfo Deo ad pr-obationem feruorum foo-
mni , non veluri ignorante, led vt alijs quoq; manifefti fiant
, quoniam eiadhæferint, & qui non, educente, talia
contingunt: Corpöris autem mortem illis adducunt, qui
digni limt qui de terra viuéntium deleantur, ne & iplàm
nefarijs operibus fois confoùrcent,quç opus boni illius o-
pificis eft,®io innoxiahis qui diuerfo modo àvitaprç-
teritaviuere paratifunt. Et vidiexore. Subaudiendumeft,
egredientes:vtfit , Vidi ex ore trium egredieUtes Ipiritus.
immundos ties, in modum ranarum, Draconis. Hinoo-
flcnditur , & diabolum quidem ranquam draconem in
propria defignariperfona, Antichriftum autem veluti beftiam
: Falfum vero prophetam, alium que mpiam praeter
Antiehriftum.Etdraconem quidem diabolum,quod ob-
liquis femper vfus fit motibns : beft&n\verö Antichriftum.
Non enim humanis moribus prædims, humanam
fuauis naturam præ I fert, imo beftialibus. .Falfumporro
prophetam, idipfoin quod eft, nempe qui mote pocta-
rumfalfe efequi nouerit fimilia veris.Ex vniufeuiulqj ifto-
rum ore, aequali numéro immiindos fpiritus prodire, ranis
fimilej, dicit, & non ranas, quod rjucus horum clamor
impotetis fit qui ad vllam Dei laudem alTumatur: fed
ad turbarioneSjtumultufq; exufcitandosaptilfim.us : que-
admodummoris eft femper & dæmonibus & peccatoribus
» fi»*
bus,feeda ac edenofa vita dele&ari: vti contra Dcifonicis,]
forte foagaudigre, & animi conftanria, hymnis,canticis,
corifeffionibufqfihagnificarepeum.Teiaiario atitem nu-
mcro futtt fii Corrupt6res,& quiaecx ore eorum proficifcu-
tur d«monia,vc per huric falfum numerUin, quanlaiidh-
tilfimseTrinitatigtatificarifefearbitrefiturmortales.'.j^i
procedunt adreges totius orbk. Procedunt, vt in vnumadmu-
tuum praeiiumcdueant. At figna, in quit, qu« per d«mo-
'nesparrantur, quo ih'bellicumfororem concitenturre-
gesy fcOpum indicantmagni illiu s diei,-quinon cli alius,
qiiamfecundus Dominiaduentus. Ecquinon magnus,
qui e aqu i quifque feceritinlueemprofeft: Non ipli diei
bellum admouetur (quodnam bellum homilies aduerfos
lolaris curfus adminiftrarionem cominitterent ?) fed his
qui diei-huius timbre continuoconturbau^n lortem Dei
quiv'tgUat.
Infigura pcrftititfuriSjideoq; vigilantiarh & veftimento-
rum cuftodiam fieri praecepir,ne inani^loria pereant. V e-
fbmentananquevirtutcsaicit,nehorura obieiftionc nu-
di aut fordidireperti, indigni iudicehiur diuinis nupriis.
Ef congregauit eosin locupi. Malignos Ipirinls quendam in
locum congregaflc eos dicit quosiamdeceperint. Perlo-,
. cum huncftempusintelligito. Hoeigitur temporeepm-
prchenfi,quiamalignis fpiriribusfedu&ifuerint, interci-
fionerii feparationemue fibi comparabunt. Id enim Armageddon
hebraicadiiftio.fi ad itoftram transferarar liriguam>
intelligentiipr«bet.Eequ«nameritin1teifcifiofiue
fepara'rio ?Diuinimunc|is diuifio,quodomnihominiper
totamfianc vitam nullo amittendi metu perfeuerans iro-
bur pr«ftatconatibus noftris,du ad meliora defle^timus.
