IS fi cut
^ lia don*
,y. T rfgtM. iiE u g jffiiU m d e Ch ü rtu ie
Carter* dd•
a fine bote
haberi
poffunt,
qUiinß
Qui ntanfet
nchantamanet,
Sc ■
. Deus in v
'diligitur a
chantas.
w ___________
pqris iriuenimus,Vt aliquid eor'ifm polfit diligi,ita,vt hoc
Tpfura quod diligitur, nulla ex parte habeatur. Eft cale
quidùanvôc inp'.crilqùe (piritalibuS don is. Velitfi quis
dilig.it (yerbrgratia) vth vbeat prophetandi donu, quod
nultüs négâc,inter don a fpiritaîia literis Apöftolicis côn-
I tineri. Àlii q nippe dàtur pir fpiriium ferme fapièntix, fient
, Vas«ledionis affirmât. Alii autem Fermo fcieariæ fccun-
! dundùm ëundem ïpiritum, Alteri fidesin eodemfpiri-
tu , Alügrana fenitatum in vno fpîritü, Alii ptophetia*
Aliidiiudicatio fpirituum, Alii genera linguarum * Alii
interpretatio fermonum. Hæc autem omnia opératutv*
nus atque idem fpirituS, diuidens flnguHs prout vulr.
Cumigicur, Vc de cætcris taceamus fpititalibus donis,
1 poffit diligi prophetia, nec haberi i Charitas tarnen non
habetur » fi non diligatur: nec dil igitur,fi non habeatur.
! ideo cætcrafanÂi fpiritus dona, id eft,linguæ,prophe-
i tia,(àcramentorumfeientia, fidés.facultatum in paupeè
I resdiftributio,Corporis quoq; ipfius exuftio,poflunt hçc
haberi fine voluntate bona: Ad hoc fcilicet,vt habentem
! onereqt,non honorent. Gliariras veno fine bona volun-
I täte non poteft haberi t quia voluntatem,in qua charitas
fuerit,inalam fieri non permittitv Charitas enfin nec agit
per per am , nec cogitât malum Et quia non gaudet faper
iniquicate, neceflè eft*vt in quaeft, bonam-feciat yolum-
tatem.Maléuolus ergoanimus non impendit charitatem
alteri,quia non habet fibi. Cuta autem coeperit habere
exordium» vt ita dixerim, charitatis, hecmaleuolus pore
ft efle nec ftcrilis.Êt quia donee pertnanet in charitate,
in Deo pcrmanet,& Deus in illo manet,femper habebit*
fi ea femper impenderic. Qüando a. cam nö impenderit »
non habebit.Propriuiri eft enim charitatis, quod ad cur-
fumpræfentis attinec vitæ, vtineo qui earn erogat, cre-
feat : ab eo autem, qui fibi tantum habere Volucrit, fine
diiationedifcedat. Ille ig'tur eam magis habebit* quili-
benter impenderit. Quia fi cut eam nec impendere poteft
nec habere maleuolus : fie nec habet earn quiîquam,
necimpendieinuitus. Homô ergo beneuolus,eft domi-
ciliüm charitatis. Hoc a. nomen*’d eft,beneuolus,ex bene
&vel le compofitücft.Siergoàlreri quifqua male ve-
lir,inquantü male vulc, benevolus no efts ac per hoc ma*
levoluseft. I» màleuolam a. animam nonintroibit, fapientia.
maleuolus autem homo ille pröprie dicitur, nonomnis
quivelfibi vel alteri contrarium aliquid eupic autjjofcit*
fed qui ooefendi voluntatem gerit* fiuebonum fide malü
nolfir elfe quod eupit. Voluntasa» vel bona vel noxiànô.
éx officio,fed ex fine rei eft cniufque penfanda: quia non
ex eo quod facie, fed éx eo propter quod faCit, qualitaté
fine quftque voluntatis oftendit. Nam & Paulus contra-
riü fibi aliquid volcbat»cdm pofeeret » vt ab eo ftimulus
auferrecur*queni falubriter aduerius vitium elarionis ac-
ceperat : nec tanien habuit maleuolam mente, quamuis
vtiUtarifaæ côtrariam gèreret voluntate. V c n.à fe ftimu-
lü, quo colaphifabatur, rogaret aiiferri, falutem corporis
fui plus volf bat pprdicationi prodeflè quam fibi : nop
quærens, quod fibi vole eflet, fed quod multis,, vc falui
fièrent. Ulis ergo vqlehat prodeflèlofpitatein fuam, qui-
bus fiiam prodeflè feiebat & vitarn< Deniqj cum defide-
riü haberet diflolüi, & efle eum Chriftojquodeflet mul-
to melius: feiebat tarnen manere in carne»neceflàriû cflè,
propterillos,inquibusApoftolatus miniftrabat officiü.