Gum vero d rebus pr^fentibus ad ea , qiue omnirio vera
lurit &«tema, commigratio aotranfitus circa mortis tern-
pus iricubuerit,in quibus odofonrrepertum fueri t munus
diuihum^fepardbiturab eo,qui iam accipcre meruerat,du
per operandi riegiigetiamfeparationem amputationem-
que patrarit, & iuxtaEuangelicam fecftionemparscori-
demnati eumhypocririscouoeabitur..
: C a pv t LII. '
E Tfeptimus angelus effudit pbialamfuam in aerem, & ex iuit
vox magna detemplo ccelia tbrono, dicens : Eattum efi.E tfa-
ftafuntfulgura,& tonitrua,&vcices3 &eerramotusfaäus eß ma-
gnns, qualis nunquam fuit ex quo homines fuerunt fuper terram,
talis terraniotus ,adeo magnus: Etfaäa eficiuitas magna in très
partes, ctûitàtes Gentium cecideruni. Et Babylon ilia magna venit
in niemoriam coram Dèo, vt dar et illi cafitem vint ihdignationis
irafuà. Et onittis infulaficgjt.& montes non funt inuenti. Et gran-
do magnajjuafi talentum,defcendit déculoin homines,&blafphe*.
inatteruntDeumhgininespropterplagamgrandtnis, quod magna
ßtplaga oiusvehementer.
m Etfeptimusangeluseffudit pbialam fuam in aerem. Inaeretn
effudit hiC,quodomnispeftifera lues atquè corruptio ex
acre conftet,& inhocïplô ardentes cörufeationes fiarit^ac
tonitrua refonent.'Porro de coeleftiiUo tcmplovoxycnit,
hoc eft, ab eis qui diuiniori modo adfocraeftedifonti,
quibus nullusiam alius præeft,quamillefolus,quifuper-
fobftanrialimodoomnibusprælatiiseft, ac gëncrationis
prinçeps Deus. Ifthiicehim <nxerim,quod thronus alferc-
reintèndit;^Etfaäa funt fulgura. Fulgura Sc tonitrua in coe-
lo fadta font. Voces autem eorum fontiquiin terra timo-
re conftemati fuerint. térræmotus Vero, qualîàtib terræ:
quoniam Kune etiam figna fortieritur finem. Vel certe
terræraotum dicit, transrarionem, traufinucarionemque
corruptibilium adincorruptibilitatem : quod i fecundo
Ghriftiadiientu fiet.v Quod vero fobdit , Qualis nunquam
fuit : hoevult» j quodfiqndum Hüiu&embdi muta-
- tipebrruptibilis muhdafodfcafuit, ad incorruptibilitatem
Äternitatemque. EtfaftaèffciuiiasCl^^âs.rri verba Ikcc
deHierulalem diifta efie feriferuht,nbntantumob multi,-
tudinem hominiim , ac maghaTn polfeflîonum magnifi-
V* BibliotbfP[et.PaLtotn..6 <,... : ,
carum iaétanriam, quantum ob Clirifti palfibnes 'f’dCJ
quod in earn Chriftus holpes profebtus , . remóratijs |
merit. Quamobrcm &c reliquas ab ea yrbes
guit, quasetiam Gehtilcs feriptiira appellate confue- ¥l
liit : ...çæteros fiquidem Homines àb Iirae l e G entés- If
huncuparéfolet. In.iresparfes. At hiiiusin txes partes dir . ‘
uifioydiftiiidionem habitantfomin eadefignat,nernpe-I
Chriftiariórum, Iudæorum, Samaritarùm; ^ Neque là- I
rieifopörtünumfueiitpefmagnam illarn ciuitatèjm ,j>ræ-
fehtem’mùridüm fomerc,inl très partes diuifom poftphri-
fti aduentum : videlicet in tempus inq>erii Græcbqini,' I
in tempiisprincipatus regum Chriftianorum, Sein’tempus
aduèntus Antiehrifti. Ef çiuitatp Gentium ccciderüüïJ- j;
CiuitateS;Gentiumcorruentes, funt vel variæ circareli- j
gionemfideifentcntiæ^ opiniones 3 quæ ob foi diftanri- J
am focile cofruun t : vel etiam ipfe yrbes. Et Babylon ilia
magna. Bàbyloncm, non R'pmam dicit illarh veter.em,
propterea quo.d multi in ea temporibùs Græcomm marT
tyres immania-pafil fint foppliçia. non mundum yniùer-
fom, lieet nonnullifermonem hunç comprobare vidér
antur. Nam didiis eft Bat>y|oii & magna, vt qui ex vapis
yitæhuiuscuris diftràfrionibufque magnitudinèm ha.be-
a t .. Si enim mundus per Babylonem fignificatus effet ,
quænam diltinârio inlulamm elfetà muhdo, cum & ipfe
partes fint mundi ? Reftat igitur,y t âîia quadamcompé-
tenti ratiohe hanc Babylonerii^^ mtelligamu«. . Et qu’à-
nam hæc ? Nullafene alia, quam Confiantinopplis, in j
qua olim colebatur iulHria, nunc autem in ea hpmicidæ
habitant,ex mutua contcnriphe» dùm dues laid écçfena-.