Charitas ergo eurii Chrifti vrgeBatjfiue cum à fe ftimulü
rogaret auferri,fiue cumin carne » quamuis aliud defide-
rans.cupèret immorari.Coàrtabatur n. latitudine Ghari-
tatis, vt* & cum Chriftö défideraret efle, & officium vel-
let piæ neceffitatis implere. Gharitaré igitur vtrobiq; di-
iexir,qüam femper bona voluntate M fperauit. Quitquis
itaqv fecüdü charitaté (quç Deus eft)diligitfçatré, ipsâ iri
eo quammaximè diligi t charitaté.Ideo cum faluator nôr
fter Apoftolos fiios nouo dignaretur innoüare mandato»
dicens: Mandatu nouiim do vobis,vt iniiieem diligaris»
iubens perfe fraternitaté diligi: ipfam quoq; charitatem
fraternitatis, per Apoftolum Paulum praèeepit j^iligen-
dam* Chriftô ri. in feloquente, gentiü Magifter vult^ps
dileirionem habere fine fimulatione, odientes malum *
adhérentes bono,charitatem fraternitatis im^çmdili^
genres. Hinceft,^uodin vridecimo ÇonF.ïfionùmlî-
bro ègregius ille d oâor, Beatus Fcilicet Auguftinus,cum
Deo amoremTuum,quem vt eum dilige'ret,ab ipFo accè*
perat, confiteretur, ait : lam dixi & di cam » amöre ariio-
ris titi Facio ifttrc.PFaimumquoque centefimüm duode-
uigefimumque exponens, cum illius lô'ci intelligentiam
explanaret, vbi dicitur: Incola ego Fum in terra, neab-
Fcondas à me mandata tua» poft aliqua fie ait : Quid autem
diligendum diligitur-, fi ipià dileâio non diligatur î
Vnde çorifequenter ifte incqla in te r ra , cum £)ei mandata
ne f ib i abFconderctur, oraflèt, in quibus dilcélio praè-
c ip itu r,ve l lblà,Vel maxima,&ipfius dileCtionis dileétio-
nem fe Veile habere proclamât,dicens : C oncupmit anima
mcadefidcrareiuftificationcs tuas in omni tempore.
N onne tibi videtur aperte de propheticis atque Àpofto-
licis didis tra&ata B. Àuguftini de diligenda diledîone
Fernen tia ? Qgocirca Üiledio Dei & proximi,quS pleni-
tudo legis, fiaifq; praecepti eft, & in Deo charitatem fli-
ligtt, qué Deus eft, & in proximo charitatem diligit,quæ
ex Deo eft. Tune enim re â e Deus proximuFqi diligitur:
fl & in Deo & in proximo ipfe charitas diligatur. Ita fit,vt
& in Deo ipfiim Deum, & in proximo Deum fine dubio
diligamus. Neqj enim Fruftra poftdile^lionemlDei, non
alia nifiproximilbia nobis eft mandata dileétio : Fcilicet
vt agnofeamus iiiam creaturam nos debere diligere, vbi
charitatem iplampoflumusinuenire. OmnèHamquea-
nimai irrationale,flcutrion habet rationem, fie nö habet
charitateim Nec aliud mihi videtur efle ratio praecipua »
quam competens arque ordinatadiiedfciô, quæabhomi-
ne Foli Deû debetur ex proximo. Vide iâniàe frarer,qua
prolixumtécumcônFeruidecharitate Fcrmonem, dum
nimis in re ipüam diligo C hat itaterri: quam vtiqj in nobis
diligis. Necobaliud, nifi quiahancin nobis fie amas,
quadono D Ë I plenus ès, vteriam quos diligisfimi-
licerplenos eflè defideres. Hoc ergo Fupereft, vt quià
nos pure diligis, inftanter pro riobis orare digneriS:
vc D È V S qui nos prior dilexir & dédit nobis cha-
riratem , qua diligatur â n ob is, fleur nün haben-
tibus, ipFecam, gratia præuenienre,largirur:ficmno-
bis omnés reliquias mundanae cupiditatis abfumat, &
nos foiricu Ferüiences in charitateperficiat. IlliuFque nos
faciàt beatitudinis cömpöteS,in qua fi eut nülla eft dèlè-
(ftatiopraua*. fie nullamors timetur dlpoena : vbi nihil
quiîquam éx carnis fragilicate perperitur,fed àb omnibus
Faft&is in Dei & proximi pcireâa femper'charitate re-
gnacur. O ran te m pro nobis Fanâitateih cuam dementia
diuina euftodiât, quod opto domine lande ac b cat illume
Frater. Dominus Laurentius länditatem tuam to to
Falutat puritatis &plenæ rationis affcdu.Benedi <5t ionem
à vobis di re dam cota cum exulcatione fufeepi. Libros,
ficutpræcépifti, ad Moiiimum datos, in quaccrnionibus
deftiriaui jiriquibus, fi aliquidplacuerit,vtinamverita-
ris.& non Folum amoriseflè edgnofeam. HiFunt igitur
irieæ parui tat is oblatio, quam vobis faciet puritas veftri
cordis accep tarn. Suggeftione fratris communis accepta,'
qiiæfo, vt ädiuteixäqhtyreftra charitatisinduftria: Ob-
Fecro vt libros, quös opushabemus,ferui tui deFcribant
de codicibus veftris.
D. FVLC ENT I I
E P I S T O L A S E X T A * A D TH EO -
dorum Senatorem * De conuerfione i
. feculo.
C A P V f I.
Ömino illuftri, & merito infigni* aepræ-
ftantiflimo filio Theodore* É FuJgenrius fer-
uorum Chrifti famulus* in dominoFaluterii*
Vc ignotus corpore videar epiftolari tibi
nu !
tnèam notitiam inferre fermone, quæib ne impuden-o
tiæ deputes,rieue iri^portunitati opus charitatis adfignes. 1
AdFcribendum namquè primum Sandi fratris Romuli
dulcis epiftoia, deinde fratrum exinde Venieritium, qui
à vobis in Domino benigrie Fufeepti Funt, eo me ma*
DAuguft
ConfeiT. li
idem in ]
Pfsl. ns.
Concione |
t>ä*u*.
* *F
Conclufid
libri, vte*
charitate
pto nobis
inoicem
oremuf.
Öccafio re-!
fetibendz I
epifiolx es
amicia. . j
Veru» triä-
phus ex
contemptu
jtiundi dt
I diabolo.
Exempla
optimatum
trahunt
poft ie s
tnultitndU
Vtilfe ex-
conuerfiogis
fuaflo cömpulit »-quo veftri Fpiritàlis propofici cogni-
ti0 libentius inuicauit. Renderunt quippe quod Chrifti
compulfus aftedu, noftri nominis in colloquio benigne
Feceric mentionem» dicens: terioftraepiftoiadel&dari.
Libcris igitur Feci-, quod fe veile libên ter agnoui, malens
incultus videri Fermone,quam eflè Frigidus charitate,domine
illuftri* &c merito inflgnis ae præftantiflime fill.
C À P V f I L
T Taque multumgaudeo, quod iam fe cularis diie dionis
Inexibus hon] teneris, & mundum contemnendo cal-
cas, à quo cum eum diligeres, calcabaris. Nuncvero
Confulatu prouehçris »tnuncFoelicitriumpho çertiflîme
lüblimàris : non clii populus Romanüs applauda*t, fed
cui angclicus c ce rus adgaudeat. Beatus e s, quia hoenori
caro & languis reuélauit tibi,Fed ille patér qui eft in cælis,
inter quos cælos& tu Fadusescælum. Quantümputas
ineflè ludum diabolo, quod à te contemptum perlpièit
mundum,& tè conuerfum cognoFcit ad Chriftuim ? quod
tfe videt ea in quibus videris eflè deferere, Scab amore
témporaliuiri terrenarumq-, rerum,àdillacçleftia& çter-
na, iarii corde migrare î Quamuis enim Chriftus æquali-
ter fit pro cundis fîdelibus mortuus, & æqualc tundis
b eneficium re demp tionis ini penderit,( dicente Apofto-
lo: Quicunque enim in Chrifto baptizati eftis, Ghrifturii
induiftis: Non eftFeruusnequeliber, NohéftmaFculus
neque foemina , omnes enim vos vnum eftis in Chrifto
Iefii : ) T amen conuerfio potentium feculi mul tutti militât
acquifitionibus Chrifti.