fticis æquari contendunt : imo ne æquàles quidem fieri
contend iunt,nifi aliquis etiàm ex èispræmium référât jM|
maiorem diuinæ indignationis accenfibnem. .Ideoque1
velipfaimpaflibilis natura paflipmbüs-affedibüfue rao-1
ueriyifeeft: ira vtipfe qupque yinimdignariohisife calix;.
Babÿlonidatusfit.. Etomnis infula. Quænam verb fint m-
fulæ, Theologum audire poflumus* qui eçciefiàs dicit
exGenribusolimconftitutas, firmitatëmquenancifcenr
tes. Quæ vero fuga eft ? ÎNon alia fane, qùam quæfaâa
eft, quod & abundauerit iniquitas, & refrigueritchantas:
quæ charitas propter Dcum fidcles in vnum collif
endo,& ab infidelium confoètudine abftrahendo, præ-
ebatvtèmariemergerent: qua derelida,necelfeeftinr
fulas quin infulæ fint fugerç. Quibus cum eriam montes
humanoramfcnfoïim acpmdenriæ, quæ ineiserant, in
foblime à. terr-enis ‘eleuati, è medio ablati .font cohabi-
tanriumimitarionë, qiii infelidter humi decumbebant,
&. fublimem illam çpsleftemque pradentiam àc fenfuih
perdiderant. Etgrando magna. Grandinem è coelo fluxilfe
didt,tanquàra ^uinitus immilïarfairam. T alenmm vero,
perfeâdonem fignificat^, ob mâgnum èxcelfum peccato-
rum : eui&proportionatum addudum fo^>licium eft vt
conuerterentur.
. C a p v t LUI.
ET venit vnus de feptem angelis, qui habehant fepwriphialas,
&hquutuseßmecum, d'tcens : Vetïi, ofièndam tibi iudiciunt
. meretrkis magna, quafedetfuper aquds multos, cumqua fcortati
fûnt reges terra,ér inebriatifunt qui habitant térram de vïnopro-
fiitutioniseius. Etabflulitmeindeferium, infpiritu,&vidimù-*
hereinfedentem fuper befiiam coccinam,' plénum riomimbus bla-
fphmu,habeiyxm càpita feptem & cornua decemfEt muliererat
veßita purpura &cocclnb,&inauratadùro,&làpidepreciofo, &
mdrgaritis, babens poculum aureum ii>manUfua plénum abonné
nàtionbiUy&immunditiafofnicaiionis terra: &in fronte ejlisnp-
men feriptum myflerium Babylon magna mater fornicationum^
érabominationum tetra. Et vidi mulierem ebriam de fanguine
fänftorunii&ßcfanguine martyr um ib s v.
' Ofienttdm tibï iudicïum meretricû. Iudidum, ftatum,
adminiftrati'ohëmqüe vöcat. Per meretticem autem non
adeoanriquam illamRomàm acutedebemusinçellige-
rcj vt iriündùm'huiic, | qui&languinibus innumerabili-
. bij.s, & regibus , piuribus,quam ip(à Roma, abundat, vt-
potequiatiinitioTorhicariuS iudicatusfuerit. Porrq per