C A P V T I I I .
SIcut eniftl ftiulti fratrés 6c am id , clientes & fubditi,
no ri pariter Sc ignoti, talium authoritate, ad triundâ-
faæ diledionis excitantur ardorém, & eo magis igné fe-
cularis concupiFcentiæfucccriduntur, quo Fublimes feculi
diledione mundana libenter Captiuos teneri conlpi-
ciunt: Ita quotiens ille* qui relpidc in terram,& fecit earn
tremere, qui tangiemontes, &Fùmigaount * dum térre-
nis rebus intefita corda miFericotditer relpicit, & confi-
deratione iudicij lui tremerecompellit, dumq-, contingit
Fuperba corda Fublimium, velut auitudines montium, vt
confeffione fumigent peccatorUm, in talium ttemorc
plurimi contrèmilcunt, 8c in talium conuerfione multi
adfiibfidiummiferationis diuina: conFugiunt. Ita fit, vt;'
qui Funt in feculi culmine conftituti, autplurimos fecum
perdant* aut fecum multos in Via làlutisacquirant. Ma-
gria taies aut pdSna manet, fi mutis præbeant malæ imita-
tionis laqUeum: àut gloria* fi multis oftendans fandæ
conuerFationiscxemplum. ^
C A P V T I V;
S Vis enim non paruam delpiciàt cellarh, quarido Senator
do mum delpicitmarmoratâmîQAüsnori ter-
rena conterrinetis ad acquirënda cælcftia fibi conFulat,
quando ad cælum Romanus Conlul tèrrenorum con-
teptu feftihat ? Vere inteillud,quodPropheta cecinit,
opéré videmus impleri : tid'C eH mutAtto dettera excelfi.
Quis enim in te hoc operari potuir, nifi ille, qui ordinem
mutabiliÛ rcrum.fecundum inedhimurabile nouit regere
ac dilpenFàre confiliü î Quia vt fîhgula prô bportuhrtate
temporurii, pro varietate cauFarum * vel in deterius vel in
mélius éommutfcntur » illius incoiiimutabili coflfilio fit,
qui nec meliorib; rebus,rieç detèriorib. comufcatur.Neq-,
enim habet vbi proficiat ipfe in mélius, aut vnde in deterius
deficiat. Ille quod eft, fempçr eft , 15c fieut èft ,ita eft,
non in fe habet non eflè poflè,qudti eft,quia néciii fe habet
eflè po{Te,quod non eft.Et nocquodficéft, no iriitio
præuenitur, nonfinëconcluditur, non temporibus vcrl- ;
uitur, non ideis continetur,non ætatibus väriatur. Nihil
ibideeft, quia totumin illo eft. Nihil ibi fupereft* quia
nihilpræterillüefti Si qui érgo rerü têporaliü 8c mutabi-
lium amore contémptd, iri illiüsdilediônétranfeuntiin
ipfoeruntpleni, in quo nihilindigetur:in eoïècuri* in
qùo nihil riietuitur : in eo vere femperque gloriofi, cuiuS
Vera 6c fempiternagloria nec aufertur, nec minuitur, nec
aWtS
Bcati mortui
paupc-
zes & hu-
milés in
hoc lêcUio,
Matth.i.
Lue. 14. t
ù n t .e .
MÀttbM,
augetur. Qüis nbn illius vitæ defiderio, præfenccm vitam
delpidat? Quis hon illius abundantiæ dcle(ftamento,di-
uitias temporis lahentis exhorrfeat ? Quis non illius regni
dile&ione, omnia terrfena régna contemnat ? Illam ergo
vicam tuncaccipiemus, fihuicnos vitæ mortuos æftime-
mus: & illas diüitias tune poflidebimus, flhiepauperes
Ipiritu viuamus :8c adillius regni culmen tune perucriie-
mus ‘.fihichumiïitattm, qüam Deus ille Magifter do cuit:
vero corde tentamus.
C A P V T V:
T ^A lib u s mortuis dicit Beatus Apoftolus* Mortuiettim
A eftis * é : vità veftra abfcondtta eft cum Chrifto in Deo : cum
Chriftus appàruerit vira veftr a 9 tune & vos Appaïtbitis cum illo iri
gloria. D e talibüs eriampauperibus ipfe dominus loquitur,
dicens: Beats pauper es ftïritu » quoniam ipforum eft regnum
citorum De talibiis quoque humilibus dicit : Qupniatn qui
fehUmüiauerit,exaltabitur. E t alio loco ; Difciteà me, quia mi-
tis fum &humÜis corde :&ihuenietis requiem animabus Veftris-.
Hanch umilitatem non habent* flue qui mundum dili-
gunt, feu qui Fuis viribusalugnant, cumeaquæFuntin
mundo contemnunt.
d A P V T V I.
HÆc duo Fuperbiæ généra,vno vérficulo Ipiritus fen*
6tus defignauîc in pfalmo, dicente Dauid: Qmconft-
dmt in virtutefua,quiqUé mabnndAntià dmitiarum fuarumglo-
r'utritur. In abundantiaenimdiuiriarumfuàrumglorian-
tur, qui fle diüitias Fuas diligunt, vt in ipfis Fummam beatitudinis
collo cent. ïn lua vero virtute cbnfidünt * qui fie
contemrtunt diüitias, vfc iplum contehiptum viribus Fuis
aflignént. Ac per hoc vtriquefiiperbilunt. Illi* quia in
diuitiis confidunt, nbn in Deo: Ifti autem, quia quod di-
uirias Ipernünt, fibi volunt afligriare* non Deo, ïlli, quia
quod bene diligi non poteft,male diligunt: I fti.quia quod
bene Iperni poteft, non bene fpernunr, A c per hoc, illi
malum male Faéiunt: ifti*bonum male bperàntur. Proih-
de, quoniam dominoin te mifericorditer Opérante, iam
didieifti * in abundantia diuitiarum tuarumnon gloriari:
hoc lupereift, vt non confidas in virtute tua, id eft * ne de*
putes viribus tuis,quodfeculi facultatcs diuirialque con-
fcemnis,quod honores mUndi pro nihilo ducis ,quod defiderio
regni c^leftîs accérideris, quod viam mandato-
rum Dei currere deledtaris. Hæc enim omnia nuliatenus
haberes, nifi a Deb munere gratuité donationis accipe-
res. Non hochomini dat natura, fed gratia : Non hoc ex
qualitàteconditionishumanæ habetur» fed ex behigni-
tate diuinæilluminationis acquiritur. Homo quidem fié
â Deo fe&us eft,vt hæc habere poflitifed haberé non po*
teft, nifi dono Deimiferantisacceperin Nam & ocuius
fie faôfus eft, vt vidçre lumen poflit: fed videre non po*
teft,nifi fe illi lumen infuderit. Quod érgo videt ocuius,
b eneficium eft luminis: quo fi çaruerit, cæcus remane bit
intenebris. Non omne, quod aliquid eflè poteft, iam
hoc eft quod éflè poteft * cuinaturaliter hoc eft eflè poflè
quod femper efti Hic autem ynuS Déus ipfe Trinitas éft,
id eft » pater, 6c filius » 6c Ipiritus lan&us : qui Iblus eft o-
mnium rerum creator, quia Folus à nullo creacus eft. O*
mnia verb, quoniam ab illo creatalunt, non de illo , na-
turaliter 6c detrimento FubiaccntSc erémenco. Vc ergo
quædam in détériora non recidan t , gratia eius gubernat:
8c vc quédam ad riieliora confeendan c, gracia ipfius éle*
uat : 6C v t in ïéternülri permaneant, iplâ gratia vitiificat 8c
confcruat. . .
G À P y f v 1 h
Ncfùper-
biathorao
de virtute
fu*.
H Vins gratis a diu torium femper eft nobiS â Deo po- Gratia bei
feendum: fedne ipFumquodpoFcirnüs, noftris viri*
busaflîgnemus: neque enim haberi poteft ipfe làlrim o- * llt'&vt,
rationis affedfus, nifi diuinitüs fuerit attributus. Vt ergo,
defidércriiüs adiutorium gratiç.hociplum quoq; opus.eft
gratiæ. IpFanamqueincipitinfundi, vtincipiarpofei. I-
pla quoque ampliüs infunditur-, cum polcehtibusdatur. 1